Return to Video

Where did Russia come from? - Alex Gendler

  • 0:10 - 0:12
    Nước Nga xuất hiện từ đâu
  • 0:12 - 0:13
    Vì sao nó lại lớn đến vậy?
  • 0:13 - 0:17
    Và có những khác biệt gì
    giữa nó và các vùng lân cận
  • 0:17 - 0:20
    Câu trả lời nằm ở câu chuyện lịch sử
    về những chiến binh vượt biển,
  • 0:20 - 0:23
    người di cư,
  • 0:23 - 0:29
    và sự thăng trầm của các quốc gia
    trung cổ, Kievan Rus.
  • 0:29 - 0:30
    Từ thiên niên kỉ thứ nhất,
  • 0:30 - 0:34
    Một nhóm các bộ tộc di cư qua những
    vùng rừng dày đặc của phía Đông Âu.
  • 0:34 - 0:37
    Bởi vì họ không có hệ thống chữ viết
  • 0:37 - 0:41
    hầu hết những gì mà ta biết về họ
    đến từ 3 nguồn chính:
  • 0:41 - 0:42
    các bằng chứng khảo cổ học
  • 0:42 - 0:47
    những báo cáo từ các học giả của
    đế chế La mã và Trung Đông
  • 0:47 - 0:52
    và cuối cùng, một bộ sử thi gọi là Primary
    Chronicle(biên niên sử khai sáng)
  • 0:52 - 0:56
    được biên soạn vào thế kỷ 12 bởi một
    thầy tu tên là Nestor
  • 0:56 - 1:00
    Nói cho ta biết là những bộ tộc này
    dùng chung hệ ngôn ngữ Slavic
  • 1:00 - 1:02
    và đạo đa thần
  • 1:02 - 1:08
    vào thế kỷ thứ 7 đã phân chia thành các
    nhánh phía Tây, phía Nam, phía Đông
  • 1:08 - 1:10
    và nhánh còn lại trải rộng từ sông
    Dniester
  • 1:10 - 1:13
    đến Volga và biển Balti
  • 1:13 - 1:18
    Theo câu chuyện của Nestor, sau nhiều năm
    chinh phục bởi người Viking từ phương Bắc
  • 1:18 - 1:22
    bởi người, bên cạnh đó, không đeo
    mũ sừng trong trận,
  • 1:22 - 1:27
    miền các bộ tộc nổi dậy và
    đẩy lùi những người từ phương bắc này,
  • 1:27 - 1:30
    nhưng khi có lại tự do, họ
    tấn công lẫn nhau
  • 1:30 - 1:33
    Những rối ren này dẫn đến việc theo
    sau đó, không ngờ rằng
  • 1:33 - 1:37
    các bộ lạc này đến hỏi những người
    ngoại quốc mà họ vừa khai trừ,
  • 1:37 - 1:40
    quay lại và lập lại trật tự.
  • 1:40 - 1:46
    Người Viking đã đồng ý, gửi hoàng tử
    Rurik và 2 người con khác đến để cai trị,
  • 1:46 - 1:50
    Con trai của Rurik, Oleg, đã
    mở rộng bờ cõi về phía Nam
  • 1:50 - 1:53
    và chuyển thủ đô về Kiev,
  • 1:53 - 1:55
    là khu tiền đồn trước của đế chế Khazar,
  • 1:55 - 1:58
    và Kievan Rus đã được hình thành,
  • 1:58 - 2:03
    “Rus” gần giống một từ Norse cổ
    mang nghĩa “ người chèo thuyền”.
  • 2:05 - 2:07
    Đế chế mới của vị hoàng tử này có mối
    quan hệ phức tạp với láng giềng,
  • 2:07 - 2:12
    luân phiên hữu hoà và chiến
    tranh với các đế chế Khazar và Byzantime
  • 2:12 - 2:14
    cũng như với các bộ lạc xung quanh.
  • 2:14 - 2:17
    Tôn giáo đóng một vai trò quan trọng trong chính trị
  • 2:17 - 2:20
    và theo như một truyền thuyết, vào năm 987
  • 2:20 - 2:25
    Hoàng tử Vladamir đệ nhất-Rus quyết định
    đã đến lúc loại bỏ tà giáo Slavic
  • 2:25 - 2:29
    và đã gửi đi các sứ giả
    để tìm hiểu lòng tin nước lân cận.
  • 2:29 - 2:32
    Trì hoãn vì đạo Hồi cấm sử dụng rượu
  • 2:32 - 2:35
    và sự trục xuất của đạo Do Thái khỏi
    vùng đất thánh của họ,
  • 2:35 - 2:38
    những người cầm quyền
    đã dừng chân trên Orthodox Christianity
  • 2:38 - 2:42
    sau khi nghe những điều khoản kì lạ
    về nghi lễ của họ.
  • 2:42 - 2:46
    Bằng cuộc trao đổi với Vladimir và kết
    hôn cùng em gái của Hoàng đế Byzantine
  • 2:46 - 2:49
    cũng như tiếp tục giao thương theo
    dọc tuyến Volga,
  • 2:49 - 2:53
    mối quan hệ giữa 2 nền văn minh phụ
    càng chặc chẽ hơn.
  • 2:53 - 2:56
    Những nhà truyền giáo Byzantine đã
    tạo ra bảng chữ cái cho ngôn ngữ Slavic
  • 2:56 - 2:59
    dựa trên chữ viết Hy Lạp giản lược
  • 2:59 - 3:04
    và chiến binh Rus Viking thì được xem
    là cận vệ ưu tú Hoàng đế Byzantine.
  • 3:04 - 3:05
    Trải qua nhiều thế hệ,
  • 3:05 - 3:10
    Kievan Rus đã phát triển nhanh chóng
    nhờ tài nguyên trù phú và giao thương.
  • 3:10 - 3:13
    Nam và nữ quý tộc kết hôn cùng
    những bậc vua chúa quyền lực ở châu Âu
  • 3:13 - 3:16
    và cư dân của các thành phố hưởng
    ứng nền văn hóa tốt đẹp,
  • 3:16 - 3:21
    văn học, và thậm chí cả tự do dân chủ
    vốn không mấy phổ biến trong thời kỳ này.


  • 3:21 - 3:24
    Nhưng không gì tồn tại lâu dài.
  • 3:24 - 3:29
    Anh em chém giết lẫn nhau để kế vị bắt
    đầu ăn mòn trung tâm quyền lực
  • 3:29 - 3:35
    và sự gia tăng các thành phố tự trị bởi
    các hoàng tử đối địch tranh đua quyền lực.
  • 3:35 - 3:37
    The Fourth Crusade
    và sự suy tàn của Constantinople
  • 3:37 - 3:42
    đã tàn phá nền thương mại trọng yếu trong
    sự giàu có và quyền lực của Rus
  • 3:42 - 3:45
    thêm những cuộc viễn chinh Teutonic
    đe dọa vùng lãnh thổ phía Bắc
  • 3:45 - 3:49
    Tuy nhiên, chiến tranh cuối cùng lại đến
    phía Đông
  • 3:49 - 3:51
    Đã bị phá hủy bởi cuộc tranh chấp của họ,
  • 3:51 - 3:54
    các hoàng tử Rus ít chú ý đến
    những tin đồn
  • 3:54 - 3:56
    về bí ẩn tiềm tàng không thể ngăn chặn
    được.
  • 3:56 - 4:04
    Năm 1237, khi 35000 kị binh
    do Bạt Đô dẫn đầu
  • 4:04 - 4:06
    tràn qua các thành phố Rus,
  • 4:06 - 4:11
    tấn công Kiev trước khi tiến đến
    Hungary và Ba Lan.
  • 4:11 - 4:15
    Thời đại Kiev Rus đã hết, người dân bị
    di tản.
  • 4:15 - 4:18
    Ở phía Đông, nơi vẫn còn bị cai trị bởi
    người Mông Cổ,
  • 4:18 - 4:21
    1 nơi tiền đồn thương mại hẻo lánh,
    Moscow
  • 4:21 - 4:24
    đã đứng lên chống lại đế chế Bạt Đô,
  • 4:24 - 4:26
    giành lại những phần đất của vương
    quốc mình,
  • 4:26 - 4:29
    và cuối cùng đã thành công.
  • 4:29 - 4:32
    Đã lan ra nhiều lãnh địa khác của
    phía Đông Rus,
  • 4:32 - 4:36
    lấy lại tên cũ có nguồn gốc từ Hi Lạp,
    là Ruscia.
  • 4:36 - 4:40
    Trong khi đó, các quốc gia phương Tây
    cũng đang chống lại sự suy tàn
  • 4:40 - 4:43
    thông qua vận động chính trị cho đến
    quân Mông Cổ rút ra
  • 4:43 - 4:46
    dưới sự cai trị của Ba Lan và Lithuania.
  • 4:46 - 4:48
    Cho đến 1 vài thế kỉ sau,
  • 4:48 - 4:50
    tiền quốc gia của Kievan Rus
  • 4:50 - 4:52
    dân cư là người Slavs,
  • 4:52 - 4:53
    trị vì bởi Viking
  • 4:53 - 4:54
    ảnh hưởng văn minh Hy Lạp
  • 4:54 - 4:56
    và chia cắt bởi Mông Cổ,
  • 4:56 - 5:01
    hình thành nên một xã hội đa văn hoá
    và ngôn ngữ
  • 5:01 - 5:02
    cho đến ngày hôm nay.
Title:
Where did Russia come from? - Alex Gendler
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:20

Vietnamese subtitles

Revisions