Czy naprawdę wiadomo, kiedy dziecko kłamie?
-
0:01 - 0:02Cześć.
-
0:02 - 0:05Mam do was pytanie.
-
0:05 - 0:07Kłamaliście w dzieciństwie?
-
0:07 - 0:10Jeśli tak, podnieście rękę.
-
0:11 - 0:14To najszczersza grupa, jaką widziałem.
-
0:15 - 0:17(Śmiech)
-
0:17 - 0:18Przez ostatnie 20 lat
-
0:18 - 0:22badałem, jak dzieci uczą się kłamać.
-
0:22 - 0:24Dziś chcę się z wami podzielić
-
0:24 - 0:26niektórymi odkryciami, których dokonałem.
-
0:27 - 0:32Na początek opowiem historię
pana Richarda Messiny, -
0:32 - 0:35który jest moim przyjacielem
i dyrektorem podstawówki. -
0:35 - 0:37Pewnego dnia odebrał telefon.
-
0:39 - 0:40Rozmówca powiedział:
-
0:40 - 0:44"Panie Messina, mój syn Johnny
nie przyjdzie dziś do szkoły, -
0:44 - 0:46bo jest chory.
-
0:46 - 0:48Pan Messina pyta:
-
0:48 - 0:50"A można wiedzieć, z kim rozmawiam?".
-
0:51 - 0:52Rozmówca odpowiada:
-
0:52 - 0:54"Jestem moim tatą".
-
0:54 - 0:57(Śmiech)
-
0:58 - 1:00Ta historia...
-
1:00 - 1:01(Śmiech)
-
1:01 - 1:06ładnie podsumowuje
nasze trzy przekonania -
1:06 - 1:08o dzieciach i kłamstwie.
-
1:08 - 1:131. Dzieci zaczynają kłamać
-
1:13 - 1:15w podstawówce.
-
1:16 - 1:182. Dzieci nie są dobrymi kłamcami.
-
1:18 - 1:21My, dorośli, łatwo wykrywamy, że kłamią.
-
1:21 - 1:253. Jeśli dzieci kłamią w bardzo
wczesnym dzieciństwie, -
1:25 - 1:28coś musi być z nimi nie tak
-
1:28 - 1:32i całe życie będą patologicznymi kłamcami.
-
1:33 - 1:35Okazuje się,
-
1:35 - 1:37że te przekonania są błędne.
-
1:39 - 1:41Bawiliśmy się w zgadywanki
-
1:41 - 1:43z dziećmi na całym świecie.
-
1:43 - 1:45Oto przykład.
-
1:45 - 1:49W tej grze prosimy dzieci,
by zgadły liczby na kartach. -
1:50 - 1:53Mówimy, że jeśli wygrają,
-
1:53 - 1:55dostaną wielką nagrodę.
-
1:56 - 1:57W trakcie gry
-
1:57 - 2:00znajdujemy powód, by wyjść z pokoju.
-
2:02 - 2:04Ale przed wyjściem mówimy,
-
2:04 - 2:07żeby nie podglądały kart.
-
2:08 - 2:09Oczywiście
-
2:09 - 2:11mamy w pokoju ukryte kamery,
-
2:11 - 2:13by obserwować każdy ich ruch.
-
2:14 - 2:18Chęć wygrania jest tak silna,
-
2:18 - 2:21że ponad 90% dzieci podgląda karty,
-
2:21 - 2:23jak tylko wyjdziemy z pokoju
-
2:23 - 2:25(Śmiech)
-
2:25 - 2:27Kluczowym pytaniem jest:
-
2:27 - 2:30Kiedy wracamy do pokoju i pytamy dzieci,
-
2:30 - 2:32czy podglądały,
-
2:32 - 2:35czy winne dzieci przyznają się,
-
2:35 - 2:38czy raczej skłamią o swoim występku?
-
2:40 - 2:44Odkryliśmy, że niezależnie
od płci, kraju, religii -
2:45 - 2:47w wieku dwóch lat
-
2:47 - 2:4930% dzieci kłamie,
-
2:49 - 2:53a 70% mówi prawdę o podglądaniu.
-
2:53 - 2:55W wieku trzech lat
-
2:55 - 2:5950% kłamie, a 50% mówi prawdę.
-
2:59 - 3:01W wieku czterech lat,
-
3:01 - 3:03ponad 80% kłamie.
-
3:04 - 3:07Dzieci powyżej 4. roku życia
-
3:07 - 3:08w większości kłamią.
-
3:09 - 3:11Jak sami widzicie,
-
3:11 - 3:14kłamanie to typowa część rozwoju.
-
3:14 - 3:17Niektóre dzieci zaczynają kłamać
-
3:17 - 3:19już w wieku dwóch lat.
-
3:20 - 3:24A teraz przyjrzyjmy się młodszym dzieciom.
-
3:25 - 3:29Dlaczego tylko niektóre dzieci kłamią?
-
3:30 - 3:34W gotowaniu potrzebujemy
dobrych składników, -
3:34 - 3:35żeby ugotować dobre jedzenie.
-
3:36 - 3:40Dobre kłamstwo wymaga dwóch
kluczowych składników. -
3:41 - 3:45Pierwszym z nich jest teoria umysłu
-
3:45 - 3:47lub też czytanie w myślach.
-
3:48 - 3:50Czytanie w myślach to świadomość tego,
-
3:50 - 3:54że różni ludzi mają różną wiedzę
o danej sytuacji -
3:55 - 3:58i zdolność odróżnienia tego, co wiem ja,
-
3:58 - 4:00od tego, co wiesz ty.
-
4:00 - 4:02Czytanie umysłu jest ważne przy kłamaniu,
-
4:02 - 4:06bo podstawą kłamstwa jest to, że ja wiem,
-
4:06 - 4:07że ty nie wiesz tego,
-
4:07 - 4:08co wiem ja.
-
4:08 - 4:10Zatem mogę cię okłamać.
-
4:11 - 4:16Drugim kluczowym składnikiem
dobrego kłamstwa jest samokontrola. -
4:16 - 4:20To zdolność do kontrolowania
wypowiedzi, mimiki -
4:20 - 4:22oraz mowy ciała,
-
4:22 - 4:24po to, żeby kłamstwo było przekonujące.
-
4:25 - 4:29Odkryliśmy, że te małe dzieci,
-
4:29 - 4:34które lepiej opanowały
czytanie myśli i samokontrolę, -
4:34 - 4:36zaczynają kłamać wcześniej
-
4:36 - 4:38i są bardziej wyrafinowanymi kłamcami.
-
4:40 - 4:46Okazuje się, że te zdolności
są kluczowe dla nas wszystkich, -
4:46 - 4:48żeby móc dobrze funkcjonować
w społeczeństwie. -
4:49 - 4:53Istotnie, braki w czytaniu mysli
i samokontroli -
4:53 - 4:57są związane z poważnymi
problemami w rozwoju, -
4:57 - 5:00takimi jak ADHD i autyzm.
-
5:02 - 5:07Jeśli odkryjesz, że twój dwulatek
kłamie po raz pierwszy, -
5:07 - 5:09zamiast się niepokoić,
-
5:09 - 5:11powinieneś świętować,
-
5:11 - 5:12(Śmiech)
-
5:12 - 5:18bo to sygnał, że twoje dziecko
rozpoczęło nowe stadium -
5:18 - 5:20prawidłowego rozwoju.
-
5:21 - 5:24A teraz, czy dzieci są słabymi kłamcami?
-
5:25 - 5:28Myślicie, że można łatwo
wykryć ich kłamstwa? -
5:29 - 5:30Chcielibyście sprawdzić?
-
5:31 - 5:32Tak? OK.
-
5:32 - 5:35W takim razie pokażę wam dwa filmy,
-
5:35 - 5:38w których dzieci będą odpowiadały
-
5:38 - 5:39na pytanie badacza:
-
5:39 - 5:41"Podglądałeś?".
-
5:41 - 5:42Spróbujcie mi powiedzieć,
-
5:42 - 5:44które dziecko kłamie,
-
5:44 - 5:46a które mówi prawdę.
-
5:46 - 5:48Oto dziecko numer 1.
-
5:49 - 5:50Jesteście gotowi?
-
5:51 - 5:53(Wideo) Dorosły: Podglądałeś?
Dziecko: Nie. -
5:54 - 5:56Kang Lee: A teraz dziecko numer 2.
-
5:58 - 6:00(Wideo) Dorosły: Podglądałaś?
Dziecko: Nie. -
6:01 - 6:05Kang Lee: Jeśli myślicie,
że pierwsze dziecko kłamie, -
6:05 - 6:07podnieście rękę.
-
6:08 - 6:12A jeśli myślicie, że drugie dziecko
kłamie, podnieście rękę. -
6:14 - 6:16Okazuje się,
-
6:16 - 6:19że dziecko numer 1 mówi prawdę,
-
6:19 - 6:21a dziecko numer 2 kłamie.
-
6:22 - 6:25Chyba wielu osobom kiepsko idzie
wykrywanie kłamstw dzieci. -
6:25 - 6:28(Śmiech)
-
6:28 - 6:31Graliśmy w podobne gry
-
6:31 - 6:36z wieloma różnymi dorosłymi
z różnych środowisk. -
6:37 - 6:39Pokazujemy im wiele nagrań.
-
6:39 - 6:42W połowie z nich dzieci kłamały.
-
6:42 - 6:45W drugiej połowie - mówiły prawdę.
-
6:47 - 6:49Sprawdźmy, jak poszło tym dorosłym.
-
6:50 - 6:54Ponieważ tyle samo dzieci kłamie,
co mówi prawdę, -
6:54 - 6:57strzelając na ślepo
-
6:57 - 7:01zgadniesz na 50%.
-
7:01 - 7:04Czyli dokładność około 50% znaczy,
-
7:04 - 7:08że kiepsko wykrywasz dziecięce kłamstwa.
-
7:08 - 7:13Zacznijmy od studentów i studentów prawa,
-
7:13 - 7:17którzy zazwyczaj mają
ograniczony kontakt z dziećmi. -
7:18 - 7:20Nie, nie umieją wykryć kłamstw dzieci.
-
7:20 - 7:22Robią to na chybił trafił.
-
7:22 - 7:27A jak poszło kuratorom
i pracownikom socjalnym, -
7:28 - 7:30którzy na co dzień pracują z dziećmi?
-
7:30 - 7:32Czy potrafią wykryć kłamstwa dzieci?
-
7:34 - 7:35Nie, nie potrafią.
-
7:35 - 7:36(Śmiech)
-
7:36 - 7:37A jak poszło sędziom,
-
7:37 - 7:39celnikom
-
7:39 - 7:41i policjantom,
-
7:41 - 7:44którzy mają na co dzień
do czynienia z kłamcami? -
7:44 - 7:46Czy potrafią wykryć kłamstwa dzieci?
-
7:47 - 7:48Nie, nie potrafią.
-
7:48 - 7:50A jak poszło rodzicom?
-
7:50 - 7:53Czy potrafią wykryć kłamstwa
cudzych dzieci? -
7:54 - 7:55Nie, nie potrafią.
-
7:56 - 7:59A czy rodzice potrafią wykryć
kłamstwa swoich dzieci? -
8:01 - 8:02Nie, nie potrafią.
-
8:02 - 8:06(Śmiech) (Brawa)
-
8:06 - 8:07Teraz możecie spytać,
-
8:09 - 8:12dlaczego kłamstwa dzieci
są tak trudne do wykrycia. -
8:13 - 8:16Przedstawię to na przykładzie
mojego syna, Nathana. -
8:16 - 8:18To jego wyraz twarzy,
-
8:18 - 8:20kiedy kłamie.
-
8:20 - 8:22(Śmiech)
-
8:22 - 8:23Kiedy dzieci kłamią,
-
8:23 - 8:27ich wyraz twarzy jest zazwyczaj neutralny.
-
8:27 - 8:31Ale za neutralną miną
-
8:31 - 8:34kryje się dziecko
doświadczające wielu emocji, -
8:34 - 8:38takich jak strach,
poczucie winy, wstyd -
8:38 - 8:41i może trochę rozkoszy kłamcy.
-
8:41 - 8:44(Śmiech)
-
8:44 - 8:49Niestety, takie emocje
są albo przelotne albo ukryte. -
8:49 - 8:52Stąd, są dla nas w większości niewidoczne.
-
8:52 - 8:53Przez ostatnie 5 lat
-
8:53 - 8:57próbowaliśmy znaleźć sposób,
by ujawnić te ukryte emocje. -
8:57 - 8:58Dokonaliśmy odkrycia.
-
8:59 - 9:02Wiemy, że pod skórą twarzy
-
9:02 - 9:06jest ogromna sieć naczyń krwionośnych.
-
9:06 - 9:08Kiedy doświadczamy różnych emocji,
-
9:08 - 9:11przepływ krwi na twarzy
delikatnie się zmienia. -
9:12 - 9:16Zmiany te są regulowane
przez autonomiczny system, -
9:16 - 9:18będący poza świadomą kontrolą.
-
9:18 - 9:22Obserwując przepływ krwi na twarzy,
-
9:22 - 9:25możemy ujawnić ukryte emocje.
-
9:25 - 9:30Niestety, zmiany przepływu krwi
związane z emocjami -
9:30 - 9:33są zbyt subtelne,
by je wykryć gołym okiem. -
9:34 - 9:37Żeby lepiej ujawniać ludzkie emocje,
-
9:37 - 9:40stworzyliśmy nową technikę obrazowania,
-
9:40 - 9:44którą nazwaliśmy "przezskórne
obrazowanie optyczne". -
9:45 - 9:49W tym celu nagrywaliśmy ludzi
-
9:49 - 9:52doświadczających różnych ukrytych emocji.
-
9:52 - 9:56Później, dzięki technice
przetwarzania obrazu, -
9:57 - 10:02można wydobyć obrazy
przepływu krwi pod skórą twarzy. -
10:04 - 10:09Patrząc na takie obrazy,
-
10:09 - 10:11możemy z łatwością zobaczyć
-
10:12 - 10:17zmiany przepływu krwi powiązane
z różnymi ukrytymi emocjami. -
10:18 - 10:20Używając tej techniki,
-
10:20 - 10:24można ujawnić ukryte
emocje związane z kłamaniem, -
10:24 - 10:27czyli wykryć kłamstwa.
-
10:27 - 10:30Można to robić nieinwazyjnie,
-
10:30 - 10:32zdalnie, niedrogo,
-
10:32 - 10:36z dokładnością około 85%,
-
10:36 - 10:38znacznie lepiej od metody
na chybił trafił. -
10:39 - 10:43W dodatku odkryliśmy efekt Pinokia.
-
10:44 - 10:46Nie, nie tego Pinokia.
-
10:46 - 10:47(Śmiech)
-
10:47 - 10:50To jest prawdziwy efekt Pinokia.
-
10:50 - 10:51Kiedy ludzie kłamią,
-
10:51 - 10:55przepływ krwi na twarzy
spada na policzkach, -
10:55 - 10:58a wzrasta na nosie.
-
10:59 - 11:03Oczywiście, kłamanie to
nie jedyna sytuacja, -
11:03 - 11:06która wywołuje w nas ukryte emocje.
-
11:06 - 11:08Zaczęliśmy się zastanawiać,
-
11:08 - 11:10do czego oprócz wykrywania kłamstw
-
11:10 - 11:12można zastosować naszą technikę
-
11:13 - 11:17Jedno zastosowanie to edukacja.
-
11:17 - 11:21Na przykład, możemy pomóc
nauczycielom matematyki -
11:21 - 11:24zidentyfikować w klasie ucznia,
-
11:24 - 11:29który boi się tematu,
-
11:29 - 11:30żeby mogli mu pomóc.
-
11:31 - 11:34Można ją też zastosować
w opiece zdrowotnej. -
11:34 - 11:37Na przykład, codziennie dzwonię
na Skypie do swoich rodziców, -
11:37 - 11:40którzy mieszkają tysiące kilometrów stąd.
-
11:40 - 11:42Korzystając z tej techniki,
-
11:42 - 11:46mogę nie tylko dowiedzieć się,
co u nich słychać, -
11:46 - 11:52ale również monitorować
ich puls, poziom stresu, -
11:52 - 11:55ich nastrój i to, czy coś ich boli.
-
11:56 - 11:58A być może w przyszłości
-
11:58 - 12:01ryzyko zawału czy nadciśnienia.
-
12:02 - 12:03I można zapytać:
-
12:03 - 12:09Czy da się tego użyć
do ujawniania emocji polityków? -
12:09 - 12:11(Śmiech)
-
12:11 - 12:12Na przykład podczas debaty.
-
12:13 - 12:15Tak, można.
-
12:15 - 12:17Używając materiału filmowego,
-
12:17 - 12:21możemy wykryć ich puls,
-
12:21 - 12:23nastrój i stres.
-
12:23 - 12:27Możliwe, że w przyszłości
będzie można wykryć, czy nas okłamują. -
12:27 - 12:30Możemy to również
wykorzystać w marketingu, -
12:31 - 12:32na przykład, aby dowiedzieć się,
-
12:32 - 12:37czy konsumenci lubią dany produkt.
-
12:37 - 12:39Możemy użyć jej nawet na randce.
-
12:40 - 12:41Na przykład
-
12:41 - 12:44jeśli partnerka uśmiecha się do ciebie,
-
12:44 - 12:46ta technika może ci pomóc określić,
-
12:47 - 12:49czy naprawdę jej się podobasz,
-
12:49 - 12:51czy tylko stara się być miła.
-
12:52 - 12:54W tym przypadku
-
12:54 - 12:55jest tylko miła.
-
12:55 - 12:58(Śmiech)
-
12:59 - 13:03Obrazowanie przezskórne
-
13:03 - 13:06jest we wczesnym stadium rozwoju.
-
13:06 - 13:10Może pojawić się wiele zastosowań,
o których dziś nie wiemy. -
13:10 - 13:13Choć jedno wiem na pewno,
-
13:13 - 13:17że kłamanie już nigdy
nie będzie takie samo. -
13:17 - 13:18Dziękuję bardzo.
-
13:18 - 13:19Xiè xie (Dziękuję).
-
13:19 - 13:23(Brawa)
- Title:
- Czy naprawdę wiadomo, kiedy dziecko kłamie?
- Speaker:
- Kang Lee
- Description:
-
Dzieci nie są dobrymi kłamcami? Uważacie, że z łatwością możecie stwierdzić, czy kłamią? Badacz rozwoju człowieka Kang Lee sprawdza, jakie zmiany fizjologiczne towarzyszą dziecięcemu kłamstwu. Dzieci kłamią często, zaczynają już jako dwulatki i są w tym całkiem dobre. Lee wyjaśnia, dlaczego powinniśmy celebrować pierwsze kłamstwa naszych dzieci, oraz prezentuje technologię wykrywania kłamstw, która może kiedyś ujawnić nasze ukryte emocje.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:36
Rysia Wand approved Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? | ||
Rysia Wand commented on Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? | ||
Rysia Wand commented on Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? | ||
Rysia Wand rejected Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? | ||
Paulina Anikiej accepted Polish subtitles for Can you really tell if a kid is lying? |
Rysia Wand
0:10.89
Nie trzeba dzielić linijki, jeśli bez trudu mieści się w limicie 42 znaków, ani łączyć dwóch jednolinijkowych boksów w jeden dwulinijkowy, jeśli każdy mieścił się w limicie czasowym. Tworząc dwie linijki tekstu przesłania się więcej ekranu, więc jeśli można, trzeba tego unikać.
===
0:52.30
Interpunkcja
W pisowni amerykańskiej znaki interpunkcyjne są po lewej stronie cudzysłowu ("This is an example.").
W języku polskim umieszcza się je po prawej stronie ("To jest przykład".).
Patrz: http://translations.ted.org/wiki/Częste_błędy_i_jak_ich_unikać.
Cudzysłów i znak zapytania
1. Jeżeli znak zapytania odnosi się do całego zdania, znak zapytania stawia się za cudzysłowem. Przykład: Czy można jeszcze wątpić, że „nihil novi”?
2. Jeżeli znak zapytania należy do frazy zamkniętej cudzysłowami, znak zapytania stawia się przed cudzysłowem. Jeżeli bezpośrednio następuje koniec zdania, stawia się jeszcze kropkę.
W tym przykładzie zbiegają się 3 znaki: znak zapytania, cudzysłów zamykający i kropka. Przykład:
Kandydat na posła potrafił tylko powtarzać za Gierkiem „Pomożecie?”.
Pauza / półpauza / dywiz http://pl.wikipedia.org/wiki/Pauza_%28znak_typograficzny%29
http://pl.wikipedia.org/wiki/Cudzys%C5%82%C3%B3w#Cudzys.C5.82owy_zagnie.C5.BCd.C5.BCone
===
Wata językowa
W tłumaczeniu napisów nie zostawiamy "waty językowej" i różnych innych elementów. Jest to bardzo istotny aspekt tłumaczenia tego rodzaju. Zobacz poradnik pod adresem http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles
===
podział linijek
Na końcu napisu/linijki należy zostawiać w razie możliwości językową "całość". To stosunkowo istotna kwestia. Czasami ostatnie słowo lub wyrażenie trzeba przenieść do napisu następnego, żeby umożliwić zakończenie napisu na językową całość - nawet jeśli odpowiednik w oryginale jest na końcu danego napisu.
Przykłady:
1. Nie należy zostawiać na końcu linijki przyimków (w, po, z, o, do), zaimków względnych (który, że, gdy, gdzie).
2. "Tak więc zacznę od tego, że jeśli" – trzeba zakończyć po "tego,"; w następnym napisie byłoby zdanie podrzędne.
3. W zdaniu „Można nawet symulować te zachowania w przeglądarce” nie można rozbić „te” i „zachowania”.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której napisy muszą być bardzo zsynchronizowane z tym, co się dzieje na ekranie - na przykład ostatnie słowo odnosi się do jakiejś zmiany w pokazywanej właśnie animacji.
Więcej informacji w poradniku pod adresem http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines
===
Rysia Wand
Okoliczniki czasu i miejsca wydzielone przecinkiem
Okoliczniki czasu i miejsca na początku zdania nie są w języku polskim oddzielane przecinkiem, inaczej niż w angielskim. Przykład: "Today, the basis for scientific time" = "Dzisiaj, podłożem mierzenia czasu" --> "Dzisiaj podłożem mierzenia czasu".
===
4:28.69
Proporcja łamania linijek
W miarę możności trzeba zachować równą długość linijek w jednym napisie http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines#Keep_the_line_length_balanced
===
5:57.50
To mi raczej wygląda na dziewczynkę :-)
===
Nadużywanie zaimków dzierżawczych.
W języku angielskim zaimków dzierżawczych używa się znacznie częściej niż w polskim. Jeśli zaimek nie służy do rozróżnienia w razie wątpliwości, do której osoby coś przynależy, w polskim zaimka dzierżawczego nie użyjemy (np. "I go there with my wife" --> "Idę tam z żoną" - nie trzeba zaznaczać, że własną, nie cudzą, bo wynika to z kontekstu).
===
Uwaga na rożnicę między technologią a techniką.
Technology to większości wypadków po polsku technika. Natomiast “technique” może oznaczać właśnie “technologię”.
http://www.uci.agh.edu.pl/bip/63/11_63.htm
===