Η πίστη έναντι της παράδοσης στο Ισλάμ

Στην ομιλία του για το TEDxWarwick, ο δημοσιογράφος Μουσταφά Ακιόλ μιλάει για το πώς κάποιες τοπικές πολιτισμικές πρακτικές (όπως το μαντήλι στο κεφάλι) έχουν συνδεθεί για το ευρύ κοινό με τις βασικες αρχές πίστης του Ισλάμ. Μήπως η γενική εικόνα που έχει ο κόσμος για την ισλαμική πίστη επικεντρώνεται περισσότερο στην παράδοση και όχι τόσο στις κεντρικές αξίες της πίστης;

Πριν μερικές βδομάδες,

Είχα την ευκαιρία να πάω στη Σαουδική Αραβία.

Και το πρώτο πράγμα που ήθελα να κάνω σαν μουσουλμάνος

ήταν να πάω στη Μέκκα και να επισκεφτώ την Κάαμπα,

τον αγιότερο τόπο του Ισλάμ.

Και όντως το έκανα. Έβαλα τα ρούχα για το προσκύνημα,

και πήγα στο ιερό τζαμί

και προσευχήθηκα.

Παρακολούθησα όλες τις θρησκευτικές τελετές.

Και εν τω μεταξύ,

πέρα από όλη την πνευματικότητα

υπήρχε μία ασήμαντη λεπτομέρεια στην Κάαμπα,

που μου τράβηξε το ενδιαφέρον.

Δεν υπήρχε κανένας διαχωρισμός για τα φύλα.

Με άλλα λόγια, άνδρες και γυναίκες,

προσεύχονταν όλοι μαζί.

΄Ολοι μαζί έκαναν τα ειδικά τελετουργικά (tawaf)

το χαρακτηριστικό κύκλο γύρω από την Κάαμπα.

Ήταν όλοι μαζί ενώ προσεύχονταν.

Και αν αναρωτιέστε γιατί αυτό είναι τόσο ενδιαφέρον,

θα πρέπει να δείτε την υπόλοιπη Σαουδική Αραβία,

διότι είναι μία χώρα

που χωρίζεται αυστηρά με βάση τα φύλα.

Με άλλα λόγια,

οι άνδρες απλά δεν επιτρέπεται να βρίσκονται

στον ίδιο φυσικό χώρο με τις γυναίκες.

Και το παρατήρησα αυτό με έναν αστείο τρόπο.

Έφυγα από την Κάαμπα

για να πάω να φάω κάτι στο κέντρο της Μέκκας.

Κατευθύνθηκα προς το κοντινότερο Burger King.

Πήγα εκεί,

και παρατήρησα ότι υπήρχε ειδικό τμήμα για τους άνδρες,

το οποίο ήταν προσεκτικά χωρισμένο από το αντίστοιχο τμήμα για τις γυναίκες.

Και έπρεπε να πληρώσω, να παραγγείλω και να φάω στο ανδρικό τμήμα.

"Είναι αστείο", είπα στον εαυτό μου,

"μπορείς να συναναστραφείς με το αντίθετο φύλο στην ιερή Κάαμπα

αλλά όχι στο Burger King."

Αρκετά ειρωνικό.

Ειρωνικό, αλλά είναι νομίζω και αρκετά αποκαλυπτικό.

Διότι η Κάαμπα και τα τελετουργικά γύρω από αυτήν

είναι απομεινάρια της πρώτης φάσης του Ισλάμ,

εκείνης του Προφήτη Μωάμεθ δηλαδή.

Και αν δινόταν μεγάλη έμφαση εκείνη την περίοδο,

στο διαχωρισμό μεταξύ ανδρών και γυναικών.

τα τελετουργικά γύρω από την Κάαμπα θα μπορούσαν να έχουν οργανωθεί αναλόγως.

Αλλά προφανώς εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε τέτοιο θέμα.

Και έτσι τα τελετουργικά παρέμειναν ως έχουν.

Αυτό επιβεβαιώνεται επίσης, νομίζω,

και από το γεγονός ότι ο αποκλεισμός των γυναικών

με σκοπό τη δημιουργία μίας διαχωρισμένης κοινωνίας

είναι κάτι που δεν υπάρχει στο Κοράνι.

στον κύριο πυρήνα του Ισλάμ,

ο θείος πυρήνας του Ισλάμ.

που πιστεύουν όλοι οι μουσουλμάνοι, όπως και εγώ.

Και νομίζω ότι δεν είναι τυχαίο

ότι βρίσκουμε αυτή την άποψη

στην απαρχή του Ισλάμ.

Διότι πολλοί λόγιοι

που σπουδάζουν την ιστορία της ισλαμικής φιλοσοφίας,

Μουσουλμάνοι και μη,

θεωρούν στην πραγματικότηατ ότι η πρακτική

του σωματικού διαχωρισμού μεταξύ ανδρών και γυναικών

αναπτύχθηκε αργότερα ως εξέλιξη του Ισλάμ,

καθώς οι Μουσουλμάνοι υιοθέτησαν

στοιχεία από προυπάρχουσες κουλτούρες και παραδόσεις της Μέσης Ανατολής.

Ο αποκλεισμός των γυναικών ήταν στην πραγματικότητα

μία βυζαντινή και περσική πρακτική,

την οποία υιοθέτησαν οι Μουσουλμάνοι

και την έκαναν μέρος της θρησκείας τους.

Και αυτό είναι βασικά ένα μόνο παράδειγμα

ενός πολύ μεγαλύτερου φαινομένου.

Αυτό που σήμερα καλούμε νόμο του Ισλάμ, και ιδιαίτερα κουλτούρα του Ισλάμ -

και υπάρχουν πολλές ισλαμικές κουλτούρες-

και εκείνη της Σαουδικής Αραβίας είναι πολύ διαφορετική

από εκείνη της Κωνσταντινούπολης ή της Τουρκίας, από όπου και κατάγομαι.

Αλλά ακόμα και

αν μιλήσουμε για μία μουσουλμανική κουλτούρα,

έχει και αυτή έναν πυρήνα, ένα θείο μήνυμα,

από το οποίο ξεκίνησε η θρησκεία,

παρόλο που αργότερα πολλές παραδόσεις, αντιλήψεις

και πρακτικές προστέθηκαν σε αυτήν.

Και αυτές ήταν παραδόσεις της Μέσης Ανατολής, παραδόσεις του Μεσαίωνα.

Υπάρχουν δύο σημαντικά μηνύματα ή δύο μαθήματα,

που παίρνουμε από την πραγμνατικότητα.

Πρώτα από όλα, οι μουσουλμάνοι-

ευσεβείς,συντηρητικοί, πιστοί που επιθυμούν να είναι πιστοί στη θρησκεία τους-

δεν θα πρέπει να προσκολλούνται σε αυτά που τους επιβάλλει η παράδοσής τους

και να πιστεύουν ότι είναι θεία εντολή.

Πιθανώς υπάρχουν και κακές παραδόσεις

που χρειάζεται να αλλάξουν.

Από την άλλη μεριά, εκείνοι από το δυτικό κόσμο,

που μελετούν την ισλαμική κουλτούρα

και βλέπουν μερικά προβληματικά σημεία

δεν θα πρέπει αβίαστα να συμπεραίνουν ότι έτσι προστάζει το Ισλάμ.

Μπορεί να είναι κάποια άλλη παράδοση από τη Μέση Ανατολή

που να παρερμηνεύτηκε ως μία του Ισλάμ.

Υπάρχει μία πρακτκική που ονομάζεται γυναικεία περιτομή.

Είναι κάτι τρομερό, φρικτό.

Ουσιαστικά είναι μία επέμβαση

που στερεί από τις γυναίκες τη σεξουαλική ευχαρίστηση.

Ευρωπαίοι ή Αμερικανοί

που δεν γνώριζαν τίποτα για αυτή την πρακτική

έμαθαν για αυτήν

από ορισμένες μουσουλμανικές κοινότητες

που είχαν έρθει από τη Βόρεια Αφρική.

Και έτσι σκέφτηκαν: "Μα τι φρικτή θρηεκεία είναι αυτή

που προστάζει κάτι τέτοιο."

Στην πραγματικότητα όμως εάν όμως κάποιος ψάξει για τη γυναικεία περιτομή

θα δει ότι δεν έχει καμία σχέση με το Ισλάμ.

Είναι απλά μία πρακτική περιοχών της Βορείου Αφρικής

που χρονικά προηγήθηκε του Ισλάμ.

Υπήρχε για χιλιάδες χρόνια.

Και προφανώς ορισμένοι μουσουλμάνοι ασκούν αυτή την πρακτική.

Οι μουσουλμάνοι όμως στη Βόρειο Αφρική, όχι σε άλλα μέρη.

Αλλά και άλλες κοινότητες μη μουσουλμσνικές της Βορείου Αφρικής,

όπως οι ανιμιστές ή ακόμα και μερικοί χριστιανοί

αλλά και μία εβραϊκή φυλή στη Βόρειο Αφρική.

είναι γνωστό ότι εφαρμόζουν την πρακτική της γυναικείας περιτομής.

Επομένως αυτό που μοιάζει με πρόβλημα

μέσα στην ισλαμική πίστη

μπορεί να αποδειχτεί να είναι μία παράδοση

την οποία ακολουθούν οι μουσουλμάνοι.

Και τα ίδια πράγματα ισχύουν και για τους φόνους τιμής,

ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στα δυτικά μέσα ενημέρωσης--

το οποίο είναι φυσικά μία φρικτή παράδοση.

Και συναντάμε πραγματικά αυτή την παράδοση σε ορισμένες μουσουλμανικές κοινότητες.

Ωστόσο στις μη μουσουλμανικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής,

όπως σε μερικές χριστιανικές κοινότητες, κοινότητες από την Ανατολή,

βλέπουμε ότι ακολουθουν την ίδια πρακτική.

Υπήρξε μία τραγική περίπτωση ενός φόνου τιμής

στην αρμενική κοινότητα της Τουρκίας

πριν λίγους μήνες.

Αυτά τα ζητήματα αφορούν τη γενικότερη κουλτούρα,

αλλά με ενδιαφέρει πολύ και η πολιτική κουλτούρα,

για το εάν η ελευθερία και η δημοκρατία αναγνωρίζονται

ή εάν επικρατεί μία αυταρχική πολιτική κουλτούρα,

κατά την οποία το κράτος υποτίθεται ότι πρέπει να επιβάλλει ορισμένα πράγματα στους πολίτες.

Και δεν είναι μυστικό

ότι πολλά ισλαμικά κινήματα στη Μέση Ανατολή

κλίνουν προς τον αυταρχισμό,

ενώ μερικά από τα επικαλούμενα "ισλαμικά καθεστώτα",

όπως Σαουδική Αραβία και Ιράν,

με χειρότερη την περίπτωση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν,

είναι χωρίς αμφιβολία αρκετά αυταρχικά.

Για παράδειγμα, στη Σαουδική Αραβία

υπάρχει το φαινόμενο της "θρησκευτικής αστυνομίας".

Και η "θρησκευτική αστυνομία" επιβάλλει

τον υποτιθέμενο ισλαμικό τρόπο ζωής

σε κάθε πολίτη με τη βία--

οι γυναίκες για παράδειγμα υποχρεούνται να καλύπτουν τα πρόσωπά τους--

να φορούν το “hijab”, την παραδοσιακή μαντήλα.

Αυτό λοιπόν είναι αρκετά αυταρχικό

και είναι κάτι που το επικρίνω πάρα πολύ.

Αλλά όταν αντιλήφθηκα

ότι οι μη μουσουλμάνοι

ή λοιποί παράγοντες που δεν ασπάζονται το Ισλάμ στις ίδιες περιοχές,

μερικές φορές συμπεριφέρονταν παρομοίως,

Συνειδητοποίησα ότι το πρόβλημα μάλλον

βρίσκεται στην πολιτική κουλτούρα ολόκληρης της περιοχής, όχι μόνο στο Ισλάμ.

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: στην Τουρκία από όπου κατάγομαι,

που έχει κοσμικού χαρακτήρα δημοκρατία,

μέχρι πρόσφατα

είχαμε την ονομαζόμενη "κοσμική αστυνομία",

η οποία έλεγχε τα πανεπιστήμια

για φοιτήτριες με μαντήλα.

Με άλλα λόγια, ανάγκαζαν τις φοιτήτριες

να ξεσκεπάζουν τα πρόσωπά τους.

Και θεωρώ ότι το να αναγκάζεις κάποιον να ξεσκεπάσει το κεφάλι του

είναι εξίσου τυρρανικό με το να του επιβάλλεις να το καλύπει.

Θα έπρεπε να αποφασίζουν οι πολίτες για αυτό.

Αλλά όταν είδα αυτό, είπα,

"Μπορεί το πρόβλημα

να βρίσκεται στην αυταρχική κουλτούρα της περιοχής

και ορισμένοι μουσουλμάνοι να έχουν επηρεαστεί από αυτήν."

Αλλά εκείνοι που υποστηρίζουν τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους επηρεάζονται από αυτήν.

Μπορεί να είναι πρόβλημα της πολιτικής κουλτούρας

και πρέπει να σκεφτούμε

πώς θα αλλάξουμε την πολιτική κουλτούρα.

Μερικές από αυτές ήταν οι απορίες που είχα

κατά νου πριν μερικά χρόνια

όταν έκατσα να γράψω ένα βιβλίο.

Είπα, "Θα κάνω μία έρευνα

για το πως έχει καταλήξει να είναι στην πραγματικότητα το Ισλάμ σήμερα,

ποια μονοπάτια ακολούθησε

και ποια θα έπρεπε να ακολουθήσει."

Ο τίτλος του βιβλίου είναι "Το Ισλάμ χωρίς Ακρότητες: Μία μοουσουλμανική υπόθεση για την Ελευθερία"

Και όπως υποδηλώνει ο υπότιτλος,

μελέτησα την ισλαμική παράδοση και την ιστορία της ισλαμικής φιλοσοφίας

από την προοπτική της ατομικης ελευθερίας

και προσπάθησα να βρω ποια είναι η ισχύς

της ατομικής ελευθερίας.

Και υπάχουν δυναμικές πλευρές στην ισλαμική παράδοση.

Το Ισλάμ, βασικά, ως μία μονοθεική θρησκεία,

που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως υπεύθυνο άτομο για τον εαυτό του

δημιούργησε την ιδέα του ατόμου στη Μέση Ανατολή

και την έσωσε από τον κομουνιταριανισμό και το συγκεντρωτισμό

της φυλής.

Μπορεί κανείς να αντλήσει πολλές ιδεές από αυτό.

Και πέρα από αυτό, βρήκα επίσης προβλήματα μέσα την ισλαμική παράδοση.

Όμως ένα πράγμα ήταν περίεργο:

τα περισσότερα από αυτα τα προβλήματα φαίνεται ότι παρουσιάστηκαν αργότερα,

όχι από το θείο πυρήνα του Ισλάμ, το Κοράνι,

αλλά από, και πάλι, παραδόσεις και νοοτροπίες

ή ερμηνείες που έδωσαν στο Κοράνι

οι μουσουλμάνοι κατά τον Μεσαίωνα.

Το Κοράνι, για πράδειγμα,

δεν αποδέχεται το λιθοβολισμό.

Δεν υπάρχει τιμωρία για την απόστασία (αποκήρυξη θρησκείας).

Δεν υπάρχει τιμωρία για τις προσωπικές δραστηριότητες όπως το ποτό.

Τα ζητήματα που κάνουν τον ισλαμικό νόμο,

τα προβληματικά σημεία του ισλαμικού νόμου,

αναπτύχθηκαν έπειτα από περαιτέρω ερμηνείες που δόθηκαν στο Ισλάμ.

Πράγμα που σημαίνει ότι οι μουσουλμάνοι σήμερα

βλέπουν αυτά τα πράγματα και λένε,

"Ο πυρήνας της θρησκειας μας

είναι εδώ να μείνει μαζί μας.

Είναι η πίστη μας και θα μείνουμε πιστοί σε αυτήν."

Μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο που έχει ερμηνευθεί,

διότι έχει ερμηνευθεί με βάση την εποχή και τις συνθήκες του Μεσαίωνα.

Σήμερα ζούμε σε έναν διαφορετικό κόσμο

με διαφορετικές αξίες και διαφορετικά πολιτικά συστήματα.

Αυτή η ερμηνεία είναι αρκετά εύκολη και εφικτή.

Εάν ήμουν ο μόνος που σκεφτόταν με αυτόν τον τρόπο,

θα υπήρχε πρόβλημα.

Αλλά αυτό δεν ισχύει σε καμία περίπτωση.

Βασικά από τον 19ο αιώνα και μετά,

υπάρχει μία γενικότερη αναθεωρητική, αναμορφωτική--

όπως θέλετε πείτε το--

παράδοση,

μία καινούργια τάση στον ισλαμικό τρόπο σκέψης.

Και αυτή η τάση εκπροσωπείται από διανοούμενους ή πολιτικούς

του 19ου αιώνα και αργότερα του 20ου αιώνα,

οι οποίοι είδαν την Ευρώπη

και βρήκαν ότι έχει πολλά πράγματα για να θαυμάσουν,

όπως την επιστήμη και την τεχνολογία.

Βέβαια όχι μόνο αυτά, αλλά και τη δημοκρατία, το κοινοβούλιο,

την ιδεά της αντιπροσώπευσης,

την ιδέα της ίσης μεταχείρησης των πολιτών.

Αυτοί οι μουσουλμάνοι σκεπτόμενοι, διανοούμενοι και πολιτικοί

του 19ου αιώνα έβλεπαν στην Ευρώπη κάποια πράγματα.

Είπαν, "Γιατί εμείς δεν τα έχουμε αυτα;"

Και πήγαν πίσω στην ισλαμική παράδοση

και είδαν ότι υπήρχαν προβληματικά σημεία,

που δεν είναι όμως ο πυρήνας της θρησκείας, επομένως μπορούν μάλλον να επανερμηνευθούν

και το Κοράνι μπορεί να ξαναδιαβαστεί

στο μοντέρνο κόσμο.

Αυτή η τάση

σε γενικές γραμμές ονομάζεται ισλαμικός μοντερνισμός

και αναπτύχθηκε από διανοούμενους και πολιτικούς,

αλλά όχι μόνο ως μία ιδέα,

αλλά και ως ένα πολιτικό πρόγραμμα.

Και γι'αυτό το λόγο κατά τον 19ο αιώνα

η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία εκτεινόταν σε όλη τη Μέση Ανατολή,

έκανε πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις--

μεταρρυθμίσεις, όπως η ίση μεταχείρηση

για τους χριστιανούς και τους Εβραίους,

υιοθέτηση συντάγματος

και αντιπροσωπευτικής βουλής

προωθόντας την ιδέα της ελευθερίας στη θρησκεία.

Και γι'αυτό το λόγο η Οθωμανική Αυτοκρατορία στις τελευταίες δεκαετίες της

μετατράπηκε σε ένα είδος δημοκρατίας,

σε μία συνταγματική μοναρχία.

Και η ελευθερία ήταν μία πολύ σημαντική πολιτική αξία εκείνη την περίοδο.

Παρομοίως στον Αραβικό κόσμο,

υπήρξε αυτό που ο σπουδαίος Άραβας ιστορικός Albert Hourani

αποκαλεί ως "Φιλελεύθερη Εποχή".

Έχει γράψει ένα βιβλίο, "Η Αραβική Σκέψη στη Φιλελεύθερη Εποχή".

Η Φιλελεύθερη Εποχή, όπως την προσδιορίζει

είναι μεταξύ 19ου αιώνα και αρχές 20ου αιώνα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η κυρίαρχη τάση

στις αρχές του 20ου αιώνα

μεταξύ ισλαμικών διανοούμενων, πολιτικών και θεολόγων.

Υπάρχει όμως ένα πολύ περίεργο μοτίβο

κατά τον υπόλοιπο 20ου αιώνα,

διότι παρατηρούμε μία ξαφνική ύφεση

αυτής της μοντέρνας ισλαμικής σκέψης.

Και αντ' αυτού,

αυτό που συμβαίνει είναι να μεγαλώνει ο ισλαμισμός

ως μία ιδεολογία αυταρχική,

αρκετά ακραία,

αντιδυτική

και που θέλει να διαμορφώσει την κοινωνία

με βάση ένα ουτοπικό όραμα.

Ο ισλαμισμός είναι λοιπόν μία προβληματική ιδέα

που έχει δημιουργήσει αρκετά ζητήματα

τον 20ο αιώνα στον ισλαμικό κόσμο.

Aκόμα και οι πιο ακραίες μορφές του ισλαμισμού

οδήγησαν στην τρομοκρατία στο όνομα του Ισλάμ--

μία πρακτική στην πραγματικότητα που είναι, θεωρώ, κατά του Ισλάμ,

αλλά προφανώς οι εξτρεμιστές δεν σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο.

Έχω όμως μία απορία:

Εάν ο ισλαμικός μοντερνισμός ήταν τόσο δημοφιλής

κατά τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα,

γιατί ο Ισλαμισμός έγινε τόσο δημοφιλής

τον υπόλοιπο 20ο αιώνα;

Και αυτή είναι μία απορία, νομίζω,

που χρειάζεται να μελετηθεί προσεκτικά.

Και στο βιβλίο μου έχω αναπτύξει αυτό το ζήτημα.

Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να είναι κανείς πυρηνικός φυσικός για να καταλάβει.

Μπορεί απλά να ανατρέξει στην ιστορία του 20ου αιώνα,

για να δει πώς έχουν αλλάξει τα πράγματα.

Το μόνο που άλλαξε είναι το γενικότερο πλαίσιο.

Κατά τον 19ο αιώνα,

τότε που οι μουσουλμάνοι έβλεπαν την Ευρώπη ως παράδειγμα,

ήταν ανεξάρτητοι και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, με την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,

ολόκληρη η Μέση Ανατολή αποικίστηκε.

Και τι έρχεται μετά τον αποικισμό;

Ο "αντι-αποικισμός".

Άρα η Ευρώπη δεν είναι παράδειγμα προς μίμηση.

είναι ένας εχθρός που πρέπει να πολεμήσουμε και να του αντισταθούμε.

Γι'αυτό παρατηρείται μία πολύ σημαντική παρακμή

των φιλελεύθερων ιδεών στο μουσουλμανικό κόσμο

και αυτό που παρατηρεί κανείς είναι ότι πρόκειται περισσότερο για μία αμυντική,

άκαμπτη και αντιδρατική στάση,

η οποία οδήγησε στον αραβικό σοσιαλισμό, στον αραβικό εθνικισμό

και τελικώς στην ισλαμιστική ιδεολογια.

Και όταν τελείωσε η αποικιακή εποχή,

αυτό που υπήρχε στη θέση της

ήταν, σε γενικές γραμμές, οι κοσμικοί δικτάτορες,

οι οποίοι λένε ότι είνια μια χώρα,

δίχως όμως να φέρουν τη δημοκρατία στη χώρα

αλλά εγκαθίδρυσαν την δική τους δικτατορία.

Και θωρώ ότι η Δύση, τουλάχιστον οι περισσότερες δυνάμεις στη Δύση,

κυρίως οι Η.Π.Α.

έκαναν το λάθος να στηρίξουν αυτούς τους κοσμικούς αυτούς δικτάτορες,

θεωρώντας ότι αυτοί εξυπηρετούσαν καλύτερα τα συμφέροντά τους.

Το γεγονός όμως ότι αυτοί οι δικτάτορες

υπέθαλψαν τη δημοκρατία στην ίδια τους τη χώρα

καθώς και τις ισλαμικές κοινότητες στις χώρες τους

στην πραγματικότητα κάνοντας τους ισλαμιστές ακόμα πιο ακράιους.

Έτσι στον 20ο αιώνα,

είχαμε αυτόν τον φαύλο πολιτικό κύκλο στον Αραβικό κόσμο

όπου η δικτατορία υπονομεύει το λαό της χώρας

συμπεριλαμβανομένων και των ευσεβών μουσουλμάνων,

και αντιδρά με υπερσυντηρητικούς τρόπους.

Υπήρξε ωστόσο μία χώρα

που μπόρεσε να ξεφύγει και να μείνει έξω

από αυτόν τον φαύλο κύκλο.

Και αυτή είναι η χώρα από την οποία κατάγομαι, η Τουρκία.

Η Τουρκία δεν έχει αποικιοκρατηθεί

και έτσι παρέμεινε ανεξάρτητο κράτος μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Αυτό είναι το ένα στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε.

Δεν μοιράστηκε την ίδια αντι-αποικιοκρατική τάση

που συναντά κανείς σε άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής.

Το δεύτερο στοιχείο και το πιο σημαντικό είναι ότι

η Τουρκία απέκτησε δημοκρατκό πολίτευμα

νωρίτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα που αναφέρθηκε προηγουμένως

Το 1950 πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία οι πρώτες ελέυθευρες και δίκαιες εκλογές

οι οποίες έδωασαν τέλος στο πιο αυταρχικό κοσμικό κράτος

και αποτέλεσαν την αρχή της Τουρκίας.

Και οι ευσεβείς μουσουλμάνοι της Τουρκίας

κατάλαβαν ότι μπορούν να αλλάξουν το πολιτικό σύστημα με την ψήφο τους.

Και συνειδητοποίησαν επίσης ότι η δημοκρατία είναι κάτι συμβατό με το Ισλάμ

συμβατό με τις αξίες μας

και γι'αυτό και υποστηρίζουν τη δημοκρατία.

Είναι μία εμπειρία

που κανένα άλλο μουσουλμανικό κράτος στη Μέση Ανατολή δεν είχε

μέχρι πρόσφατα.

Δεύτερον, τις δύο τελευταίες δεκαετίες

εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και της οικονομιας της αγοράς,

εξαιτίας της ανάδειξης της μεσαίας τάξης,

βλέπουμε στην Τουρκία

αυτό που χαρακτηρίζω εγώ ως αναβίωση του ισλαμικού μοντερνισμού.

Βέβαια υπάρχει και εκείνη η αστική μεσαία τάξη ευσυβών μουσουλμάνων

οι οποίοι βλέπουν την παράδοσή τους

και βρίσκουν ότι υπάρχουν κάποια προβλήματα σε αυτή την παράδοση.

Και καταλαβαίνουν ότι πρέπει τα ζητήματα αυτά να αλλάξουν, να αμφισβητηθούν και να αναθεωρηθούν.

Και βλέπουν την Ευρώπη

και την βλέπουν και πάλι ως παράδειγμα που πρέπει να ακολουθήσουν.

Βλέπουν ένα παράδειγμα από το οποίο τουλάχιστον μπορούν να εμπνευστούν.

Γι' αυτό και η διαδικασία για την Ε.Ε.,

η προσπάθεια της Τουρκίας να εναχθεί στην Ε.Ε.,

υποστηρίζεται στο εσωτερικό της Τουρκίας

από τους ευσυβείς μουσουλμάνους,

αντίθετα με κάποια κοσμικά κράτη που ήταν κατά αυτής της κίνησης.

Αυτή η διαδικασία βέβαια έχει μπει στον πάγο προς το παρόν

από το γεγονός ότι δεν υποστηρίζουν την κίνηση αυτή όλοι οι Ευρωπαίοι--

αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.

Ωστόσο το θέμα ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. την τελευταία δεκαετία

έχει γίνει σχεδόν ισλαμικός σκοπός

που υποστηρίζεται από τους φιλελεύθερους ισλαμιστές

καθώς και από τους κοσμικούς φιλελεύθερους φυσικά.

Και εξαιτίας αυτού,

η Τουρκία μπόρεσε να δημιουργήσει επαρκώς μία επιτυχημένη ιστορία

στην οποία το Ισλάμ και οι πιο φανατικοί πιστοί του Ισλάμ

να γίνουν μέρος ενός δημοκρατικού σκηνικού

ακόμα και να συμβάλλουν στη δημοκρατική και οικονομική

πρόοδο της χώρας.

Και αυτό αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα σήμερα

για μερικά ισλαμικά κινήματα

ή για μερικές χώρες στον Αραβικό κόσμο.

Όλοι σας θα γνωρίζετε την Αραβική Άνοιξη,

η οποία ξεκίνησε από την Τυνησία και την Αίγυπτο.

Ο αραβικός λαός

εξεγέρθηκε κατά των δικτατόρων.

Ζητούσαν δημοκρατία. Ζητούσαν ελευθερία.

Και από ότι φαίνεται δεν ήταν εξαιτίας του ισλαμιστή "μπαμπούλα"

που χρησιμοποιούσαν πάντα οι δικτάτορες

για να δικαιολογήσουν το κσθεστώς τους.

Είπαν: "θέλουμς ελευθερία, θέλουμε δημοκρατία.

Είμαστε μουσουλμάνοι

αλλά θέλουμε να ζήσουμε ως ελεύθεροι άνθρωποι σε ελεύθερες κοινωνίες."

Φυσικά είναι μακρύς ο δρόμος.

Η δημοκρατία δεν είναι κάτι που γίνεται σε ένα βράδυ.

Είναι μια διαδικασία.

Αλλα αυτή είναι μία υποσχόμενη εποχή

για το μουσουλμανικό κόσμο.

Και πιστεύω ότι ο ισλαμικός μοντερνισμός

που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα,

και αναστάλθηκε τον 20ο αιώνα

εξαιτίας των πολιτικών προβλημάτων στον μουσουλμανικό κόσμο,

τώρα αναγεννάται.

Πιστεύω ότι το μήνυμα από αυτό

είναι ότι το Ισλάμ,

παρά ορισμένων σκεπτικιστών στη Δύση,

έχει τη δυνατότητα από μόνο του

να δημιουργήσει μία δική του δημοκρατία, ένα δικό του φιλελευθερισμό

έναν δικό του τρόπο για την ελευθερία.

Πρέπει απλά να τους επιτραπεί να δουλέψουν πάνω σε αυτό.

Ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκροτήματα)