(h) TROM - 2.9 Justice

Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε στο χρηματικό
σύστημα υπόκειται σε ερμηνεία

κι η συμπεριφορά μας
δημιουργείται από το περιβάλλον,

που είναι διαφορετικό για τον καθένα.

Εάν πιστεύουμε ότι τα γονίδια μπορούν να
προδιαθέσουν συγκεκριμένες συμπεριφορές,

τότε το παρόν σύστημα δικαιοσύνης
καθίσταται άχρηστο.

Εάν το περιβάλλον ήταν ίδιο για τον καθένα
και λαμβάνοντας υπόψιν τα γονίδια,

τότε το σύστημα δικαιοσύνης
θα ήταν πιο δίκαιο.

Γιατί όμως χρειάζεσαι σύστημα δικαιοσύνης;
Επειδή υπάρχουν αδικίες;

Αλλά γιατί υπάρχουν αδικίες;

Λόγω του περιβάλλοντος,
της έλλειψης προϊόντων και υπηρεσιών.

Λόγω της ανισότητας μεταξύ ανθρώπων;

Στο χρηματοπιστωτικό σύστημα
οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι.

Οι διαφορές μεταξύ κοινωνικών τάξεων
μπορούν να είναι τεράστιες.

Άρα, ένα σύστημα δικαιοσύνης δεν θα
ήταν χρήσιμο σ’ ένα χρηματικό σύστημα.

Είναι απλά μια αποδεχτή ιδέα,
τίποτα περισσότερο.

Ακόμα και λέξεις
όπως εγκληματική συμπεριφορά.

Ποιος θεωρείται κατά συρροήν δολοφόνος;

Είναι μήπως ένας άντρας με πολυβόλο
που σκοτώνει πολλούς ανθρώπους;

Ποιος θεωρείται φονιάς ή εγκληματίας;

Ο βασιλιάς Σολομώντας είχε
χιλιάδες γυναίκες.

Στις μέρες μας θα τον συνέλαβαν
με κατηγορίες διγαμίας.

Έτσι λοιπόν, ό,τι αποκαλείς
«θαυμαστή συμπεριφορά» στο παρελθόν,

δεν βγάζει νόημα.

Εγώ νομίζω πως οι δικηγόροι
θα θεωρούνται εγκληματίες στο μέλλον,

το ίδιο κι όλοι οι πολιτικοί.

Θα θεωρούνται εγκληματίες, διότι εσκεμμένα
λένε πράγματα που αρέσουν στο λαό.

Δεν λένε πάντα την αλήθεια,
διότι αυτό δεν θα τους οδηγούσε πουθενά.

Θα έλεγα, επίσης, πως οι ασφαλιστικές
εταιρείες που βάζουν μικρά γράμματα,

το κάνουν με εγκληματική πρόθεση.

Επομένως, το ποιον αποκαλείς εγκληματία
εξαρτάται απ' την κουλτούρα που ζεις.

Όταν οι Ρωμαίοι τάιζαν Χριστιανούς
στα λιοντάρια,

αυτό δεν θεωρούνταν
εγκληματική συμπεριφορά...

Σήμερα θα θεωρούνταν
εγκληματική συμπεριφορά.

Έτσι, πριν μιλήσεις
σε άλλους λέγοντας:

«Υπάρχει πάρα πολύ εγκληματικότητα
στον κόσμο γύρω μας»,

ρώτα τους τι εννοούν με τον όρο «έγκλημα».

Εννοούν άραγε ψευδή διαφήμιση;

Δηλαδή όλα αυτά που ισχυρίζονται
για τα χάπια τους οι εταιρείες;

Μήπως εννοούν πως όταν ο γιατρός
σού λέει ότι χρειάζεσαι μία εγχείρηση,

κι εσύ δεν ξέρεις αν προσπαθεί να
ξεπληρώσει το νέο σκάφος, το νέο σπίτι

ή εάν όντως χρειάζεσαι την εγχείρηση;

Με άλλα λόγια, είναι πολύ δύσκολο να
καθορίσεις την εγκληματική συμπεριφορά,

εκτός κι αν ορίσεις αυτό που εσύ εννοείς
με τον όρο «εγκληματική συμπεριφορά».

Ο τελευταίος ορισμός για τον εγκληματία
είναι: «Αυτός που έχει συλληφθεί».

Δεν μπορείς να πας και
να πεις σ’ έναν δικαστή:

«Όλα όσα κάνεις οφείλονται σε άγνοια.»

Κι απαντά: «Ενδιαφέρον. Τι εννοείς;
Πώς το αντιλαμβάνεσαι;»

Εγώ λέω πως αν πετύχεις ποτέ
έναν δικαστή που μιλάει έτσι,

τότε είσαι ήδη κοντά.

Δεν έχω πετύχει ποτέ κανέναν να λέει:
«Πώς το εννοείς αυτό;»

Επομένως, αν πεις σ' έναν δικαστή:
«Όλα όσα κάνεις είναι λάθος και αβάσιμα.»

«Μπορεί και να γινόσουν ένας πρωτόγονος,
ένας κυνηγός κεφαλιών.»

«Βάζεις ανθρώπους στη φυλακή,

δικάζοντάς τους δίχως να ξέρεις
τίποτα για το ιστορικό τους».

Θα απαντούσε:
«Ξέρω πολλά για αυτόν...»

«Είναι εγκληματίας
και έχει ξανακάνει φυλακή».

Αυτό είναι το μέτρο σύγκρισής του,
η συσχετιστική του μνήμη.

Όλες μας οι πράξεις βασίζονται
στην συσχετιστική μας μνήμη.

Καταλαβαίνεις τι σημαίνει αυτό;

Βασίζονται στην εμπειρία σου
κι όχι στην αληθινή πραγματικότητα.

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι
που μπορούν να προσλάβουν δικηγόρο

που μπορεί απλώς να κοιτάξει τον άλλον
και να σιχυριστεί: «Αυτός έχει βιάσει».

Κι ίσως του απαντήσουν:

«Μα το ίδιο δεν έχεις ξαναϊσχυριστεί
σε προηγούμενο δικαστήριο;»

Ή θα μπορούσε να κάνει μια γυναίκα
να φανεί ως φτηνή ιερόδουλη.

Εάν έχεις έναν αρκετά καλό δικηγόρο,

μπορεί να πάρει το οτιδήποτε
ο οποιοσδήποτε πει και να το διαστρεβλώσει.

Με καταλαβαίνεις τι εννοώ;

Κι αν αντέχεις οικονομικά
έναν μέτριο δικηγόρο,

τότε ίσως καταλήξεις
για δύο χρόνια στη φυλακή.

Εάν αντέχεις οικονομικά έναν καλό δικηγόρο,

τότε ίσως να πάρεις δύο εβδομάδες
ή έναν μήνα δοκιμαστικής περιόδου.

Άρα οι δικηγόροι πρέπει να καταλάβουν πως
απ’ αυτό και μόνο είναι διεφθαρμένοι.

Εάν μπορείς να προσλάβεις καλύτερο
δικηγόρο απ’ ότι εγώ μπορώ,

τότε έχεις διαφθαρεί,
επομένως κι ο δικηγόρος που σε υπεράσπιζε.

Αν ο δικηγόρος ήταν ειλικρινής,
θα έλεγε στον άλλο δικηγόρο:

«Έχεις δίκιο εδώ, δεν θα μπορούσα
να διαφωνήσω μαζί σου».

Μόνο εάν οι δικηγόροι ήταν ειλικρινείς.

Η τιμωρία αυτού του συστήματος δικαιοσύνης

είναι να στερεί απ’ το άτομο αυτά
που το σύστημα προσφέρει.

Αντικείμενα, υπηρεσίες, πρόσβαση,
πληροφορίες,

κλειδώνοντάς τον σε ένα δωμάτιο
σχεδόν άδειο.

Αλλά για να αξιοποιήσεις αυτά τα αγαθά
και υπηρεσίες εξ αρχής

θα πρέπει να δουλεύεις
για το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Μην το ξεχνάς αυτό.

Έτσι, το σύστημα δικαιοσύνης
στερεί από έναν τέτοιο άντρα

τη συμμετοχή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα,

κλειδώνοντας τον σε ένα εικονικά άδειο
δωμάτιο για μια χρονική περίοδο.

Ας δούμε λοιπόν τα αποτελέσματα

που έχουν οι φυλακές στους φυλακισμένους
και στους φρουρούς.

Στις αρχές του 1970 πραγματοποιήθηκε
ένα πείραμα στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ

σχετικά με τη ψυχολογία
των φυλακισμένων ανθρώπων

από τον ψυχολόγο Ζιμπάρντο
και τους συναδέλφους του,

οι οποίοι έφτιαξαν τη δική τους φυλακή

στο υπόγειο του κτιρίου Ψυχολογίας
στο Στάνφορντ.

Οι μαθητές που συμμετείχαν εθελοντικά
στην μελέτη ελέγχθηκαν προσεκτικά.

Κάθε μαθητής, προκειμένου να συμμετάσχει,

θα έπρεπε να είναι υγιής
ψυχολογικά και σωματικά.

Ορισμένοι μαθητές επιλέχθησαν τυχαία
ώστε να υποδύονται τους φυλακισμένους,

ενώ άλλοι τους φρουρούς.

Οι ερευνητές εξέπληξαν τους φυλακισμένους
συλλαμβάνοντας τους απ' την οικία τους.

Οι φυλακισμένοι πέρασαν
από μια σειρά διαδικασιών,

ώστε να καθιερώσουν τη νέα τους
κατώτερη κοινωνική θέση.

Ζούσαν σε μικροσκοπικά κελιά
για 24 ώρες την ημέρα,

απομακρυσμένοι απ' το συνηθισμένο
περιβάλλον τους.

Ο κρατούμενος "819" έπραξε λάθος!

Ο κρατούμενος "819" έπραξε λάθος!
[Επαναλαμβάνουν συνεχώς]

Οι φύλακες ωστόσο δούλευαν μονάχα
οκτάωρη βάρδια

και επέστρεφαν στην κανονική τους
ρουτίνα ως μαθητές,

όταν έφευγαν απ’ τη δουλειά τους.

Αυτό που συνέβη τους εξέπληξε όλους,
συμπεριλαμβανομένου του καθηγητή Ζιμπάρντο.

Η ψευδαίσθηση αντικατέστησε
την πραγματικότητα.

Το όριο μεταξύ του ρόλου που έπαιζαν

και της πραγματικής τους ταυτότητας
είχε διαγραφεί.

[φωνητικές αλληλεπιδράσεις των μαθητών]

Καλά παιδιά έγιναν βίαιοι φύλακες,

υγιή παιδιά έγιναν άρρωστα.

Ενεργητικά παιδιά έγιναν παθητικά
και συμπεριφέρονταν σαν υπνωτισμένα.

Η κατάσταση έγινε τόσο ανεξέλεγκτη
που πολλοί κρατούμενοι παρουσίασαν

αντιδράσεις υπερβολικού στρες
κι έτσι τους άφησαν ελεύθερους.

Νιώθω πραγματικά χάλια
και δεν ξέρω τι μου συμβαίνει...

Πρέπει να φύγω,
να δω ένα γιατρό, οτιδήποτε.

Δεν μπορώ να κάτσω να φάω.

Τα έχω «παίξει».
Πώς αλλιώς να στο εξηγήσω...

Δεν την παλεύω άλλο. ΒΓΑΛΤΕ ΜΕ ΕΞΩ! ΤΩΡΑ!

Γαμώτο, είμαι χάλια!
Δεν μπορείς να με καταλάβεις...

Μα το Θεό, καίγομαι μέσα μου.
Τι δεν καταλαβαίνεις;

[παραλήρημα φυλακισμένου]

Ο μαθητής που είδαμε ήταν
μέσα στο πείραμα μόνο για 36 ώρες.

Κάθε μέρα ύστερα απ'
αυτό το περιστατικό,

είχαμε από έναν φυλακισμένο
με παρόμοια αντίδραση.

Επομένως, στο τέλος των 5 ημερών
είχαμε 5 παιδιά,

που αν και είχαν επιλεγεί
διότι ήταν κανονικά και υγιή,

στο τέλος εκδήλωσαν
συναισθηματική κατάρρευση.

Ωστόσο κανείς δεν είπε:
«Τα παρατάω απ’ το πείραμα.»

Είχαν αποπροσανατολιστεί τελείως!

Τι είδους φύλακας θα ήσουν εσύ;
Σαδιστικός ή υποστηρικτικός;

Θα ήσουν ένας υπάκουος κρατούμενος
ή ένας ήρωας αντίστασης;

Αυτή η μελέτη,
όπως και το πείραμα του Μίλγκραμ,

δεν είναι αντιπροσωπευτικά της έρευνας
στην κοινωνική ψυχολογία.

Ορισμένοι ψυχολόγοι αισθάνονται πως
αυτές οι μελέτες παραβιάζουν ηθικές οδηγίες

και θα έπρεπε να μην είχαν γίνει ποτέ.

Ορισμένες φορές ακόμη
κι ο ίδιος ο καθηγητής Ζιμπάρντο

ξεχνούσε πως επρόκειτο για πείραμα
και δρούσε σαν αρχιφύλακας.

Αν και το πείραμα επρόκειτο
να διαρκέσει 2 εβδομάδες,

ακυρώθηκε στις 6 μέρες.

Μου δόθηκε ένας ρόλος,
εννοώ μια δουλειά, λέγοντάς μου:

«Η δουλειά σου είναι να κρατάς
τους ανθρώπους αυτούς σε τάξη».

Τότε σίγουρα δεν
είσαι ο εαυτός σου.

Εϊσαι ακριβώς δίπλα τους,
αλλά σε διαφορετικό ρόλο.

Γίνεσαι πραγματικά εκείνο
το άτομο (που υποδύεσαι).

Φοράς τη στολή του φρουρού,
φοράς τα γυαλιά,

πιάνεις το μαχαίρι και
υποδύεσαι το ρόλο σου.

Αυτό είναι το κοστούμι σου και πρέπει
να συμπεριφέρεσαι ανάλογα όταν το φοράς.

Πραγματικά αισθανόμουν πως μου ήταν
αδύνατο να συμπεριφερθώ έτσι.

Έμεινα...

έκπληκτος.

Δυσαρεστήθηκα όταν συνειδητοποίησα
πως θα μπορούσα να ...

ότι θα μπορούσα να συμπεριφερθώ με τρόπο

τόσο ασυνήθιστο απ’ οτιδήποτε
θα μπορούσα να σκεφτώ.

Κι ιδιαίτερα όσο έκανα ό,τι έκανα,
δεν ένιωθα να το μετανιώνω.

Δεν ένιωθα κάποια ενοχή.
Μόνο πολύ αργότερα.

Μονάχα μετά, όταν άρχισα να συλλογίζομαι
τι είχα κάνει, τότε ξεκίνησα να ...

Αυτή η συμπεριφορά άρχισε να με κυριεύει
και συνειδητοποίησα πως ...

ήταν μια πτυχή του εαυτού μου
που δεν είχα παρατηρήσει ποτέ πριν.

Ένιωθες σαν φυλακισμένος. Δεν το θεώρησα
ως ένα πείραμα ή μία προσομοίωση,

αλλά σαν μια φυλακή που διαχειριζόταν
από ψυχολόγους αντί του κράτους.

Άρχισα να αισθάνομαι πως η ταυτότητα,
το άτομο που ήμουν...

όταν αποφάσισα να μπω στη φυλακή,
είχε χαθεί από μέσα μου.

Ένιωθα πως είχε χαθεί εντελώς.

Κι ότι στην τελική δεν ήμουν εκείνος.
Ήμουν πλέον ο "416".

Ήμουν στην ουσία ο αριθμός μου
κι ο "416" θα πρέπει αποφασίσει τι θα κάνω.

Έμαθα πράγματα που ποτέ
δεν είχα μάθει από πρώτο χέρι.

Είχα διαβάσει σχετικά μ’ αυτό.
Διάβασα πολλά σχετικά.

Αλλά ποτέ δεν το είχα ζήσει από πρώτο χέρι.

Δεν έχω δει κανέναν να αλλάζει έτσι.

Και το ήξερα, ότι είσαι καλό παιδί.

Καταλαβαίνεις;

Πράγματι, ξέρω ότι είσαι ένα καλό παιδί.

Δεν μπορώ να το καταλάβω,
επειδή ξέρω σε τι μπορείς να μετατραπείς.

Γνωρίζω τι έχεις πρόθεση
να κάνεις, εάν πεις:

«Ωραία λοιπόν, δεν πρόκειται
να πληγώσω κανέναν,

είναι μία πιεστική κατάσταση
και θα τελειώσει σε δύο εβδομάδες».

- Εσύ λοιπόν τι θα έκανες σ’ αυτήν τη θέση;

- Δεν ξέρω.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ:
1. Πρόληψη
2. Εκπαίδευση

Η λύση θα μπορούσε να είναι μια προσπάθεια
να αποφύγεις τις καταστάσεις

που απαιτούν δικαιοσύνη, δηλαδή πρόληψη.

Ξανά εκπαίδευση και
σε ακραίες περιπτώσεις,

όπως πνευματική ασθένεια,
ιατρική περίθαλψη.

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν μπορεί
να εμποδίσει τέτοιες καταστάσεις,

διότι οι άνθρωποι δεν θεωρούνται ίσοι.

Μπορεί να υπάρχουν τεράστιες διαφορές
μεταξύ κοινωνικών τάξεων.

Το περιβάλλον δημιουργεί τη συμπεριφορά.

Η προδιάθεση των γονιδίων
ενεργοποιείται από το περιβάλλον.

Η γλώσσα υπόκειται σε ερμηνεία.

Το σημερινό περιβάλλον είναι άνισο.

Με αυτές τις επιρροές το σύστημα
δικαιοσύνης θεωρείται άχρηστο.