Dünya Gezegenin Birçok Tanrısı: Betsy Quammen, TEDxBozeman
-
0:10 - 0:13Benim için gospel müziği (kilise müziği) ile başladı.
-
0:13 - 0:17Bir grup Afro-Amerikan kadın
-
0:17 - 0:19astım olan çocukları
-
0:19 - 0:24ve kanser olan komşuları için şarkı söylüyordu.
-
0:24 - 0:26Garip bir görüntüydü: Bu kadınlar
-
0:26 - 0:29zehirli gazlar yayan
-
0:29 - 0:33devasa bacaların önünde duruyorlardı.
-
0:33 - 0:39Aldatıcıydı, çünkü ince çizgi halindeki beyaz duman çok masum görünüyordu,
-
0:39 - 0:42ancak geceleyin, karanlık basınca
-
0:42 - 0:46duman tamamen salınıyordu, kapkara ve yoğundu.
-
0:46 - 0:48Bu kadınlar ilginç bir şey yaptılar,
-
0:48 - 0:51bir konservasyon yanlısı olarak bana ilginç geliyor.
-
0:51 - 0:56Bu konservasyon kampanyasını kiliseleri aracılığıyla başlattılar.
-
0:56 - 1:02Bildikleri geleneklere başvurdular:
Gospel müzik, Tanrı ve tutku. -
1:02 - 1:06Sonra, Güney Lousiana'da bulunan, bacalarında gözetim olmayan
-
1:06 - 1:11bu rafineriye karşı çıktılar ve kazandılar.
-
1:11 - 1:16Baca emisyonu nihayet denetlendi.
-
1:16 - 1:20Konservasyona dini dâhil etme fikrini
-
1:20 - 1:23daha önce hiç düşünmemiştim.
-
1:23 - 1:27Konservasyon alanında uzun yıllardır çalışıyordum
-
1:27 - 1:30ve bu yeni bir fikirdi.
-
1:30 - 1:33Bu olay olduktan altı yıl sonra,
-
1:33 - 1:38Güney Louisiana'ya tekrar gidiyordum
-
1:38 - 1:42ve o sırada rahipler yiyecek karnelerini dağıtıyorlardı
-
1:42 - 1:46ve Deepwater Horizon patlaması sırasında
-
1:46 - 1:51mahvolan balıkçı ailelerine göz kulan olan intihar
-
1:51 - 1:54gözlemcilerine rehberlik ediyorlardı.
-
1:54 - 1:59Endüstriyi gerçekten çok etkilemişti ve bu aileler çaresizdi.
-
1:59 - 2:01Kriz zamanında yaptıkları şey,
-
2:01 - 2:05geleneklerine, inançlarına
-
2:05 - 2:08ve dini liderlerine dönmekti.
-
2:08 - 2:10Evet,
-
2:11 - 2:18konservasyon sadece radyo tasmaları ve etiketleme ile yapılamaz,
-
2:18 - 2:23incelemeler ve veri öbekleriyle yapılamaz.
-
2:23 - 2:26Konservasyonun başarılı olması için,
-
2:26 - 2:29meselenin içinde ve çevresinde, vahşi doğada,
-
2:29 - 2:33habitatta yaşayan, yaban hayatına kutsal bir değer olarak
-
2:33 - 2:38önem veren bir topluluk olmalı.
-
2:38 - 2:42Böylece, dini liderlere gidip
-
2:42 - 2:43onlarla konuşmam gerektiğini anladım,
-
2:43 - 2:51işte o zaman Dünya gezegeninin birçok Tanrısı ile karşılaştım.
-
2:51 - 2:562002'de bir balıkçılık konservasyon projesi için,
-
2:56 - 3:00bir ekibin üyesi olarak Moğolistan'a gittim.
-
3:00 - 3:03Bu bölge Siberya sınırındaydı
-
3:03 - 3:06ve burada Üür Nehri kıyısında yaşayan
-
3:06 - 3:10göçebe halk oturuyordu.
-
3:10 - 3:13Üür Nehri, taimen (Siberya somonu) balığının yuvasıydı,
-
3:13 - 3:18bu balık 180 libreye ve altı fit uzunluğa erişebilen,
-
3:18 - 3:20bu sebeple buraya uçurma balıkçılığıyla
-
3:20 - 3:23balıkları avlayıp serbest bırakmaya gelen balıkçıları fazlasıyla cezbediyordu.
-
3:23 - 3:25O sırada bu balıklar için pek çok baskı söz konusuydu
-
3:25 - 3:31ve bütün gücümüzle bir çeşit toplumsal dayanışma
-
3:31 - 3:33başlatmayı gerçekten istiyorduk.
-
3:33 - 3:36Balıkları etiketleyip hareketlerini izleyen
-
3:36 - 3:40su ürünleri biyologlarımız vardı.
-
3:40 - 3:43Ancak bu ekiple yapmak istediğim ilk şey,
-
3:43 - 3:48gidip aileleri ziyaret etmek ve hikâyelerini dinlemekti:
-
3:48 - 3:51Bu kültürün nasıl olduğunu. Neye saygı duyuyorlardı?
-
3:51 - 3:53Neye değer veriyorlardı?
-
3:53 - 3:55Birkaç şey öğrendim.
-
3:55 - 4:02Birincisi, Moğollar uzun zaman önce bir kurt ile bir karacanın birlikteliğinden meydana gelmişti.
-
4:02 - 4:06İkincisi, bu vadide uzun zaman önce
-
4:06 - 4:09kötü bir şaman insanların üzerine korku salmıştı,
-
4:09 - 4:14ancak sonra Budizm'i kabul etmişti, ardında da bu vadideki halk.
-
4:14 - 4:18Ve üçüncüsü, bir taimen balığının ölümü
-
4:18 - 4:22999 insan ruhunun acı çekmesine eşdeğerdi.
-
4:22 - 4:25Kampanyayı bunun üzerine planlayacaktık.
-
4:25 - 4:28Aslında dolambaçlı bir yoldu.
-
4:28 - 4:30Bir Budist manastırını yeniden inşa ettik,
-
4:30 - 4:35burası Budizm ve konservasyon diyaloğu için bir mekân haline geldi.
-
4:35 - 4:39Çocuklar için bir yaz kampı başlattık, ücretsiz bir kamp,
-
4:39 - 4:41burada konservasyon meselelerini öğreneceklerdi,
-
4:41 - 4:44konservasyon politikaları, doğa hakkında bilgi edineceklerdi,
-
4:44 - 4:49aynı zamanda su kalitesi ve balıkçılık hakkında da bilgi edineceklerdi.
-
4:49 - 4:54Gidip yapabildik, pardon,
-
4:54 - 4:56yerel gelenekleri ve buna benzer şeyleri içeren
-
4:56 - 4:59festivalleri yapabildik.
-
4:59 - 5:02Ve şunu söylemek istiyorum, bugün
-
5:02 - 5:04taimen popülasyonu bu bölgede istikrarlı durumda,
-
5:04 - 5:07projeye 2004'te başladık
-
5:07 - 5:11ve burası dünyada bu iddiada bulunabilecek nadir yerlerden biri.
-
5:11 - 5:15Dinlere ve kültürlere bakmaya başladığımda,
-
5:15 - 5:21her dinin, her kültürün ekoloji,
-
5:21 - 5:23doğa ve onun önemi hakkında mesajı vardı.
-
5:23 - 5:27Örneğin, Hinduizm'in kutsal metni olan Bhagavad Gita'da
-
5:27 - 5:30şöyle bir ifade var,
-
5:30 - 5:37"Tüm yaşayan canlılara karşı şiddetten kaçınan kişi sevilendir."
-
5:37 - 5:43Ve sonra, daha ziyade onaylamayan bir not,
-
5:43 - 5:46Vahiy Kitabı'nda, Hristiyan İncil'nde şöyle der,
-
5:46 - 5:50"Tanrı onu harap etti, kim dünyayı harap ettiyse."
-
5:50 - 5:52Evet, bunların çok ilginç olduğunu düşündüm,
-
5:52 - 5:55işe gerçekten başka bir boyut ekliyordu
-
5:55 - 6:00ve dini liderlerle çalışmak
-
6:00 - 6:02benim için fevkalade güzel, yeni bir deneyimdi.
-
6:02 - 6:04Böylece, "Tributary Fund (Tributary Fonu)" adlı organizasyonu kurdum,
-
6:04 - 6:08hep beraber gidip gelenekleri ortaya çıkarıyoruz
-
6:08 - 6:10ya da daha ziyade gelenekleri keşfediyoruz,
-
6:10 - 6:14yaban hayatına değer veren gelenekleri teşvik ediyoruz
-
6:14 - 6:20ve bu gelenekleri ya geri getirmeye çalışıyoruz,
-
6:20 - 6:25ya da toplumsal pratiklerin bir parçası haline getiriyoruz ve türetiyoruz veya buna benzer şeyler.
-
6:25 - 6:31Ve yaptığımız şeylerden birini örnek vermek istiyorum, ki bu bir sonraki basamaktır:
-
6:31 - 6:34Tüm bilinçli canlıların korunması gerektiğine inanan
-
6:34 - 6:39geleneklerden gelen insanları buluyoruz, Budizm buna güzel bir örnek.
-
6:39 - 6:41Bir grup Budist rahibi Amerika Birleşik Devletleri'ne getirdik
-
6:41 - 6:43ve bu, bunu dört yıldır yapıyoruz
-
6:43 - 6:48ve Pallas kedileri üzerinde çalışan bir araştırmacıyı görmeye gittiler.
-
6:48 - 6:52Pallas kedileri, Moğolistan'a özgü bir kedidir.
-
6:52 - 6:55Yaptıkları işte, kediyi sakinleştiriyorlardı,
-
6:55 - 6:59tasma takıyorlardı ve yumurtalarından alıyorlardı.
-
6:59 - 7:04Rahipler bunu görünce, bir sürü tartışma oldu ve
-
7:04 - 7:08belli ki hassas bir noktaya temas etti, dönüp şöyle dediler,
-
7:08 - 7:12"Bakın, bu canlılara zarar verildiğini düşünüyoruz,
-
7:12 - 7:15bunun kabul edilir bir şey olmayacağını düşünüyoruz,
-
7:15 - 7:17özellikle de yumurtalarından alınmasının."
-
7:17 - 7:22Ancak bilim adamları yumurtaların aslında sigorta poliçesi olduklarını söylediler.
-
7:22 - 7:27"Eğer bu hayvanlar yok olmaya yüz tutarsa, elimizde bu genetik materyal var." Ve onlar da şöyle dedi,
-
7:27 - 7:29"Bu araştırmayı kabul ediyoruz,
-
7:29 - 7:35çünkü yok olma fikrinden daha kötü bir şey yok."
-
7:35 - 7:37Gerçekten bizi harekete geçiren bir şey bu,
-
7:37 - 7:42bu inançlar, bu gelenekler,
-
7:42 - 7:45bunları Bhutan'da, Moğolistan'da giderek daha fazla görüyoruz,
-
7:45 - 7:49Amerika Birleşik Devletleri'nde değişik dini gruplarla çalışıyoruz.
-
7:49 - 7:53Bilim, konservasyon sınırlarını anlamak için önemli,
-
7:53 - 8:00ancak inançlar ve hikâye anlatımı, yerel halkların katılımı için önemli.
-
8:00 - 8:05Her ikisi de dünyayı korumak için gerekli.
-
8:05 - 8:08Şanslıyız ki, pek çok tanrı bizim tarafımızda.
-
8:08 - 8:09Teşekkürler.
-
8:09 - 8:11(Alkış)
- Title:
- Dünya Gezegenin Birçok Tanrısı: Betsy Quammen, TEDxBozeman
- Description:
-
Betsy Gaines Quammen ve kurduğu organizasyon Tributary Fund, canlı türlerini ve gezegenimizi koruyacak değerleri ve gelenekleri saptamak, desteklemek ve hayata geçirmek için dünya kültürlerini araştırıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDxTalks
- Duration:
- 08:15
TED Translators admin edited Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman | ||
Eren Gokce commented on Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman | ||
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman | ||
Meric Aydonat commented on Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman | ||
Emre Kocahan accepted Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman | ||
Emre Kocahan edited Turkish subtitles for The Many Gods of Planet Earth: Betsy Quammen at TEDxBozeman |
Eren Gokce
7:42'de görüyoruz olarak değişiklik yapabilir misiniz? Teşekkürler.
Emre Kocahan
Meriç Hanımdan geri göndermesini rica edip düzeltmeyi yapabilirim. Kolaylıklar dilerim..
Meric Aydonat
Arkadaşlar genel olarak güzel bir çeviri olmuş ama konservasyon yerine doğal yaşamı koruma desek daha Türkçe olmaz mı? Ne dersiniz? Bir de 2.10'daki radiocoloring grafiklerle ilgili bir terim sanırım, Türkçe karşılığı radyo tasma değil, bunu araştırır mısınız?
Eren Gokce
Merhabalar, daha once conservation'i yaban hayatini koruma diye cevirmistim, uzun oluyor diye bu sefer konservasyon kullandim. Ancak uzun seklinde kullanmak daha Turkce. Radiocolouring'in de radio-collaring oldugunu dusunuyorum. Tagging (Etiketleme) ve radio-collaring (radyo tasmasi) beraber gectigi icin bana boyle daha mantikli geldi. Radiocolouring-konservasyon konusunda internette pek sonuc bulamadim, radio collaring yaygin bir terim.
Eren Gokce
English subtitles kismina da radio collaring konusunda bir yorum yaptim, belki feedback gelir.
Eren Gokce
Emre bey, bir de Bhutan'in Turkcesi saniyorum Butan (http://www.mfa.gov.tr/butan-kunyesi.tr.mfa). Kolay gelsin, tesekkurler.
Emre Kocahan
Kusura bakmayınız, bir süredir seyahatteyim, sık sık giriş yapamıyorum. Konservasyonun Türkçe bir kelime olmadığı aşikar elbette. Fakat çevirenin öyle uygun görmüş olduğunu düşünerek müdahalede bulunmadım. Anlaşılmaz ya da alışılagelmemiş de değil zannederim. Bhutan ile ilgili olarak da; linkini vermiş olduğunuz sitede Bhutan olarak geçen yerler de var. Dışişleri bakanlığı zaman zaman Butan, zaman zaman da Bhutan olarak kayda geçmiş. Ya önemsenmediğinden ya da çok sıkı ilişkilerimiz olmadığındandır sanıyorum. :) Bu düzeltmeyi yaparken izleyenlerin neden bahsedildiğini kolaylıkla anlaması açısından Vikipedi gibi sitelerde genel geçer terimi kullanmanın daha makul olacağını düşündüm. Tabii, eski haline çevrilmesinde bir mahsur yoktur. Yorumlarınız için teşekkür ediyor, kolaylıklar diliyorum.
Emre Kocahan
Kusura bakmayınız, bir süredir seyahatteyim, sık sık giriş yapamıyorum. Konservasyonun Türkçe bir kelime olmadığı aşikar elbette. Fakat çevirenin öyle uygun görmüş olduğunu düşünerek müdahalede bulunmadım. Anlaşılmaz ya da alışılagelmemiş de değil zannederim. Bhutan ile ilgili olarak da; linkini vermiş olduğunuz sitede Bhutan olarak geçen yerler de var. Dışişleri bakanlığı zaman zaman Butan, zaman zaman da Bhutan olarak kayda geçmiş. Ya önemsenmediğinden ya da çok sıkı ilişkilerimiz olmadığındandır sanıyorum. :) Bu düzeltmeyi yaparken izleyenlerin neden bahsedildiğini kolaylıkla anlaması açısından Vikipedi gibi sitelerde genel geçer terimi kullanmanın daha makul olacağını düşündüm. Tabii, eski haline çevrilmesinde bir mahsur yoktur. Yorumlarınız için teşekkür ediyor, kolaylıklar diliyorum.
Eren Gokce
Merhabalar Emre bey, Bhutan olarak kalabilir. Radio collaring konusunda asagidaki linke bakabilir misiniz?
http://www.amara.org/en/videos/5nlsgOA2UPBN/info/the-many-gods-of-planet-earth-betsy-quammen-at-tedxbozeman/?tab=comments
Bir de Tributary Fund Web sitesinde ayni videoya English (automatic captions) olarak bakarsaniz orada da radio collaring olarak geciyor:
http://thetributaryfund.org/
Tesekkurler, iyi calismalar.
Eren Gokce
Emre bey, bir de baslik Dünya Gezegenin Birçok Tanrısı olarak kulaga daha hos geliyor sanki, ama yine de size birakiyorum. Kolay gelsin, tesekkurler.
Emre Kocahan
Radio collaring konusuna bir önceki yorumumda değinmeye niyetliydim ama aklımdan çıktı bir an galiba. Konuşmanın 2. dakikasında ( tam olarak 2:10 sanırım) 'radio collaring' derken bir resim görünüyor ekranda. Oradan da tasma olduğu anlaşılıyor. Yani bu şekliyle doğrudur, benim gördüğüm kadarıyla. Bu, İngilizce alt yazıları ekleyenler dinleyerek yazdıklarından, bir hata oluşmuştur diye göz ardı etmiştim zaten ben, sizin çevirinizi gözden geçirirken. Başlık bu haliyle biraz anlam kaymasına yol açıyor gibiydi, fakat artık dördüncü izleyişimden midir, şimdi öyle gelmiyor. :) O sebeple sizin ilk çevirdiğiniz haline geri getirdim. Son cümlede bir değişiklik yaptım. Tanrı sözcüğü, orada özel bir tanrıyı belirtmediğinden ötürü küçük harfle yazdım ve 'pek çok tanrı bizim tarafımızda' anlamını tam yüklemeye gayret ettim. Son olarak her ikinize de, emeğiniz için teşekkür ediyorum. Ben, bu güzel fikir alış-verişi sayesinde buradaki çabalarımızın daha çok anlam kazandığını düşünüyorum. Yaptığımız çalışmalara değer veriliyor olduğunu görmek beni çok mutlu ediyor. Tekrar teşekkür ediyor, esenlikler diliyorum.
Meric Aydonat
Arkadaşlar bu kadar ilgili olduğunuz için çok teşekkür ederim. Radiocolor'ın bu çevirideki ilk kullanımını gördükten sonra internette aramıştım, birkaç makale çıktı karşıma, farklı ülkelerdekileri işaretmek gibi düşünmüştüm, ondan öyle bir yorum yaptım. Ama haklısınız tasma daha doğru gibi, translate@ted.com'a göndererek trancript'in düzeltilmesini isteyebilirsiniz. Bhutan/Butan'la ilgili tamamen ilgisiz bir bilgi, ülke olarak gross domestic product yanında gross national happiness gibi bir şey hesaplıyorlar ve bunu yükseltmeye çabalıyorlar. Duyunca çok hoşuma gitmişti, sizinle paylaşmak istedim. Ayrıntılı bilgiye wikipedia'dan ya da 2011 yapımı Happy belgeselinden ulaşabilirsiniz. Neyse, ikinize de ilginiz için çok teşekkür ediyorum, çeviri siz nasıl istiyorsanız öyle olsun.
Eren Gokce
Paylasimlariniz icin ben de sizlere tesekkur ediyorum. Butan'la ilgili bilgiler cok ilginc. Radio collaring konusunda transcript'in duzeltilmesi icin e-mail yollayacagim.