Το μικρό πρόβλημα που είχα να νοικιάσω σπίτι

Πριν από 53 χρόνια οΤζέιμς Γουάιτ ο πρεσβύτερος κατατάχθηκε στην αμερικανική πολεμική αεροπορία. Αλλά, ως αφροαμερικάνος, χρειάστηκε να υποστεί απίστευτη ταλαιπωρία για να βρει μέρος να μείνει η οικογένειά του κάπου εκεί κοντά. Διηγείται μια συγκινητική ιστορία με την εμπειρία του «καθημερινού ρατσισμού» που έζησε, και πώς αυτή επηρεάζει σήμερα στον τρόπο που χρειάστηκε να μάθει τα εγγόνια του να συμπεριφέρονται στην επαφή τους με την αστυνομία.

Ένας 18χρονος αφροαμερικάνος κατατάχθηκε
στην αμερικανική πολεμική αεροπορία,

στάλθηκε να υπηρετήσει
στην αεροπορική βάση Μάουντεν Χόουμ

και μπήκε στη μοίρα ασφάλειας εδάφους.

Φτάνοντας εκεί αρχικά,
το πρώτο που έπρεπε να κάνω

ήταν να βρω ένα διαμέρισμα

για να φέρω τη γυναίκα μου
με το νεογέννητό μας, τη Μέλανι,

να μείνουν μαζί μου στο Άινταχο.

Αμέσως πήγα στο γραφείο προσωπικού

και συζητώντας με τα παιδιά εκεί

μου είπαν, «Δεν θα έχεις πρόβλημα να βρεις
διαμέρισμα στο Μάουντεν Χόουμ του Άινταχο.

Οι κάτοικοι μας συμπαθούν πολύ
γιατί ξέρουν ότι εάν έχουν έναν αεροπόρο

που ενοικιάζει το διαμέρισμά τους,

θα παίρνουν κανονικά το νοίκι τους».

Και αυτό ήταν πολύ σημαντικό.

Μου είπε, «Να μια λίστα με τηλέφωνα
που μπορείς να καλέσεις,

για να μπορέσεις να επιλέξεις
το διαμέρισμα που θέλεις».

Έτσι πήρα τη λίστα και τηλεφώνησα.

Μια κυρία απάντησε και της είπα τι ήθελα.

Μου είπε, «Καλά που τηλεφωνήσατε.

Έχουμε τέσσερα-πέντε διαμερίσματα
διαθέσιμα αυτή τη στιγμή».

Μου είπε, «Θέλετε με ένα
ή με δύο υπνοδωμάτια;»

Μετά είπε, «Ας μην τα λέμε έτσι.

Ελάτε εδώ να διαλέξετε
το διαμέρισμα που σας αρέσει.

Θα υπογράψουμε συμβόλαιο

και θα πάρετε το κλειδί στο χέρι
για να φέρετε αμέσως την οικογένειά σας».

Έτσι ήμουν ενθουσιασμένος.

Μπήκα στο αυτοκίνητο, πήγα στην πόλη
και χτύπησα την πόρτα.

Όταν χτύπησα την πόρτα, μια γυναίκα ήρθε,

με κοίταξε και είπε,
«Μπορώ να σας βοηθήσω;»

Της απάντησα, «Ναι,
εγώ σας τηλεφώνησα για το διαμέρισμα.

Απλώς ήρθα να τα δω».

Μου είπε, «Ξέρεις, λυπάμαι πραγματικά,

αλλά ο σύζυγός μου νοίκιασε
τα διαμερίσματα και δεν μου το είπε».

Ρώτησα, «Εννοείτε ότι νοίκιασε
και τα πέντε μέσα σε μία ώρα;»

Δεν μου απάντησε, μόνο μου είπε:

«Θέλετε να μου αφήσετε τον αριθμό σας

και να σας τηλεφωνήσω αν υπάρξει κάτι;»

Δεν χρειάζεται να σας πω
ότι ποτέ δεν τηλεφώνησε.

Δεν μου απάντησαν όμως
ούτε οι άλλοι άνθρωποι

από τη λίστα που μου έδωσαν
για να βρω διαμέρισμα.

Εξαιτίας αυτών και νιώθοντας την απόρριψη,

γύρισα στη βάση και μίλησα στον μοίραρχο.

Τον έλεγα ΜακΝτάου, επισμηναγός ΜακΝτάου.

Είπα, «Επισμηναγέ ΜακΝτάου,
χρειάζομαι βοήθεια».

Του είπα όσα συνέβησαν και να τι μου είπε:

«Τζέιμς, θα ήθελα πολύ να σε βοηθήσω.

Αλλά ξέρεις το πρόβλημα.

Δεν μπορούμε να τους υποχρεώσουμε
να νοικιάσουν σε κάποιον που δεν θέλουν.

Εκτός αυτού, έχουμε καλές σχέσεις
με τους ανθρώπους στην κοινότητα

και δεν θέλουμε να τις χαλάσουμε».

Μου είπε, «Ίσως θα έπρεπε
να κάνεις κάτι άλλο.

Άσε την οικογένειά σου να μείνει στο σπίτι

επειδή δικαιούσαι άδεια 30 ημερών.

Έτσι μία φορά τον χρόνο

μπορείς να πας σπίτι στην οικογένειά σου,
να περάσεις 30 ημέρες και να γυρίσεις».

Περιττό να πω
ότι αυτό δεν με ικανοποιούσε.

Έτσι φεύγοντας απ' αυτόν,
γύρισα στο τμήμα προσωπικού

και μιλώντας με υπάλληλο

μου είπε, «Τζιμ, νομίζω σου έχω λύση.

Φεύγει ένας αεροπόρος
και έχει ένα τροχόσπιτο.

Αν πρόσεξες στο Μάουντεν Χόουμ

υπάρχουν κάμπινγκ και τροχόσπιτα παντού.

Μπορείς να αγοράσεις το τροχόσπιτο
και μάλλον σε τιμή ευκαιρίας

μιας και θέλει να φύγει
το συντομότερο δυνατόν.

Είναι ότι πρέπει για το πρόβλημά σου

και θα είναι μια λύση για σένα».

Έτσι αμέσως μπήκα στο αυτοκίνητο,
πήγα στην πόλη, είδα το τροχόσπιτο,

-ήταν ένα μικρό τροχόσπιτο-

αλλά υπ' αυτές τις συνθήκες

ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσα να κάνω.

Αγόρασα λοιπόν το τροχόσπιτο.

Και μετά τον ρώτησα,
«Μπορώ να το αφήσω εδώ,

κι έτσι θα λυνόταν το πρόβλημά μου,

δεν θα χρειαζόταν να βρω άλλο κάμπινγκ;»

Μου είπε, «Πριν σου πω ναι,
χρειάζεται να ρωτήσω τη διεύθυνση».

Γύρισα λοιπόν στη βάση,

μου τηλεφωνεί ότι η διεύθυνση λέει,

«Όχι, δεν μπορείς
ν' αφήσεις το τροχόσπιτο εδώ

επειδή έχουμε υποσχεθεί αυτή τη θέση
σε κάποιους άλλους».

Μου φάνηκε περίεργο

επειδή υπήρχαν πολλές άλλες κενές θέσεις

αλλά κατά τύχην είχαν υποσχεθεί
τη συγκεκριμένη θέση σε κάποιον άλλον.

Έτσι εγώ -

και είπε, «Μην ανησυχείς, Τζιμ,
υπάρχουν πολλά κάμπινγκ για τροχόσπιτα».

Έτσι έφτιαξα άλλη μια λεπτομερή λίστα
από κάμπινγκ για τροχόσπιτα.

Επισκέφτηκα το ένα μετά το άλλο.

Και με απέρριψαν με τον ίδιο τρόπο

όπως και όταν έψαχνα για διαμέρισμα.

Επιπλέον, τα σχόλια που άκουσα,

παράλληλα με το ότι
δεν είχαν διαθέσιμες θέσεις,

ένας μου είπε, «Τζιμ, ο λόγος
που δεν μπορούμε να σου νοικιάσουμε

είναι γιατί ήδη έχουμε
μια οικογένεια νέγρων στο κάμπινγκ».

Είπε, «Και δεν φταίω εγώ
γιατί εγώ σας συμπαθώ».

(Γέλια)

Και εγώ αυτό έκανα. Χαμογέλασα κι εγώ.

Αυτός είπε, «Αλλά να το πρόβλημα:

Αν σε βάλω μέσα,
οι άλλοι ένοικοι θα φύγουν

και δεν μπορώ να το αντέξω οικονομικά».

Είπε, «Απλώς δεν μπορώ να σου νοικιάσω».

Παρότι ήταν αποθαρρυντικό,
δεν με σταμάτησε.

Συνέχισα να ψάχνω,

και έψαξα στην άλλη άκρη της πόλης

όπου υπήρχε ένα μικρό κάμπινγκ.

Και εννοώ, ένα πραγματικά μικρό κάμπινγκ.

Δεν είχε πεζόδρομους,

δεν είχε βάσεις από τσιμέντο,

δεν είχε περίφραξη

για να ξεχωρίζει η δική σου θέση σου
από τις άλλες.

Δεν είχε κοινόχρηστα πλυντήρια.

Αλλά μέχρι τότε είχα καταλήξει

ότι δεν είχα άλλες επιλογές.

Πήρα λοιπόν στη γυναίκα μου και της είπα,
«Θα πρέπει να τα βγάλουμε πέρα έτσι».

Και μετακομίσαμε εκεί

και γίναμε ιδιοκτήτες κατοικίας
στο Μάουντεν Χόουμ του Άινταχο.

Φυσικά στο τέλος όλα μπήκαν σε ρυθμό.

Τέσσερα χρόνια μετά ήρθε η μετάθεσή μου
από το Μάουντεν Χόουμ του Άινταχο

σε κάποιο Γκουζ Μπέι του Λαμπραντόρ.

Δεν θα μιλήσουμε καν γι' αυτό το μέρος.
Άλλη μια θαυμάσια τοποθεσία. (Γέλια)

Ο σκοπός ήταν να πάω την οικογένειά μου
από το Μάουντεν Χόουμ του Άινταχο

στο Σάρον της Πενσιλβάνια.

Αυτό δεν ήταν πρόβλημα γιατί είχαμε
αγοράσει ένα ολοκαίνουργιο αυτοκίνητο.

Η μητέρα μου τηλεφώνησε
ότι θα έρθει αεροπορικώς.

Θα είναι μαζί μας στο ταξίδι
και θα βοηθήσει με τα παιδιά.

Έτσι ήρθε και μαζί με την Άλις ετοίμασαν
αρκετό φαγητό για το ταξίδι.

Εκείνο το πρωί φύγαμε περίπου στις 5 π.μ.

Το ταξίδι ήταν υπέροχο,
με καλή διάθεση και ωραία συζήτηση.

Κάπου γύρω στις 6:30 με 7
κουραστήκαμε λίγο

και είπαμε, «Δεν μένουμε
σε ένα μοτέλ να ξεκουραστούμε

και να ξεκινήσουμε νωρίς το πρωί;»

Έτσι κοιτάζαμε κάποια μοτέλ
καθώς οδηγούσαμε,

και είδαμε ένα μοτέλ
με μια μεγάλη φωτεινή επιγραφή

που αναβόσβηνε κι έγραφε
«Διαθέσιμα δωμάτια».

Έτσι σταματήσαμε.

Οι άλλοι έμειναν στο πάρκινγκ,
εγώ πήγα μέσα.

Όταν μπήκα μέσα,

η κυρία έπαιρνε υπογραφές
από κάποιους ανθρώπους,

κάποιοι άλλοι έρχονταν πίσω μου.

Πλησιάζω στον πάγκο

και μου λέει, «Πώς μπορώ να σας βοηθήσω;»

Είπα, «Χρειάζομαι διαμονή για ένα βράδυ
για την οικογένειά μου».

Μου είπε, «Λυπάμαι πολύ,
μόλις έδωσα το τελευταίο.

Δεν θα έχουμε άλλα έως το πρωί».

Και συνέχισε, «Αλλά
μια ώρα με 45 λεπτά πιο κάτω

υπάρχει ένα άλλο κάμπινγκ για τροχόσπιτα».

Είπα, «Ναι αλλά η πινακίδα
είναι ακόμα αναμμένη και αναβοσβήνει»

Είπε, «Α, την ξέχασα».

Και απλώνει και την σβήνει.

Με κοίταξε και την κοίταξα.

Ήταν κι άλλοι στο δωμάτιο.

Σαν να τους κοίταξε.
Κανείς δεν είπε τίποτα.

Έπιασα το υπονοούμενο κι έφυγα,
και βγήκα στο πάρκινγκ.

Τα είπα στη μητέρα μου, στη γυναίκα μου
και στη Μέλανι και συνέχισα,

«Μάλλον θα χρειαστεί
να οδηγήσουμε λίγο ακόμα

για να μπορέσουμε να κοιμηθούμε απόψε».

Και ξεκινήσαμε να φύγουμε

αλλά λίγο πριν βγούμε
από το πάρκινγκ στο δρόμο

μαντεύετε τι έγινε;

Η πινακίδα ξανάναψε.

Και έλεγε «Διαθέσιμα δωμάτια».

Βρήκαμε τελικά κάπου να μείνουμε.

Δεν ήταν αυτό ακριβώς που θα θέλαμε
αλλά ήταν ασφαλές και καθαρό.

Έτσι κοιμηθήκαμε καλά εκείνο το βράδυ.

Αυτό που έχει σημασία στην ιστορία

είναι ότι είχαμε παρόμοιες εμπειρίες

σε όλη τη διαδρομή από το Άινταχο
έως την Πενσιλβάνια,

που μας αρνούνταν εξυπηρέτηση
σε ξενοδοχεία, μοτέλ και εστιατόρια.

Φτάσαμε όμως στην Πενσιλβάνια.

Η οικογένεια τακτοποιήθηκε.
Όλοι χάρηκαν που είδαν τα παιδιά.

Πήρα το αεροπλάνο και έφυγα
για το Γκουζ Μπέι του Λαμπραντόρ,

το οποίο είναι άλλη ιστορία, εντάξει;

(Γέλια)

Να 'μαστε 53 χρόνια αργότερα.

Έχω εννέα εγγόνια και δύο δισέγγονα.

Πέντε από τα εγγόνια μου είναι αγόρια.

Έχουν πάρει διδακτορικά, μεταπτυχιακά,
άλλος είναι φοιτητής κι ένας στην Ιατρική.

Έχω κάνα-δυο που ακολουθούν.

Είναι στον ίδιο δρόμο αλλά όχι ακόμα.
(Γέλια)

Ένας είναι στο κολέγιο
εδώ και οκτώ χρόνια.

(Γέλια)

Δεν πήρε πτυχίο ακόμα
αλλά θέλει να γίνει κωμικός.

Γι' αυτό προσπαθούμε να τον πείσουμε
να μείνει στο σχολείο.

Γιατί ποτέ δεν ξέρεις,

το να είσαι αστείος στο σπίτι
δεν σε κάνει και κωμικό, σωστά;

(Γέλια)

Αλλά αυτό που μετράει είναι
ότι είναι όλα καλά παιδιά,

χωρίς ναρκωτικά, χωρίς ανεπιθύμητες
εγκυμοσύνες, μακριά από το έγκλημα.

Με την κατάσταση να έχει έτσι,

καθόμουν σπίτι και έβλεπα τηλεόραση,

και άκουγα για το Φέργκιουσον
και την αναταραχή που συνέβαινε.

Ξαφνικά ένας από τους σχολιαστές
βγήκε στον αέρα και είπε,

«Τους τελευταίους τρεις μήνες

οκτώ άοπλοι αφροαμερικάνοι άρρενες

δολοφονήθηκαν από την αστυνομία,
από λευκούς κατοίκους ή λευκούς πολίτες.

Για κάποιο λόγο εκείνη τη στιγμή
αυτό με συγκλόνισε.

Είπα, «Μα τι γίνεται; Είναι παράλογο.

Ποιο μίσος σπρώχνει τους ανθρώπους
να κάνουν τέτοια πράγματα;»

Τότε τηλεφώνησε
ένας από τους εγγονούς μου.

Είπε, «Παππού,
άκουσες τι λένε στην τηλεόραση;»

Του είπα, «Ναι, το άκουσα».

Μου λέει, «Έχω μπερδευτεί τόσο πολύ.

Εμείς κάνουμε αυτά που πρέπει,
αλλά φαίνεται ότι και μόνο να είσαι μαύρος

και να οδηγάς, να περπατάς, ή να μιλάς,
είναι απλά επικίνδυνο.

Τι να κάνουμε; Κάνουμε όλα όσα μας είπες.

Όταν μας σταματάει η αστυνομία

βάζουμε και τα δύο χέρια
στο πάνω μέρος του τιμονιού.

Αν μας ζητήσουν ταυτότητα,

τους λέμε, «Ανοίγω αργά το ντουλαπάκι
για να πάρω την ταυτότητά μου».

Όταν μας βγάζουν
από το αυτοκίνητο για έρευνα,

όταν ξαπλώνουμε στο έδαφος
για σωματική έρευνα,

όταν ανοίγουν το πορτμπαγκάζ
για να το ψάξουν,

δεν αντιδρούμε, δεν προκαλούμε,
γιατί όπως μας είπες,

«Μην προκαλείτε την αστυνομία.

Αφού ξεμπερδέψετε, τηλεφωνήστε μας
και θα τους προκαλέσουμε εμείς».

Μου είπε, «Κι αυτό που με ενοχλεί πολύ:

Οι λευκοί μας φίλοι, οι κολλητοί μας,
που κάνουμε παρέα.

Όταν ακούν αυτά
που μας συμβαίνουν, μας λένε,

«Γιατί το ανέχεστε;

Πρέπει να αντιδράσετε.
Να τους προκαλέσετε.

Να τους ζητήσετε και εσείς ταυτότητα».

Και να τι τους έχουν μάθει να λένε:

«Ξέρουμε ότι έχετε δικαίωμα
αλλά παρακαλούμε να μην το κάνετε

ενόσω είμαστε μέσα στο αυτοκίνητο

επειδή οι συνέπειες για εσάς
είναι πολύ διαφορετικές

απ' ό,τι είναι για εμάς».

Τότε λοιπόν τι πρέπει να πω
ως παππούς στους εγγονούς μου;

Πώς τους κρατάω ασφαλείς;
Πώς τους κρατάω ζωντανούς;

Μετά απ' αυτά οι άνθρωποι με ρωτάνε,

«Τζιμ, είσαι θυμωμένος;»

Και η απάντησή μου είναι αυτή:

«Δεν έχω την πολυτέλεια να θυμώσω,

και επίσης γνωρίζω τις συνέπειες
του να εξοργιστώ».

Γι' αυτό το μόνο που μπορώ να κάνω

είναι να μαζέψω το σύνολο γνώσεων,
ενέργειας, ιδεών και εμπειριών μου,

και να αφιερωθώ να στηλιτεύω
κάθε δεδομένη στιγμή

οτιδήποτε μου φαίνεται
ότι μπορεί να είναι ρατσιστικό.

Έτσι το πρώτο που πρέπει να κάνω
είναι να μορφώσω,

το δεύτερο που πρέπει να κάνω
είναι να ξεσκεπάσω το ρατσισμό,

και το τελευταίο που πρέπει να κάνω
είναι να κάνω ό,τι μπορώ

για να εξαλείψω τον ρατσισμό όσο ζω,
με όλα τα απαραίτητα μέσα.

Το δεύτερο πράγμα που κάνω είναι:

Θέλω να προσφύγω στους Αμερικάνους.

Θέλω να απευθυνθώ στον ανθρωπισμό τους,
στην αξιοπρέπειά τους.

στην υπερηφάνεια τους ως πολίτες,

να μπορέσουν να μην αντιδρούν σε αυτά
τα αποτρόπαια εγκλήματα με αρνητικό τρόπο.

Αντί αυτού, να ανυψώσετε
το επίπεδο κοινωνικής γνώσης,

το επίπεδο κοινωνικής συνείδησης
και κοινωνικής επίγνωσης,

ώστε συλλογικά να συναθροιστούμε
όλοι μαζί και να εξασφαλίσουμε

ότι θα καταφερθούμε εναντίον
και θα πολεμήσουμε κάθε είδος παράνοιας,

κάθε παράνοια που δικαιολογεί
τη δολοφονία άοπλων πολιτών,

άσχετα με την εθνικότητά τους,

άσχετα με τη φυλή τους,

άσχετα με τη θέση τους
στην πολιτιστική πολυμορφία.

Πρέπει να τα καταπολεμήσουμε.
Δεν έχει κανένα νόημα.

Ο μόνος τρόπος να το καταφέρουμε
είναι να το κάνουμε όλοι μαζί.

Πρέπει μαύροι και άσπροι
και ασιάτες και ισπανόφωνοι

να βγούμε μπροστά και να πούμε,

«Δεν πρόκειται να ανεχθούμε
αυτή τη συμπεριφορά πλέον».

Και με αυτό σας ευχαριστώ.
(Χειροκρότημα)