Μπορούμε να αρχίσουμε να κερδίζουμε τη μάχη του καρκίνου

Μάθετε για τις τελευταίες τεχνολογίες στον πόλεμο εναντίον του καρκίνου από τον Άνταμ ντε λα Ζέρντα, ερευνητή στο Στάνφορντ, που δουλεύει πάνω σε -δικής του έμπνευσης- τεχνολογίες αιχμής. Χρησιμοποιώντας μια ξεχωριστή τεχνολογία απεικόνισης, η οποία φωτίζει σωματίδια χρυσού που είναι ειδικά στην αναζήτηση καρκινικών κυττάρων μετά την χορήγησή τους στο σώμα, ο ντε λα Ζέρντα ελπίζει να δείξει το δρόμο στους χειρούργους, ώστε να αφαιρούν ακόμα και το παραμικρό ίχνος από θανατηφόρους όγκους.

«Κηρύσσουμε τον πόλεμο στον καρκίνο

και θα τον κερδίσουμε μέχρι το 2015».

Αυτό ανήγγειλε το Αμερικάνικο Κογκρέσο
και το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου

μόλις λίγα χρόνια πριν, το 2003.

Δεν ξέρω για σας,
αλλά εμένα αυτό δε με πείθει.

Δε νομίζω πως κερδίσαμε τον πόλεμο ακόμα,

και δε νομίζω ότι μπορεί
αυτό να αμφισβητηθεί.

Εδώ θα σας εξηγήσω ότι ένας βασικός λόγος

που δεν κερδίζουμε τον πόλεμο αυτό

είναι επειδή πολεμάμε στα τυφλά.

Θα ξεκινήσω με μια ιστορία
για έναν καλό μου φίλο.

Το όνομα του είναι Έχουντ

και πριν από λίγα χρόνια διαγνώστηκε
με καρκίνο στον εγκέφαλο.

Και όχι μ' έναν οποιονδήποτε τύπο:

διαγνώστηκε με έναν
από τους πιο θανατηφόρους τύπους.

Ηταν τόσο θανατηφόρος

που οι γιατροί του είπαν
ότι του μένουν 12 μήνες ζωής

και μέσα σ' αυτούς τους 12 μήνες
πρέπει να βρουν μια θεραπεία.

Πρέπει να βρουν μια θεραπεία

κι αν δεν μπορέσουν,
θα πεθάνει.

Τα καλά νέα, του είπαν,

είναι ότι μπορούν να επιλέξουν
από αμέτρητες θεραπείες,

αλλά τα κακά νέα είναι

ότι για να είναι σε θέση να πουν
αν μια θεραπεία λειτουργεί ή όχι,

χρειάζονται περίπου τρεις μήνες.

Οπότε, δεν μπορούν
να δοκιμάσουν πολλές θεραπείες.

Ο Έχουντ ξεκινάει λοιπόν
την πρώτη του θεραπεία

και κατά τη διάρκειά της,
μόλις μερικές μέρες μετά,

τον συναντώ και μου λέει:
«Άνταμ, νομίζω οτι λειτουργεί.

Νομίζω ότι σταθήκαμε τυχεροί.
Κάτι συμβαίνει».

Τον ρωτάω: «Aλήθεια;
Πώς το ξέρεις, Έχουντ;»

Μου απαντά: «Αισθάνομαι
τόσο άσχημα μέσα μου.

Κάτι πρέπει να δουλεύει σωστά,

πρέπει».

Δυστυχώς, τρεις μήνες αργότερα,
πήραμε τα νέα ότι δε δούλεψε.

Οπότε ο Έχουντ ξεκινά τη δεύτερη θεραπεία.

Και πάλι η ίδια ιστορία.

«Αισθάνομαι τόσο άσχημα,
κάτι πρέπει να δουλεύει».

Και μετά από τρεις μήνες,
παίρνουμε πάλι άσχημα νέα.

Ο Έχουντ ξεκινά την τρίτη,
και μετά την τέταρτη θεραπεία.

Και μετά, όπως είχε προβλεφθεί,
ο Έχουντ πεθαίνει.

Όταν ένας πολύ κοντινός σου άνθρωπος
περνάει μια τόσο μεγάλη δοκιμασία,

πλημμυρίζεις με συναισθήματα.

Πολλά πράγματα
περνούν απ' το μυαλό σου.

Για μένα, ήταν κυρίως οργή.

Εξοργίστηκα. Πώς είναι δυνατόν αυτό
να είναι ό,τι καλύτερο έχουμε να δώσουμε;

Κι άρχισα να το ερευνώ όλο και πιο πολύ.

Όπως φάνηκε, δεν ήταν ό,τι καλύτερο
μπορούσε να γίνει για τον Έχουντ.

Δεν είναι ό,τι καλύτερο μπορούν να κάνουν
οι γιατροί γενικά σε τέτοιους ασθενείς.

Γενικώς δεν τα καταφέρνουμε
και τόσο καλά με τον καρκίνο.

Πήρα μια από εκείνες τις στατιστικές,

που είμαι σίγουρος ότι κάποιοι
από εσάς τις έχετε ξαναδεί,

κι αυτή δείχνει πόσοι ασθενείς
πέθαναν εξαιτίας του καρκίνου,

-σ' αυτή τη περίπτωση γυναίκες στις ΗΠΑ-

απο τη δεκαετία του 1930.

Θα παρατηρήσετε ότι δεν έχουν αλλάξει
και πολλά από τότε.

Παραμένει ένα μεγάλο πρόβλημα.

Θα δείτε μερικές αλλαγές, βέβαια.

Για παράδειγμα, αυξάνεται
ο καρκίνος του πνεύμονα.

Σας ευχαριστούμε τσιγάρα.

Επίσης, για παράδειγμα,
ο καρκίνος στο στομάχι,

που κάποτε ήταν ένας από τους
πιο θανατηφόρους,

έχει ουσιαστικά εξαλειφθεί.

Γιατι συμβαίνει αυτό; Ξέρει κανείς;

Γιατί η ανθρωπότητα δεν πλήττεται
πλέον απο τον καρκίνο στο στομάχι;

Ποιο ήταν εκείνο το τεράστιο
επιστημονικό επίτευγμα της ιατρικής

που έσωσε την ανθρωπότητα
από τον καρκίνο του στομάχου;

Ήταν μήπως ένα καινούριο φάρμακο,
ή καλύτερη μέθοδος διάγνωσης;

Έχετε δίκιο, ναι.

Ήταν η ανακάλυψη του ψυγείου

και το γεγονός ότι δεν τρώμε πλέον
χαλασμένα κρέατα.

Οπότε, το καλύτερο
που μας συνέβη μέχρι τώρα

στην ιατρική έρευνα του καρκίνου

είναι το γεγονός
ότι ανακαλύφθηκε το ψυγείο.

(Γέλια)

Ναι, ξέρω.

Δεν τα πάμε τόσο καλά εδώ.

Δε θέλω να μειώσω τη πρόοδο

και όσα έχουμε καταφέρει
στην έρευνα για τον καρκίνο.

Γίνεται καλή έρευνα στο καρκίνο
περισσότερο από 50 χρόνια τώρα

κι ανακαλύψαμε τεράστιας σημασίας
δεδομένα για τον καρκίνο.

Πέρα όμως απ' αυτό,

έχουμε ακόμα πολύ δύσκολη δουλειά
μπροστά μας.

Και πάλι, υποστηρίζω
ότι ο κυριότερος λόγος

που δεν τα έχουμε πάει ιδιαίτερα καλά,

είναι επειδή πολεμάμε στα τυφλά.

Εδώ ακριβώς έρχεται
η ιατρική απεικόνιση.

Εδώ έρχεται η δική μου δουλειά.

Για να πάρετε μια ιδέα από
την καλύτερη ιατρική απεικόνιση

στις μέρες μας σε ασθενείς
με καρκίνο στον εγκέφαλο

ή γενικά σε όλους τους καρκινοπαθείς,

δείτε αυτήν την τομογραφία PET.

Πάμε να δούμε.

Aυτό είναι ένα PET/CT scan,

και με αυτό θα δείτε

με το CT scan πού είναι τα κόκαλα,

και με το PET scan τη θέση των όγκων.

Αυτό που βλέπετε εδώ

είναι ένα μόριο σακχάρου

που φέρει μια μικρή σήμανση

και ειδοποιεί εμάς, έξω από το σώμα,

«Γεια, εδώ είμαι».

Αυτά τα μόρια σακχάρων χορηγούνται
στους ασθενείς σε τεράστιες ποσότητες

και πηγαίνουν σ' όλο το σώμα

ψάχνοντας κύτταρα που πεινάνε για σάκχαρα.

Θα δείτε, για παράδειγμα
ότι η καρδιά φωτίζεται εδώ.

Είναι επειδή η καρδιά
χρειάζεται πολλά σάκχαρα.

Επίσης, θα δείτε να φωτίζεται
η ουροδόχος κύστη.

Αυτό συμβαίνει επειδή
η ουροδόχος κύστη καθαρίζει

το σώμα μας από τα σάκχαρα.

Επίσης, θα δείτε κι άλλα φωτεινά σημεία,

τα οποία είναι βασικά οι όγκοι.

Πρόκειται για μια θαυμάσια τεχνολογία.

Για πρώτη φορά μπορούμε
να κοιτάξουμε μέσα στο σώμα κάποιου

χωρίς να παίρνουμε ένα-ένα τα κύτταρα

και να τα βάζουμε στο μικροσκόπιο.

Μας επιτρέπει να βλέπουμε
μέσα στο σώμα με μη-επεμβατικό τρόπο,

και να ρωτάμε, «Έχει γίνει μετάσταση;

Πού είναι;»

Τα PET scan μας δείχνουν ξεκάθαρα

πού ακριβώς βρίσκεται ο όγκος.

Όσο κι αν φαίνεται θαυματουργό,

δυστυχώς, δεν είναι και τόσο φοβερό.

Δείτε αυτά τα μικρά σημεία εδώ.

Μπορείτε να μαντέψετε πόσα καρκινικά
κύτταρα υπάρχουν σε κάθε όγκο;

Περίπου 100 εκατομμύρια καρκινικά κύτταρα

κι αφήστε με να βεβαιωθώ
ότι αντιλαμβάνεστε το μέγεθος.

Σε κάθε μία απο αυτές τις μικρές κουκίδες

που βλέπετε στην εικόνα,

πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον
100 εκατομμύρια καρκινικά κύτταρα

για να μπορεί να εντοπιστεί.

Αυτός ο αριθμός μπορεί
να σας φαίνεται πολύ μεγάλος

και όντως είναι πολύ μεγάλος.

Είναι ένας απίστευτα μεγάλος αριθμός,

επειδή για να εντοπίσουμε κάτι
αρκετά νωρίς

και να κάνουμε κάτι γι' αυτό,
κάτι ουσιώδες,

πρέπει να βρούμε όγκους
μεγέθους χιλιάδων κυττάρων,

ιδανικά σε μέγεθος λίγων μόνο κυττάρων.

Οπότε, είμαστε μακριά ακόμα
απ' αυτό τον στόχο.

Θα κάνουμε ένα μικρό πείραμα τώρα.

Θα ζητήσω από τον καθένα σας

να φανταστεί ότι
είναι χειρούργος εγκεφάλου.

Και βρίσκεστε σε μια χειρουργική αίθουσα,

όπου υπάρχει ένας ασθενής μπροστά σας,

και στόχος σας είναι
να αφαιρέσετε τον όγκο.

Κοιτάτε λοιπόν τον ασθενή,

το δέρμα και το κρανίο
έχουν ήδη αφαιρεθεί,

και βλέπετε τον εγκέφαλο.

Το μόνο που ξέρετε για τον ασθενή

είναι ότι έχει έναν όγκο
στο μέγεθος μπάλας του γκολφ,

στον δεξιό πρόσθιο λοβό του εγκεφάλου του.

Μέσες άκρες αυτό γνωρίζετε.

Τον κοιτάζετε και
όλα λίγο-πολύ μοιάζουν ίδια,

επειδή στον εγκέφαλο
o καρκινικός ιστός και ο υγιής ιστός

φαίνονται ακριβώς ίδιοι.

Οπότε αρχίζετε με τον αντίχειρα

να πιέζετε σιγά σιγά τον εγκέφαλο,

επειδή οι όγκοι είναι
λίγο πιο σκληροί, πιο άκαμπτοι,

οπότε δοκιμάζετε λίγο εδώ,
λίγο παραπέρα, και λέτε:

«Φαίνεται πως ο όγκος είναι ακριβώς εδώ».

Οπότε, παίρνετε το μαχαίρι σας
και αφαιρείτε τον όγκο

κομμάτι, κομμάτι.

Και καθώς αφαιρείτε τον όγκο,

φτάνετε σ' ένα σημείο,
όπου σκέφτεστε:

«Εντάξει, τελείωσα,
έχω αφαιρέσει τα πάντα».

Σ' αυτό το σημείο,

ακόμα κι αν όλα αυτά μέχρι τώρα
σας ακούστηκαν τρελά,

πρόκειται να έρθετε αντιμέτωπος
με την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής σας.

Επειδή πρέπει να αποφασίσετε:

να σταματήσετε εδώ
και ν' αφήσετε τον ασθενή να φύγει,

ρισκάροντας ν' αφήσετε πίσω έστω
και λίγα καρκινικά κύτταρα

που απλά δεν τα είδατε,

ή να αφαιρέσετε λίγα επιπλέον σημεία,

συνήθως ένα με δυο εκατοστά
γύρω από τον όγκο,

ώστε να είστε σίγουροι
ότι αφαιρέσατε τα πάντα;

Αυτή η απόφαση δεν είναι εύκολη,

και δυστυχώς τέτοιες αποφάσεις

οι νευροχειρούργοι πρέπει
να τις παίρνουν καθημερινά,

όταν βλέπουν τους ασθενείς τους.

Θυμάμαι που συζητούσα
με κάποιους φίλους στο εργαστήριο,

και λέγαμε, «πρέπει να υπάρχει
καλύτερος τρόπος».

Δεν το λέγαμε βέβαια έτσι απλά,
σαν κουβέντα μεταξύ φίλων.

Πρέπει όντως να υπάρχει καλύτερος τρόπος.

Ειναι απλά απίστευτο.

Οπότε γυρίσαμε προς τα πίσω.

Θυμάστε την τομογραφία PET
και τα σάκχαρα που λέγαμε;

Τι θα γινόταν αν αντί για μόρια σακχάρων,

παίρναμε μικρά σωματίδια
φτιαγμένα από χρυσό

και τα προγραμματίζαμε, κάνοντας
μερικές χημικές τροποποιήσεις,

ώστε να ψάξουν για καρκινικά κύτταρα;

Και μετά να ενέσουμε αυτά
τα σωματίδια χρυσού

στους ασθενείς κατά δισεκατομμύρια,

για να πάνε σε όλο τους το σώμα,

και σαν κρυφοί πράκτορες, αν θέλετε,

να περάσουν
από κάθε κύτταρο στο σώμα μας,

να του χτυπήσουν την πόρτα,

και να ρωτήσουν:
«Είσαι υγιές ή καρκινικό;»

Εάν είσαι υγιές, προχωράμε παρακάτω.

Εάν είσαι καρκινικό,
μένουμε εδώ και σε φωτίζουμε

και μας λες: «Εδώ είμαι, κοιτάξτε με».

Αυτό θα γινόταν με κάποιες ωραίες κάμερες

που σχεδιάσαμε στο εργαστήριο.

Τότε, ίσως μπορούσαμε
να καθοδηγήσουμε τους χειρούργους

να αφαιρέσουν μόνο τον όγκο
και όχι τον υγιή ιστό.

Έτσι, το δοκιμάσαμε,
και, ναι, λειτουργεί καλά.

Θα σας δείξω λοιπόν ένα παράδειγμα.

Αυτό που βλέπετε εδώ

είναι η εικόνα από εγκέφαλο ποντικού

στον οποίο εμφυτεύσαμε

ένα μικροσκοπικό όγκο.

Αυτός ο όγκος τώρα
μεγαλώνει στον εγκέφαλό του,

οπότε πήραμε έναν γιατρό και του ζητήσαμε

να χειρουργήσει το ποντίκι
σαν να ήταν ασθενής,

και να αφαιρέσει τον όγκο κομμάτι-κομμάτι.

Καθώς χειρουργεί,

θα παίρνουμε εικόνες για να εντοπίσουμε
τα σωματίδια χρυσού.

Ξεκινάμε πρώτα

χορηγώντας τα σωματίδια χρυσού
στο ποντίκι,

και θα δούμε, ακριβώς εδώ τέρμα αριστερά,

την εικόνα στο κάτω μέρος

που μας δείχνει πού βρίσκονται
τα σωματίδια χρυσού.

Το καλό είναι
ότι αυτά τα σωματίδια χρυσού

βρήκαν τον δρόμο τους μέχρι τον όγκο,

και μετά φωτίζουν και μας λένε,
«Εδώ είμαστε, εδώ είναι ο όγκος».

Τώρα βλέπουμε τον όγκο,

αλλά δε θα τον δείξουμε ακόμα στο γιατρό.

Ζητάμε από τον γιατρό
ν' αρχίσει να αφαιρεί τον όγκο.

Βλέπετε εδώ ότι έχει αφαιρεθεί
το πρώτο τεταρτημόριο του όγκου,

και τώρα αυτό το τεταρτημόριο
του όγκου λείπει.

Ο γιατρός έκοψε μετά
το δεύτερο κομμάτι, το τρίτο,

και τώρα φαίνεται να έχει τελειώσει.

Σ' αυτό το στάδιο,
ήρθε ο γιατρός και μας είπε:

«Ωραία, τελείωσα.
Τι άλλο θέλετε να κάνω;

Να το αφήσω ως έχει

ή θέλετε να αφαιρέσω λίγα κομμάτια ακόμα;»

Και του λέμε , «Περίμενε,

σου ξέφυγαν αυτά τα δύο σημεία.

Αντί να αφαιρέσεις
αυτά τα τεράστια σημεία,

αφαίρεσε μόνο αυτές
τις δύο μικρές περιοχές.

Τις αφαιρείς, και μετά βλέπουμε».

Και ο γιατρός τις αφαίρεσε,
και ως εκ θαύματος,

ο καρκίνος έχει εξαφανιστεί εντελώς.

Το σημαντικό είναι

ότι δεν αφαιρέθηκε απλά
όλος ο καρκίνος

από τον εγκέφαλο του ασθενή

ή από αυτόν του ποντικού.

Το πιο σημαντικό είναι

ότι δεν αφαιρέσαμε
τεράστιες ποσότητες υγιούς ιστού

κατά τη διαδικασία.

Και τώρα μπορούμε
να φανταστούμε έναν κόσμο

στον οποίο γιατροί και χειρούργοι,
καθώς αφαιρούν έναν όγκο,

θα ξέρουν τι να αφαιρέσουν

χωρίς να μαντεύουν πλέον με τον αντίχειρα.

Είναι πολύ σημαντικό να αφαιρούνται
τα εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα.

Ακόμα κι αν είναι πολύ λίγα,

θα μεγαλώσουν και θα θρέψουν τον όγκο,

κι ο όγκος θα επανέλθει.

Βασικά, ο λόγος που σε ποσοστό 80-90%

αποτυγχάνουν τελικά αυτές οι επεμβάσεις

είναι αυτά τα λίγα κύτταρα
που μένουν πίσω,

τα εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα.

Αυτό λοιπόν είναι σαφώς πολύ καλό,

αλλά αυτό που θέλω να μοιραστώ μαζί σας,
είναι τι κάνουμε από δω και πέρα.

Στο εργαστήριό μου στο Στάνφορντ,

οι φοιτητές μου κι εγώ αναρωτιόμαστε,
πάνω σε τι να δουλέψουμε τώρα;

Νομίζω ότι η ιατρική απεικόνιση
θα εστιάσει

στο να κοιτάξουμε
μέσα στο ανθρώπινο σώμα

και να εντοπίσουμε καθένα από αυτά
τα κύτταρα ξεχωριστά.

Αυτή η δυνατότητα θα μας επιτρέψει

να εντοπίσουμε
τους όγκους πολύ νωρίτερα,

πριν να γίνουν 100 εκατομμύρια κύτταρα,
ώστε να κάνουμε κάτι γι' αυτό.

Εάν μπορέσουμε να δούμε
ξεχωριστά το κάθε κύτταρο,

αυτό θα μας επιτρέψει
να θέσουμε καίριες ερωτήσεις.

Στο εργαστήριο, φτάνουμε πλέον στο σημείο

που μπορούμε να θέσουμε
στα κύτταρα αυτά πραγματικές ερωτήσεις,

όπως το αν τα καρκινικά κύτταρα
ανταποκρίνονται στη θεραπεία ή όχι.

Αν όχι, θα ξέρουμε ότι πρέπει
να σταματήσουμε αμέσως τη θεραπεία,

μερικές μέρες μετά, όχι μετά από μήνες.

Και ασθενείς σαν τον Έχουντ

που υπόκεινται σε αυτές
τις απαίσιες χημειοθεραπείες,

δεν θα υποφέρουν

απο τις τρομακτικές παρενέργειες
των φαρμάκων

τα οποία τελικά ούτε καν τους βοηθάνε.

Ας είμαστε εδώ ειλικρινείς,

απέχουμε πολύ από το να νικήσουμε
το πόλεμο εναντίον του καρκίνου.

Αυτή είναι η αλήθεια.

Αλλά τουλάχιστον είμαι αισιόδοξος

ότι θα μπορέσουμε να πολεμήσουμε
με καλύτερες τεχνικές απεικόνισης

και πλέον όχι στα τυφλά.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)