Tại sao một số người bị dị ứng theo mùa? - Eleanor Nelson

Xem bài giảng đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/why-do-some-people-have-seasonal-allergies-eleanor-nelsen

Ôi, mùa xuân. Cỏ đua mọc, hoa nở, cây cối đâm chồi. Tuy nhiên, đối với những người bị dị ứng, sự phát triển của cuộc sống mới này có thể mang đến nhiều nỗi sợ hơn là niềm vui. Vậy, nguyên nhân gì phía sau sự tấn công định kỳ hằng năm của các dịch nhầy này? Eleanor Nelsen giải thích chuyện gì diễn ra khi hệ thống miễn dịch của bạn bị nhầm lẫn.

Bài giảng của Eleanor Nelson, hoạt ảnh hóa bởi TED-ed

Ôi, mùa xuân

Cỏ mọc xanh, hoa khoe sắc và cây nảy lộc

nhưng nếu bạn bị dị ứng,

thì thời khắc bùng nổ sự sống này gợi ra
nhiều sự khó chịu hơn là niềm vui

Bước ra ngoài, chỉ trong vài phút
bạn hắt hơi và nghẹt mũi

Mũi bạn đang chảy nước nhầy

Mắt bạn sưng lên và ướt nhèm

Cổ họng bạn thì ngứa ngáy

Đối với bạn và hàng triệu người khác,
đó là thời điểm dị ứng theo mùa.

Vậy, đằng sau sự công kích dữ dội
của nước mũi đấy là gì?

Câu trả lời nằm ngay trong bạn

Đó là hệ miễn dịch của bạn

Dị ứng theo mùa, còn gọi là Sốt mùa hè
hay Dị ứng Viêm mũi

là phản ứng của hệ miễn dịch quá nhạy cảm
trước những thứ không thực sự nguy hiểm

Phấn hoa từ cây và cỏ

và bào tử nấm li ti
tìm đường chui vào màng nhầy của bạn

và cơ thể bạn tấn công
những lữ khách vô hại này

giống cách chúng tấn công
những vi khuẩn lây nhiễm

Hệ miễn dịch có một bộ nhớ

Khi những thực thể lạ bị đánh dấu là
"Gây nguy hiểm"

những tế bào bạch cầu
tiết ra những kháng thể

sẽ xác định thủ phạm cho những lần sau.

Chúng sau đó sẽ điều tiết
hệ miễn dịch của cơ thể

Nhưng đôi khi, hệ miễn dịch
nhầm lẫn khi phân biệt

những thực thể vô hại
như phấn hoa.

Khi chúng lại tiếp xúc, những kháng thể
trên bề mặt của tế bào bạch cầu

nhận diện chúng và khóa lại

Điều này khiến tế bào tiết ra
những hóa chất gây viêm

như histamine

gây kích thích tế bào thần kinh

khiến mạch máu trong màng nhầy
sưng lên và tiết dịch

Nói cách khác, chính là ngứa họng, hắt hơi
nghẹt mũi và chảy nước mũi

Dị ứng, đôi khi, dù không phải luôn luôn
xuất hiện lần đầu suốt thời thơ ấu.

Nhưng tại sao một số gặp dị ứng
và một số khác thì không?

Dị ứng thường theo di truyền
nên gien di truyền có thể là một thủ phạm

Thực tế, sai sót trong một gien
có nhiệm vụ điều chỉnh hệ miễn dịch

cũng gây
tỉ lệ mắc dị ứng cao.

Môi trường mà bạn lớn lên
cũng là nguyên nhân.

Bị dị ứng khi còn là bé

sẽ làm bạn thực sự ít phát triển
thành dị ứng sau này.

Những người lớn lên ở trang trại,

những gia đình lớn,

và tại các nước đang phát triển
thường ít mắc phải dị ứng hơn,

Dù có nhiều trường hợp ngoại lệ,
nhưng phần lớn là do gien

Một giả thuyết khác cho rằng
khi còn nhỏ,

họ tiếp xúc với vi khuẩn
và các kí sinh trùng nhiều hơn

điều cùng phát triển với xã hội
săn bắt - hái lượm.

Gọi là giả thuyết vệ sinh

ý tưởng là khi hệ miễn dịch

chưa từng tiếp xúc với
loại vi khuẩn tương tự

điều đó sẽ khiến chúng sẽ tấn công
những vật thể vô hại

như phấn hoa.

Một giả thuyết khác là hệ miễn dịch
làm mạnh lên nhờ hàng loạt mầm bệnh

thường ít phản ứng gay gắt
với chất gây dị ứng

Phấn hoa là nguyên nhân chủ yếu,
vì ta tiếp xúc với chúng quá nhiều

nhưng có một danh sách dài
các tác nhân:

bụi,

da, lông động vật

nọc độc của côn trùng

dược phẩm

vài loại thực phẩm

có thể khiến hệ miễn dịch của bạn
mất kiểm soát.

Một số phản ứng có thể trở nên đáng sợ.

Một chứng dị ứng có thể biến tướng thành
phản ứng phản vệ toàn diện,

thường gây sưng tấy nghiêm trọng,

thở dốc

huyết áp thấp

Nó có thể gây chết người.

Cơ thể có phản ứng dị ứng với chính nó

gây nên rối loạn tự miễn dịch

như bệnh đa xơ cứng, lupus
và bệnh đái tháo đường tuýp 1.

Nhưng thậm chí những triệu chứng dị ứng
không nguy hiểm đến tính mạng

cũng khiến bạn khổ sở.

Vậy bạn có thể làm gì để khắc phục?

Dược phẩm có thể giúp
giảm bớt các triệu chứng

Loại thông dụng nhất
ngăn histamine bám lên tế bào

Thuốc chống histamine
ngăn chặn phản ứng gây viêm

Steroids có thể giúp giảm
sự nhạy cảm của hệ miễn dịch

Một phương pháp chữa bệnh về lâu dài
đó là Phương pháp tạo miễn dịch

Tiếp xúc có kiểm soát và tính toán

rồi tăng dần lượng chất gây dị ứng

có thể khiến hệ miễn dịch nhận diện rằng
chúng không phải là một mối nguy hiểm

Và nếu bạn đủ liều lĩnh,
Có một lựa chọn ít phổ biến là

Nuôi kí sinh trùng trong ruột.

Khi giun móc xuyên răng của chúng
vào thành ruột

chúng tiết ra hóa chất
làm trơ hệ miễn dịch

Một số nghiên cứu đề nghị rằng giun móc
có thể điều trị dị ứng

mà có thể là
1 nguyên nhân khác

khiến dị ứng trở nên thường gặp
ở các nước công nghiệp

nơi mà giun móc hiếm thấy.

Tất nhiên, bạn có thể chờ cho
bệnh dị ứng theo mùa qua đi

Phấn hoa giảm công kích
vào giữa hè,

cũng là vừa tới mùa cỏ phấn hương.