Return to Video

Een moeilijk te vertalen woord... - Krystian Aparta

  • 0:09 - 0:13
    Welk woord is het moeilijkst
    te vertalen in deze zin?
  • 0:14 - 0:15
    'Know' is makkelijk.
  • 0:16 - 0:20
    Een 'pep rally' bestaat niet
    in elke taal of cultuur,
  • 0:20 - 0:22
    maar het kan worden beschreven.
  • 0:22 - 0:26
    Maar het moeilijkste woord in de zin
    is één van de kleinste: 'you'.
  • 0:27 - 0:28
    Het lijkt misschien simpel,
  • 0:28 - 0:31
    maar het is soms onmogelijk
    om 'you' correct te vertalen
  • 0:31 - 0:35
    zonder meer te weten over de situatie
    waarin 'you' wordt gebruikt.
  • 0:36 - 0:40
    Ten eerste, hoe bekend ben je
    met degene met wie je praat?
  • 0:41 - 0:44
    Vele culturen hebben
    verschillende niveaus van formaliteit.
  • 0:44 - 0:45
    Een goede vriend,
  • 0:45 - 0:47
    iemand veel ouder of jonger,
  • 0:47 - 0:48
    een onbekende,
  • 0:48 - 0:49
    een baas.
  • 0:49 - 0:52
    Dit zijn wellicht
    allemaal verschillende 'you's'.
  • 0:53 - 0:56
    In vele talen geeft
    het persoonlijk voornaamwoord dit aan
  • 0:56 - 0:59
    door te tutoyeren of te vousvoyeren.
  • 1:00 - 1:01
    In het Frans bijvoorbeeld,
  • 1:01 - 1:05
    zeg je 'tu' tegen je schoolvriend,
  • 1:05 - 1:07
    maar 'vous' tegen je leraar.
  • 1:07 - 1:10
    Zelfs het Engels had zo'n verschil.
  • 1:10 - 1:12
    Ken je het oude 'thou'?
  • 1:12 - 1:15
    Dat was het informele
    persoonlijk voornaamwoord
  • 1:15 - 1:17
    voor mensen die je kende
  • 1:17 - 1:20
    en 'you' was formeel en beleefd.
  • 1:20 - 1:22
    Dat verschil verdween
  • 1:22 - 1:25
    toen de Engelsen besloten
    altijd formeel te zijn.
  • 1:25 - 1:28
    Maar de vertaalhordes
    voor 'you' gaan nog verder.
  • 1:28 - 1:31
    In talen zoals Hausa of Korana
  • 1:31 - 1:34
    hangt de 'you' af van het geslacht
    van de luisteraar.
  • 1:34 - 1:38
    In vele talen scheelt het enkel-
    van het meervoud,
  • 1:38 - 1:41
    zoals in het Duitse 'Du' en 'ihr'.
  • 1:41 - 1:42
    Ook in het Engels
  • 1:42 - 1:47
    gebruiken sommige dialecten
    'y'all' of 'youse' voor meervoud.
  • 1:47 - 1:50
    Sommige meervoudsvormen,
    zoals het Franse 'vous'
  • 1:50 - 1:51
    en het Russische 'вы',
  • 1:51 - 1:53
    worden ook gebruikt
    voor individuele personen
  • 1:53 - 1:57
    als hun expliciet hogere status
    daarvoor aanleiding geeft,
  • 1:57 - 1:58
    net zoals het koninklijke 'we'.
  • 1:58 - 2:01
    En een paar talen
    hebben zelfs een aparte vorm
  • 2:01 - 2:04
    voor exact twee mensen,
  • 2:04 - 2:06
    zoals het Sloveense 'vidva'.
  • 2:06 - 2:08
    Voor nog meer complexiteit
  • 2:08 - 2:13
    kunnen formaliteit, aantal
    en geslacht er alle drie toe doen.
  • 2:14 - 2:17
    In het Spaans is 'tu'
    uniseks, informeel enkelvoud,
  • 2:17 - 2:20
    'usted' is uniseks, formeel enkelvoud,
  • 2:20 - 2:23
    'vosotros' is mannelijk,
    informeel meervoud,
  • 2:23 - 2:27
    'vosotras' is vrouwelijk,
    informeel meervoud,
  • 2:27 - 2:30
    en 'ustedes' is uniseks, formeel meervoud.
  • 2:30 - 2:32
    Poe!
  • 2:32 - 2:38
    Dat wetende lucht het op
    dat sommige talen de jij-vorm weglaten.
  • 2:38 - 2:40
    In bijvoorbeeld het Roemeens en Portugees
  • 2:40 - 2:43
    kan het voornaamwoord weg worden gelaten,
  • 2:43 - 2:46
    omdat het al blijkt uit de vervoeging
    van het werkwoord.
  • 2:47 - 2:50
    En in het Koreaans, Thai en Chinees
  • 2:50 - 2:54
    kan het voornaamwoord
    weg worden gelaten zonder enige hint.
  • 2:54 - 2:55
    De spreker wil dan liever
  • 2:55 - 2:58
    dat de luisteraar het voornaamwoord
    raadt uit de context,
  • 2:58 - 3:02
    dan de verkeerde te gebruiken
    en voor onbeleefd te worden aangezien.
  • 3:02 - 3:05
    Dus als je ooit aan het vertalen bent
  • 3:05 - 3:08
    en deze zin zonder context tegenkomt:
  • 3:08 - 3:09
    "You and you, no, not you,
  • 3:09 - 3:13
    you, your job is to translate
    'you' for yourselves" ...
  • 3:13 - 3:15
    Dan wens ik je succes.
  • 3:15 - 3:19
    En voor de vrijwilligers
    die deze video gaan vertalen:
  • 3:20 - 3:22
    Sorry!
Title:
Een moeilijk te vertalen woord... - Krystian Aparta
Speaker:
Krystian Aparta
Description:

Volledige les: http://ed.ted.com/lessons/one-of-the-most-difficult-words-to-translate-krystian-aparta

Hoe simpel het ook mag lijken, het is vaak onmogelijk om het woordje 'you' correct te vertalen zonder meer te weten over de situatie waarin het wordt gebruikt. Krystian Aparta beschrijft de redenen waarom het moeilijk kan zijn en gebruikt hierbij voorbeelden uit verschillende talen.

Les gemaakt door Krystian Aparta, geanimeerd door Avi Ofer.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:00

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.