Hậu quả chết người của những trái bom chùm.

Sự hủy diệt của chiến tranh không dừng lại ở đó khi cuộc chiến kết thúc. Trong cuộc chiến tranh Israel-Hezbolla kéo dài 34 ngày năm 2006, ước tính khoảng 4 triệu quả bom chùm được thả ở Lebanon, nó giết chết con người không phân biệt già trẻ gái trai. Bởi vì rất nhiều quả bom vẫn chưa nổ và chưa được kích hoạt, nguy hiểm vẫn còn đó, chờ đợi để giết chết bất kì ai giẫm phải chúng. Trong cuộc nói chuyện này, nhiếp ảnh gia và hội viên của TED Laura Boushnak đã chia sẽ những hình ảnh đầy ám ảnh về những nạn nhân sống sót và đặt câu hỏi cho những nơi vẫn sản xuất thứ vũ khí này, bao gồm Mỹ, để loại bỏ chúng.

Có một lần tôi mơ thấy ác mộng

Tôi đang đứng giữa khu đất vắng đầy mìn

Trong thực tế, tôi thích việc đi bộ

nhưng mỗi lần muốn đi, tôi lại lo lắng

Tôi có ý nghĩ rằng

tôi có thể sẽ mất đi cái chân

Nỗi sợ tiềm ẩn này bắt đầu từ 10 năm trước

sau khi tôi gặp Mohammed,
người sống sót sau trận bom chùm

vào mùa hè năm 2006
trận chiến Israel-Hezbollah ở Lebanon

Mohammed, như nhiều người sống sót khác
trên toàn thế giới

phải sống trong hậu quả để lại nặng nề
của bom đạn chùm

ngày qua ngày

Trong cuộc xung đột diễn ra một tháng
nổ ra tại Lebanon

Tôi vẫn đang làm việc cho
hãng thông tấn AFP tại Paris

Tôi còn nhớ cách tôi dán mắt lên màn hình,

theo dõi một cách lo lắng những tin tức

Tôi đã muốn tự trấn an với bản thân

rằng những trái bom đang rơi xuống
không trúng nhà bố mẹ tôi

Khi tôi đến Beirut
với nhiệm vụ tìm hiểu về cuộc chiến

Tôi thấy nhẹ nhõm
khi đoàn tụ với gia đình mình,

cuối cùng họ cũng kiểm soát được
để trốn khỏi miền Nam Lebanon

Ngày chiến tranh chấm dứt,

tôi nhớ rằng tôi đã thấy hình ảnh đó

một trong các đường bị khóa,

trong những người di tản háo hức
chạy đến phía nam, trở về nhà của họ,

bất kể họ đang kiếm thứ gì

Ước lượng khoảng bốn triệu chùm đạn

đã được rãi ở Lebanon trong suốt
34 ngày xung đột

Mohammed mất cả đôi chân
trong tuần cuối cùng của cuộc chiến.

Sự thật là anh ta sống
cách nhà bố mẹ tôi 5 phút

thật dễ dàng để chứng kiến anh ấy
trong nhiều năm qua

Đã 10 năm trôi qua kể từ ngày đầu
chúng tôi gặp mặt

Tôi đã thấy một bé trai

người đã chịu đựng
những chấn thương thể xác và cảm xúc

Tôi thấy một thiếu niên người đã cố gắng
làm hình xăm cho bạn anh ấy,

với giá 5 đô la

Và tôi biết chàng trai trẻ, thất nghiệp ấy
đã dành hàng tiếng đồng hồ lên Internet

cố gắng gặp cô gái có thể
trở thành bạn gái của anh ta

Số phận của anh ta và cả sự ảnh hưởng
của việc mất đi đôi chân

đã trở thành thực tế hằng ngày

Những người sống sót sau dư chấn của trận bom
như Mohammed

phải giải quyết rất nhiều vấn đề
chưa từng xảy đến với họ

Ai có thể tưởng tượng

rằng những công việc hằng ngày ta làm

như đến bãi biển hay nhặt thứ gì đó
trên sàn nhà

lại trở thành những căng thẳng và lo lắng?

Đó là những gì đã diễn ra với Mohammed,

với đôi chân giả cứng đờ.

10 năm trước, tôi không hề biết
bom chùm là gì

cũng không biết những hệ lụy
khủng khiếp của nó

Tôi biết rằng thứ vũ khí này
được sử dụng bừa bãi

ở nhiều nơi trên thế giới

là chuyện thường ngày

bất chấp phân biệt giữa mục đích quân sự

hay một đứa trẻ

Tôi ngây thơ hỏi bản thân mình

"Một cách nghiêm túc, ai đã tạo ra những
vũ khí đó?

Và với mục đích gì?"

Để tôi giải thích cho các bạn
bom chùm là gì

Nó là một chiếc hộp lớn
chứa đầy những quả bom nhỏ

Khi nó được rơi từ trên trời xuống

nó sẽ mở giữa không trung
để phóng thích hàng trăm quả bom nhỏ

Chúng rải khắp những vùng đất rộng

và trong vụ va chạm,

chúng rơi xuống và phát nổ.

Những quả không nổ rơi xuống
như những quả mìn

nằm trên mặt đất

chờ đến mục tiêu tiếp theo

Nếu có ai đó vô tình giẫm lên nó

hoặc nhặt chúng lên

chúng có thể phát nổ.

Những vũ khí này là cực kỳ khó lường trước

điều đó làm mối đe dọa
ngày càng lớn hơn.

Hôm nay, người nông dân có thể làm
việc trên ruộng bình thường

Ngày mai, ông ấy sẽ nhóm lửa
và đốt vài cành cây

và một quả bom gần đó có thể
nổ tung vì nhiệt độ cao

Vấn đề là trẻ con nhầm
những quả bom ấy với đồ chơi

bởi vì chúng trông giống như
những quả bóng nảy hay lon sôđa

Là 1 nhiếp ảnh gia tư liệu,

một vài tháng sau khi xung đột kết thúc,
tôi quyết định trở về Lebanon

để gặp những người còn sống sót

Và tôi gặp một vài người

đó là Hussein và Rasha

cả hai đều đã mất đi đôi chân
do bom gây ra

Câu chuyện của họ giống với rất nhiều
những đứa trẻ khác trên toàn thế giới

và là những bằng chứng
cho những hậu quả kinh kinh hoàng

của việc liên tục sử dụng thứ vũ khí này

Đó là khi tôi gặp Mohammed,
vào tháng 1 năm 2007.

Lúc đó cậu 11 tuổi

và tôi gặp cậu ấy đúng 4 tháng
sau khi tai nạn xảy ra

Khi tôi gặp cậu lần đầu

cậu vẫn đang trải qua
vật lý trị liệu đau đớn

để hồi phục khỏi những vết thương

Tôi vẫn sốc vì ở độ tuổi
trẻ như vậy,

Mohammed đã phải vật lộn
để làm quen với cơ thể mới.

Cậu ấy còn bị tỉnh giấc lúc nửa đêm
để gãi ngứa ngón chân đã mất.

Điều đã kéo tôi đến với câu chuyện của cậu
là việc nhận ra tức thì

về những khó khăn Mohammed
phải đối mặt trong tương lai

là việc cậu ấy đã vất vả
khi phải thích nghi với chấn thương

ở độ tuổi 11

sẽ tăng lên gấp bội phần.

Kể cả trước khi bị khuyết tật,

cuộc sống của Mohammed
cũng không hề đơn giản.

Cậu ấy được sinh ra ở trại Rashidieh
cho những người tị nạn Palestine

và đó cũng là nơi cậu ấy sống.

Lebanon có khoảng
400,000 người tị nạn Palestine

và họ phải chịu đựng việc
bị phân biệt đối xử.

Họ không được phép làm việc
ở khu vực công

hay làm một chuyên môn nhất định

và bị từ chối quyền sở hữu cá nhân

Đây là một trong những lí do

tại sao Mohammed không
hối hận việc bỏ học

sau chấn thương.

Cậu ấy nói: "Bằng đại học để làm gì

khi mà bạn không thể tìm được việc làm?"

Sử dụng bom chùm tạo nên một vòng luẩn
quẩn những ảnh hưởng lên cộng động,

không chỉ riêng cuộc sống
của những nạn nhân.

Rất nhiều người bị chấn thương
bởi thứ vũ khí này đã bỏ học,

và không thể tìm được việc
hoặc thậm chí mất việc,

từ đó mất đi khả năng
chu cấp cho gia đình.

Đấy là chưa kể đến
những cơn đau thể chất liên tục

và việc bị cô lập.

Những vũ khí này ảnh hưởng đến
những người nghèo nhất của nghèo.

Chi phí điều trị cao
là một gánh nặng cho cả gia đình.

Họ rốt cuộc phải nhờ cậy
vào những tổ chức nhân đạo,

mặc dù nó không đủ và không bền vững

đặc biệt khi những chấn thương
đòi hỏi việc hỗ trợ lâu dài

10 năm sau chấn thương của Mohammed

Anh ấy vẫn không đủ tiền
để mua 1 cái chân giả tử tế.

Phải thận trọng
với những bước đi ,

Vì những lần ngã trong nhiều năm

đã khiến anh xấu hổ trước bạn bè.

Anh ấy đùa rằng
kể từ lúc mất chân,

có vài lần anh ấy cố đi bằng tay.

Một trong những hậu quả vô hình tồi tệ nhất
của thứ vũ khí này

là những vết sẹo tinh thần
mà nó để lại.

Trong một chẩn đoán y tế
của Mohammed

anh ấy có những dấu hiệu của PTSD.

Anh ấy phải chịu đựng căng thẳng,
chán ăn, mất ngủ

và có những biểu hiện tức giận.

Sự thật là Mohammed chưa từng được nhận
một hỗ trợ nào để hồi phục hoàn toàn.

Nỗi ám ảnh hiện tại của anh ấy
là phải rời Lebanon bằng bất cứ giá nào

kể cả nó có nghĩa là
phải tham gia 1 chuyến đi nguy hiểm

cùng với những người tị nạn khác
bơi đến châu Âu qua Địa Trung Hải.

Mặc dù biết chuyến đi
sẽ mạo hiểm thế nào,

anh ấy nói: "Kể cả tôi có chết
trên đường đi,

thì cũng không sao."

Đối với Mohammed, nếu ở đây thì anh
cũng sẽ chết.

Bom chùm là một vấn đề toàn cầu,

bởi vì vũ khí này tiếp tục hủy diệt
và làm tổn hại cả cộng đồng

từ thế hệ này đến thế hệ khác.

Trong một cuộc phỏng vấn trực tuyến
với giám đốc tập đoàn Mine Advisory,

Jamie Franklin,

ông ấy nói,

"Nước Mỹ đã thả
hơn 2000 nghìn tấn bom xuống Lào.

Nếu họ không thể
tìm được mục tiêu ở Việt Nam,

sẽ có những vùng đất không thả bom ở Lào
để máy bay thả hàng xuống

trước khi hạ cánh,

vì rất nguy hiểm khi hạ cánh với máy bay
chứa hàng."

Theo như Uỷ ban Chữ thập đỏ Quốc Tế,

chỉ ở riêng Lào - một trong những nước
nghèo nhất trên thế giới-

9 đến 27 triệu quả bom chưa nổ
vẫn còn lại.

Khoảng 11,000 người đã chết
hoặc bị thương từ năm 1973.

Vũ khí chết người này được sủ dụng
bởi hơn 20 lực lượng trong những trận xung đột

ở hơn 35 quốc gia,

ví dụ nư Ukraine, Iraq và Sudan.

Hơn nữa, 119 bang đã kí hiệp ước quốc tế

để cấm bom chùm,

nó được gọi là
Convention on Cluster Munitions (CCM)

Nhưng một vài trong số
những quốc gia sản xuất bom chùm lớn nhất

đó là Mỹ, Nga và Trung Quốc

đã không kí hiệp ước này

và tiếp tục sản xuất chúng,

ban hành luật để sản xuất chúng
trong tương lai,

tiếp tục giữ những vũ khí này
trong kho dự trữ

và có thể sẽ sử dụng chúng
trong tương lai.

Bom chùm được sủ dụng
gần đây nhất

là trong cuộc xung đột
ở Yemen và Syria.

Theo như cuộc nghiên cứu về
đầu tư toàn cầu

về những nơi sản xuất bom chùm

bởi Pax, một tổ chức phi chính phủ
ở Hà Lan

những tổ chức tài chính
đã đầu tư hàng tỉ đô la Mỹ

cho những công ti sản xuất bom chùm.

Số đông những tổ chức này
là của những quốc gia

chưa kí hiệp ước CCM.

Trở lại với Mohammed,

Một trong số ít công việc mà
anh ấy tìm được là nhặt những quả chanh.

Khi tôi hỏi anh ấy rằng có an toàn không
khi làm việc này, anh ấy nói,

"Tôi không chắc"

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng bom chùm
thường làm ô nhiễm những khu vực

mà nông ngiệp là nguồn thu nhập chính.

Dựa theo nghiên cứu
của Handicap International,

98% những người bị giết hay bị thương
bởi bom chùm là dân thường.

84% những người thương vong là con trai.

Trong những quốc gia mà người dân
không có sự lựa chọn nào

ngoài việc làm những công việc như vậy,

Họ chỉ đơn giản là làm nó

và mạo hiểm.

Mohammed là con trai duy nhất
trong 3 người chị gái.

Anh ấy vẫn luôn hi vọng
sẽ hỗ trợ được cho gia đình,

nhưng không thể làm được.

Anh ấy cố làm rất nhiều việc,

nhưng anh ấy không thể giữ việc nào
do những khuyết tật thể chất

và môi trường kém thân thiện hơn
đối với người khuyết tật,

phải nói là kém nhất.

Anh ấy bị tổn thương rất nhiều
khi đi ra ngoài xin việc,

và anh ấy từ chối với

một số tiền nhỏ để bố thí cho anh ấy.

Anh ấy nói: "Tôi không ở đây
để xin tiền

tôi chỉ muốn kiếm chúng."

Bây giờ Mohammed đã 21 tuổi.

Anh ấy thất học,

và anh ấy giao tiếp với tin nhắn thoại.

Đây là 1 trong những tin nhắn của anh ấy.

(tiếng A Rập)

Anh ấy nói: " Giấc mơ của tôi
là được chạy,

và tôi khá chắc rằng
một khi đã bắt đầu chạy,

tôi sẽ không bao giờ dừng. "

Cảm ơn các bạn.

(vỗ tay)