Return to Video

Rob Harmon: Hoe de markt rivieren stromend houdt

  • 0:03 - 0:05
    Dit is een rivier.
  • 0:05 - 0:08
    Dit is een beek.
  • 0:08 - 0:10
    Dit is een rivier.
  • 0:10 - 0:13
    Dit gebeurt in het hele land.
  • 0:13 - 0:15
    Er bestaan tienduizenden kilometers
  • 0:15 - 0:18
    van drooggevallen beken in de Verenigde Staten.
  • 0:18 - 0:20
    Op deze kaart
  • 0:20 - 0:23
    geven de gekleurde gebieden aan waar er conflicten over water zijn.
  • 0:24 - 0:27
    Vergelijkbare problemen duiken ook in het Oosten op.
  • 0:27 - 0:29
    De oorzaak varieert van staat tot staat,
  • 0:29 - 0:31
    maar voornamelijk in de details.
  • 0:31 - 0:34
    Alleen al in Montana is er ruim 6.400 km
  • 0:34 - 0:37
    aan drooggevallen beken.
  • 0:37 - 0:40
    Normaal zou er vis en ander wild gebruik van hebben gemaakt.
  • 0:41 - 0:43
    Het zijn de aders van het ecosysteem,
  • 0:43 - 0:46
    en het zijn meestal lege aders.
  • 0:47 - 0:49
    Ik wil jullie graag het verhaal vertellen
  • 0:49 - 0:51
    van één van deze beken
  • 0:51 - 0:54
    want het staat model voor een groter verhaal.
  • 0:54 - 0:56
    Dit is Prickly Pear Creek.
  • 0:56 - 0:58
    Het loopt door een bevolkt gebied
  • 0:58 - 1:01
    van East Helena naar Lake Helena.
  • 1:01 - 1:03
    Er leeft wilde vis in
  • 1:03 - 1:05
    zoals roodkeelforel, beekforel
  • 1:05 - 1:07
    en regenboogforel.
  • 1:07 - 1:09
    Bijna elk jaar,
  • 1:09 - 1:12
    meer dan honderd jaar lang,
  • 1:12 - 1:15
    zag het er 's zomers zo uit.
  • 1:15 - 1:17
    Hoe is het zover gekomen?
  • 1:17 - 1:20
    Wel, het begon toen mensen zich aan het eind
  • 1:20 - 1:24
    van de negentiende eeuw vestigden in gebieden als Montana.
  • 1:24 - 1:26
    Het kwam erop neer dat daar een hoop water was
  • 1:26 - 1:29
    en niet zo veel mensen.
  • 1:29 - 1:31
    Maar toen er meer mensen kwamen en water wilden,
  • 1:31 - 1:34
    werden de eerste mensen een beetje bezorgd,
  • 1:34 - 1:38
    en in 1865 voerde Montana haar eerste waterwet in.
  • 1:38 - 1:41
    Die stelde dat iedereen dichtbij de beek
  • 1:41 - 1:43
    kan delen in het water.
  • 1:43 - 1:46
    Vreemd genoeg wilden er een hoop mensen delen in het water,
  • 1:46 - 1:48
    en de lui die er het eerst waren
  • 1:48 - 1:50
    raakten bezorgd genoeg om hun advocaten erbij te halen.
  • 1:50 - 1:52
    Er waren rechtszaken in 1870 en 1872,
  • 1:52 - 1:54
    waarin precedenten werden geschapen
  • 1:54 - 1:56
    over Prickly Pear Creek.
  • 1:56 - 1:58
    En in 1921 besloot
  • 1:58 - 2:00
    het Hooggerechtshof van Montana
  • 2:00 - 2:03
    in een zaak over Prickly Pear
  • 2:03 - 2:05
    dat de eerste bewoners
  • 2:05 - 2:09
    de oudste, prioritaire waterrechten hadden.
  • 2:09 - 2:12
    Deze prioritaire waterrechten zijn de sleutel.
  • 2:12 - 2:14
    Het probleem is dat het er nu in het hele Westen
  • 2:14 - 2:16
    zo uit ziet.
  • 2:16 - 2:18
    Voor sommige van deze kreken
  • 2:18 - 2:20
    is 50 tot 100 keer meer water geclaimd
  • 2:20 - 2:23
    dan er in stroomt.
  • 2:23 - 2:25
    En de houders van prioritaire waterrechten
  • 2:25 - 2:28
    lopen het risico hun rechten te verliezen
  • 2:28 - 2:30
    als ze ze niet gebruiken,
  • 2:30 - 2:33
    en daarmee ook de economische waarde die erbij hoort.
  • 2:33 - 2:37
    Dus zij worden niet geprikkeld om te besparen.
  • 2:37 - 2:40
    Dus het gaat niet alleen om het aantal mensen.
  • 2:40 - 2:43
    Het systeem zet aan om niet te besparen,
  • 2:43 - 2:46
    want je kunt je waterrechten verliezen als je ze niet gebruikt.
  • 2:48 - 2:50
    Dus na decennia van rechtszaken
  • 2:50 - 2:52
    en 140 jaar ervaring,
  • 2:52 - 2:54
    hebben we het nog steeds.
  • 2:55 - 2:57
    Het is een verkeerd systeem.
  • 2:57 - 2:59
    Het prikkelt om niet te besparen,
  • 2:59 - 3:01
    want je dreigt je waterrecht te verliezen
  • 3:01 - 3:03
    als je het niet gebruikt.
  • 3:03 - 3:06
    Zoals jullie ongetwijfeld weten heeft dit voor stevige conflicten gezorgd
  • 3:06 - 3:10
    tussen de boeren- en milieu-gemeenschappen.
  • 3:10 - 3:13
    Oké. Nu even wat anders.
  • 3:13 - 3:15
    De meesten van jullie horen graag
  • 3:15 - 3:18
    dat de rest van de presentatie gratis is.
  • 3:18 - 3:21
    Sommigen zijn blij te weten dat er bier aan te pas komt.
  • 3:21 - 3:24
    (Gelach)
  • 3:24 - 3:26
    Wat er nog meer aan de hand is in het land,
  • 3:26 - 3:28
    is dat bedrijven zich zorgen beginnen te maken
  • 3:28 - 3:31
    over hun water-voetafdruk.
  • 3:31 - 3:34
    Ze willen graag hun watertoevoer veiligstellen,
  • 3:34 - 3:37
    ze proberen hun water heel efficiënt te gebruiken,
  • 3:37 - 3:39
    en ze zijn bezorgd dat hun watergebruik
  • 3:39 - 3:42
    invloed heeft op het imago van hun merk,
  • 3:42 - 3:44
    Dat is een nationaal probleem,
  • 3:44 - 3:46
    maar ik ga jullie nog een verhaal vertellen uit Montana,
  • 3:46 - 3:48
    en er komt bier aan te pas.
  • 3:48 - 3:51
    Ik wed dat jullie niet wisten, dat er 5 glazen water nodig zijn
  • 3:51 - 3:53
    om een glas bier te maken.
  • 3:53 - 3:55
    Als je al het afvalwater meetelt,
  • 3:55 - 3:58
    zijn er zelfs meer dan honderd glazen warer nodig voor één glas bier.
  • 3:58 - 4:00
    De brouwerijen in Montana
  • 4:00 - 4:02
    hebben al veel gedaan
  • 4:02 - 4:04
    om hun waterconsumptie te verminderen,
  • 4:04 - 4:06
    maar ze gebruiken nog steeds miljoenen liters water.
  • 4:06 - 4:09
    Ik bedoel, er zit water in bier.
  • 4:10 - 4:13
    Maar wat kunnen ze doen
  • 4:13 - 4:16
    aan deze resterende water-voetafdruk
  • 4:16 - 4:18
    die ernstige effecten kan hebben
  • 4:18 - 4:20
    op het ecosysteem?
  • 4:20 - 4:22
    Deze ecosystemen zijn erg belangrijk
  • 4:22 - 4:24
    voor de brouwerijen van Montana en hun klanten.
  • 4:24 - 4:26
    Er bestaat immers een sterke correlatie
  • 4:26 - 4:28
    tussen water en hengelen.
  • 4:28 - 4:30
    En voor sommigen bestaat er een sterke correlatie
  • 4:30 - 4:32
    tussen hengelen en bier.
  • 4:32 - 4:34
    (Gelach)
  • 4:34 - 4:37
    Dus de brouwerijen in Montana en hun klanten maken zich zorgen,
  • 4:37 - 4:40
    en zijn op zoek naar een manier om het probleem aan te pakken.
  • 4:40 - 4:43
    Hoe kunnen ze de overgebleven water-voetafdruk aanpakken?
  • 4:43 - 4:45
    Even terug naar Prickly Pear.
  • 4:45 - 4:47
    Tot nu toe is
  • 4:47 - 4:49
    het zakelijk beheer van water
  • 4:49 - 4:53
    beperkt gebleven tot meten en verminderen,
  • 4:53 - 4:55
    en wij stellen voor dat de volgende stap
  • 4:55 - 4:57
    herstellen is.
  • 4:57 - 4:59
    Denk terug aan Prickly Pear.
  • 4:59 - 5:01
    Het is een verkeerd systeem.
  • 5:01 - 5:03
    Je wordt niet geprikkeld om te besparen,
  • 5:03 - 5:06
    want je riskeert je waterrecht te verliezen, als je het niet gebruikt.
  • 5:06 - 5:08
    Wij besloten deze twee werelden te verbinden --
  • 5:08 - 5:10
    de wereld van bedrijven
  • 5:10 - 5:12
    met hun water-voetafdrukken
  • 5:12 - 5:14
    en de wereld van boeren
  • 5:14 - 5:16
    met hun prioritaire waterrechten op deze kreken.
  • 5:16 - 5:18
    In sommige staten kunnen
  • 5:18 - 5:20
    houders van prioritaire waterrechten
  • 5:20 - 5:23
    hun water in de beek laten
  • 5:23 - 5:26
    terwijl ze het wettelijk beschermen tegen anderen
  • 5:26 - 5:29
    en hun waterrecht behouden.
  • 5:29 - 5:31
    Het is immers
  • 5:31 - 5:33
    hún waterrecht,
  • 5:33 - 5:35
    en als ze er gebruik van willen maken
  • 5:35 - 5:37
    om de vis in de beek te laten opgroeien,
  • 5:37 - 5:40
    hebben ze het recht dat te doen.
  • 5:40 - 5:44
    Maar de prikkel om dat te doen ontbreekt.
  • 5:44 - 5:47
    Samen met lokale waterbedrijven
  • 5:47 - 5:50
    hebben we een prikkel ingesteld om dat te doen.
  • 5:50 - 5:53
    We betalen ze om hun water in de beek te laten.
  • 5:53 - 5:55
    Dat zie je hier gebeuren.
  • 5:55 - 5:58
    Deze man heeft gekozen:
  • 5:58 - 6:00
    hij sluit zijn aftakking af
  • 6:00 - 6:02
    en laat het water in de beek.
  • 6:02 - 6:04
    Hij verliest zijn waterrecht niet,
  • 6:04 - 6:07
    hij kiest ervoor om dat recht, of een deel daarvan,
  • 6:07 - 6:09
    in te zetten
  • 6:09 - 6:12
    voor de beek in plaats van het land.
  • 6:12 - 6:14
    Omdat hij de houder is van het prioritaire waterrecht,
  • 6:14 - 6:18
    kan hij het water beschermen tegen andere gebruikers.
  • 6:18 - 6:20
    Oké?
  • 6:20 - 6:23
    Hij wordt betaald om zijn water in de beek te laten.
  • 6:23 - 6:25
    Deze kerel meet het water
  • 6:25 - 6:28
    dat dit in de beek laat.
  • 6:28 - 6:31
    We nemen het opgemeten water,
  • 6:31 - 6:34
    en we verdelen het in delen van 4.000 liter.
  • 6:34 - 6:37
    Elk deel krijgt een serienummer en een certificaat,
  • 6:37 - 6:39
    en de brouwers en anderen
  • 6:39 - 6:41
    kopen die certificaten
  • 6:41 - 6:43
    om water terug te voeren
  • 6:43 - 6:45
    naar deze aangetaste ecosystemen.
  • 6:45 - 6:47
    De brouwers betalen
  • 6:47 - 6:50
    om het water in de beek te herstellen.
  • 6:50 - 6:52
    Het zorgt voor een eenvoudige, goedkope
  • 6:52 - 6:54
    en meetbare manier
  • 6:54 - 6:57
    om water terug te brengen naar deze aangetaste ecosystemen.
  • 6:57 - 7:00
    Tegelijk geeft het boeren een economische keuze
  • 7:00 - 7:03
    en bedrijven die zich zorgen maken om hun water-voetafdruk
  • 7:03 - 7:05
    een eenvoudige manier om zaken met hen te doen.
  • 7:05 - 7:08
    Na 140 jaar conflicten
  • 7:08 - 7:12
    en 100 jaar droge beddingen,
  • 7:12 - 7:14
    een omstandigheid waarvoor rechtszaken en regels
  • 7:14 - 7:17
    geen oplossing boden,
  • 7:17 - 7:19
    hebben we een marktgestuurde
  • 7:19 - 7:21
    oplossing gevonden met bereidwillige kopers en verkopers --
  • 7:21 - 7:25
    een oplossing waarvoor geen rechtszaken nodig zijn.
  • 7:26 - 7:28
    Het gaat erom
  • 7:28 - 7:31
    mensen die bezorgd zijn om hun water-voetafdruk
  • 7:31 - 7:33
    een kans te geven
  • 7:33 - 7:35
    om water te brengen waar het hard nodig is,
  • 7:35 - 7:38
    in die aangetaste ecosystemen,
  • 7:38 - 7:40
    en tegelijk boeren
  • 7:40 - 7:42
    een zinvolle
  • 7:42 - 7:44
    economische keuze te bieden
  • 7:44 - 7:46
    over hoe hun water wordt gebruikt.
  • 7:46 - 7:49
    Deze transacties maken bondgenoten, geen vijanden.
  • 7:49 - 7:51
    Ze verbinden mensen in plaats van ze te verdelen.
  • 7:51 - 7:54
    En ze bieden hoognodige economische steun voor het platteland.
  • 7:54 - 7:57
    En het belangrijkste: het werkt.
  • 7:57 - 7:59
    We hebben meer dan 15 miljard liter water teruggegeven
  • 7:59 - 8:01
    aan aangetaste ecosystemen.
  • 8:01 - 8:03
    We hebben houders van prioritaire waterrechten verbonden
  • 8:03 - 8:05
    met brouwerijen in Montana,
  • 8:05 - 8:08
    met hotels en theesalons in Oregon
  • 8:08 - 8:11
    en met high-tech-bedrijven die veel water gebruiken in het zuidwesten.
  • 8:11 - 8:14
    En als we deze verbindingen maken,
  • 8:14 - 8:16
    veranderen we
  • 8:16 - 8:19
    dit in dit.
  • 8:20 - 8:22
    Hartelijk dank.
  • 8:22 - 8:25
    (Applaus)
Title:
Rob Harmon: Hoe de markt rivieren stromend houdt
Speaker:
Rob Harmon
Description:

Terwijl beken en rivieren droogvallen door buitensporig watergebruik, heeft Rob Harmon een ingenieus marktmechanisme toegepast om het water terug te brengen. Het lot van boeren en bierbrouwerijen is verweven in het intrigerende eeuwenoude verhaal van Prickly Pear Creek.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:26
Roel Verbunt added a translation

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.