Nikt nie powinien umierać dlatego, że ma za daleko do lekarza

Choroba nie wybiera, ale dostęp do opieki mają wybrani. Lekarz Raj Panjabi ma odważną wizję udostępnienia opieki zdrowotnej każdemu i wszędzie. Laureat nagrody TED Prize w 2017 roku, Panjabi buduje Community Health Academy, globalną platformę mającą na celu zmodernizowanie sposobu uczenia się kluczowych umiejętności przez społecznych pracowników medycznych, tworząc przy okazji miejsca pracy.

Chcę podzielić się z wami
lekcją, której udzielił mi ojciec:

nie istnieją stany trwałe.

Mówił mi to wielokrotnie,

a ja boleśnie przekonałem się
o prawdziwości tej lekcji.

To ja w czwartej klasie.

Zdjęcie z kroniki szkolnej

w Monrowii, w Liberii.

Rodzice przenieśli się z Indii
do Afryki Zachodniej w latach 70.

i miałem zaszczyt tam dorastać.

Miałem dziewięć lat,

uwielbiałem kopać piłkę,

miałem bzika na punkcie
matematyki i przyrody.

Każde dziecko mogłoby marzyć
o życiu, jakie wtedy wiodłem.

Nie ma jednak stanów trwałych.

W wigilię Bożego Narodzenia 1989 roku

w Liberii wybuchła wojna domowa.

Zaczęła się na wsi

i w kilka miesięcy armie rebelianckie
dotarły do naszego miasta rodzinnego.

Moją szkołę zamknięto,

a kiedy wojska rebelianckie przejęły
jedyne międzynarodowe lotnisko,

ludzie wpadli w panikę i zaczęli uciekać.

Pewnego ranka mama powiedziała:

"Raj, pakuj się, musimy iść".

Zapędzono nas do centrum miasta,

a tam, na płycie lotniska,
podzielono na dwa rzędy.

Stałem w jednym rzędzie z rodziną,

wepchnięto nas do dużego luku

samolotu ratowniczego.

Siedziałem w środku na ławce,
serce tłukło mi się w piersi.

Wyjrzałem przez otwarty luk

i zobaczyłem setki Liberyjczyków
stojących w drugim rzędzie,

z dziećmi na plecach.

Gdy próbowali wskoczyć do nas,

żołnierze powstrzymywali ich siłą.

Nie wolno im było uciec.

My mieliśmy szczęście.

Straciliśmy nasz dobytek,

ale osiedliśmy w USA

i jako imigranci korzystaliśmy
ze wsparcia społeczności,

która się wokół nas utworzyła.

Ludzie ci przyjęli nas pod swój dach,

dla mnie byli mentorami.

Pomogli tacie otworzyć sklep z ubraniami.

Będąc nastolatkiem
w weekendy odwiedzałem ojca

i pomagałem mu sprzedawać
tenisówki i dżinsy.

Za każdym razem, gdy interesy nie szły,

przypominał mi o tej mantrze:

stany trwałe nie istnieją.

Ta mantra i wytrwałość moich rodziców
oraz przychylne otoczenie sprawiły,

że mogłem skończyć szkołę

i dostać się na studia medyczne.

Kiedyś moje nadzieje zniweczyła wojna,

ale dzięki nim miałem szansę

dążyć do spełnienia marzenia
o zawodzie lekarza.

Sytuacja się zmieniła.

Piętnaście lat po ucieczce z lotniska

wspomnienie tamtych
dwóch rzędów pozostawało w pamięci.

Miałem około 25 lat, studiowałem medycynę

i chciałem tam wrócić,

sprawdzić, czy mogę się przydać
ludziom, których zostawiliśmy.

Kiedy jednak wróciłem,

zastałem kompletne zniszczenie.

Po wojnie było zaledwie 51 lekarzy,

którzy mieli leczyć czteromilionowy naród.

To jakby w San Francisco
było tylko dziesięciu lekarzy.

Jeśli więc zachorujesz w mieście,
w którym są ci lekarze,

masz szansę na przeżycie.

Jeśli jednak zachorujesz w odległych
wiejskich rejonach lasów deszczowych,

o wiele dni drogi
od najbliższej przychodni...

Moi pacjenci umierali na choroby,
na które nie powinno się umierać

dlatego, że zbyt późno do mnie trafiali.

Wyobraźcie sobie, że wasza dwulatka
budzi się z gorączką,

a wy zdajecie sobie sprawę,
że może to być malaria

i że jedyny sposób zdobycia leku

to zabranie jej nad rzekę,

przeprawienie się czółnem na drugi brzeg,

a potem nawet dwa dni pieszo przez las,

do najbliższej przychodni.

Miliard ludzi na świecie
mieszka na odludziu,

a mimo postępów w nowoczesnej
medycynie i technologii

nasze innowacje nie sięgają tych zakątków.

Społeczności te zostawiono w tyle,

bo uznano je za zbyt niedostępne

i zbyt trudne do obsłużenia.

Choroba to rzecz powszechna,

a dostęp do opieki medycznej - nie.

Zdałem sobie z tego sprawę
i w duszy zapłonął mi ogień.

Nikt nie powinien umierać,
bo mieszka zbyt daleko od lekarza.

Żaden stan nie powinien być trwały.

W tym przypadku
pomoc nie przyszła z zewnątrz,

lecz z wewnątrz.

Przyszła z tych właśnie społeczności.

Oto Musu.

W głębi wiejskich obszarów Liberii,

gdzie większość dziewcząt nie ma szans
na ukończenie szkoły podstawowej,

Musu była wytrwała.

W wieku lat 18 ukończyła liceum

i wróciła do swojej wioski.

Zauważyła, w ogóle nie leczy się dzieci,

które zapadają na śmiertelne choroby,

jak malaria i zapalenie płuc.

Zgłosiła się więc jako wolontariuszka.

Na obszarach wiejskich na całym świecie
są miliony wolontariuszy takich jak Musu

i zmusiło nas to do myślenia.

Miejscowi tacy jak Musu,
mogliby pomóc rozwiązać problem.

Nasz system opieki zdrowotnej
zbudowany jest w sposób,

który ogranicza diagnozowanie
chorób i przepisywanie leków

do pielęgniarek i lekarzy, takich jak ja.

Jednak pielęgniarki i lekarze
skupieni są w miastach,

więc społeczności wiejskie, do których
należy Musu, zostały zapomniane.

Zaczęliśmy zadawać pytania:

czy da się zreformować
system opieki zdrowotnej?

Może miejscowi, jak Musu,

mogliby być częścią lub nawet
centrum zespołu medycznego?

Może Musu mogłaby pomóc nam
przenieść opiekę z przychodni

wprost do drzwi jej sąsiadów?

Gdy ją spotkałem, Musu miała 48 lat.

Mimo niesamowitego talentu i siły ducha,

przez 30 lat nie miała płatnej pracy.

Może technologia mogłaby ją wspomóc?

Może moglibyśmy zainwestować
w nią, przeszkolić porządnie,

wyposażyć w prawdziwe leki

i dać jej możliwość
posiadania prawdziwej pracy?

W 2007 roku próbowałem
znaleźć odpowiedzi na te pytania,

a w tym samym roku brałem ślub.

Poprosiliśmy krewnych
o niekupowanie nam prezentów,

a zamiast tego darowanie pieniędzy

na założenie organizacji non-profit.

Jestem o wiele
bardziej romantyczny, słowo.

(Śmiech)

Udało nam się zebrać 6 tysięcy dolarów,

połączyć siły z ludźmi
z Liberii i ze Stanów

i uruchomić organizację nonprofit
o nazwie Last Mile Health.

Chcemy sprawić, by pracownik medyczny
był w zasięgu każdego i wszędzie.

Opracowaliśmy trzy-etapowy proces,

czyli szkolenie, wyposażenie, płaca,

aby lepiej inwestować
w wolontariuszy takich jak Musu,

by mogli stać się para-medykami,

społecznymi pracownikami medycznymi.

Najpierw przeszkoliliśmy Musu w zakresie
zapobiegania, diagnozy i leczenia

dziesięciu głównych chorób
nękających rodziny w jej wiosce.

Nadzorująca pielęgniarka
odwiedzała ją i szkoliła co miesiąc.

Wyposażyliśmy ją w nowoczesną
technologię medyczną,

jak kosztujący dolara test
szybkiego wykrywania malarii,

który znalazł się w plecaku
pełnym leków, takich jak te,

do leczenia infekcji jak zapalenie płuc,

a co najważniejsze,

w smartfon, który pomaga jej
śledzić i spisywać epidemie.

Na koniec uznaliśmy godność pracy Musu.

Wraz z rządem Liberii stworzyliśmy umowę,

zapłaciliśmy jej

i daliśmy szansę na prawdziwą pracę.

Jest niesamowita.

Musu nauczyła się ponad trzydziestu
procedur medycznych,

od badania dzieci pod kątem niedożywienia

przez ocenę przyczyn
kaszlu dziecka przy użyciu smartfona

po wsparcie chorych na HIV

i zapewnienie badań kontrolnych
pacjentom, którzy stracili kończyny.

Pracując jako część naszego zespołu,

jako para-medycy,

społeczni pracownicy medyczni mogą pomóc

upewnić się, że funkcje lekarza rodzinnego

sięgną miejsc, do których
lekarze rodzinni nigdy by nie dotarli.

Jedną z moich ulubionych rzeczy
jest opieka nad pacjentami

wraz ze społecznymi
pracownikami medycznymi.

W zeszłym roku odwiedziłem A.B.,

który tak jak Musu
miał szansę iść do szkoły.

Był w gimnazjum,

kiedy zmarli jego rodzice.

Został sierotą i musiał odejść ze szkoły.

W zeszłym roku zatrudniliśmy
i przeszkoliliśmy A.B.

na społecznego pracownika medycznego.

Podczas wizyt domowych

spotkał chłopczyka o imieniu Prince,

którego matka miała problemy
z karmieniem go piersią.

Prince zaczął słabnąć
zanim skończył sześć miesięcy.

A.B. właśnie nauczył się
używania miarki wielobarwnej,

którą opasuje się ramię dziecka,
by zdiagnozować niedożywienie.

A.B. zauważył, że Prince
jest w strefie czerwonej,

co znaczyło, że musi iść do szpitala.

A.B. zabrał Prince'a
wraz z matką nad rzekę,

wsadził do czółna

i wiosłował cztery godziny,
by dotrzeć do szpitala.

Po wypisaniu Prince'a ze szpitala,

A.B. nauczył jego mamę,
jak podawać dziecku suplement.

Kilka miesięcy temu

A.B. zabrał mnie w odwiedziny
do Prince'a, który jest pulchniutki.

(Śmiech)

Robi niezbędne postępy,
podciąga się do wstawania,

zaczął nawet trochę mówić.

Społeczni pracownicy medyczni
bardzo mnie inspirują.

Często pytam ich,
dlaczego robią to, co robią,

a kiedy zapytałem A.B.,

powiedział: "Doktorku, pierwszy raz,
odkąd rzuciłem szkołę,

mam szansę trzymać długopis i pisać.

Mój mózg się odświeża".

Historie A.B. i Musu nauczyły mnie
fundamentalnej rzeczy

o byciu człowiekiem.

Nasza wola służenia innym

może pomóc nam zmienić własne warunki.

Byłem bardzo poruszony tym,
jak silna może być wola służenia sąsiadom

kilka lat temu,

gdy stanęliśmy w obliczu
globalnej katastrofy.

W grudniu 2013 roku

coś stało się w lasach deszczowych
na granicy z Gwineą.

Mały Emile poczuł się źle,
wymiotował, miał gorączkę i biegunkę.

Mieszkał na bezdrożach,

dramatycznie brakowało
pracowników medycznych.

Emile zmarł,

po kilku tygodniach zmarła jego siostra,

a po kilku następnych - jego matka.

Choroba rozprzestrzeniała się
z jednej wsi do drugiej.

Dopiero trzy miesiące później

świat zdiagnozował
tę chorobę jako wirus Ebola.

Gdy liczyła się każda minuta,
my straciliśmy miesiące,

a wtedy wirus zdążył błyskawicznie
ogarnąć całą Afrykę Zachodnią,

sięgnąć do innych części świata.

Firmy padały, linie lotnicze
zaczęły odwoływać trasy lotów.

W najkrytyczniejszym punkcie,

gdy mówiono, że 1,4 miliona
osób jest zainfekowane,

gdy mówiono, że większość z nich umrze,

gdy utraciliśmy prawie całą nadzieję,

pamiętam, że staliśmy wtedy
z grupą pracowników medycznych

w lesie deszczowym,
gdzie właśnie wybuchła choroba.

Pomagaliśmy szkolić ich i wyposażać

w maseczki, rękawice i fartuchy

potrzebne do ochrony przed wirusem

podczas opieki nad pacjentami.

Pamiętam strach w ich oczach.

Pamiętam nieprzespane noce
pełne wątpliwości w słuszność decyzji

o pozostaniu na ich terenie.

Gdy zagrożenie wirusem Ebola
powaliło ludzkość na kolana,

społeczni pracownicy medyczni Liberii
nie poddali się w obliczu strachu.

Robili to, co zawsze:

odpowiadali na wezwania sąsiadów.

Mieszkańcy Liberii zapoznali się
z objawami wirusa Ebola,

współpracowali z pielęgniarkami
i lekarzami szukając chorych w domach

i zapewniając im opiekę.

Namierzyli tysiące osób
mających kontakt z wirusem

i pomogli przerwać łańcuch zakażeń.

Około dziesięciu tysięcy społecznych
pracowników medycznych ryzykowało życie,

aby pomóc wyśledzić i powstrzymać wirusa.

(Brawa)

Dziś wirus Ebola jest
opanowany w Afryce Zachodniej,

a my nauczyliśmy się kilku rzeczy.

Nauczyliśmy się, że martwe punkty
w opiece zdrowotnej na wsiach

mogą prowadzić
do powstania ognisk choroby,

a to podwyższa ryzyko dla nas wszystkich.

Wiemy, że najwydajniejszy
system reagowania w nagłych wypadkach

to system codzienny,

a musi on dosięgnąć
wszystkich społeczności,

w tym wiejskich, jak ta,
gdzie mieszkał Emile.

Przede wszystkim nauczyliśmy się

dzięki odwadze społecznych
pracowników medycznych Liberii,

że ludzi nie określają warunki,
w których się znaleźli,

niezależnie od ich pozornej beznadziei.

Określa nas reakcja na te warunki.

Przez ostatnie 15 lat

widziałem moc tej koncepcji.

Widziałem, jak zmienia zwykłych ludzi
w społecznych pracowników medycznych,

w bohaterów codzienności.

Widziałem, jak sprawdza się to wszędzie,

od wiosek w lasach Afryki Zachodniej,

po osady rybackie Alaski.

To fakt,

że społeczni pracownicy medyczni
nie wykonują operacji neurochirurgicznych,

ale sprawiają,

że każdy i wszędzie
ma dostęp do opieki medycznej.

Co teraz?

Wiemy, że wciąż miliony ludzi umierają

z przyczyn, które dałoby się wyleczyć,

na obszarach wiejskich na całym świecie.

Wiemy, że ogromna większość
tych śmierci następuje

w 75 krajach zaznaczonych tu na niebiesko.

Wiemy też,

że gdybyśmy przeszkolili armię
społecznych pracowników medycznych

w zakresie chociażby 30
procedur ratujących życie,

do roku 2030 moglibyśmy
uratować życie 30 milionów.

Trzydzieści procedur mogłoby
uratować 30 milionów istnień do 2030 roku.

To nie tylko zarys planu,

udowadniamy, że to możliwe.

W Liberii rząd

szkoli tysiące pracowników,
takich jak A.B. czy Musu

po ataku wirusa Ebola,

aby udostępnić opiekę zdrowotną
każdemu dziecku i rodzinie w kraju.

Mieliśmy zaszczyt z nimi pracować,

teraz też współpracujemy
z wieloma organizacjami,

które działają w całym kraju,

i próbujemy pomagać im robić to samo.

Gdybyśmy mogli pomóc
tym krajom osiągnąć poprawę,

moglibyśmy ocalić miliony istnień,

a jednocześnie

stworzylibyśmy miliony miejsc pracy.

Nie możemy tego dokonać bez technologii.

Ludzie martwią się,
że technologia pozbawi ich pracy,

ale w przypadku społecznych
pracowników medycznych,

technologia jest kluczem
w tworzeniu miejsc pracy.

Bez technologii, bez tego smartfona,

bez tego szybkiego testu,

nie moglibyśmy zatrudnić A.B. czy Musu.

Czas już, aby technologia
pomogła nam w szkoleniu,

które jest szybsze
i lepsze niż do tej pory.

Będąc lekarzem,

używam technologii, by być
na bieżąco i mieć prawo do praktyki.

Używam smartfonów, aplikacji,
kursów internetowych.

Gdy A.B. chce się uczyć,

musi wskoczyć do czółna

i dotrzeć do ośrodka szkoleniowego.

Kiedy Musu udaje się na szkolenie,

jej instruktorzy muszą
korzystać z tablic i pisaków.

Dlaczego nie zasługują
na taki sposób uczenia się, jak ja?

Jeśli naprawdę chcemy, by społeczni
pracownicy medyczni opanowali

umiejętności ratujące życie i więcej,

musimy zmienić
staroświecki model kształcenia.

Technologia może tu zmienić wszystko.

Podziwiam edukacyjną rewolucję cyfrową,

na której czele stoją
Khan Academy czy edX.

Myślę, że już czas,

by doprowadzić do zbiegu

cyfrowej rewolucji w kształceniu

z rewolucją służby zdrowia.

Tu dochodzimy do mojego życzenia
związanego z nagrodą TED.

Chciałbym,

abyście pomogli nam zebrać

największą armię społecznych
pracowników medycznych na świecie,

tworząc Community Health Academy,

globalną platformę służącą
szkoleniu, łączeniu i wzmacnianiu.

(Brawa)

Dziękuję.

(Brawa)

Dziękuję.

Pomysł jest taki:

stworzymy i zorganizujemy

najlepsze zasoby kształcenia cyfrowego.

Udostępnimy je społecznym
pracownikom medycznym na całym świecie,

w tym A.B. i Musu.

Dostaną wideo lekcji, jak szczepić dzieci,

internetowe kursy wykrywania
następnego wybuchu epidemii,

by nie musieli używać zwykłych tablic.

Pomożemy tym krajom
akredytować pracowników,

by nie pozostali niedocenianą
i niezauważaną grupą,

lecz stali się szanowanym, silnym zawodem,

jak pielęgniarki i lekarze.

Zaprojektujemy sieć
firm i przedsiębiorców,

tworzących innowacje mogące ocalić życie,

i pomożemy im w kontakcie
z pracownikami jak Musu,

by mogli lepiej służyć
swoim społecznościom.

Będziemy nieustannie przekonywać rządy,

by społeczni pracownicy medyczni stali się
podwaliną planów opieki zdrowotnej.

Planujemy przetestować i zbudować
prototyp akademii w Liberii

i kilku innych krajach partnerskich,

a potem zamierzamy działać globalnie,

również na obszarach
wiejskich Ameryki Północnej.

Dzięki sile tej platformy

możemy przekonać kraje,

że rewolucja w służbie zdrowia
jest możliwa.

Moim marzeniem jest,
by akademia wspierała szkolenie

setek tysięcy członków społeczności,

pomagała zapewniać
opiekę medyczną ich sąsiadom,

setkom milionów ludzi,

żyjących w najodleglejszych
społecznościach na świecie,

od leśnych wiosek Afryki Zachodniej,

po rybackie osady na Alasce;

od szczytów Appalachów,
po góry w Afganistanie.

Jeżeli wizja ta jest w zgodzie z waszą,

wejdźcie na stronę:
communityhealthacademy.org

i dołączcie do rewolucji.

Dajcie nam znać, czy wasza organizacja,
lub ktoś, kogo znacie, mogą nam pomóc

zbudować tę akademię w ciągu roku.

Patrząc na tę salę,

zdaję sobie sprawę,
że nie tworzymy własnych podróży;

są one kształtowane przez innych.

Wielu przede mną brało w tym udział.

Jesteśmy zaszczyceni, mogąc
być częścią tej społeczności,

która chce wziąć w swoje ręce

sprawę tak zuchwałą, jak ta.

Na koniec chciałbym

podzielić się refleksją.

Wiele więcej myślę o tym,
czego nauczył mnie ojciec.

Sam jestem tatą,

mam dwóch synów,

a właśnie dowiedzieliśmy się z żoną,
że spodziewamy się trzeciego dziecka.

(Brawa)

Dziękuję.

(Brawa)

Zajmowałem się ostatnio kobietą w Liberii,

która, jak moja żona,
była w trzeciej ciąży.

W przeciwieństwie do mojej żony

nie miała opieki prenatalnej
w czasie dwóch pierwszych ciąż.

Żyła w odizolowanej wiosce w lesie,

gdzie od stu lat nie było
żadnej opieki medycznej

aż do momentu,

gdy pielęgniarka przeszkoliła sąsiadów

na społecznych pracowników medycznych.

Badałem więc pacjentkę,

która była w drugim trymestrze ciąży,

robiłem jej badanie ultrasonografem,

ona opowiadała nam o dwójce
swoich starszych dzieci,

ja trzymałem jej na brzuchu sondę USG,

a ona przerwała w pół zdania.

Odwróciła się do mnie i spytała:

"Co to za dźwięk, doktorze?".

Pierwszy raz usłyszała
bicie serca swojego dziecka.

Jej oczy rozbłysły tak samo,
jak oczy mojej żony,

gdy usłyszeliśmy
bicie serca naszego dziecka.

W całej historii ludzkości

choroba jest powszechna,
a dostęp do opieki - nie.

Mądry człowiek kiedyś mi powiedział:

nie istnieją stany trwałe.

Już czas.

Czas, byśmy zrobili wszystko,

by razem zmienić ten stan.

Dziękuję.

(Brawa)