Miłostki i zdrady świetlików

Biolożka Sara Lewis spędziła ostatnie 20 lat, zgłębiając pełen magii świat świetlików. W tej uroczej prelekcji opowiada, jak i dlaczego żuczki wytwarzają ciche iskierki, co dzieje się, gdy dwa świetliki uprawiają seks, oraz dlaczego jedna grupa samic nazywana jest świetlikowymi wampirzycami. (To dosyć straszne!). Dodatkowe zdumiewające fakty znajdziecie poniżej w przypisach Pani Lewis.

Jako naukowiec, ale również jako człowiek,

staram się być otwarta na cuda.

Zdaje się, że Jason Webley nazwał to

"dokładaniem się do tworzenia magii".

Dobrze się więc składa, że jako biolożka,

mogę zgłębiać życie
prawdziwie cudownych stworzeń,

które zamieszkują naszą planetę:

świetlików.

Wiem, że świetliki potrafią przywołać
cudowne wspomnienia:

dzieciństwo, wakacje,

lub nawet inne prelekcje TED.

A może coś takiego.

Świat świetlików zaczął mnie kusić,

kiedy byłam jeszcze na studiach.

Pewnego wieczoru siedziałam w ogródku
w Północnej Karolinie,

gdy nagle, te bezszelestne iskierki

wypełniły ciemność wokół mnie

i zaczęłam się zastanawiać:

W jaki sposób te istoty tworzą światło

i po to to całe migotanie?

Czy one tak ze sobą rozmawiają?

A co się dzieje, kiedy ich światła gasną?

Szczęśliwie odnalazłam
odpowiedzi na niektóre te pytania

podczas badań nad tym nocnym światem.

Jeśli kiedykolwiek widzieliście świetliki,
czy nawet tylko o nich czytaliście,

to wiecie, że potrafią w magiczny sposób

przekształcić zwyczajny krajobraz w coś
ulotnego i nieziemskiego.

I dzieje się tak wszędzie na świecie.

Zobaczcie wzgórze w Smoky Mountains

zmieniające się w żywą kaskadę świateł

tworzoną przez upiorne "niebieskie duchy".

A oto rzeka w Japonii podczas narodzin

leniwie unoszących się światełek
świetlików Genji.

Albo drzewa namorzynowe w Malezji,

które co noc obsypują się nie kwiatami,

ale światłem tysięcy świetlików,

mrugających wspólnie,

w oszałamiającej synchronizacji.

Te świetliste krajobrazy
nadal wprawiają mnie w zachwyt

i wypełniają magią naturalnego świata.

Nadal nie mogę wyjść z podziwu,
że tworzą je malutkie owady.

Prywatnie, świetliki są urocze.

Pełne charyzmy.

Czci się je w sztuce
oraz poezji od wieków.

Podczas moich podróży
spotkałam wielu mądrych ludzi,

którzy twierdzili, że Bóg
stworzył świetliki ku uciesze ludzi.

Inne istoty również mogą je podziwiać.

Myślę, że te wdzięczne owady są cudowne,

ponieważ tak pięknie rozświetlają

twórczą improwizację ewolucji.

Kształt nadały im dwie potężne
siły ewolucji:

selekcja naturalna - walka o przetrwanie

i selekcja seksualna,

czyli walka o możliwość rozmnażania się.

Dla maniaczki świetlików minione 20 lat
to bardzo ekscytujący okres.

Wraz z moimi studentami z Tufts University

i współpracownikami

dokonaliśmy wielu nowych odkryć
na temat świetlików,

o ich zalotach i współżyciu,

o ich zdradach i morderstwach.

Więc dzisiaj chcę się z wami podzielić
tylko paroma historiami,

z naszych wspólnych wypraw
w ten ukryty świat.

Świetliki należą do przepięknej

i różnorodnej grupy owadów, do chrząszczy.

Na całym świecie istnieje ponad
2 000 gatunków świetlików,

a każdy z nich wykształcił odrębne
sygnały zalotów,

czyli różne sposoby znalezienia partnera.

Około 150 milionów lat temu,

świetliki prawdopodobnie wyglądały tak.

Były aktywne w ciągu dnia

i nie świeciły.

Samce używały swoich fantastycznych czułek

do wywąchiwania perfum samic.

U innych gatunków świecą tylko samice.

Są atrakcyjnie pulchne
i nie mają skrzydeł,

więc każdej nocy odbywają wspinaczkę

i tlą się godzinami, aby zanęcić

swych latających, choć ciemnych samców.

U jeszcze innych obie płcie

nęcą partnerów szybkimi, jasnymi błyskami.

Tu, w Ameryce Północnej,

mamy ponad 100 gatunków świetlików,

które mają niezwykłą zdolność uwalniania
energii ze swoich ciał

w formie światła.

Jak one to robią?

Wydaje się, że to magia,

ale bioluminescencyjne sygnały

powstają ze starannie zgranych
reakcji chemicznych,

zachodzących w środku
świetlikowej żarówki.

Bohaterem jest enzym zwany lucyferazą,

który podczas ewolucji odkrył sposób,

by objąć swymi malutkimi ramionami

jeszcze mniejszą cząstkę zwaną lucyferyną

i stać się przez to tak podekscytowany,

że wydziela światło.

Niesamowite.

Ale jak na tych jasnych światełkach
skorzystali protoplaści świetlików?

Odpowiedź znajdziemy, cofając się
do czasów niemowlęcych.

Gdy rosną, świetliki bardzo się zmieniają.

Większą część życia,

czyli około 2 lata,

spędzają jako larwy.

Ich głównym celem jako nastolatków
jest jedzenie i wzrost.

Światło świetlików pojawia się
właśnie u młodzików.

Każda larwa świetlika potrafi świecić,

nawet jeśli nie robią tego jako dorośli.

Ale po co tak zwracać na siebie uwagę?

Wiemy, że larwy wytwarzają
wstrętnie smakujące substancje

pozwalające przetrwać długie dzieciństwo.

Pierwotnie światło było ostrzeżeniem,

jak neon "Uwaga! Toksyczne!"

skierowany do drapieżników.

Musiały minąć miliony lat

zanim te jasne światełka
stały się narzędziem komunikacji

nie tylko odstraszającym drapieżników,

ale również zachęcającym kochanków.

Napędzane przez dobór płciowy,

niektóre dorosłe świetliki,

jak na przykład ten dumny samiec,

wytworzyły nowy typ latarenki,

która przeniosła ich zaloty
na zupełnie nowy poziom.

Dorosłe osobniki żyją tylko kilka tygodni

i skupione są wyłącznie na seksie,

czyli przekazaniu swoich genów
następnym pokoleniom świetlików.

Towarzyszymy więc temu samcowi,

gdy razem z setkami innych samców

popisuje się swoimi sygnałami godowymi.

To niesamowite, że te świetlne pokazy,

które podziwiamy tu i na całym świecie,

są bezgłośnymi serenadami

męskich świetlików.

Wybłyskują w locie całą swoją miłość.

Uważam to za szalenie romantyczne.

Ale, gdzie w tym czasie są samice?

Wylegują się na dole,
przeglądając dostępne opcje.

Mają ogromny wybór,

więc mogą być bardzo wybredne.

Gdy samica zobaczy błysk
bardzo atrakcyjnego dla niej samca,

zwraca do niego swą latarenkę

i wysyła mu błysk zwrotny.

To jakby mówiła "Zbliż się".

Więc on podlatuje i mruga znowu.

Jeśli ona nadal go lubi,
nawiązują rozmowę.

Te stworzenia wyrażają miłość
w języku światła.

Ale co dokładnie pociąga samice?

Postanowiliśmy przeprowadzić
świetlikowy sondaż.

Testy na samicach przy użyciu lampek LED

wykazały, że wolą one samców,
których światło trwa dłużej.

(Śmiech) (Brawa)

Wiem, że się zastanawiacie,
co sprawia, że samce są seksowne?

Zobaczymy teraz co się dzieje,
gdy gasną światła.

Po pierwsze, odkrywamy,
że gdy świetliki połączą się w parę,

spędzają, że sobą całą noc.

A gdy zajrzymy głębiej,

by zobaczyć, co się dzieje,

jesteśmy świadkami nowego zwrotu
w seksie świetlików.

Podczas współżycia

samiec przekazuje samicy
nie tylko swoją spermę,

ale też ładunek składników odżywczych,

nazywanych prezentem ślubnym.

Zajrzyjmy do środka kopulującej pary.

Widzimy wyraźnie podarunek,

zaznaczony tu na czerwono,

gdy przekazywany jest samicy.

Prezent ten jest tak cenny,

ponieważ składa się z protein,

w które samice zaopatrują jajeczka.

Więc samice szukają najlepszego prezentu,

oceniając potencjalnych partnerów.

Odkryliśmy, że samice przez błyski
samców samice przewidują,

który pan da im największy prezent,

ponieważ dzięki niemu złożą więcej jaj,

czyli wydadzą większą ilość potomstwa
w przyszłe pokolenie.

Więc to nie tylko słodycz i błyskotki.

Miłość świetlików jest ryzykowna.

Dorosłe świetliki rzadko zostają pożarte,

ponieważ jako młode produkują toksyny

odstraszające ptaki oraz inne drapieżniki.

Jednak gdzieś po drodze

jedna szczególna grupa świetlików

straciła metaboliczny mechanizm
potrzebny do wytwarzania obronnych toksyn.

Ten ewolucyjny defekt,

odkryty przez mojego kolegę Toma Eisnera,

zmusił te świetliki,

żeby używały rozświetlających noc lampek
w zdradzieckim celu.

Przydomek "femme fatale"

nadał im inny mój kolega, Jim Lloyd.

Te samice znalazły sposób na skuszenie
samców innych gatunków świetlików.

Polowanie zaczyna się, gdy drapieżnik,

pokazany tu po lewej,

przyczajony cichutko
podsłuchuje romantyczne wyznania

swojej upatrzonej zdobyczy.

A wszystko może potoczyć się tak.

Najpierw samiec mruga "Kochasz mnie?"

Jego samica odpowiada "Być może".

Więc on mruga znowu.

Odpowiada mu jednak drapieżna samica,

sprytnie naśladując mowę poprzedniczki.

Ona nie szuka miłości, ona pragnie toksyn.

Jeśli jest sprytna, zwabi samca
na tyle blisko, żeby go chwycić.

A nie jest on szybką przekąską.

Przez następne kilka godzin
bez pośpiechu będzie go wysysać,

aż zostaną tylko krwawe szczątki.

Nie mogąc wytworzyć własnych toksyn,

te samice zmuszone są pić krew

innych świetlików by zdobyć te substancje.

Jak świecący wampir,

stworzony przez naturalną selekcję.

Świetliki kryją jeszcze wiele tajemnic,

których być może nigdy nie odkryjemy,

ponieważ populacja świetlików gaśnie.

Główny winowajca: ginący ekosystem.

Wszędzie, na polach i w lasach,

w namorzynach i na łąkach,

świetliki muszą ustąpić miejsca postępowi.

Ponadto człowiek przezwyciężył ciemność,

i tak rozświetlił noc,

że zakłócił życie innych stworzeń.

Świetliki są szczególnie wrażliwe
na tę zmianę,

bo zakłóca ona sygnały
tak potrzebne do odnalezienia partnera.

Ale po co nam świetliki?

Przecież to tylko mała część
ziemskiej różnorodności.

Jednak, gdy ginie jakiś gatunek,

to tak jakby w pokoju pełnym świec
gasła jedna po drugiej.

Nie zauważymy,
kiedy zgaśnie pierwszy płomień,

jednak w końcu ogarnia nas ciemność.

Mam nadzieję, że pracując wspólnie
nad przyszłością planety,

znajdziemy sposób,

żeby te światełka nigdy nie zgasły.

Dziękuję

(Brawa)