Juan Enriquez: Çocuklarımız farklı bir tür mü olacak?

İnsan evrimi boyunca farklı insan tipleri bir arada var oldu. Biz, "ara-yükseltme" olabilir miyiz? TEDxSummit'te Juan Enriquez bizi şu ana getirmek için bir yolculuk yapıyor ve hızlı bir evrimin gerçekleşmekte olduğuna işaret eden, teknolojinin ortaya koyduğu kanıtları gösteriyor.

Tamam. Evet, bütün iyi hikâyeler gibi

bu da, esasen hiçbir şeyin varolmadığı,

çok çok uzun zaman önce başlıyor.

Evet, burada evrenin 14 küsur milyar yıl önceki

eksiksiz bir resmi var.

Bütün enerji, tek bir enerji noktasında yoğunlaşmış.

Bir nedenden dolayı patlıyor

ve bunları görmeye başlıyorsunuz.

Yani bunun içinde, şimdi 14 milyar yıl ilerlemiş durumdasınız.

Ve bu şeyler, genişleye genişleye genişleye

dev galaksilere dönüşüyor

ve trilyonlarcası oluyor.

Ve bu galaksilerin içinde

dev toz bulutları oluşuyor.

Ve sizden, resmin ortasındaki

üç küçük çatala

özellikle dikkat etmenizi istiyorum.

Eğer daha yakından bakarsanız

böyle görünüyorlar.

Ve gördüğünüz şey tozdan sütunlar,

o kadar fazla toz var ki--

bu arada, bunun uzunluğu düşeyde 1.6 trilyon km--

ve gerçekleşen şey şu, o kadar çok toz var ki

bir araya gelip birleşiyorlar

ve bir termonükleer reaksiyonu ateşliyorlar.

Ve, yani, izlediğiniz şey,

yıldızların doğuşu.

Bunlar buradan doğan yıldızlar.

Yeteri kadar yıldız oluştuğunda

bir galaksi meydana getiriyorlar.

Görünen o ki bu, özellikle önemli bir galaksi

çünkü siz buradasınız.

(Gülüşmeler)

Ve bu galaksiye yaklaşınca,

görece normal, pek de ilginç olmayan

bir yıldız bulursunuz.

Bu arada, şu anda aşağı yukarı hikâyenin 2/3'ündesiniz

Yani bu yıldız hikâyenin 2/3'lük noktasına

gelinceye kadar görünmüyor bile.

Ve sonra, şu oluyor:

Kalan toz miktarı

bir yıldız oluşturmuyor,

bir gezegene dönüşüyor.

Ve bu, dört milyar yıldan biraz daha fazla bir zaman önce.

Ve bundan kısa zaman sonra

yeteri kadar malzeme artıyor ve

"ilk çorba"yı elde ediyorsunuz

ve bu da yaşamı oluşturuyor.

Ve yaşam, genişlemeye başlıyor, genişliyor, genişliyor,

ta ki bozulup bitene kadar.

(Gülüşmeler)

Şimdi, gerçekten ilginç olan şey şu ki

yaşam bir kez değil, iki kez değil,

tam beş kez bitiyor.

Yani, Dünya'daki neredeyse tüm yaşam

kabaca beş kez silinmiş.

Ve siz bunu düşünürken

şu oluyor: Yeni şeyler oluşturmak için

daha fazla karmaşıklık ve

daha fazla madde elde ediyorsunuz.

Ve, hikâyenin aşağı yukarı

% 99.96'lık bölümü tamamlanana kadar biz yokuz;

sadece kendimizi ve atalarımızı yerli yerine koymak için söyledim.

Dolayısıyla bu bağlamda, neden burada olduğumuz konusuyla ilgili

iki teori var.

Konuyla ilgili birinci teori

tüm hikâyenin bundan ibaret olduğu.

Bu teoriye göre

tüm yaradılışın en önemli parçası

biziz.

Ve trilyonlarca galaksinin,

sekstilyonlarca gezegenin

olmasının nedeni, buna

ve buna benzer bir şey yaratmak.

Ve evrenin amacı budur;

ve sonra da ölür,

daha da düzelmez.

(Gülüşmeler)

Kendinize sadece şu soruyu sormak isteyebilirsiniz:

"Bu, sadece birazcık kibirlilik olabilir mi?"

Ve eğer öyleyse --

ve özellikle tarihte soyumuzun tükenmesine ramak kaldığı gerçeğini de düşünürsek,

türümüzün sadece 2000 bireyi kalmıştı...

Yağmursuz birkaç hafta daha geçse,

bunların hiçbirini asla göremeyecektik.

(Gülüşmeler)

(Alkış)

Yani belki de ikinci bir teoriyi düşünmelisiniz...

eğer birincisi yeterince iyi değilse.

İkinci teori şu: Bir üst modele yükselebilir miydik?

(Gülüşmeler)

Peki, biri neden böyle bir soru sorar?

Çünkü insansılarda şimdiye kadar en az 29 kez

bu oldu.

Yani görünüyor ki yükseldik.

Defalarca yükseldik.

Ve görünüyor ki bunları keşfetmeye devam ediyoruz.

Bunu geçen sene bulduk.

Bir diğerini geçen ay bulduk.

Ve bunu düşünürken

şu soruyu sorabilirsiniz:

"Neden tek bir insan türü?"

Afrika'ya, Asya'ya ve Antartika'ya gidip

tıpatıp aynı kuşu bulsanız

bu çok garip olmaz mıydı --

özellikle de en az 8 insansı türüyle

bu gezegende aynı zamanda var olduğumuzu

hesaba katarsak?

Yani gidişatın normali,

sadece bir Homo sapiens olması değil;

gidişatın normali

farklı insan versiyonlarının etrafta geziniyor olması.

Ve eğer normal gidişat öyleyse,

o zaman kendinize şunu sorabilirsiniz,

"Tamam, eğer başka bir şey yaratmak istiyorsak

bir mutasyon ne kadar büyük olmalı?"

Güzel, cevabı Svante Pääbo'da.

İnsanlarla Neandertal arasındaki farklılık

genetik kodun %0.004'ü kadar.

Bir türün diğerine olan farklılığının

büyüklüğü bu kadar.

Bu günümüzdeki politik tartışmaların çoğunu açıklıyor.

(Gülüşmeler)

Fakat siz bunu düşünürken,

enteresan şeylerden biri,

bu mutasyonların ne kadar küçük oldukları ve nerede gerçekleştikleri.

İnsan/Neandertal farklılığı,

sperm ve testisler,

koku ve deride.

Ve bunlar, ikisi arasında

farklılık gösteren belirli genler.

Yani çok küçük değişikliklerin büyük etkileri olabilir.

Ve siz bunu düşünürken

mutasyona uğramaya devam ediyoruz.

Yani aşağı yukarı 10 bin yıl önce Karadeniz'de

bir genimizdeki bir mutasyon sonucu

mavi göz ortaya çıktı.

Ve bu, sürüyor ve sürüyor ve sürüyor.

Ve bu sürerken

bu sene olacak şeylerden biri de,

ilk 10 bin insan genomunu (ç.n. genetik şifre) keşfedecek olmamız

çünkü gen dizileme işlemi yeteri kadar ucuz hale geldi.

Ve bunları bulduğumuz zaman

farklılıklar bulabiliriz.

Ve bu arada, bu hazır olduğumuz bir tartışma değil

çünkü bundaki bilimi gerçekten kötüye kullandık.

1920'lerde insanlar arasında büyük farklılıkların olduğunu düşündük.

Bu, bir miktar Francis Galton'un çalışmaları nedeniyleydi.

Darwin'in kuzeniydi.

Fakat ABD, Carnegie Enstitüsü,

Stanford, Amerikan Nöroloji Kurumu

bunu çok ileriye taşıdılar.

Bu ihraç edildi ve gerçekten kötüye kullanıldı.

Aslında, bu insanlara aşırı derecede korkunç

muamelelerin yapılmasına neden oldu.

Böylece, 1940'lardan beri, farkılıkların olmadığını,

hepimizin aynı olduğunu söyleyegeldik.

Yıl sonunda bunun doğru olup olmadığını göreceğiz.

Ve biz bunu düşünürken

aslında şu gibi şeyleri bulmaya başlıyoruz:

Bir ACE geniniz (ç.n. egzersiz kapasitesi ve fiziksel dayanıklılıkla ilişkilendirilen bir gen) var mı?

Bunun ne önemi olabilir?

Çünkü ACE geni olmayan hiç kimse, henüz 8000 metrelik bir zirveye

oksijensiz tırmanmadı.

Ve eğer daha da ayrıntıya girmek isterseniz

577R genotipiyle ilgili ne denebilir?

Evet, görünüyor ki şimdiye kadar test edilmiş her erkek olimpik güç atleti

bu varyantlardan en az birini taşıyor.

Eğer bu doğruysa,

Londra Olimpiyatı için çok karmaşık sorular

ortaya çıkıyor.

Üç opsiyon:

Olimpiyatların sıkı çalışan mutantlar için

bir vitrin olmasını ister misiniz?

(Gülüşmeler)

2 numaralı opsiyon:

Neden golf ya da yelkendeki gibi yapmıyoruz?

Sende olduğu ve sende olmadığı için

sana saniyenin onda biri kadar bir avantaj veririm.

Üç numaralı versiyon:

Bu doğal bir gen olduğu için,

sende olduğu ve sen de doğru ebeveyni seçmediğin için

senin kendini modifiye etme hakkın olur.

Üç farklı opsiyon;

eğer bu farklılıklar olimpik madalya almakla

almamak arasındaki çizgiyi belirliyorsa.

Ve görünüyor ki, biz bunları keşfettikçe,

biz insanlar nasıl göründüğümüzü, nasıl davrandığımızı,

bedenimizin ne yaptığını değiştirmeyi

gerçekten seviyoruz.

Ve Amerika'da 10.2 milyon (2008'de) estetik ameliyat yapıldı

ki kullanıma giren teknolojilerle

bugünün düzeltme, silme,

büyütme ve iyileştirme işlemleri

çocuk oyunu gibi gelmeye başlayacak.

Tony Atala'nın yaptıklarını TED'de çoktan gördünüz

fakat mürekkepli yazıcı kartuşu benzeri

şeyleri hücrelerle doldurabilme becerisi,

bizim, deriyi, organları ve

birçok başka vücut parçasını basmamıza izin veriyor.

Ve bu teknolojiler ilerledikçe

şunu görüyorsunuz, bunu görüyorsunuz, bir şeyler görüyorsunuz --

2000 İnsan Genomu Projesi --

ve sanki hiçbir şey olmuyormuş gibi görünüyor

olana kadar.

Ve biz tam da böyle haftalarda olabiliriz.

Ve siz bunu düşünürken,

bu iki tip bir insan genomunun dizilimini çıkarırken

ve Kamu Projesi 2000'de insan genomunun dizilimini çıkarırken

pek bir şey duymuyorsunuz,

ta ki Çin'de geçen sene yapılan,

bu fareden deri hücreleri aldıkları,

üzerine dört kimyasal madde koydukları,

deri hücrelerini kök hücrelere dönüştürdükleri,

kök hücreleri büyüttükleri

ve farenin tam bir kopyasını çıkardıkları deneyi duyana kadar...

Bu hatırı sayılır bir şey.

Çünkü esas itibariyle şu anlama geliyor:

Pluripotent (ç.n. canlıyı oluşturan hücre ve dokulara dönüşebilen ama tek başına organizma üretemeyen) kök hücre

olan bir hücreyi alıp --

dağın tepesindeki bir kayakçı gibi,

ve bu iki kayakçı iki pluripotent kök hücre oluyor,

4, 8, 16

ve 16 bölünmeden sonra

o kadar kalabalıklaşıyor ki

hücrelerin farklılaşması gerekiyor.

Böylece bir kısmı dağın bir tarafından

bir kısmı başka bir tarafından aşağı iniyor.

Ve onlar bunu seçerken

bunlar kemik oluyor,

ve sonra başka bir yolu seçiyorlar ve bunlar trombosit oluyor

ve bunlar makrofaj oluyor

ve bunlar T-hücreleri oluyor.

Fakat bir kere kaymaya başlarsanız tekrar başa dönmeniz

çok zor oluyor.

Tabii bir telesiyejiniz yoksa.

Ve bu dört kimyasalın yaptığı,

herhangi bir hücreyi alıp

tekrar dağın tepesine çıkarmak

ki böylece herhangi bir vücut parçasına dönüşebilsin.

Ve siz bunu düşünürken,

bu şu anlama geliyor:

Potansiyel olarak bir organizmanın tam bir kopyasını

onun herhangi bir hücresini kullanarak

yeniden oluşturabilirsiniz.

Bu işte gayet hatırı sayılır bir durum

çünkü şimdi, sadece fare hücrelerini değil,

insan deri hücrelerini alıp

onları insan kök hücrelerine çevirebilirsiniz.

Ve sonra, Ekim ayında yaptıkları ise şuydu:

Deri hücreleri aldılar, bunları kök hücrelere dönüştürdüler

ve bunları karaciğer hücrelerine dönüştürmeye başladılar.

Yani teoride,

hücrelerinizin birinden, herhangi bir organınızı yapabilirsiniz.

Bu da ikinci bir deney:

Eğer vücudunuzun fotokopisini alabilseydiniz

belki aklınızı da beraberinde almak isterdiniz.

Ve TED'de bir buçuk yıl önce

gördüğünüz şeylerden biri,

bu adamdı.

Çok güzel, teknik bir konuşma yaptı.

MIT'de bir profesör.

Ama temelde söylediği şu:

Bir farenin beynine girmiş olan

retrovirüsleri (ç.n. kendi RNA'sını DNA'ya çevirip konak hücrenin DNA'sına eklemleyerek çoğalan virüs) alabilirsiniz;

onları, aydınlattığınızda parlayan proteinlerle

etiketleyebilirsiniz

ve farenin gördüğünde, hissettiğinde,

dokunduğunda, hatırladığında, aşık olduğunda

aktifleşen (nöral) yolların haritasını çıkarabilirsiniz.

Ve sonra bir fiber optik kablo alıp

bunlardan bazılarını aydınlatabilirsiniz.

Ve bu arada, bunu yaparken,

iki renkte resimleyebilirsiniz,

bu da şu anlama gelir: Bu bilgiyi ikili kod

olarak doğrudan bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

Peki nihai sonuç ne burada?

Evet, kendi anılarınızı, bir gün,

belki yeni bir vücuda, indirebileceğiniz

çok da tasavvur edilemez değil.

Ve belki başka insanların anılarını da yükleyebilirsiniz.

Ve belki bu durumun bir iki küçük

etik, politik ve ahlaki sonucu da olabilir.

(Gülüşmeler)

Sadece bir düşünce.

Bunlar,

filozoflar, yöneticiler,

ekonomistler, bilim insanları için

ilginçleşen sorular.

Çünkü bu teknolojiler gerçekten hızlı ilerliyor.

Ve siz bunu düşünürken

benim beyinle ilgili bir örnekle kapamama izin verin.

Bugün, inanılmaz bir evrimsel baskı görmeyi

bekleyeceğiniz yer;

hem gitgide

muazzam hale gelen girdilerden

ve hem de organın esnekliğinden dolayı,

beyindir.

Bunun olduğuna dair herhangi bir kanıtımız var mı?

Peki, her bin kişideki otizm durumuna bir göz atalım.

Bu, 2000'deki durum.

Bu, 2002'deki durum.

2006, 2008.

10 yıldan kısa bir sürede olan artış.

Ve biz hâlâ neden olduğunu bilmiyoruz.

Bildiğimiz şey şu: Potansiyel olarak,

beyin, hiperaktif, hiperesnek

bir şekilde reaksiyon gösteriyor

ve böyle olan (ç.n. slayt: hiper-algılayan/hafızalı/dikkatli) bireyler yaratıyor.

Ve bu ortaya çıkan durumlardan sadece bir tanesi.

İnanılmaz derecede zeki olan insanlar var,

hayatları boyunca gördükleri her şeyi hatırlayan insanlar var,

sinestezik insanlar var,

şizofrenik insanlar var.

Bir sürü şey oluyor

ve biz hâlâ

nasıl ve neden olduğunu anlamıyoruz.

Fakat sormak isteyebileceğiniz bir soru şu:

"Beynin ve bilgiyi nasıl işlediğimizin

hızlı bir evrimini görüyor muyuz?"

Çünkü beynimize ne kadar verinin geldiğini düşünürseniz,

eskiden insanların hayatları boyunca aldıkları bilgiyi

bir günde almaya çalışıyoruz.

Ve siz bunu düşünürken,

bunun neden ilerliyor olabileceğine dair dört teori var

ve ayrıca bir sürü başka teori de var.

İyi bir cevabım yok.

Bu konuda gerçekten daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Bir opsiyon fast food (ç.n. hızlı tüketim yemeği) fetişi.

Obezite ve beslenme biçiminin

gen değişimleriyle

bir ilgisi olduğuna yönelik

bazı kanıtlar bulunmaya başlanıyor

ki bunların, bir bebeğin beyninin çalışmasına

etkisi olabilir ya da olmayabilir.

İkinci opsiyon, seksi "teknoinek" opsiyonu.

Bu tür durumlar hayli seyrek.

(Gülüşmeler)

(Alkış)

Fakat olmaya başlayan şey şu ki

bu teknoineklerin hepsi biraraya geliyor

-çünkü bilgisayar programcılığında ve ayrıca

diğer detay odaklı işlerde de

çok yetkinler ve iyi para alıyorlar-

coğrafi olarak belli yerlerde toplanıyor

ve aynı kafada olan çiftlerini buluyorlar.

Yani, bu, birbirlerini bu yapılar içinde

karşılıklı destekleyen genlerin olduğu

sınıflandırıcı çiftleşme hipotezi.

Üçüncüsü. Çok fazla bilgi?

O kadar fazla bilgiyi işlemeye çalışıyoruz ki

bazı insanlar sinestezik oluyor

ve her şeyi hatırlayan "dev boruları" oluyor.

Başka insanlar bilgi miktarına karşı aşırı derecede duyarlı oluyor.

Başka insanlar çeşitli psikolojik durumlarla ya da

reaksiyonlarla bu bilgiye tepki veriyorlar.

Ya da belki kimyasallar.

Ama, bir durumla ilgili olarak

bu düzeyde bir değişiklik görüyorsanız

ya doğru ölçmüyorsunuzdur

ya da çok hızlı değişen bir şey vardır

ve bu, gerçek zamanlı evrim olabilir.

Sözün özüne gelirsek...

Bence, olan şey,

türsel olarak bir geçişteyiz.

Ve Steve Gullans'la beraber yazmaya başladığımda bunu düşünmemiştim.

Bence, biz, öyle ya da böyle, sadece kendi çevresinin

farkında olan bir insansı olmakla kalmayan,

aynı zamanda, doğrudan ve isteyerek kendi türünün,

bakterilerin, bitkilerin ve hayvanların

evrimini de kontrol eden

Homo Evolutis'e dönüşüyoruz.

Ve bence bu öyle düzeyde bir değişim ki

sizin torunlarınız ya da onların torunları

sizden çok farklı bir tür olabilir.

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)