စကြ၀ဠာရဲ့ နိဂုံး - Renée Hlozek
-
0:06 - 0:08ညဉ့်ကောင်းကင်ကို ကြည့်ရင်း
-
0:08 - 0:11၎င်းဟာ ထာ၀ရဆက်ဖြစ်နေပုံရတာက
ကျုပ်တို့ကို အံအားသင့်စေပါတယ်။ -
0:11 - 0:12အခုကနေ နောင်နှစ် ဘီလျံချီမှာ
-
0:12 - 0:14ကောင်းကင်က ဘာပုံပေါက်မလဲ။
-
0:14 - 0:15ထူးခြားသိပ္ပံပညာရှင် မျိုးဖြစ်တဲ့
-
0:15 - 0:17အာကာသဗေဒ ပညာရှင်တစ်ဦးက
-
0:17 - 0:20ဒီလေးနက်တဲ့ အကြောင်းအရာကို
တွေးရင်း သူမအချိန်ကို ကုန်ဆုံးတယ်။ -
0:20 - 0:22စကြဝဠာနိဂုံးနဲ့ ချိတ်ဆက်နေတာ..
-
0:22 - 0:24စကြဝဠာထဲမှာရှိတဲ့ အရာတွေပါ။
-
0:24 - 0:25လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ၁၀၀ ကျော်က
-
0:25 - 0:28အိုင်းစတိုင်းက အထွေထွေနှိုင်းရ
သီအိုရီကို ဖော်ဆောင်ပြီး -
0:28 - 0:30စကြ၀ဠာကို ဖွဲ့စည်းမှုနဲ့
-
0:30 - 0:31၎င်းရဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်ကြားက
-
0:31 - 0:33ဆက်နွယ်မှုကို ကျုပ်တို့
နားလည်အောင် ထောက်ကူတဲ့ -
0:33 - 0:35ညီမျှခြင်းတွေဖွဲ့ခဲ့တယ်။
-
0:35 - 0:36စကြ၀ဠာဟာ ဘောလုံး
သို့မဟုတ် စက်လုံးတစ်လုံးလို -
0:36 - 0:38အကွေးသဘော ဖြစ်သွားတာကို
-
0:38 - 0:41ကျုပ်တို့အနေနဲ့ အဖိုကွေး သို့မဟုတ်
အပိတ် ခေါ်ပါတယ်။ -
0:41 - 0:42(သို့) မြင်းကုန်းနှီးပုံပေါ့။
-
0:42 - 0:44ဒါကို အမ ကွေး (ဝါ) အပွင့် ခေါ်ပါတယ်။
-
0:44 - 0:46(သို့) အပြား ဖြစ်နိုင်တယ်။
-
0:46 - 0:47ဒီ အသွင်သဏ္ဌာန်အရပဲ
-
0:47 - 0:50စကြ၀ဠာဟာ ဘယ်ပုံ နေ၊ ဘယ်ပုံ သေမှာကို
သတ်မှတ်ပါတယ်။ -
0:50 - 0:53စကြ၀ဠာက ပြားချပ်ချပ်ဖြစ်ဖို့
သိပ်ကိုနီးစပ်ကြောင်း သိထားသော်လည်း -
0:53 - 0:54စကြ၀ဠာထဲမှာ ရှိတဲ့အရာတွေက
-
0:54 - 0:56၎င်းရဲ့ နိဂုံးကြမ္မာကို
ငင်သွားနိုင်ဆဲပါတယ်။ -
0:56 - 0:58စကြဝဠာက ကာလအလိုက်
ပြောင်းလဲတာကို -
0:58 - 1:00ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်တာကတော့..
-
1:00 - 1:02ဒီနေ့ စကြ၀ဠာမှာရှိတဲ့ အစိတ်အပိုင်း
မျိုးစုံရဲ့ -
1:02 - 1:05ပမာဏ သို့မဟုတ် စွမ်းအင်
သိပ်သည်းမှုကို တိုင်းတာချက်အရပါ။ -
1:05 - 1:07ဒီတော့ စကြဝဠာကို ဘာနဲ့ လုပ်ထားသလဲ။
-
1:07 - 1:09စကြဝဠာမှာ ကျုပ်တို့ မြင်နိုင်သမျှမှာ
ကြယ်တွေ၊ -
1:09 - 1:12ဓာတ်ငွေ့၊ ဂြိုလ်တွေလို
အရာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ -
1:12 - 1:15ဒါတွေကိုတော့ သာမန်ရုပ်ဒြပ်
(ဝါ) baryonic လို့ခေါ်ပါ။ -
1:15 - 1:17ကျုပ်တို့ နားမှာ ဒါတွေကို
မြင်ရပေမဲ့လို့ -
1:17 - 1:19ဒီအရာတွေရဲ့ စုစုပေါင်း
စွမ်းအင်သိပ်သည်းမှုက -
1:19 - 1:20တကယ်က စကြ၀ဠာက
စွမ်းအင်စုစုပေါင်းရဲ့ -
1:20 - 1:24၅% ဝန်းကျင်မို့ နည်းလွန်းပါတယ်။
-
1:24 - 1:27ဒီတော့.. အခုကနေ အခြား
၉၅% အကြောင်း ပြောကြဦးစို့။ -
1:27 - 1:29စကြ၀ဠာ စွမ်းအင်သိပ်သည်းမှုကနေ
-
1:29 - 1:31၂၇% အောက် ကျန်နေတဲ့အရာကို
-
1:31 - 1:34Dark Matter လို့ ခေါ်ပါတယ်။
-
1:34 - 1:37Dark matter ဟာ အလင်းကို တုန့်ပြန်မှု
မရှိသလောက်ကို အားနည်းပါတယ်။ -
1:37 - 1:39သဘောက.. ကြယ်တွေ၊ ဂြိုလ်တွေလိုမျိူး
-
1:39 - 1:41အလင်း ထုတ်တာ၊ အလင်းပြန်တာ
မရှိတဲ့ သဘောပါ။ -
1:41 - 1:42ဒါပေမဲ့ တစ်ချို့ကလွဲရင်
-
1:42 - 1:44၎င်းဟာ သာမန်အရာတွေလိုပဲ
ဒြပ်၀တ္ထုတွေကို -
1:44 - 1:46ဒြပ်ဆွဲအားနဲ့ ဆွဲငင်ပါတယ်။
-
1:46 - 1:49တကယ်တော့ Dark Matterကို၊
၎င်းနားက အရာတွေ လည်ပတ်တဲ့ -
1:49 - 1:51အမူအရာမှ ဒြပ်ဆွဲအားဆိုင်ရာ
သက်ရောက်မှု တစ်ဆင့်ခံက -
1:51 - 1:52ထောက်လှမ်းတာမျိုးပါ
ပြီးတော့ -
1:52 - 1:54၎င်းက အနီးက ဟင်းလင်းပြင်ကို
-
1:54 - 1:56ကွေးစေလို့ ၎င်းနားမှာ
အလင်းကိုပါ ကွေးညွှတ်စေပါတယ်။ -
1:56 - 1:58Dark Matter အမှုန်ကို
ရှာမတွေ့သေးပေမဲ့ -
1:58 - 2:01ကမ္ဘာတဝမ်းက သိပ္ပံပညာရှင်တွေက
ဒီ တွေ့ရခဲတဲ့ အမှုန် -
2:01 - 2:03သို့မဟုတ် အမှုန်တွေနဲ့
Dark Matter က -
2:03 - 2:06စကြ၀ဠာအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေကို
ရှာဖွေနေကြပါတယ်။ -
2:06 - 2:08ဒါပေမဲ့ ဒါက ရာနှုန်းပြည့်
ပြည့်မသွားသေးပါဘူး။ -
2:08 - 2:10ကျန်ရှိနေတဲ့ ၆၈% သော
-
2:10 - 2:12စကြ၀ဠာရဲ့ စွမ်းအင်သိပ်သည်းခြင်းကို
-
2:12 - 2:14Dark Energy နဲ့ ပြုလုပ်ပြီး
-
2:14 - 2:16ယင်းက Dark Matter ထက်
ပိုလို့ လျှိုဝှက်ပါတယ်။ -
2:16 - 2:18ဒီ Dark Energy က
ကျုပ်တို့သိထားသမျှ -
2:18 - 2:21ဘယ်အရာနဲ့မှကို ပြုမူပုံမတူဘဲ
-
2:21 - 2:23ဒြပ်ဆွဲခြင်း သဘောနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်
သဘော ဆောင်ပါတယ်။ -
2:23 - 2:25ကျုပ်တို့ဆိုလိုတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားဆိုင်ရာ
ဖိအားဆိုတာက -
2:25 - 2:28သာမန်ရုပ်ဒြပ်နှင့် Dark Matter
မလုပ်နိုင်ပါဘူး။ -
2:28 - 2:30ဒြပ်ဆွဲအားက လုပ်မယ်လို့
မျှော်လင့်သလို၊ -
2:30 - 2:32စကြဝဠာကို အတူတကွ ဆွဲနေရမည့်အစား
-
2:32 - 2:34စကြဝဠာဟာ အမြဲတမ်းတိုးနေတဲ့နှုန်းနဲ့
-
2:34 - 2:36ဝေးကွာ ပြန့်ကားလို့နေ
-
2:36 - 2:38Dark Energy ကို ဦးတည်ထားတဲ့ စိတ်ကူးက
-
2:38 - 2:40စကြ၀ဠာလုံးဆိုင်ရာ ကိန်းသေတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
-
2:40 - 2:42ဒါက ၎င်းမှာ ထူးဆန်းတဲ့
ဂုဏ်သတ္တိရှိတဲ့သဘောပါ -
2:42 - 2:45၎င်းက အာကာသရဲ့ ထုထည်ကိုတိုးတဲ့အခါ
-
2:45 - 2:48စွမ်းအင်သိပ်သည်းမှုကို ထိန်းလျက်
ချဲ့ထွင်ပြန့်ကားပါတယ်။ -
2:48 - 2:49ဒီတော့ စကြ၀ဠာ ပြန့်ကားလာတဲ့အခါ
-
2:49 - 2:51အခု လုပ်နေသလိုမျိုး
-
2:51 - 2:53Dark Energy ပို၊ ပိုတိုးလာပါလိမ့်မည်။
-
2:53 - 2:55Dark Matterနဲ့ Baryonic Matterက,
-
2:55 - 2:55တစ်ဖက်မှာ
-
2:55 - 2:57စကြဝဠာကို မပြန့်ကားစေပဲ
-
2:57 - 2:58ပိုပြီး စိမ့်ဝင်လာစေပါတယ်။
-
2:58 - 2:59စကြ၀ဠာ ကိန်းသေရဲ့
-
2:59 - 3:01ဒီ ဂုဏ်သတိကြောင့်
-
3:01 - 3:03အနာဂတ် စကြ၀ဠာကို ပို၊
ပိုပြီး ကြီးစိုးလာမှာက -
3:03 - 3:05Dark Energy ဖြစ်ပြီး
-
3:05 - 3:06ပို၊ ပိုအေးလာပြီး
-
3:06 - 3:09ပြန့်ကားမှု ပို၊ ပိုမြန်လာပါလိမ့်မယ်။
-
3:09 - 3:11အဆုံးမှာတော့.. စကြ၀ဠာဟာ
ကြယ်တွေဖွဲ့စည်းဖို့ -
3:11 - 3:12လောင်စာကုန်ခမ်းပြီး
-
3:12 - 3:14ကြယ်တွေ ကိုယ်၌လည်း လောင်စာတွေ
ကုန်ခမ်းသည်အထိ -
3:14 - 3:15ကျွမ်းလောင်သွားမှာမို့
-
3:15 - 3:18စကြ၀ဠာဟာ ၎င်းနှင့်အတူ
တွင်းနက်များသာ ကျန်ရစ်ပါလိမ့်မယ်။ -
3:18 - 3:19အချိန်တန်တဲ့အခါ
-
3:19 - 3:22ဒီ တွင်းနက်များပင် တစစ ပျောက်ကွယ်ပြီး
-
3:22 - 3:25လုံး၀ကို အေးစက်ပြီး ဗလာကျင်းနေတဲ့
စကြ၀ဠာသာ ကျန်ရစ်ပါလိမ့်မယ်။ -
3:25 - 3:28ဒါကို Heat death of the Universe
လို့ ခေါ်ပါတယ်။ -
3:28 - 3:30ဒါက စကြ၀ဠာထဲမှာနေရတာ
-
3:30 - 3:31စိတ်အားငယ်ရပုံပါ။
-
3:31 - 3:33၎င်းရဲ့ သက်တမ်းကို အေးစက်ပြီး
-
3:33 - 3:34ချုပ်ဆုံးသွားမှာမို့..
-
3:34 - 3:36တကယ်တော့ ကျုပ်တို့စကြ၀ဠာ
နိဂုံးကြမ္မာက -
3:36 - 3:38ဘက်ညီမှု အလှတရား ရှိပါတယ်
-
3:38 - 3:40အစမှာ ပူပြင်းတောက်လောင်ခဲ့လို့ပါ။
-
3:40 - 3:42စကြ၀ဠာရဲ့ အရှိန်တိုးနေတဲ့
နိဂုံးအခြေအနေကို -
3:42 - 3:44ကျုပ်တို့က de Sitter အသွင်လို့ခေါ်ပါတယ်။
-
3:44 - 3:46ဒါက ဒပ် သင်္ချာပညာရှင်
-
3:46 - 3:48Willem de Sitter ကို
ဂုဏ်ပြု ထားတာပါ။ -
3:48 - 3:50ဒါပေမဲ့ စကြ၀ဠာရဲ့ အစောပိုင်း
သက်တမ်း -
3:50 - 3:52ကာလတွေမှာ de Sitter ပြန့်ကားမှုရဲ့
-
3:52 - 3:53တခြား အသွင် ရှိဦးမယ်လို့
-
3:53 - 3:55ကျုပ်တို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။
-
3:55 - 3:57ဒါကို ရှေးဦးဖောင်းပွခြင်းလို့
ခေါ်ပါတယ်။ -
3:57 - 3:59အဲဒီကာလဟာ Big Bang
ဖြစ်ပြီး မကြာခင် -
3:59 - 4:01အချိန်တိုလေး အတွင်း
စကြ၀ဠာဟာ သိပ်ကို -
4:01 - 4:03လျင်မြန်စွာ ပြန့်ကားလိုက်တာပါပဲ။
-
4:03 - 4:04ဒါကြောင့် စကြဝဠာဟာ
-
4:04 - 4:07၎င်း စတင်စဉ်ကအတိုင်း အရှိန်တက်ရင်း
-
4:07 - 4:09အဆုံးသတ်ပါလိမ့်မယ်။
-
4:09 - 4:11ကျုပ်တို့ အနေနဲ့ စကြ၀ဠာသက်တမ်းအတွင်း
-
4:11 - 4:12ထူးကဲတဲ့ အချိန်မှာ နေထိုင်ရင်း
-
4:12 - 4:14အဲဒီကနေ နားလည်ဖို့
အစပြုနိုင်တာက -
4:14 - 4:15စကြ၀ဠာရဲ့ ခရီးရှည်နဲ့
-
4:15 - 4:16သမိုင်းရှု့ထောင့်ကို
-
4:16 - 4:19ကျုပ်တို့အားလုံး ကြည့်ဖို့အတွက်
အာကာခွင်မှာ -
4:19 - 4:21၎င်းကိုယ်တိုင် ခင်းကျင်း ပြသထားပါတယ်။
- Title:
- စကြ၀ဠာရဲ့ နိဂုံး - Renée Hlozek
- Speaker:
- Renée Hlozek
- Description:
-
more » « less
သင်ခန်းစာအပြည့်အစုံကြည့်ရန်: http://ed.ted.com/lessons/the-death-of-the-universe-renee-hlozek
စကြ၀ဠာရဲ့ ပုံစံ၊ ပါဝင်တဲ့အရာတွေနဲ့ အနာဂတ်တို့ဟာ အားလုံးပဲ အကွက်ကျကျ စပ်ဆက်နေပါတယ်။ ဒါကို ကျုပ်တို့တွေက အပြားလို့ သိထားပြီး ၎င်းကို ကြယ်တွေနဲ့ ဂြိုဟ်တွေလို သာမန်ရုပ်ဒြပ် ခေါ် Baryonic Matter တွေနဲ့ ပြုလုပ်ကြောင်းလည်း သိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အများစုမှာ Dark Matterနဲ့ Dark Energy ဖြစ်ကြောင်း ပြီးတော့ တစစနဲ့ ကြယ်တွေအားလုံး ဘာမှမကျန်အောင် လောင်ကျွမ်းသွားလောက်အောင် စကြ၀ဠာဟာ ပြန့်ကားနေကြောင်းကို ကျုပ်တို့တွေ သိထားပါတယ်။ ဒီ အမှောင် နိဂုံးရဲ့ အလှတရားကို Renée Hlozek က ချဲ့ထွင်ပြလိုက်ပါတယ်။
သင်ခန်းစာတင်ဆက်သူ- Renée Hlozek၊ ရုပ်သံလှုပ်ရှားမှုပုံရိပ်- Giant Animation Studios။
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:40
|
sann tint approved Burmese subtitles for The death of the universe | |
|
|
sann tint accepted Burmese subtitles for The death of the universe | |
|
|
sann tint edited Burmese subtitles for The death of the universe | |
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for The death of the universe | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for The death of the universe | |
|
|
sann tint declined Burmese subtitles for The death of the universe | |
|
|
sann tint edited Burmese subtitles for The death of the universe | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for The death of the universe |