Return to Video

Las matemáticas son para siempre

  • 0:01 - 0:06
    Tưởng tượng bạn đang ở trong một quán bar,
    hay một câu lạc bộ
  • 0:07 - 0:10
    và bạn bắt chuyện với một cô gái
  • 0:10 - 0:15
    một lúc sau cô ấy hỏi bạn:
    "Thế công việc của anh là gì?"
  • 0:15 - 0:18
    Và vì bạn nghĩ rằng
    công việc của bạn rất thú vị, bạn nói:
  • 0:18 - 0:20
    "Anh là một là nhà toán học"
  • 0:20 - 0:22
    (Cười)
  • 0:22 - 0:27
    Thế là 33.51% phụ nữ,
  • 0:27 - 0:31
    trong khoảnh khắc đó, giả vờ
    có một cuộc gọi khẩn cấp và bỏ đi
  • 0:31 - 0:32
    (cười)
  • 0:32 - 0:36
    Và 64.69% phụ nữ
  • 0:36 - 0:40
    cố gắng thay đổi chủ đề trong tuyệt vọng
    và bỏ đi
  • 0:40 - 0:41
    (cười)
  • 0:41 - 0:45
    0.8% còn lại, bao gồm
    em họ, bạn gái và mẹ bạn,
  • 0:45 - 0:50
    biết rằng công việc của bạn là thứ hơi kì lạ
    nhưng không nhớ ra nó là cái gì. (cười)
  • 0:50 - 0:53
    Và cuối cùng là 1%
    vẫn còn tham gia vào cuộc trò trò chuyện.
  • 0:53 - 0:55
    và không thể tránh khỏi,
    trong suốt cuộc trò chuyện đó
  • 0:55 - 0:59
    một trong hai câu sau sẽ xuất hiện:
  • 0:59 - 1:02
    A)"Em học toán dở tệ,
    nhưng nó không phải lỗi của em
  • 1:02 - 1:06
    thật ra bởi vì giáo viên
    dạy dở tệ" (cười)
  • 1:06 - 1:09
    hoặc B)"Nhưng mà môn toán thực sự để làm gì?"
  • 1:09 - 1:10
    (cười)
  • 1:10 - 1:12
    Giờ tôi sẽ phân tích trường hợp B
  • 1:12 - 1:14
    (cười)
  • 1:14 - 1:18
    Khi ai đó hỏi bạn toán học dùng để làm gì,
    họ không hỏi bạn
  • 1:18 - 1:21
    về các ứng dụng
    của khoa học toán học
  • 1:21 - 1:23
    Họ đang hỏi bạn,
  • 1:23 - 1:26
    Tại sao tôi phải học thứ vớ vẩn
    mà tôi sẽ không sử dụng lại lần nào nữa trong đời?(cười)
  • 1:26 - 1:29
    Đó là những điều họ thực sự đang hỏi.
  • 1:29 - 1:33
    Khi những nhà toán học được hỏi
    toán học dùng để làm gì,
  • 1:33 - 1:35
    họ sẽ được chia thành 2 nhóm:
  • 1:35 - 1:41
    54.51% các nhà toán học
    sẽ chọn ví trí tấn công,
  • 1:42 - 1:47
    và 44.77% nhà toán học
    sẽ chọn vị trí phòng thủ.
  • 1:47 - 1:50
    0.8% kỳ lạ còn lại,
    trong đó có bản thân tôi.
  • 1:50 - 1:52
    Vậy ai là những người tấn công?
  • 1:52 - 1:55
    Những người tấn công là các nhà toán học
    sẽ nói với bạn rằng
  • 1:55 - 1:57
    câu hỏi này chẳng có ý nghĩa gì cả,
  • 1:57 - 2:00
    bởi vì toán học
    có ý nghĩa riêng của nó
  • 2:00 - 2:02
    một cấu trúc tuyệt đẹp với tính logic của riêng nó
  • 2:02 - 2:04
    và thật là vô lý
  • 2:04 - 2:07
    khi cứ phải liên tục tìm kiếm
    tất cả các ứng dụng.
  • 2:07 - 2:09
    Thế ứng dụng của thơ ca là gì?
    Thế ứng dụng của tình yêu là gì?
  • 2:09 - 2:12
    Thế ứng dụng của bản thân cuộc sống là gì?
    Hỏi như vậy là thế nào?
  • 2:12 - 2:14
    (cười)
  • 2:14 - 2:17
    Hardy, ví dụ, là một mô hình
    của loại tấn công này
  • 2:17 - 2:19
    Và những người chọn vị trí phòng thủ sẽ nói với bạn,
  • 2:19 - 2:24
    "Thậm chí khi bạn không nhận ra, bạn thân mến,
    toán học đứng đằng sau tất cả"
  • 2:24 - 2:25
    (cười)
  • 2:25 - 2:27
    Những anh chàng đó,
  • 2:27 - 2:31
    họ luôn luôn xây cầu,
    và máy vi tính
  • 2:31 - 2:34
    "Nếu bạn không biết toán,
    cây cầu của bạn sẽ sụp đổ"
  • 2:34 - 2:35
    (cười)
  • 2:35 - 2:39
    Đúng vậy, máy tính toàn là về toán học.
  • 2:39 - 2:41
    Và giờ những anh chàng này
    cũng có thể bắt đầu nói
  • 2:41 - 2:46
    đằng sau mã số bí mật
    và thẻ tín dụng là những số nguyên tố.
  • 2:47 - 2:50
    Đây là những câu trả lời mà thầy dạy toán
    sẽ trả lời bạn nếu bạn hỏi họ
  • 2:50 - 2:53
    Thầy là một trong những người phòng thủ.
  • 2:53 - 2:54
    OK, vậy ai là người đúng?
  • 2:54 - 2:57
    Những người cho rằng toán học
    không cần phải có mục đích,
  • 2:57 - 3:00
    hoặc những người cho rằng toán học
    đứng đằng sau tất cả những gì chúng ta làm?
  • 3:00 - 3:02
    Thật ra, cả hai đều đúng.
  • 3:02 - 3:03
    Nhưng hãy nhớ rằng tôi đã nói với bạn
  • 3:03 - 3:07
    Tôi thuộc vào 0.8% kì lạ
    cho rằng có lý do khác?
  • 3:07 - 3:10
    Vì vậy, để tiếp tục, hãy hỏi tôi toán học dùng để làm gì.
  • 3:10 - 3:13
    Khán giả: Toán học dùng để làm gì?
  • 3:13 - 3:18
    Eduardo Sáenz de Cabezón: OK,
    76.34% khán giả hỏi câu này,
  • 3:18 - 3:21
    23.41% không nói gì cả,
  • 3:21 - 3:22
    và 0.8%
  • 3:22 - 3:25
    Tôi không chắc các bạn đó đang làm gì.
  • 3:25 - 3:28
    Vâng, thưa 76.31% khán giả yêu quí
  • 3:28 - 3:33
    sự thực là toán học không cần
    phục vụ cho một mục đích,
  • 3:33 - 3:36
    đúng là toán học là một
    cấu trúc tuyệt đẹp, logic nhất,
  • 3:36 - 3:39
    có thể là một
    trong những nỗ lực tập thể vĩ đại nhất
  • 3:39 - 3:41
    đạt được trong lịch sử loài người.
  • 3:41 - 3:43
    Nhưng nó cũng đúng rằng,
  • 3:43 - 3:47
    khi nhà khoa học và kỹ thuật viên
    tìm kiếm giả thuyết toán học
  • 3:47 - 3:50
    cho phép họ cải tiến,
  • 3:50 - 3:53
    họ trong cấu trúc toán học,
    thấm nhuần tất cả mọi thứ.
  • 3:53 - 3:57
    thực sự là chúng ta phải
    đi sâu hơn,
  • 3:57 - 3:58
    để thấy những gì đằng sau khoa học.
  • 3:58 - 4:02
    Khoa học hoạt động dựa trên trực giác, sáng tạo.
  • 4:02 - 4:06
    Toán học kiểm soát trực giác
    và thuần hóa sáng tạo.
  • 4:07 - 4:09
    Hầu hết mọi người
    chưa nghe điều này bao giờ
  • 4:09 - 4:12
    thật là ngạc nhiên khi họ biết rằng
    nếu bạn lấy
  • 4:12 - 4:16
    một tấm giấy mỏng 0.1milimet,
    kích thước mà chúng ta thường sử dụng,
  • 4:16 - 4:20
    và nếu nó đủ lớn,
    cuộn nó lại 50 lần,
  • 4:20 - 4:25
    độ dày của nó sẽ kéo dài gần như
    khoảng cách từ trái đất lên đến mặt trời.
  • 4:26 - 4:28
    Trực giác của bạn cho rằng điều này
    là không thể.
  • 4:28 - 4:31
    Làm phép tính và bạn sẽ thấy rằng nó đúng.
  • 4:31 - 4:33
    Đó là toán học dùng cho.
  • 4:33 - 4:37
    Nó đúng rằng khoa học, tất cả các
    khoa học, chỉ có ý nghĩa
  • 4:37 - 4:40
    khi chúng cho phép chúng ta hiểu rõ
    thế giới tươi đẹp chúng ta đang sống.
  • 4:40 - 4:42
    và để làm điều đó,
  • 4:42 - 4:45
    chúng giúp chúng ta tránh những cạm bẫy
    của thế giới đau khổ chúng ta đang sống.
  • 4:45 - 4:49
    Có những môn khoa học đang giúp đỡ chúng ta
    theo cách trực tiếp này.
  • 4:49 - 4:50
    ví dụ như khoa học ung thư chẳng hạn.
  • 4:50 - 4:54
    Và có những thứ khác chúng ta nhìn từ xa,
    đôi khi với sự ghen tị,
  • 4:54 - 4:56
    nhưng biết rằng chúng ta
    đang hỗ trợ họ.
  • 4:56 - 4:59
    Tất cả các khoa học cơ bản
    phục vụ chúng,
  • 4:59 - 5:02
    bao gồm toán học.
  • 5:02 - 5:05
    Tất cả những thứ đó làm nên khoa học,
    khoa học là sự chặt chẽ của toán học.
  • 5:05 - 5:10
    Và những nhân tố chặt chẽ đó tồn tại
    bởi vì kết quả của nó là vĩnh cửu.
  • 5:10 - 5:13
    Bạn có thể nói hoặc được cho biết
    vào một lúc nào đó
  • 5:13 - 5:16
    rằng kim cương là mãi mãi, đúng không?
  • 5:17 - 5:19
    Điều đó phục thuộc vào
    định nghĩa của bạn về mãi mãi!
  • 5:19 - 5:22
    Một định lý- nó thực sự bất diệt.
  • 5:22 - 5:23
    (cười)
  • 5:23 - 5:26
    Định lý Pythagore vẫn đúng
  • 5:26 - 5:30
    cho dù Phahogoras đã chết,
    Tôi bảo đảm với bạn rằng nó là sự thật.(cười)
  • 5:30 - 5:31
    Cho dù thế giới sụp đổ
  • 5:31 - 5:33
    định lý Pythagore
    vẫn sẽ đúng.
  • 5:33 - 5:37
    Mỗi khi hai cạnh bên của tam giác
    và một cạnh huyền đứng cạnh nhau
  • 5:37 - 5:39
    (cười)
  • 5:39 - 5:42
    là định lý Pythagore xuất hiện.
    Nó đúng như điên.
  • 5:42 - 5:44
    (vỗ tay)
  • 5:49 - 5:52
    À, những nhà toán học như chúng tôi cống hiến
    để tìm ra những định lý.
  • 5:52 - 5:54
    Những sự thật vĩnh cửu.
  • 5:54 - 5:57
    Nhưng chẳng phải lúc nào cũng dễ dàng để nhận ra
    sự khác biệt giữa
  • 5:57 - 6:00
    một sự thật vĩnh cửu, hoặc một định lý,
    và một sự phỏng đoán
  • 6:00 - 6:03
    Bạn cần chứng minh nó.
  • 6:03 - 6:05
    Ví dụ,
  • 6:05 - 6:09
    tôi có một cánh đồng lớn
    vĩ đại, bất tận.
  • 6:09 - 6:13
    Tôi muốn phủ nó bằng những mảnh bằng nhau,
    mà không để loại khoảng trống nào.
  • 6:13 - 6:15
    Tôi có thể sử dụng hình vuông, đúng không?
  • 6:15 - 6:19
    Tôi có thể sử dụng hình tam giác.
    Không phải hình tròn, vì chúng sẽ để lại những khoảng nhỏ.
  • 6:20 - 6:22
    Thế hình nào là tốt nhất?
  • 6:22 - 6:27
    Hình nào che phủ cùng bề mặt.
    nhưng có đường viền nhỏ hơn.
  • 6:27 - 6:31
    Trong vòng 300 năm, Pappus Alexandria nói rằng
    tốt nhất là sử dụng hình lục giác,
  • 6:31 - 6:33
    giống như loài ong sử dụng.
  • 6:33 - 6:35
    Nhưng anh ta không chứng minh nó.
  • 6:35 - 6:38
    Anh ta nói, "Hình lục giác, thật tuyệt!
    Hãy sử dụng hình lục giác!"
  • 6:38 - 6:41
    Anh ta không chứng minh nó,
  • 6:41 - 6:42
    "Hình lục giác!"
  • 6:42 - 6:46
    Và thế giới này, như các bạn đã biết,
    chia thành Pappists và phản Pappists,
  • 6:46 - 6:51
    cho tới 1700 năm sau
  • 6:51 - 6:57
    vào năm 1999, Thomas Hales đã chứng minh
  • 6:57 - 7:02
    rằng Pappus và loài ong đã đúng--
    hình tốt nhất để sử dụng là hình lục giác,
  • 7:02 - 7:04
    Và nó trở thành một định lý,
    định lý tổ ong,
  • 7:04 - 7:06
    nó sẽ đúng vĩnh viễn và mãi mãi
  • 7:06 - 7:09
    lâu hơn bất kỳ viên kim cương nào
    mà bạn có.(cười)
  • 7:09 - 7:12
    Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta
    sử dụng không gian ba chiều?
  • 7:12 - 7:16
    Nếu bạn muốn phủ không gian
    bằng những phần bằng nhau,
  • 7:16 - 7:18
    mà không để lại khoảng trống nào,
  • 7:18 - 7:20
    Tôi có thể sử dụng khối vuông, đúng không?
  • 7:20 - 7:23
    Không phải khối cầu, chúng để lại khoảng nhỏ.
    (cười)
  • 7:23 - 7:26
    Hình nào tốt nhất để sử dụng?
  • 7:26 - 7:30
    Lord Kelvin, nổi tiếng với
    độ Kelvin và tất cả,
  • 7:31 - 7:36
    cho rằng thứ tốt nhất để sử dụng là
    một khối tám mặt cắt ngắn
  • 7:38 - 7:41
    là cái mà, như các bạn đều biết
  • 7:41 - 7:42
    (cười)
  • 7:42 - 7:44
    là thứ này đây!
  • 7:44 - 7:47
    (vỗ tay)
  • 7:49 - 7:50
    Thôi nào.
  • 7:51 - 7:54
    Ai mà chẳng có một khối
    tám mặt cắt ngắn ở nhà?(cười)
  • 7:54 - 7:55
    Thậm chí là cái bằng nhựa.
  • 7:55 - 7:58
    "Em yêu, lấy cái khối tám mặt cắt ngắn ra đây,
    chúng ta đang có khách."
  • 7:58 - 7:59
    Ai cũng có một!
    (cười)
  • 7:59 - 8:02
    Nhưng Kelvin không chứng minh nó.
  • 8:02 - 8:06
    Nó vẫn là một phỏng đoán--
    phỏng đoán của Kelvin.
  • 8:06 - 8:11
    Thế giới, như các bạn biết đấy, sẽ chia
    thành Kevin và phản Kevin
  • 8:11 - 8:13
    (cười)
  • 8:13 - 8:16
    cho tới một trăm năm nữa hoặc hơn,
  • 8:19 - 8:23
    ai đó tìm thấy một cấu trúc tốt hơn
  • 8:24 - 8:29
    Weaire và Phelan
    tìm thấy thứ nhỏ bé ở đây này
  • 8:29 - 8:31
    (cười)
  • 8:31 - 8:34
    cấu trúc này được họ đặt
    một cái tên rất thông thái
  • 8:34 - 8:36
    "cấu trúc Weaire-Phelan"
  • 8:36 - 8:39
    (cười)
  • 8:39 - 8:42
    Nhìn nó có vẻ lạ lùng,
    nhưng nó không lạ đến mức đó
  • 8:42 - 8:43
    Nó cũng tồn tại trong tự nhiên.
  • 8:43 - 8:46
    Điều thú vị là cấu trúc này,
  • 8:46 - 8:48
    bởi vì có tính hình học,
  • 8:48 - 8:53
    nó được sử dụng để xây dựng trung tâm
    thể thao dưới nước cho thế vận hội Bắc Kinh
  • 8:54 - 8:57
    Tại đây, Michael Phelps
    giành 8 huy chương vàng,
  • 8:57 - 9:00
    và trở thành vận động viên bơi lội giỏi nhất mọi thời đại
  • 9:00 - 9:04
    À, cho tới khi một ai đó tốt hơn
    xuất hiện, đúng không?
  • 9:04 - 9:06
    Và điều này có thể xảy ra,
    với cấu trúc Weaire-Phelan
  • 9:06 - 9:09
    Nó là tốt nhất
    cho tới khi thứ khác tốt hơn xuất hiện
  • 9:09 - 9:13
    Nhưng hãy cẩn thận, bởi vì thứ này
    có thể có cơ hội
  • 9:13 - 9:18
    trong vòng một trăm năm,
    thậm chí trong 1700 năm,
  • 9:18 - 9:24
    ai đó chứng minh rằng
    nó là hình dạng tốt nhất cho việc này.
  • 9:24 - 9:28
    Thì nó sẽ trở thành định lý,
    một sự thật, vĩnh viễn.
  • 9:28 - 9:31
    Lâu hơn bất kỳ viên kim cương nào.
  • 9:32 - 9:36
    Nên, nếu bạn muốn nói với một ai đó
  • 9:37 - 9:40
    rằng bạn sẽ yêu họ mãi mãi
  • 9:40 - 9:42
    bạn có thể đưa họ kim cương.
  • 9:42 - 9:45
    Nhưng nếu bạn muốn nói với họ
    rằng bạn sẽ yêu họ vĩnh viễn,
  • 9:45 - 9:47
    hãy đưa cho họ một định lý!
  • 9:47 - 9:48
    (cười)
  • 9:48 - 9:51
    Nhưng khoan đã!
  • 9:52 - 9:53
    Bạn sẽ phải chứng minh nó,
  • 9:53 - 9:55
    như vậy tình yêu của bạn không còn
  • 9:55 - 9:57
    là một phỏng đoán.
  • 9:57 - 10:01
    (vỗ tay)
Title:
Las matemáticas son para siempre
Speaker:
Eduardo Saenz de Cabezon
Description:

more » « less
Video Language:
Spanish
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:14
  • Attention needed! This video has been edited, please adapt your translation to the new version of the video. If you need help, do not hesitate to contact me.

Vietnamese subtitles

Revisions