Ποιο είναι το επόμενο παράθυρο στο σύμπαν μας;
-
0:01 - 0:04Το 1781, ένας Άγγλος συνθέτης,
-
0:04 - 0:08τεχνολόγος και αστρονόμος,
που ονομαζόταν Γουίλιαμ Χέρσελ, -
0:08 - 0:10παρατήρησε ένα αντικείμενο στον ουρανό
-
0:10 - 0:12που δεν κουνιόταν
όπως τα υπόλοιπα αστέρια. -
0:12 - 0:15Η αναγνώριση του Χέρσελ
ότι κάτι ήταν διαφορετικό, -
0:15 - 0:17ότι κάτι δεν ήταν όπως θα έπρεπε,
-
0:17 - 0:19ήταν η ανακάλυψη ενός πλανήτη,
-
0:19 - 0:21του πλανήτη Ουρανού,
-
0:21 - 0:23ένα όνομα που έχει ψυχαγωγήσει
-
0:23 - 0:26αμέτρητες γενιές παιδιών,
-
0:26 - 0:28αλλά ένας πλανήτης που σε μια νύχτα
-
0:28 - 0:31διπλασίασε το μέγεθος
του τότε γνωστού ηλιακού συστήματος. -
0:31 - 0:33Μόλις τον προηγούμενο μήνα,
η ΝΑΣΑ ανακοίνωσε -
0:33 - 0:35την ανακάλυψη 517 καινούριων πλανητών
-
0:35 - 0:37σε τροχιά γύρω από κοντινούς αστέρες,
-
0:37 - 0:40σχεδόν διπλασιάζοντας εν μία νυκτί
τον αριθμό των πλανητών -
0:40 - 0:42που γνωρίζουμε μέσα στον γαλαξία μας.
-
0:42 - 0:44Έτσι η αστρονομία συνεχώς αλλάζει
-
0:44 - 0:47από αυτή την ιδιότητα συλλογής δεδομένων,
-
0:47 - 0:49και με τα δεδομένα σχεδόν
να διπλασιάζονται κάθε χρόνο, -
0:49 - 0:51μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες,
-
0:51 - 0:53ίσως φτάσουμε για πρώτη φορά στην ιστορία
-
0:53 - 0:56να έχουμε ανακαλύψει
την πλειοψηφία των γαλαξιών -
0:56 - 0:58μέσα στο σύμπαν.
-
0:58 - 1:00Ωστόσο, στην εποχή
των μεγάλων δεδομένων, -
1:00 - 1:02ανακαλύπτουμε ότι υπάρχει διαφορά
-
1:02 - 1:05μεταξύ πληθώρας δεδομένων
που απλά μας διευκολύνουν -
1:05 - 1:07και πληθώρας δεδομένων που λόγω ποικιλίας
-
1:07 - 1:10είναι ικανά να αλλάξουν τις ερωτήσεις
που θέλουμε να κάνουμε, -
1:10 - 1:13και αυτή η διαφορά δεν έχει να κάνει
με το πόσα δεδομένα συλλέγουμε, -
1:13 - 1:15αλλά με το αν αυτά τα δεδομένα
-
1:15 - 1:17ανοίγουν νέα παράθυρα στο σύμπαν μας,
-
1:17 - 1:19αν αλλάζουν το τρόπο
που βλέπουμε τον ουρανό. -
1:19 - 1:23Έτσι ποιο είναι το επόμενο
παράθυρο στο σύμπαν μας; -
1:23 - 1:26Ποιο είναι το επόμενο στάδιο
για την αστρονομία; -
1:26 - 1:28Θέλω να σας δείξω
κάποια εργαλεία και τεχνολογίες -
1:28 - 1:31που θα αναπτύξουμε
μέσα στην επόμενη δεκαετία, -
1:31 - 1:32και πώς αυτές οι τεχνολογίες,
-
1:32 - 1:34μαζί με την έξυπνη χρήση των δεδομένων,
-
1:34 - 1:37ίσως αλλάξει για άλλη
μία φορά την αστρονομία -
1:37 - 1:39ανοίγοντας ένα παράθυρο στο σύμπαν μας,
-
1:39 - 1:41το παράθυρο του χρόνου.
-
1:41 - 1:44Γιατί τον χρόνο;
Ο χρόνος έχει να κάνει με την προέλευση -
1:44 - 1:45και με την εξέλιξη.
-
1:45 - 1:47Την προέλευση του ηλιακού συστήματος,
-
1:47 - 1:49πώς δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα,
-
1:49 - 1:53αν είναι ασυνήθιστο ή ξεχωριστό;
-
1:53 - 1:55Σχετικά με την εξέλιξη του σύμπαντός μας.
-
1:55 - 1:57Γιατί το σύμπαν συνεχίζει να διαστέλλεται
-
1:57 - 2:00και ποια είναι
η μυστηριώδης σκοτεινή ενέργεια -
2:00 - 2:02που κινεί αυτή τη διαστολή;
-
2:02 - 2:04Αλλά πρώτα, θέλω να σας δείξω
-
2:04 - 2:08πώς η τεχνολογία πρόκειται να αλλάξει
τον τρόπο που βλέπουμε τον ουρανό. -
2:08 - 2:09Φανταστείτε να κάθεστε
-
2:09 - 2:11στα βουνά της βόρεια Χιλής
-
2:11 - 2:13κοιτάζοντας δυτικά
-
2:13 - 2:15προς τον Ειρηνικό Ωκεανό
-
2:15 - 2:17λίγες ώρες πριν την ανατολή του ήλιου.
-
2:17 - 2:21Αυτή είναι η θέα του νυχτερινού
ουρανού που θα βλέπατε, -
2:21 - 2:22και η θέα είναι πανέμορφη
-
2:22 - 2:25με τον γαλαξία
να ξεπετάγεται στον ορίζοντα. -
2:25 - 2:27Αλλά είναι επίσης μια στατική θέα,
-
2:27 - 2:30και από πολλές απόψεις,
έτσι βλέπουμε το σύμπαν μας: -
2:30 - 2:32αιώνιο και αμετάβλητο.
-
2:32 - 2:34Αλλά το σύμπαν
κάθε άλλο παρά στατικό είναι. -
2:34 - 2:37Αλλάζει διαρκώς, σε διαστήματα
κλάσματος δευτερολέπτου -
2:37 - 2:39έως και δισεκατομμυρίων χρόνων.
-
2:39 - 2:41Οι γαλαξίες συγχωνεύονται,
-
2:41 - 2:43συγκρούονται με ασύλληπτες ταχύτητες.
-
2:43 - 2:45Αστέρια γεννιούνται, πεθαίνουν,
-
2:45 - 2:48ανατινάσσονται με θεαματικό τρόπο.
-
2:48 - 2:50Αν μπορούσαμε να πάμε πίσω
-
2:50 - 2:52στους γαλήνιους ουρανούς μας
πάνω από τη Χιλή, -
2:52 - 2:55και επιτρέπαμε στον χρόνο να κυλήσει
-
2:55 - 2:59για να δούμε πώς ο ουρανός μπορεί
ν' αλλάξει μέσα στην επόμενη χρονιά, -
2:59 - 3:03οι παλμοί που βλέπετε είναι σουπερνόβα,
-
3:03 - 3:06τα τελευταία κατάλοιπα
από ένα αστέρι που πεθαίνει, -
3:06 - 3:10εκρήγνυται, λάμπει και μετά εξαφανίζεται,
-
3:10 - 3:11κάθε ένα από αυτά τα σουπερνόβα
-
3:11 - 3:14είναι πέντε δισεκατομμύρια φορές
λαμπρότερα από τον ήλιο μας, -
3:14 - 3:17έτσι μπορούμε να τα βλέπουμε
από μεγάλες αποστάσεις -
3:17 - 3:19αλλά μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα.
-
3:19 - 3:22Δέκα σουπερνόβα εκρήγνυνται
ανά δευτερόλεπτο -
3:22 - 3:23κάπου στο σύμπαν μας.
-
3:23 - 3:25Αν το ακούγαμε,
-
3:25 - 3:28θα έκανε σαν μια σακούλα
με ποπ κορν που σκάει. -
3:28 - 3:32Τώρα, αν ζουμάρουμε στα σούπερ νόβα,
-
3:32 - 3:35δεν αλλάζει μόνο η λαμπρότητα.
-
3:35 - 3:37Ο ουρανός μας είναι σε διαρκή κίνηση.
-
3:37 - 3:40Αυτό το πλήθος αντικειμένων
που βλέπετε να διασχίζουν τον ουρανό -
3:40 - 3:43είναι αστεροειδείς σε τροχιά
γύρω από τον ήλιο μας, -
3:43 - 3:45και είναι αυτές οι αλλαγές και η κίνηση
-
3:45 - 3:47και οι δυναμικές του συστήματος
-
3:47 - 3:50που μας επιτρέπουν να φτιάξουμε
μοντέλα του σύμπαντος, -
3:50 - 3:54να προβλέψουμε το μέλλον του
και να εξηγήσουμε το παρελθόν του. -
3:54 - 3:57Αλλά τα τηλεσκόπια που χρησιμοποιούμε
την τελευταία δεκαετία -
3:57 - 4:01δεν είναι σχεδιασμένα να καταγράφουν
δεδομένα σε αυτή την κλίμακα. -
4:01 - 4:02Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ:
-
4:02 - 4:05εδώ και 25 χρόνια παράγει
-
4:05 - 4:07κάποιες από τις πιο λεπτομερείς εικόνες
-
4:07 - 4:09του μακρινού μας σύμπαντος,
-
4:09 - 4:12αλλά αν βάζαμε το Χαμπλ
να φτιάξει μια εικόνα του ουρανού, -
4:12 - 4:15θα χρειαζόταν 13 εκατομμύρια
ξεχωριστές εικόνες, -
4:15 - 4:19περίπου 120 χρόνια
για να το κάνει μόνο μία φορά. -
4:19 - 4:21Έτσι αυτό μας οδηγεί σε νέες τεχνολογίες
-
4:21 - 4:23και νέα τηλεσκόπια,
-
4:23 - 4:24τηλεσκόπια που να μπορούν
-
4:24 - 4:26να εστιάσουν στο μακρινό διάστημα,
-
4:26 - 4:29αλλά επίσης ικανά για ευρεία λήψη
-
4:29 - 4:32ώστε να φωτογραφίζουν τον ουρανό
όσο πιο γρήγορα γίνεται, -
4:32 - 4:35τηλεσκόπια όπως το Μεγάλο
Συνοπτικό Ερευνητικό Τηλεσκόπιο, -
4:35 - 4:37ή αλλιώς LSST,
-
4:37 - 4:40πιθανόν το πιο βαρετό όνομα του κόσμου
-
4:40 - 4:42για ένα από τα πιο εντυπωσιακά πειράματα
-
4:42 - 4:44στην ιστορία της αστρονομίας,
-
4:44 - 4:46τρανταχτή απόδειξη, αν τη χρειάζεστε,
-
4:46 - 4:50για να μην αφήσετε ποτέ επιστήμονα
ή μηχανικό να βρει όνομα για οτιδήποτε, -
4:50 - 4:53ούτε τα ίδια σας τα παιδιά.
(Γέλια) -
4:54 - 4:56Κατασκευάζουμε το LSST.
-
4:56 - 4:59Αναμένουμε να αρχίσει να συλλέγει δεδομένα
μέχρι το τέλος της δεκαετίας. -
4:59 - 5:01Θα σας δείξω πώς νομίζουμε
-
5:01 - 5:04ότι θα μεταμορφώσει
την άποψή μας για το σύμπαν -
5:04 - 5:07καθώς μία εικόνα από το LSST
-
5:07 - 5:09αντιστοιχεί σε 3.000 εικόνες
-
5:09 - 5:11από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ,
-
5:11 - 5:14κάθε εικόνα τρεισήμισι μοίρες του ουρανού,
-
5:14 - 5:17επτά φορές το πλάτος της πανσελήνου.
-
5:17 - 5:20Λοιπόν, πώς τραβάτε φωτογραφία
σε τέτοια κλίμακα; -
5:20 - 5:24Κατασκευάζετε τη μεγαλύτερη
ψηφιακή κάμερα στην ιστορία, -
5:24 - 5:27χρησιμοποιώντας τεχνολογία
από τις κάμερες των κινητών -
5:27 - 5:31ή των ψηφιακών μηχανών
που πουλάνε στα καλύτερα καταστήματα, -
5:31 - 5:34αλλά πλέον σε κλίμακα
ώστε να έχει διάμετρο δύο μέτρων, -
5:34 - 5:36σχεδόν το μέγεθος
ενός Βολκσβάγκεν Σκαραβαίου, -
5:36 - 5:39όπου κάθε εικόνα είναι
τρία δισεκατομμύρια πίξελ. -
5:39 - 5:42Αν λοιπόν θέλαμε να δούμε
μόνο μία εικόνα από το LSST -
5:42 - 5:44σε πλήρη ανάλυση,
-
5:44 - 5:48θα χρειαζόμαστε περίπου 1.500
τηλεοπτικές οθόνες υψηλής ανάλυσης. -
5:48 - 5:51Αυτή η κάμερα θα απεικονίσει τον ουρανό,
-
5:51 - 5:54τραβώντας μια νέα φωτογραφία
κάθε 20 δευτερόλεπτα, -
5:54 - 5:56μόνιμα σαρώνοντας τον ουρανό
-
5:56 - 5:59ώστε κάθε τρεις νύχτες,
θα έχουμε μια τελείως νέα άποψη -
5:59 - 6:02του ουρανού πάνω από τη Χιλή.
-
6:02 - 6:05Στη διάρκεια της αποστολής του
-
6:05 - 6:08το τηλεσκόπιο θα ανιχνεύσει
40 δισεκατομμύρια άστρα και γαλαξίες -
6:08 - 6:09και θα είναι η πρώτη φορά
-
6:09 - 6:12που θα έχουμε ανιχνεύσει
περισσότερα αντικείμενα στο σύμπαν -
6:12 - 6:15από ανθρώπους πάνω στη Γη.
-
6:15 - 6:16Τώρα μπορούμε να μιλάμε
-
6:16 - 6:18για αστρονομικές χωρητικότητες δεδομένων
-
6:18 - 6:20και δισεκατομμύρια αντικειμένων
-
6:20 - 6:22αλλά για να αντιληφθούμε
τον όγκο των δεδομένων -
6:22 - 6:24που θα έλθουν από την κάμερα
-
6:24 - 6:28είναι σαν να παίζουμε κάθε ομιλία TED
που έχει ποτέ καταγραφεί, -
6:28 - 6:31ταυτόχρονα, επί 24 ώρες το εικοσιτετράωρο,
-
6:31 - 6:34επτά ημέρες την εβδομάδα, για 10 χρόνια.
-
6:34 - 6:36Και η επεξεργασία των δεδομένων σημαίνει
-
6:36 - 6:38να ψάχνουμε μέσα σε όλες τις ομιλίες
-
6:38 - 6:41για κάθε νέα ιδέα και κάθε νέα αντίληψη,
-
6:41 - 6:43εξετάζοντας κάθε μέρος του βίντεο
-
6:43 - 6:45πώς μπορεί να άλλαξε ένα καρέ
-
6:45 - 6:46σε σχέση με το επόμενο.
-
6:46 - 6:49Και έτσι αλλάζει
ο τρόπος εφαρμογής της επιστήμης, -
6:49 - 6:51ο τρόπος εφαρμογής της αστρονομίας,
-
6:51 - 6:53σε σημείο όπου πλέον
λογισμικό και αλγόριθμοι -
6:53 - 6:55θα πρέπει να εξετάζουν τα δεδομένα,
-
6:55 - 6:58όπου το λογισμικό είναι
τόσο απαραίτητο στην επιστήμη, -
6:58 - 7:02όσο τα τηλεσκόπια
και οι κάμερες που φτιάξαμε. -
7:02 - 7:05Χιλιάδες ανακαλύψεις
-
7:05 - 7:07θα προκύψουν από αυτό το εγχείρημα,
-
7:07 - 7:09αλλά θα σας μιλήσω
μόνο για δύο από τις ιδέες -
7:09 - 7:11για την προέλευση και την εξέλιξη
-
7:11 - 7:13που θα αναμορφωθούν από την πρόσβασή μας
-
7:13 - 7:16σε δεδομένα αυτής της κλίμακας.
-
7:16 - 7:18Στα τελευταία πέντε χρόνια,
η ΝΑΣΑ ανακάλυψε -
7:18 - 7:20πάνω από 1.000 πλανητικά συστήματα
-
7:20 - 7:22γύρω από τα κοντινά άστρα,
-
7:22 - 7:24αλλά τα συστήματα που βρίσκουμε
-
7:24 - 7:27δεν μοιάζουν με το ηλιακό μας σύστημα,
-
7:27 - 7:28και αναρωτιόμαστε
-
7:28 - 7:31μήπως δεν ψάχνουμε αρκετά προσεκτικά
-
7:31 - 7:33ή υπάρχει κάτι ξεχωριστό και ασυνήθιστο
-
7:33 - 7:35στον σχηματισμό
του ηλιακού μας συστήματος; -
7:35 - 7:37Αν θέλουμε να πάρουμε απάντηση
-
7:37 - 7:39πρέπει να μάθουμε και να κατανοήσουμε
-
7:39 - 7:41την ιστορία του ηλιακού μας
συστήματος με λεπτομέρεια, -
7:41 - 7:43και οι λεπτομέρειες είναι σημαντικές.
-
7:43 - 7:47Έτσι τώρα, αν ξανακοιτάξουμε τον ουρανό,
-
7:47 - 7:51τους αστεροειδείς που τον διασχίζουν,
-
7:51 - 7:55αυτοί είναι κάτι σαν τα συντρίμμια
του ηλιακού μας συστήματος. -
7:55 - 7:57Η θέση των αστεροειδών
-
7:57 - 7:59είναι σαν δακτυλικό αποτύπωμα
παλαιότερου χρόνου -
7:59 - 8:01όταν οι τροχιές του Ποσειδώνα και του Δία
-
8:01 - 8:03ήταν πολύ πιο κοντά στον ήλιο,
-
8:03 - 8:06και καθώς οι τεράστιοι πλανήτες
μετακινήθηκαν μέσα στο ηλιακό σύστημα, -
8:06 - 8:10σκόρπισαν αστεροειδείς στο διάβα τους.
-
8:10 - 8:11Έτσι η μελέτη των αστεροειδών
-
8:11 - 8:13είναι σαν την ιατροδικαστική,
-
8:13 - 8:16σαν να κάνεις νεκροψία στο ηλιακό σύστημα,
-
8:16 - 8:18αλλά για να γίνει αυτό
χρειαζόμαστε την απόσταση -
8:18 - 8:20και βρίσκουμε την απόσταση από την κίνηση,
-
8:20 - 8:25και βρίσκουμε την κίνηση
εξαιτίας της πρόσβασης μας στο χρόνο. -
8:25 - 8:27Τι μας λέει λοιπόν αυτό;
-
8:27 - 8:29Αν κοιτάξετε τους μικρούς
κίτρινους αστεροειδείς -
8:29 - 8:31που διασχίζουν γρήγορα την οθόνη,
-
8:31 - 8:34αυτοί είναι που κινούνται πιο γρήγορα
-
8:34 - 8:37επειδή βρίσκονται πιο κοντά μας,
πιο κοντά στη Γη. -
8:37 - 8:38Είναι αστεροειδείς στους οποίους
-
8:38 - 8:42ίσως κάποια μέρα στείλουμε
ένα διαστημόπλοιο να ψάξει για ορυκτά, -
8:42 - 8:44είναι όμως ταυτόχρονα και αυτοί
-
8:44 - 8:46που ίσως μια μέρα προσκρούσουν στη Γη,
-
8:46 - 8:47όπως πριν 60 εκατομμύρια χρόνια
-
8:47 - 8:49με την εξαφάνιση των δεινοσαύρων,
-
8:49 - 8:51ή στην αρχή του προηγούμενου αιώνα,
-
8:51 - 8:53όταν ένας αστεροειδής εξαφάνισε
-
8:53 - 8:56σχεδόν 1.000 τετραγωνικά
μίλια δάσους στη Σιβηρία, -
8:56 - 9:00ή ακόμα όπως πέρυσι, όταν κάποιος
απανθρακώθηκε πάνω από τη Ρωσσία -
9:00 - 9:03εκλύοντας ενέργεια αντίστοιχη
με μια μικρή πυρηνική βόμβα. -
9:03 - 9:07Συνεπώς η αναζήτηση στοιχείων
για το ηλιακό μας σύστημα -
9:07 - 9:09δεν μας φανερώνει μόνο το παρελθόν,
-
9:09 - 9:12αλλά προβλέπει και το μέλλον,
μαζί με το δικό μας μέλλον. -
9:15 - 9:17Όταν βρούμε την απόσταση,
-
9:17 - 9:20βλέπουμε τον αστεροειδή
στο φυσικό του περιβάλλον, -
9:20 - 9:22σε τροχιά γύρω από τον ήλιο.
-
9:22 - 9:25Έτσι κάθε σημείο
στην απεικόνιση που βλέπετε -
9:25 - 9:27είναι ένας αληθινός αστεροειδής.
-
9:27 - 9:31Η τροχιά του υπολογίστηκε
από την κίνησή του στον ουρανό. -
9:31 - 9:35Τα χρώματα αντικατοπτρίζουν
τη σύνθεση των αστεροειδών, -
9:35 - 9:37άνυδροι και πετρώδεις στο κέντρο,
-
9:37 - 9:39πλούσιοι σε νερό
και σε πρωτόγονη μορφή εξωτερικά, -
9:39 - 9:42πλούσιοι σε νερό αστεροειδείς
που μπορεί να τροφοδότησαν -
9:42 - 9:45ωκεανούς και θάλασσες
που βρίσκουμε στον πλανήτη μας -
9:45 - 9:48όταν βομβάρδισαν τη Γη σε πρότερο χρόνο.
-
9:50 - 9:53Καθώς το LSST μπορεί
να εστιάσει σε μακρινή απόσταση -
9:53 - 9:55και όχι μόνο να κάνει ευρείες λήψεις,
-
9:55 - 9:57θα μπορέσουμε να δούμε τους αστεροειδείς
-
9:57 - 10:00που είναι μακρύτερα από το εσωτερικό
του ηλιακού συστήματος, -
10:00 - 10:03έως αστεροειδείς πέρα από τις τροχιές
του Ποσειδώνα και του Άρη, -
10:03 - 10:06έως κομήτες και αστεροειδείς
που ίσως απέχουν -
10:06 - 10:09σχεδόν ένα έτος φωτός από τον ήλιο μας.
-
10:09 - 10:12Καθώς αυξάνουμε τη λεπτομέρεια της εικόνας
-
10:12 - 10:15σε κλίμακα 10 προς 100,
-
10:15 - 10:17θα μπορέσουμε
να απαντήσουμε ερωτήσεις όπως, -
10:17 - 10:21υπάρχει ένδειξη ύπαρξης πλανητών
έξω από την τροχιά του Ποσειδώνα, -
10:21 - 10:24ώστε να εντοπίσουμε αστεροειδείς
που ίσως συγκρουστούν με τη Γη -
10:24 - 10:26πολύ πριν αποτελέσουν απειλή,
-
10:26 - 10:28και πιθανόν να ανακαλύψουμε
-
10:28 - 10:31αν ο ήλιος μας σχηματίστηκε μόνος του
ή σε συστάδα αστέρων, -
10:31 - 10:34και ίσως είναι αυτά
τα αστρικά αδέρφια του ήλιου -
10:34 - 10:37που επηρέασαν τον σχηματισμό
του ηλιακού μας συστήματος, -
10:37 - 10:42και ίσως είναι ένας από τους λόγους που
το ηλιακό μας σύστημα μοιάζει τόσο σπάνιο. -
10:43 - 10:48Η απόσταση και οι αλλαγές του σύμπαντος,
-
10:48 - 10:51η απόσταση είναι ανάλογη του χρόνου
-
10:51 - 10:53καθώς και των αλλαγών στον ουρανό.
-
10:53 - 10:56Κοιτώντας σε απόσταση μισού μέτρου
-
10:56 - 10:59ή ένα αντικείμενο
που βρίσκεται μισό μέτρο μακρυά, -
10:59 - 11:02γυρίζετε πίσω στο χρόνο κατά
ένα δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου -
11:02 - 11:05και αυτή η ιδέα του
να βλέπουμε πίσω στον χρόνο -
11:05 - 11:08έχει ανατρέψει όσα πιστεύαμε για το σύμπαν
-
11:08 - 11:10όχι μία, αλλά πολλές φορές.
-
11:10 - 11:13Η πρώτη φορά ήταν το 1929,
-
11:13 - 11:15όταν ένας αστρονόμος
ονόματι Έντουαρντ Χαμπλ -
11:15 - 11:17έδειξε ότι το σύμπαν διαστέλλεται,
-
11:17 - 11:20οδηγώντας στην ιδέα της Μεγάλης Έκρηξης.
-
11:20 - 11:22Και οι παρατηρήσεις ήταν απλές:
-
11:22 - 11:24μόνο 24 γαλαξίες
-
11:24 - 11:27και μια εικόνα ζωγραφισμένη με το χέρι.
-
11:29 - 11:34Αλλά και μόνο η ιδέα ότι,
όσο πιο μακρινός ο γαλαξίας, -
11:34 - 11:36τόσο πιο γρήγορα υποχωρούσε,
-
11:36 - 11:39ήταν αρκετή για να ξεκινήσει
η μοντέρνα κοσμολογία. -
11:39 - 11:42Μια δεύτερη επανάσταση
έγινε 70 χρόνια μετά, -
11:42 - 11:44όταν δύο ομάδες αστρονόμων έδειξαν
-
11:44 - 11:46ότι το σύμπαν δεν διαστελλόταν απλά,
-
11:46 - 11:48αλλά επιτάχυνε,
-
11:48 - 11:51μια έκπληξη, σαν να πετάς
μια μπάλα στον ουρανό -
11:51 - 11:54και να ανακαλύπτεις ότι,
όσο πιο ψηλά ανεβαίνει, -
11:54 - 11:55τόσο πιο γρήγορα απομακρύνεται.
-
11:55 - 11:57Και το απέδειξαν
-
11:57 - 11:59μετρώντας τη φωτεινότητα
των σουπερνόβα -
11:59 - 12:02και πώς η φωτεινότητα τους μειωνόταν
-
12:02 - 12:03όσο απομακρύνονταν.
-
12:03 - 12:06Αυτές οι παρατηρήσεις ήταν πιο περίπλοκες.
-
12:06 - 12:09Απαιτούσαν νέες τεχνολογίες
και νέα τηλεσκόπια, -
12:09 - 12:13καθώς οι σουπερνόβα βρίσκονταν σε γαλαξίες
-
12:13 - 12:15που ήταν 2.000 φορές μακρύτερα
-
12:15 - 12:18από αυτούς που χρησιμοποίησε ο Χαμπλ.
-
12:18 - 12:23Χρειάστηκαν τρία χρόνια
για να βρεθούν μόνο 42 σουπερνόβα -
12:23 - 12:25επειδή τέτοιοι αστέρες εκρήγνυνται
-
12:25 - 12:28μόνο μία φορά κάθε 100 χρόνια
μέσα σε ένα γαλαξία. -
12:28 - 12:30Τρία χρόνια για να βρούμε 42 σουπερνόβα
-
12:30 - 12:34ψάχνοντας σε δεκάδες χιλιάδες γαλαξίες.
-
12:34 - 12:36Και άπαξ και συνέλεξαν τα δεδομένα,
-
12:36 - 12:38να τι ανακάλυψαν.
-
12:40 - 12:42Ίσως βέβαια να μην σας εντυπωσιάσει
-
12:42 - 12:46αλλά κάπως έτσι είναι
οι επαναστάσεις στη φυσική: -
12:46 - 12:49μια γραμμή που προβλέπει
τη φωτεινότητα ενός σουπερνόβα -
12:49 - 12:51σε απόσταση 11 δισεκατομμυρίων ετών φωτός,
-
12:51 - 12:55και μερικά σημεία που δεν
ταιριάζουν ακριβώς στη γραμμή. -
12:55 - 12:59Οι μικρές αλλαγές
επιφέρουν μεγάλες συνέπειες. -
12:59 - 13:02Οι μικρές αλλαγές μας επιτρέπουν
να κάνουμε ανακαλύψεις, -
13:02 - 13:05όπως τον πλανήτη που ανακάλυψε ο Χέρσελ.
-
13:05 - 13:07Οι μικρές αλλαγές ανατρέπουν σε μια στιγμή
-
13:07 - 13:09όλα όσα πιστεύαμε για το σύμπαν.
-
13:09 - 13:13Έτσι 42 σουπερνόβα,
ελαφρώς λιγότερο φωτεινοί, -
13:13 - 13:15που σημαίνει ότι είναι ελαφρώς μακρύτερα,
-
13:15 - 13:18δηλώνουν ότι το σύμπαν
όχι μόνο διαστέλλεται, -
13:18 - 13:21αλλά ότι η διαστολή
πρέπει να επιταχύνεται, -
13:21 - 13:23φανερώνοντας ένα συστατικό του σύμπαντος
-
13:23 - 13:26που τώρα αποκαλούμε σκοτεινή ενέργεια,
-
13:26 - 13:28ένα συστατικό που κινεί αυτή τη διαστολή
-
13:28 - 13:31και αποτελεί το 68%
της συνολικής ενέργειας -
13:31 - 13:33του σύμπαντός μας σήμερα.
-
13:35 - 13:39Ποια θα είναι λοιπόν η επόμενη επανάσταση;
-
13:39 - 13:41Τι είναι τελικά η σκοτεινή ενέργεια
και γιατί υπάρχει; -
13:41 - 13:44Αυτές οι γραμμές είναι διαφορετικά μοντέλα
-
13:44 - 13:46της υπόστασης της σκοτεινής ενέργειας,
-
13:46 - 13:49που δείχνουν τις ιδιότητες
της σκοτεινής ενέργειας. -
13:49 - 13:53Όλα τα μοντέλα συμφωνούν με τα 42 σημεία
-
13:53 - 13:55αλλά οι θεωρίες πίσω από κάθε γραμμή
-
13:55 - 13:57διαφέρουν δραματικά.
-
13:57 - 13:59Μερικοί πιστεύουν ότι
-
13:59 - 14:01η σκοτεινή ενέργεια αλλάζει με τον χρόνο
-
14:01 - 14:03ή εάν οι ιδιότητες της σκοτεινής ενέργειας
-
14:03 - 14:06διαφέρουν ανάλογα που κοιτάς στον ουρανό.
-
14:06 - 14:09Άλλοι κάνουν αλλαγές στη φυσική
-
14:09 - 14:11σε υποατομικό επίπεδο.
-
14:11 - 14:14Ή θεωρώντας σε μεγάλη κλίμακα
-
14:14 - 14:17τροποποιούν τη λειτουργία της βαρύτητας
και της γενικής σχετικότητας, -
14:17 - 14:20ή λένε ότι υπάρχουν πολλαπλά σύμπαντα
-
14:20 - 14:23και το δικό μας είναι μέρος
του μυστηριώδους πολυσύμπαντος, -
14:23 - 14:26αλλά όλες αυτές οι ιδέες και οι θεωρίες,
-
14:26 - 14:29συναρπαστικές
και κάποιες σαφώς τρελούτσικες, -
14:29 - 14:33αλλά όλες συμφωνούν με τα 42 σημεία μας.
-
14:33 - 14:35Πώς λοιπόν ελπίζουμε
να καταλήξουμε σε κάτι λογικό -
14:35 - 14:38μέσα στην επόμενη δεκαετία;
-
14:38 - 14:41Φανταστείτε να σας έδινα ένα ζευγάρι ζάρια
-
14:41 - 14:43και σας ζητούσα να βρείτε αν τα ζάρια
-
14:43 - 14:45ήταν φτιαγμένα ή κανονικά.
-
14:45 - 14:48Ένα ρίξιμο των ζαριών θα έλεγε ελάχιστα,
-
14:48 - 14:50αλλά όσο περισσότερο τα ρίχνατε,
-
14:50 - 14:52τόσο περισσότερα δεδομένα θα μαζεύατε.
-
14:52 - 14:54τόσο περισσότερο θα σιγουρευόσαστε,
-
14:54 - 14:56όχι μόνο αν είναι φτιαγμένα ή όχι,
-
14:56 - 15:00αλλά πόσο πολύ και με τι τρόπο.
-
15:00 - 15:04Χρειάστηκαν τρία χρόνια
για να βρούμε μόνο 42 σουπερνόβα -
15:04 - 15:07επειδή τα τηλεσκόπια που υπήρχαν
-
15:07 - 15:11μπορούσαν να ερευνήσουν
μόνο μικρό μέρος του ουρανού. -
15:11 - 15:14Με το LSST μπορούμε να έχουμε
μια πλήρως νέα εικόνα -
15:14 - 15:17του ουρανού της Χιλής κάθε τρεις νύχτες.
-
15:17 - 15:20Την πρώτη νύχτα λειτουργίας
-
15:20 - 15:23θα βρει 10 φορές τον αριθμό των σουπερνόβα
-
15:23 - 15:26που χρησιμοποιούνται
στην ανακάλυψη της σκοτεινής ενέργειας. -
15:26 - 15:28Αυτό θα αυξηθεί κατά 1.000
-
15:28 - 15:30μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες:
-
15:30 - 15:351,5 εκατομμύριο σουπερνόβα
μέχρι το τέλος της έρευνας, -
15:35 - 15:38κάθε σουπερνόβα ένα ρίξιμο των ζαριών,
-
15:38 - 15:42κάθε σουπερνόβα να ελέγχει
ποιες θεωρίες της σκοτεινής ενέργειας -
15:42 - 15:44έχουν συνοχή, και ποιες όχι.
-
15:46 - 15:50Και έτσι, συνδυάζοντας
τα δεδομένα των σουπερνόβα -
15:50 - 15:52με άλλες μετρήσεις της κοσμολογίας,
-
15:52 - 15:54σταδιακά θα αποκλείσουμε
-
15:54 - 15:57τις διάφορες ιδέες και θεωρίες
περί σκοτεινής ενέργειας, -
15:57 - 16:03ευελπιστώντας ότι στο τέλος
της έρευνας περίπου το 2030, -
16:03 - 16:06περιμένουμε να δούμε
-
16:06 - 16:09μια θεωρία για το σύμπαν μας,
-
16:09 - 16:11μια θεμελιώδη θεωρία
για τη φυσική του σύμπαντός μας, -
16:11 - 16:14να προκύπτει σταδιακά.
-
16:15 - 16:17Από πολλές πλευρές, οι ερωτήσεις που έθεσα
-
16:17 - 16:22είναι στην πραγματικότητα
οι απλούστερες των ερωτήσεων. -
16:22 - 16:23Μπορεί να μην ξέρουμε τις απαντήσεις
-
16:23 - 16:27αλλά τουλάχιστον ξέρουμε
πώς να θέσουμε τις ερωτήσεις. -
16:27 - 16:30Αλλά εάν ψάχνοντας
μέσα σε δεκάδες χιλιάδες γαλαξίες -
16:30 - 16:33βρήκαμε 42 σουπερνόβα που ανέτρεψαν
-
16:33 - 16:37όλα όσα γνωρίζαμε για το σύμπαν,
-
16:37 - 16:40όταν θα έχουμε δισεκατομμύρια γαλαξίες,
-
16:40 - 16:43πόσες φορές ακόμα θα βρούμε
-
16:43 - 16:4642 σημεία που δεν αντιστοιχούν
με όσα περιμένουμε; -
16:47 - 16:50Όπως ο πλανήτης που ανακάλυψε ο Χέρσελ,
-
16:50 - 16:52ή η σκοτεινή ενέργεια,
-
16:52 - 16:56ή η κβαντομηχανική,
ή η γενική σχετικότητα, -
16:56 - 16:59όλα αυτά είναι θεωρίες που προέκυψαν
-
16:59 - 17:02επειδή τα δεδομένα
δεν ήταν ακριβώς τα αναμενόμενα. -
17:02 - 17:05Το συναρπαστικό στην επόμενη δεκαετία
-
17:05 - 17:07για τα δεδομένα της αστρονομίας
-
17:07 - 17:09είναι ότι δεν γνωρίζουμε καθόλου
-
17:09 - 17:11πόσες απαντήσεις μας περιμένουν,
-
17:11 - 17:15απαντήσεις για την προέλευση
και την εξέλιξή μας. -
17:15 - 17:16Πόσες ερωτήσεις είναι εκεί έξω
-
17:16 - 17:18στις οποίες ακόμα δεν ξέρουμε καν
-
17:18 - 17:21τις ερωτήσεις που θέλουμε να κάνουμε;
-
17:21 - 17:23Σας ευχαριστώ.
-
17:23 - 17:25(Χειροκρότημα)
- Title:
- Ποιο είναι το επόμενο παράθυρο στο σύμπαν μας;
- Speaker:
- Άντριου Κόνολι
- Description:
-
Τα μεγάλα δεδομένα είναι παντού--ακόμα και στον ουρανό. Σε μια πληροφοριακή ομιλία, ο αστρονόμος Άντριου Κόνολι δείχνει πώς μεγάλες ποσότητες δεδομένων συγκεντρώνονται για το σύμπαν, καταγράφοντας τις συνεχόμενες αλλαγές του. Πώς οι επιστήμονες αιχμαλωτίζουν τόσες πολλές εικόνες σε κλίμακα; Όλα ξεκινούν με ένα τεράστιο τηλεσκόπιο...
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 17:39
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for What's the next window into our universe? | ||
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for What's the next window into our universe? | ||
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for What's the next window into our universe? | ||
Chryssa R. Takahashi approved Greek subtitles for What's the next window into our universe? | ||
Eleni Zourntou edited Greek subtitles for What's the next window into our universe? | ||
Eleni Zourntou edited Greek subtitles for What's the next window into our universe? | ||
Eleni Zourntou accepted Greek subtitles for What's the next window into our universe? | ||
Eleni Zourntou edited Greek subtitles for What's the next window into our universe? |