Return to Video

Би хүн биш гэж үү? Эрүүгийн эрх зүйг шинэчлэе

  • 0:01 - 0:02
    Тэр бичихдээ:
  • 0:03 - 0:04
    "Би алдартай болохоороо
  • 0:04 - 0:07
    Марлон Петерсон гэдэг баатрын тухай
    хүмүүст хэлнэ" гэж билээ.
  • 0:08 - 0:10
    Над шиг харагддаг баатрууд ховор.
  • 0:11 - 0:12
    Яг үнэндээ
  • 0:12 - 0:14
    хог хаягдал л над шиг харагддаг.
  • 0:14 - 0:17
    Үгүй ээ, энэ нь яриа өдөх
    эсвэл харилцаа эхлүүлэх
  • 0:17 - 0:19
    тийм ч тааламжтай арга биш,
  • 0:19 - 0:22
    магадгүй та нар дотроо
    их гайхаж байгаа байх.
  • 0:22 - 0:25
    Яагаад энэ залуу өөрийгөө ингэж хэлнэ вэ?
  • 0:25 - 0:26
    Тэр юу гэх гэсэн юм бол?
  • 0:26 - 0:30
    Яаж хэн нэгэн түүнийг баатар гэхэд
    өөрийгөө хог гэж харж болдог юм бэ?
  • 0:31 - 0:34
    Хүмүүс хариултаас биш асуултаас
    илүү суралцдаг гэж би боддог.
  • 0:34 - 0:37
    Учир нь бид эргэлзэхдээ, асуулт тавихдаа
  • 0:37 - 0:40
    шинэ мэдээлэл авахад бэлэн болдог эсвэл
  • 0:40 - 0:44
    мэдэхгүй байгаадаа эвгүйрхсэн
    мэдрэмжтэйгээ тэмцэж байдаг.
  • 0:44 - 0:46
    Тиймээс л би энд байгаа юм:
  • 0:46 - 0:48
    хичнээн эвгүй байсан ч
  • 0:48 - 0:50
    нэгэн асуултыг асуух гэж.
  • 0:50 - 0:53
    Миний эцэг эх өмнөд Карибийн арал болох
  • 0:53 - 0:55
    Тринидад ба Тобагогийн хүмүүс.
  • 0:55 - 0:58
    Тринидад нь 20-р зуунд үүссэн
  • 0:58 - 1:00
    цорын ганц хөгжмийн зэмсэг болох
  • 1:00 - 1:02
    "ган төмөр" зэмсгийн орон.
  • 1:02 - 1:05
    Aфрикийн бөмбөрөөс үүсээд
  • 1:05 - 1:07
    Тринидадын ядуусын суу билгээс,
  • 1:07 - 1:10
    Америк цэргүүдийн үл
    тоомсорлолоос хувьссан
  • 1:10 - 1:13
    Лавэнтилл нэртэй хот...
  • 1:14 - 1:15
    Та нарт хэлэх ёстой байх,
  • 1:15 - 1:18
    Дэлхийн 2-р Дайны үед Америк
    цэргийн хүчээ Тринидадад байршуулсан,
  • 1:18 - 1:20
    тэгээд дайн дуусах үед
  • 1:20 - 1:23
    тэд арлыг хоосон тосны канистраар
    бохирдуулж орхисон...
  • 1:23 - 1:24
    тэдний хог.
  • 1:25 - 1:29
    Тэгээд иргэд тосны хаягдал савыг
  • 1:29 - 1:31
    аялгуут хөгжим болгон өөрчилж
  • 1:31 - 1:33
    ган төмөр зэмсгийг хийсэн.
  • 1:33 - 1:37
    Одоо хүртэл сонсдог Бэтховен,
    Боб Марли, 50 Цент...
  • 1:37 - 1:42
    тэд хогоор хөгжим бүтээсэн.
  • 1:43 - 1:45
    20 насны төрсөн өдрөөс 12 өдрийн өмнө,
  • 1:45 - 1:48
    Манхаттан хотод
  • 1:48 - 1:50
    би хүч хэрэглэсэн хулгайн
    хэргээр баривчлагдсан.
  • 1:51 - 1:53
    Хүмүүс кафед сууж байхад
  • 1:54 - 1:56
    4 хүн буудлагад өртөж,
  • 1:57 - 1:59
    2 хүн амиа алдсан.
  • 2:00 - 2:02
    Харин бидний 5 баривчлагдсан.
  • 2:02 - 2:05
    Бид Тринидад болон Тобагогийн
    бүтээл байсан.
  • 2:05 - 2:07
    Бид тэднийхээр бол "муу цагаачид" эсвэл
  • 2:07 - 2:11
    Трамп болон сая сая Америкчуудын
    гадуурхдаг цагаачдын хүүхдүүд байсан.
  • 2:12 - 2:15
    Би яг л илүүдэл материал шиг хаягдсан,
  • 2:15 - 2:17
    олон хүмүүс ч энэ нь зөв
    гэж үзсэн.
  • 2:17 - 2:21
    Би сурган хүмүүжүүлэх газар
    10 жил байхаар яллагдаж,
  • 2:22 - 2:27
    тэгээд л 10 жил 2 сар 7 хоног
    шоронд суусан.
  • 2:28 - 2:31
    Би тэдэнд хамаагүй учраас
    ял эдэлсэн:
  • 2:31 - 2:33
    хүмүүнлэг бүс үйлийн үр.
  • 2:33 - 2:35
    Сонирхолтой нь,
  • 2:35 - 2:40
    шоронгийн 10 жилд намайг аварсан ганц
    зүйл нь ар араасаа ирдэг захидлууд байв.
  • 2:40 - 2:43
    Залуу насны хамгийн муу үеэс уялдаатай
  • 2:43 - 2:46
    гэм буруу, харанхуйгаас гарахад тусалсан.
  • 2:46 - 2:48
    Хэн нэгэнд хэрэгтэй мэт санагдуулсан.
  • 2:49 - 2:51
    Тэр охин 13 настай байсан.
  • 2:51 - 2:54
    Тэр намайг 'баатар' гэж
    хардаг тухай бичсэн.
  • 2:54 - 2:57
    Би тэдгээр үгсийг уншаад
  • 2:57 - 2:59
    уйлж байснаа санаж байна.
  • 2:59 - 3:01
    Тэр охин бол
  • 3:01 - 3:04
    миний гэр болсон Брүүклинд багшилдаг
  • 3:04 - 3:06
    найзтайгаа хамтран бүтээсэн
  • 3:06 - 3:09
    захиагаар харилцах хөтөлбөрт
    хамрагдсан
  • 3:09 - 3:11
    50 сурагчийн нэг байсан юм.
  • 3:11 - 3:14
    Үүнийгээ Залуу Сургагчдын
    Хөтөлбөрт гэж нэрлэсэн.
  • 3:14 - 3:18
    Тэдгээр хүүхдүүд надтай
    түүхээ болон зовлонгоо
  • 3:18 - 3:19
    хуваалцах болгонд,
  • 3:19 - 3:23
    дуртай хүүхэлдэйгээ зураад
  • 3:23 - 3:24
    явуулах болгонд,
  • 3:25 - 3:29
    миний зөвлөгөө, захианд
    найддагаа хэлэх болгонд
  • 3:29 - 3:31
    би өөрийнхөө үнэ цэнийг мэдэрч байсан.
  • 3:32 - 3:35
    Энэ дэлхийд ямар хувь нэмэртэйг
    минь мэдрүүлдэг байсан.
  • 3:36 - 3:37
    Амьдралыг минь өөрчилж чадсан.
  • 3:38 - 3:40
    Тэдний надтай захиагаар хуваалцсан зүйлс,
  • 3:40 - 3:42
    өсвөр үеийнх нь түүхүүдээрээ,
  • 3:42 - 3:44
    тэд надад зөвшөөрөл олгосон.
  • 3:44 - 3:51
    Надад тэр 1999 оны 10 сарын үйл явдалд
    шалтаг биш шалтгаан байсныг
  • 3:51 - 3:54
    хүлээн зөвшөөрөх зориг өгсөн.
  • 3:55 - 3:57
    Буу авах нь пүүз авахаас амархан байдаг
  • 3:57 - 4:00
    нийгмээс олж авсан шарх хөнөөл,
  • 4:01 - 4:07
    14 насандаа буу тулгуулж
    хүчиндүүлсэн шаналал,
  • 4:08 - 4:10
    энэ бүгд надад шалтгаан байсан.
  • 4:10 - 4:12
    Тэр хортой шийдвэрийг гаргасан нь
  • 4:12 - 4:15
    ямар ч бололцоогүй биш байсныг...
  • 4:16 - 4:19
    Тэдгээр үг үсэг надад
    үнэхээр чухал байсан учраас,
  • 4:19 - 4:20
    бичих бас хүлээж авах,
  • 4:20 - 4:23
    мөн тэдгээр хүмүүстэй харилцах нь
    миний амьдралд
  • 4:23 - 4:24
    маш их нөлөөтэй байсан учраас,
  • 4:24 - 4:27
    би надтай хамт шоронд байсан найзуудтайгаа
  • 4:27 - 4:28
    үүнийг хуваалцахаар шийдсэн.
  • 4:28 - 4:30
    Аймшигтай гэмт хэргээс болж шоронд суугаа
  • 4:30 - 4:33
    миний найзууд Билл, Кори мөн Аерокс
  • 4:33 - 4:36
    бас л өөрсдийн бодол, үгсээ
    хүүхдүүдтэй хуваалцаж,
  • 4:36 - 4:38
    бусадтай холбогдох нандин
    мэдрэмжийг олж авсан.
  • 4:38 - 4:42
    Бид одоо нийтлэл бичигчид болон
    залуусын программ санаачлагчид
  • 4:42 - 4:43
    мөн сэтгэл гэмтлийн мэргэжилтнүүд
  • 4:43 - 4:45
    бас буун гэмт хэргээс сэрэмжлүүлэгчид
  • 4:45 - 4:47
    TED илтгэгч, бас....
  • 4:47 - 4:48
    (Инээд)
  • 4:48 - 4:49
    мөн сайн аавууд.
  • 4:49 - 4:52
    Үнийг л би хөрөнгө оруулалтын
    эерэг үр дүн гэнэ.
  • 4:53 - 4:54
    Дээрхээс өөр,
  • 4:54 - 4:58
    программаас суралцсан
    зүйл нь бид тарихдаа,
  • 4:58 - 5:02
    хаана ч байсан хамаагүй хүн
    төрөлхтөнд хөрөнгө оруулахдаа
  • 5:02 - 5:04
    бид гайхалтай шагнал хурааж болдог.
  • 5:05 - 5:07
    Сүүлийн үеийн эрүүгийн хуулийг хараад,
  • 5:07 - 5:10
    би ихэнхдээ Яагаад? гэж их гайхдаг...
  • 5:10 - 5:13
    яагаад зөвхөн хар тамхины хэрэг зэргээр
  • 5:13 - 5:16
    ял эдэлсэн хүмүүс бусдаас
    энэрэл хүртэж,
  • 5:16 - 5:20
    хүн гэдгээ хүлээн зөвшөөрүүлдэг юм бэ?
  • 5:21 - 5:24
    Эрүүгийн шүүн таслах систем нь
    хүний шударга ёс.
  • 5:24 - 5:25
    Би хүн биш гэж үү?
  • 5:27 - 5:31
    Хэрвээ бид бусдын гадуурхдаг
    Лавэнтиллийн хүмүүс,
  • 5:31 - 5:33
    эсвэл ядуу хорооллын иргэдийн
  • 5:33 - 5:35
    хамаарлыг дэмжихэд хөрөнгө оруулбал,
  • 5:35 - 5:38
    хүсээд байдаг нийгмээ бүтээж чадна.
  • 5:38 - 5:40
    Бид илүүг хийж чадна.
  • 5:40 - 5:43
    Бид зөвхөн хууль хэрэгжүүлэхэд
    хөрөнгө оруулахаас илүү хийж чадна,
  • 5:43 - 5:46
    учир нь заримдаа хууль бидэнд
    хамаарах мэдрэмжийг өгдөггүй,
  • 5:46 - 5:50
    энэ нь л яагаад олон хүмүүс
    хөнөөлтэй зүйл хийдгийн шалтгаан --
  • 5:50 - 5:52
    хамаарахын төлөө, нөлөөтэй байхын төлөө.
  • 5:53 - 5:57
    Буун түрэмгийлэл нь бусад нийгмийн
    асуудлаас зүгээр л харагдахуйц түвшнийх.
  • 5:58 - 6:01
    Бид бүгдийг хамруулах асуудалд
    анхаарал хандуулвал,
  • 6:01 - 6:06
    хувь хүний хариуцлага болон
    эдгэрэл оронд нь ирэх болно.
  • 6:06 - 6:09
    Энэ л л миний анхаардаг нийгмийн ажил,
  • 6:09 - 6:10
    учир нь хүмүүс ажилладаг.
  • 6:11 - 6:15
    Гэр бүл минь, би та нарыг тэр хэцүү
    ажлыг хийгээсэй гэж хүсч байна.
  • 6:15 - 6:17
    Бид хүртэх эрхгүй
  • 6:17 - 6:20
    сайхан сэтгэлээр хог гэж үзэгддэг,
  • 6:20 - 6:22
    амархан үл тоомсорлогдож
    гадуурхагддаг хүмүүст
  • 6:22 - 6:24
    зориулж ажил хийгээсэй гэж хүсч байна.
  • 6:25 - 6:26
    Би өөрөөсөө асууна.
  • 6:28 - 6:29
    Өнгөрсөн 2 сарын турш,
  • 6:29 - 6:32
    би 2 найзыгаа буудлагад алдсан,
  • 6:32 - 6:34
    Хоёулаа гэмгүй хүмүүс.
  • 6:35 - 6:38
    Нэг нь гэр лүүгээ
    алхаж байхдаа буудуулсан,
  • 6:39 - 6:42
    нөгөө нь Миамид амралтаараа
  • 6:42 - 6:44
    кафед өглөөний цайгаа ууж байхдаа.
  • 6:46 - 6:49
    Би өөрөөсөө найзуудыг минь үгүй хийсэн
  • 6:49 - 6:51
    тэр хүмүүсийн нийгэмд дэх үнэ цэнийг нь
  • 6:51 - 6:53
    харахыг хүсч байна, учир нь
  • 6:53 - 6:55
    миний үнэ цэнийг харах
    гэж хүмүүс хичээсэн.
  • 6:55 - 6:59
    Би хүмүүсийг өөрсдийнхөө чадавхыг
    сорихыг хүсч байна.
  • 6:59 - 7:01
    Хүний ертөнцийг өөрсдөө бүрэн үзэхийг,
  • 7:01 - 7:03
    анзаарахгүй байгаа хүмүүсийн
  • 7:03 - 7:06
    түүхийг бүрэн ойлгохыг хүсч байна.
  • 7:08 - 7:11
    Учир нь баатрууд бусдад
    танигдахаа хүлээж,
  • 7:11 - 7:13
    хөгжим бүтээгдэхийг хүлээнэ.
  • 7:14 - 7:15
    Баярлалаа.
  • 7:15 - 7:19
    (Алга ташилт)
Title:
Би хүн биш гэж үү? Эрүүгийн эрх зүйг шинэчлэе
Speaker:
Марлон Петерсон
Description:

Хориод насандаа үйлдсэн гэмт хэрэгтээ Марлон 10 жилийн ял авч, амьдрал нь хэнд ч хэрэггүй зүйл болж өнгөрсөн. Торны ард байхдаа тэр Брүүклин дэх сурагчидтай захиагаар харилцах сургалтад хамрагдаж, амьдралаа өөрчлөх боломжтой болсон. Энэхүү зоригтой яриандаа Марлон яагаад бид нийгэм гадуурхаж, үл тоодог хүмүүст анхаарал хандуулж, хөрөнгө оруулах хэрэгтэй вэ гэдгийг сануулна.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:32

Mongolian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.