Dlaczego zwierzęta mają różną długość życia? - Joao Pedro de Magalhaes

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/why-do-animals-have-such-different-lifespans-joao-pedro-de-magalhaes

Caenorhabditis elegans, mikroskopijny nicień z laboratorium, żyje zaledwie kilka tygodni. Z kolei wieloryby grenlandzkie, najdłużej żyjące ssaki na Ziemi, żyją ponad 200 lat. Dlaczego długość życia u zwierząt jest tak zróżnicowana? Co właściwie oznacza starzenie się? Joao Pedro de Magalhaes wyjaśnia, dlaczego tempo starzenia się jest tak różne w królestwie zwierząt.

Lekcja: Joao Pedro de Magalhaes, animacja: Sharon Colman.

Caenorhabditis elegans,
mikroskopijny nicień z laboratorium,

żyje zaledwie kilka tygodni.

Dla porównania żółw żyje ponad 100 lat.

Myszy i szczury żyją cztery lata,

z kolei wieloryby grenlandzkie,
najdłużej żyjące ssaki na Ziemi,

ponad 200 lat.

Jak większość żywych organizmów,

wiele zwierząt podupada na zdrowiu
po osiągnięciu dojrzałości płciowej,

a proces ten nazywamy starzeniem się.

Co właściwie oznacza starzeć się?

Mechanizmy i procesy starzenia
są różne i skomplikowane.

Jednak stoi za nim przede wszystkim
śmierć komórek i ich dysfunkcja.

Gdy jesteśmy młodzi,
nasze komórki wciąż się odradzają,

zastępując martwe lub umierające.

Jednak gdy się starzejemy,
proces ten zwalnia.

W dodatku starsze komórki
nie są już tak sprawne jak młode.

To sprawia, że ciało podupada,

a w końcu choruje i umiera.

Ale skoro to prawda,

to dlaczego długość życia
jest tak zróżnicowana u zwierząt?

Odpowiadają za to różne czynniki,

włącznie ze środowiskiem

i rozmiarem ciała.

Mogą one wywrzeć silną
ewolucyjną presję na zwierzętach,

przez co wiek starzenia się
jest różny między gatunkami.

W zimnych głębinach
Atlantyku i Oceanu Arktycznego

rekiny polarne żyją ponad 400 lat.

Małż cyprina islandzka
może żyć nawet 500 lat.

Jednak najbardziej imponująca
z tych głębinowych staruszków

jest gąbka szklana z Antarktyki,

która w lodowatych wodach
żyje ponad 10 000 lat.

W tak zimnym otoczeniu
rytm serca i metabolizm zwalnia.

Badacze zakładają, że to powoduje
spowolnienie procesu starzenia.

W tym przypadku środowisko
określa długowieczność.

W kwestii rozmiaru często, ale nie zawsze,

większe gatunki żyją dłużej.

Przykładowo słoń lub wieloryb
żyje znacznie dłużej

od myszy, szczura czy nornika,

które z kolei żyją dłużej
od much i robaków.

Niektóre małe zwierzęta,
jak muchy i robaki,

ogranicza mechanizm podziału komórek.

Ich komórki nie dzielą się,
gdy dojdzie do uszkodzenia,

więc ich ciała giną bardzo szybko.

Rozmiar jest potężnym ewolucyjnym
czynnikiem u zwierząt.

Małe stworzenia
łatwiej padają ofiarą drapieżników.

Mysz na wolności żyje tylko około rok.

Rośnie i rozmnaża się bardzo szybko,

bo to jej ewolucyjny mechanizm obronny.

Większe zwierzęta lepiej
radzą sobie z drapieżnikami,

dlatego korzystają z luksusu czasu,
żeby urosnąć do dużych rozmiarów

i wielokrotnie się rozmnażać.

Wyjątkami od tej reguły są
nietoperze, ptaki, krety i żółwie,

ale każdy ma swoje adaptacje

chroniące przed drapieżnikami.

Jednak nadal mamy przypadki,

kiedy zwierzęta o podobnym rozmiarze
i żyjące w podobnym środowisku

starzeją się w zupełnie innym tempie.

W takich przypadkach różnice genetyczne,

takie jak reakcje komórek na zagrożenia,

decydują o długości życia.

To kombinacja wszystkich czynników

o różnym stopniu ekspresji

wyjaśnia różnice w królestwie zwierząt.

A co z nami?

Dziś średnia długość
życia człowieka to 71 lat,

co znaczy, że daleko nam
do najdłużej żyjących organizmów na Ziemi.

Mimo to dobrze sobie radzimy
z wydłużaniem życia.

Na początku XX wieku
ludzie żyli średnio 50 lat.

Od tamtego czasu nauczyliśmy się
radzić sobie z różnymi czynnikami

powodującymi śmierć,

takimi jak narażenie na czynniki
środowiskowe i sposób odżywiania.

Dalsze wydłużanie życia sprawia,

że jesteśmy prawdopodobnie
jedynym gatunkiem na Ziemi,

który przejął kontrolę nad swoim losem.