Juan Enriquez: Zullen onze kinderen tot een andere soort behoren?

Gedurende de hele menselijke evolutie hebben meerdere versies van de menselijke soort naast elkaar bestaan. Zitten we nu midden in een upgrade? Op de TEDxSummit raast Juan Enriquez door tijd en ruimte om ons naar het heden te brengen. Hij toont hoe technologie bewijs levert dat snelle evolutie misschien aan de gang is.

Zoals elk goed verhaal

begint dit heel lang geleden,

toen er niets was.

Hier is het hele universum,

zo'n 14 miljard jaar geleden.

Alle energie zit in één punt geconcentreerd.

Iets doet het ontploffen,

en je krijgt deze dingen.

Dat duurt nu al zo'n 14 miljard jaar.

Die dingen zetten steeds verder uit

tot gigantische melkwegstelsels.

Er zijn er biljoenen.

Binnen die melkwegstelsels

ontstaan enorme stofwolken.

Graag jullie bijzondere aandacht

voor deze drie vorkjes

in het midden van deze foto.

In close-up

zien die er zo uit.

Dit zijn stofzuilen

waar er zoveel stof is --

de schaal is 1,6 biljoen km --

er is zoveel stof

dat het samensmelt

en een thermonucleaire reactie ontsteekt.

Je ziet hier

de geboorte van sterren.

Deze sterren zijn hier geboren.

Als er genoeg sterren uitkomen,

vormen ze een melkwegstelsel.

Dit is een heel belangrijk stelsel,

want jullie zijn hier.

(Gelach)

In close-up zie je in dit melkwegstelsel

een relatief normale,

niet bijster interessante ster.

We hebben nu twee derden van het verhaal gehad.

Deze ster verschijnt pas

als het verhaal voor twee derden verteld is.

Op dat moment

is er genoeg stof over

dat niet in een ster ontsteekt,

maar een planeet wordt.

Dit is iets meer dan 4 miljard jaar geleden.

Kort daarna

is er genoeg materiaal over

voor een primordiale soep

die leven creëert.

Het leven gaat alsmaar verder uitzetten

tot het kapotgaat.

(Gelach)

Wat echt bizar is,

is dat het leven kapotgaat, niet één, niet twee

maar vijf keer.

Bijna al het leven op Aarde

werd ongeveer vijf keer uitgeroeid.

Als je daarover nadenkt,

krijg je steeds meer complexiteit,

meer en meer dingen

om dingen mee te bouwen.

Wij duiken pas op

na 99,96 procent van de tijd in dit verhaal,

om onszelf en onze voorouders in perspectief te zetten.

In die context zijn er twee verhalen

over waarom we hier zijn.

De eerste theorie is

dat dat haar hele verhaal is.

Volgens die theorie

zijn we het alfa en omega

van de hele schepping.

De reden voor de biljoenen melkwegstelsels,

de triljarden planeten,

is om iets te maken dat er zo uitziet

en iets dat er zo uitziet.

Dat is het doel van het universum.

Dan wordt de lijn vlak.

Het wordt niet meer beter.

(Gelach)

De enige vraag die je je kan stellen,

is of dat niet een tikkeltje arrogant zou kunnen zijn.

Als dat zo is --

en zeker omdat we bijna uitgeroeid waren:

ooit waren er maar een 2.000-tal exemplaren van onze soort over.

Nog een paar weken zonder regen

en we hadden dit nooit gezien.

(Gelach)

(Applaus)

Misschien moet je een tweede theorie bedenken,

als de eerste niet goed genoeg is.

De tweede theorie: kunnen we upgraden?

(Gelach)

Waarom zouden we zo'n vraag niet stellen?

Tot hiertoe zijn er minstens 29 upgrades geweest

van de humanoïden.

We zijn dus geüpgraded.

Telkens weer.

Blijkt dat we steeds weer upgrades ontdekken.

We hebben er dit jaar één ontdekt.

En een andere vorige maand.

Terwijl je erover nadenkt,

kan je je ook de vraag stellen:

waarom maar één menselijke soort?

Zou het niet raar zijn

als je naar Afrika, Azië en Antarctica ging

en exact dezelfde vogel vond --

vooral aangezien we tegelijk bestaan hebben

met tenminste 8 andere versies humanoïden

op deze planeet?

De normale gang van zaken

is niet dat er maar een Homo sapiens is.

De normale gang van zaken

is dat je verschillende versies van de mens hebt rondlopen.

Als dat de normale gang van zaken is,

dan kan je je afvragen:

als we iets anders willen maken,

hoe groot moet de mutatie dan zijn?

Svante Paabo kent het antwoord.

Het verschil tussen de mens en de neanderthaler

is 0,004 procent genetische code.

Zo groot is het verschil

tussen de twee soorten.

Dat verklaart de meeste politieke debatten.

(Gelach)

Als je erover nadenkt,

is één van de interessante dingen

hoe klein die mutaties zijn en waar ze plaatshebben.

Het verschil tussen mens en neanderthaler

is sperma en teelballen,

geur en huid.

Dat zijn de specifieke genen

die van elkaar verschillen.

Heel kleine verschillen kunnen grote impact hebben.

Terwijl je erover nadenkt,

blijven we muteren.

Zowat 10.000 jaar geleden, bij de Zwarte Zee

was er één mutatie in één gen

dat tot blauwe ogen leidde.

Dat gaat alsmaar door.

Terwijl het verdergaat,

staan we dit jaar

voor de ontdekking van de eerste 10.000 menselijke genomen

omdat genetische sequencering goedkoop geworden is.

Als we die vinden,

kunnen we verschillen vinden.

We zijn trouwens niet klaar voor dit debat,

omdat we de wetenschap echt misbruikt hebben.

In de jaren 20 dachten we dat er grote verschillen waren tussen mensen.

Dat was deels op het werk van Francis Galton gebaseerd.

Hij was de neef van Darwin.

De VS, het Carnegie Institute,

Stanford, de Amerikaanse Vereniging van Neurologen,

ze gingen er erg ver in.

Dat werd geëxporteerd en helemaal misbruikt.

Het leidde tot ronduit afschuwelijke

behandeling van mensen.

Sinds de jaren 40 zeggen we dus dat er geen verschillen zijn,

dat we identiek zijn.

Tegen het eind van het jaar weten we of dat waar is.

Terwijl we daarover nadenken,

ontdekken we dingen als:

heb jij een ACE-gen?

Wat maakt dat uit?

Nooit heeft iemand een top van 8.000 m bereikt

die geen ACE-gen had.

Als je nog specifieker wil zijn,

wat met een 577R-genotype?

Elke mannelijke Olympische krachtsporter ooit getest

had minstens één van deze varianten.

Als dat zo is,

leidt dat tot ingewikkelde vragen

voor de Olympische Spelen in Londen.

Optie één:

wil je dat de Olympische Spelen een uithangbord zijn

voor hardwerkende mutanten?

(Gelach)

Optie twee:

waarom doen we het niet zoals bij golf of zeilen?

Want jij hebt het en jij niet;

dus geef ik jou een tiende van een seconde vooraf.

Versie drie:

omdat dit gen van nature voorkomt

en jij het hebt en jij de verkeerde ouders koos,

mag jij upgraden.

Drie verschillende opties.

Als deze verschillen het verschil zijn

tussen al dan niet een Olympische medaille.

Blijkt dat naarmate we dit ontdekken,

wij mensen graag veranderen

hoe we eruitzien, hoe we handelen,

wat ons lijf doet.

In de VS waren er 10,2 miljoen plastische ingrepen.

Maar met de technologieën die nu naar voren komen,

zullen de huidige correcties, verwijderingen,

vergrotingen en verbeteringen

kinderspel lijken.

Je hebt het werk van Tony Atala al op TED gezien.

De mogelijkheid om

inktpatronen met cellen te vullen,

laat ons huid drukken, organen

en nog wat andere lichaamsdelen.

Naarmate deze technologieën evolueren,

zie je dit, en dit, en dingen --

2000, sequencering van het menselijk genoom --

en het lijkt alsof er niets gebeurt,

tot het gebeurt.

Misschien zitten we in een week waarin een decennium gebeurt.

Terwijl je nadenkt over

die twee mannen die het menselijke genoom sequenceerden in 2000

en het Openbare Project dat hetzelfde deed in 2000,

dan hoor je niet veel,

tot je hoort over een Chinees experiment vorig jaar,

toen ze huidcellen van deze muis namen,

er vier chemicaliën op aanbrachten,

daar stamcellen van maakten,

die lieten groeien,

en een volledige kopie van die muis maakten.

Dat is een belangrijk feit.

In wezen

betekent dat dat je een cel kan nemen,

een pluripotente stamcel,

als een skiër op de top van een berg.

Die twee skiërs worden twee pluripotente stamcellen,

vier, acht, zestien,

tot het zo druk wordt

na 16 delingen

dat die cellen moeten differentiëren.

Zij gaan naar beneden aan één kant van de berg,

zij aan een andere.

Bij die keuze

worden deze beenderen.

Langs een andere weg worden deze bloedplaatjes,

deze macrofagen

en deze T-cellen.

Maar het is heel moeilijk om na het naar beneden skiën

terug boven te geraken.

Tenzij je een skilift hebt.

Wat die 4 chemicaliën doen,

is om het even welke cel

terug boven op de berg zetten

zodat ze elk lichaamsdeel kan worden.

Terwijl je daarover nadenkt:

dat betekent potentieel

dat je een volledige kopie kan bouwen

van elk organisme

uit elk van zijn cellen.

Dat is een belangrijk feit

omdat je nu niet alleen muizencellen kan nemen,

maar ook menselijke huidcellen

waar je menselijke stamcellen van kan maken.

In oktober

namen ze huidcellen, maakten er stamcellen van

en begonnen er levercellen uit te kweken.

In theorie

kan je elk orgaan kweken uit elk van je cellen.

Hier is een tweede experiment.

Als je je lichaam kon fotokopiëren,

dan zou je misschien ook je geest willen meenemen.

Eén van de dingen die je op TED zag,

anderhalf jaar geleden,

was deze man.

Hij gaf een prima technische talk.

Hij is professor op MIT.

In wezen zei hij

dat je retrovirussen kan nemen

die in breincellen van muizen terechtkomen.

Je kan ze taggen met eiwitten

die oplichten als je ze belicht.

Zo kan je exact de weg uittekenen

zoals een muis ziet, voelt, aanraakt,

zich herinnert, bemint.

Dan kan je een glasvezelkabel nemen

en een paar van die dingen belichten.

Terwijl je dat doet,

kan je het in twee kleuren afbeelden.

Je kan deze informatie dus rechtstreeks inladen

als binaire code in een computer.

Wat is de conclusie?

Het is niet geheel ondenkbaar

dat je op een dag je herinneringen kan downloaden

in een ander lichaam.

Misschien kan je ook andermans herinneringen uploaden.

Dat zou een paar kleine

ethische, politieke en morele implicaties kunnen hebben.

(Gelach)

Gewoon een ideetje.

Dit is het soort vragen

die interessant worden

voor filosofen, beleidsmakers,

economisten, wetenschappers.

Deze technologieën evolueren zeer snel.

Terwijl je daarover nadenkt,

sluit ik af met een voorbeeld over het brein.

De eerste plaats waar je

enorme evolutionaire druk zou krijgen,

omwille van de input,

die enorm toeneemt,

en ook omwille van de plasticiteit van het orgaan,

is het brein.

Zijn er bewijzen dat dit gebeurt?

Laten we even het aantal gevallen van autisme per 1.000 bekijken.

Zo ziet het eruit in 2000.

Zo ziet het eruit in 2002,

2006, 2008.

Dit is de toename in minder dan een decennium.

We weten nog steeds niet waarom dit gebeurt.

We weten wel dat het brein

potentieel reageert

op hyperactieve, hyperplastische wijze

en dit type individuen creëert.

Dit is maar één van de aandoeningen.

Er zijn ook mensen die extreem slim zijn,

die zich alles herinneren wat ze in hun leven hebben gezien,

die synesthesie hebben,

die schizofrenie hebben.

Er gebeuren allerlei dingen,

en we begrijpen nog steeds niet

hoe en waarom.

Je zou één vraag kunnen stellen:

zien we een snelle evolutie van het brein

en van hoe we data verwerken?

Bedenk even hoeveel data er in ons brein terechtkomen:

wij proberen per dag evenveel te verwerken

als mensen vroeger in hun hele leven.

Terwijl je daar over nadenkt,

zijn er 4 theorieën over de reden daarvoor,

en nog een reeks andere.

Ik heb er geen goed antwoord op.

Meer onderzoek is nodig.

Eén optie is de fastfoodfetisj.

Er is een begin van bewijs

dat zwaarlijvigheid en eetgewoontes

iets te maken hebben

met genetische wijzingen

die al dan niet invloed kunnen hebben

op hoe een kinderbrein werkt.

Een tweede optie is die van de sexy geek.

Deze condities zijn uiterst zeldzaam.

(Gelach)

(Applaus)

Wat er begint te gebeuren

is dat de geeks samentroepen

omdat ze heel goed zijn in computerprogrammering,

en goed betaald worden.

Ze zijn ook goed in erg gedetailleerde taken.

Er is een geografische concentratie.

Ze vinden gelijkgestemde partners.

Dit is de hypothese van de assortatieve paring,

waarbij genen elkaar versterken

in deze structuren.

De derde: is dit teveel informatie?

We proberen zoveel dingen te verwerken

dat sommigen synesthetisch worden

en enorme vaten hebben die alles opslaan.

Anderen worden hypergevoelig aan de hoeveelheid informatie.

Anderen krijgen psychologische aandoeningen

of reacties op deze informatie.

Misschien zijn het chemicaliën.

Maar als je een toename ziet

van die grootte-orde in een aandoening,

dan maak je ofwel een meetfout,

ofwel gebeurt iets heel snel

en is het evolutie in real time.

Dit is de conclusie.

Volgens mij beleven we

een transitie als soort.

Dat dacht ik niet toen Steven Gullans en ik samen begonnen te schrijven.

Volgens mij gaan we over naar de Homo evolutis,

die, ten goede of ten kwade,

een hominide is die zich niet alleen van zijn of haar omgeving bewust is,

maar ook rechtstreeks en bewust

de evolutie van de eigen soort gaat controleren,

en van bacteriën, planten, dieren.

Die verandering is van een dusdanige grootteorde

dat je kleinkinderen of achterkleinkinderen

van een heel andere soort dan jijzelf zouden kunnen zijn.

Heel veel dank.

(Applaus)