اسپِنسِر وِلز دستاندرکار ساختن یک نیانامه برای تمام بشریت.
-
0:00 - 0:09جامبو، بونژو، زِدراستوِتیِه (سلام به روسی)، دایو: اینها چندتا از زبانهایی هستند
-
0:09 - 0:13که من در طی شش هفتهی اخیر دست و پا شکسته به آنها صحبت کردم،
-
0:13 - 0:18در مدتی که من در ۱۷ کشور به سر میبردم، در این گردش دیوانهواری که در حال انجامش هستم، به گمانم پذیرای
-
0:18 - 0:21جنبههای گوناگونی از پروژهای که در دست اجرا داشتیم بودم.
-
0:21 - 0:23و بعدتر دربارهی آن براتون تعریف می:کنم.
-
0:23 - 0:26و دیدار از جاهای تقریبا باورنکردنی،
-
0:26 - 0:32جاهایی مانند مغولستان، کامبوج، گینهی نو، آفریقای جنوبی، دوبار تانزانیا -
-
0:32 - 0:34من یک ماه پیش اینجا بودم. -
-
0:34 - 0:39و فرصت به انجام رسانیدن یک گردش برقآسا مانند این به دور دنیا
-
0:39 - 0:42به هزار دلیل، حسابی مبهوتکنندهست.
-
0:42 - 0:44چیزهای باورنکردنی را به چشم میبینید.
-
0:44 - 0:46و این فرصت را خواهید داشت که میان مردم سراسر کرهی خاکی تمایز قایل بشید.
-
0:46 - 0:48و این فرصت را خواهید داشت که میان مردم سراسر کرهی خاکی تمایز قایل بشید.
-
0:48 - 0:50و چیزی که واقعا ازش به دست میارید،
-
0:50 - 0:53چیزی که از ظاهر همچین چیزی به دست میارید،
-
0:53 - 0:57این نیست که ما همه یکی هستیم، حتی من میخوام به شما بگم که
-
0:57 - 0:59ما تا چه حد با هم فرق داریم.
-
0:59 - 1:02گونهگونی بسیار ژرفی در گوشه و کنار کرهی خاکی وجود دارد.
-
1:02 - 1:05۶٫۰۰۰ زبان گوناگون که شش و نیم میلیارد انسان به آن صحبت میکنند،
-
1:05 - 1:08این همه رنگ، شکل، و اندازهی متفاوت.
-
1:08 - 1:11شما در هر خیابان در هر شهر بزرگی که راه میرید، اگر مسافرت کنید،
-
1:11 - 1:15از تنوع موجود در گونهی بشر به شگفتی میافتید.
-
1:15 - 1:18چطور میتونیم این حجم از گونهگونی را توضیح بدیم؟
-
1:18 - 1:20خب، این چیزیست که من میخوام امروز دربارش صحبت کنم،
-
1:20 - 1:22که ما چطور از ابزارهای ژنتیکی استفاده میکنیم،
-
1:22 - 1:28ژنتیکِ جمعیت به طور خاص، تا بتونیم بگیم که چطورچنین گونهگونی پدید آمده،
-
1:28 - 1:30و چقدر به طول انجامیده.
-
1:30 - 1:32باید بگم که، مسئلهی گونهگونی آدمی،
-
1:32 - 1:34مانند همهی پرسشهای مهم علمی -
-
1:34 - 1:36شیوهای که باهاش همچین چیزی را توضیح میدیم -
-
1:36 - 1:38میتونه به زیرشاخههای دیگری شکسته بشه.
-
1:38 - 1:41و شما میتونید به این زیر شاخههای کوچک پناه ببرید.
-
1:41 - 1:43اولین پرسش واقعا برمیگرده به خاستگاهها.
-
1:43 - 1:45آیا همهی ما، در اصل، یک خاستگاه مشترک داریم؟
-
1:45 - 1:48و اگر فرض کنیم که اینطورست - و این فرضیهای است که
-
1:48 - 1:51همه، به گمان من، در این تالار پذیرای آن هستند - مربوط به چه زمانی بوده؟
-
1:51 - 1:53چه زمانی ما به عنوان یک گونه به وجود آمدیم؟
-
1:53 - 1:55چهقدر طول کشیده که از هم متفاوت بشیم؟
-
1:55 - 1:59و پرسش دوم مرتبط با همین است، اما اندکی فرق دارد.
-
1:59 - 2:01اگر ما واقعا از یک جا سرچشمه گرفتیم،
-
2:01 - 2:03چطور شده که تونستیم همهی سوراخ سُنبههای کرهی زمین را پر کنیم،
-
2:03 - 2:05و همزمان چنین گوناگونی و تنوعی،
-
2:05 - 2:08اینهمه شیوهی گوناگون زیستن، سیماهای متفاوت،
-
2:08 - 2:10و زبانهای گوناگون در سراسر جهان تولید کنیم؟
-
2:10 - 2:13راستش، مسئلهی منشا و خاستگاه، به همراه دیگر پرسشهای مطرح در زیستشناسی،
-
2:13 - 2:15به نظر میاد که در طی سدهی گذشته به دست داروین پاسخ داده شده.
-
2:15 - 2:17او در کتاب «تبار انسان» نوشته:
-
2:17 - 2:19«در هر منطقهی گسترده در کرهی زمین، پستاندارانِ زنده
-
2:19 - 2:22با گونههای منقرضشده از همان گونه به خوبی مرتبط هستند.
-
2:22 - 2:25بنابراین محتمل است که آفریقا در گذشته محلِ زیستِ انساننماهای منقرضشدهای بوده
-
2:25 - 2:28که شباهت تنگاتنگی به گوریلها و شامپانزهها داشتهاند،
-
2:28 - 2:31و از آنجایی که این دو گونه امروزه نزدیکترین همسان آدمی هستند،
-
2:31 - 2:33تا اندازهای محتملتر است که نیاکان آغازین ما
-
2:33 - 2:35در قارهی آفریقا زیست کرده باشند تا جای دیگر.»
-
2:35 - 2:39خب، پس کار ما تمام شد، میتونیم بریم خانه - پرسش مربوط به خاستگاه به سرانجام رسید.
-
2:39 - 2:43راستش، نه کاملا. چون داروین دربارهی تبارِ دوردست ما صحبت میکرد،
-
2:43 - 2:45نیای مشترک ما با بوزینهها - انسانوارها.
-
2:45 - 2:49و تقریبا معلومست که بوزینهها در قارهی آفریقا پدیدار شدهاند.
-
2:49 - 2:52و سر و کلهشان کم کم در فسیلهای ثبتشده از حدود ۲۳ میلیون سال پیش پیدا شد.
-
2:52 - 2:55آفریقا در اصل از دیگر اقلیمهای آن زمان جدا افتاده بود،
-
2:55 - 2:59چون به خاطر دگرگونپذیری صفحههای زمینساخت، آنها در گوشه و کنار اقیانوس هند شناور بودند.
-
2:59 - 3:01تا اینکه پس از برخورد با قارهی اوراسیا در حدود ۱۶ میلیون سال پیش،
-
3:01 - 3:04نخستین مهاجرت دستهجمعی از آفریقا را شاهد بودیم.
-
3:04 - 3:06بوزینههایی که در آن زمان کوچ کردند سر از جنوب شرقی آسیا در آوردند،
-
3:06 - 3:08و تبدیل به گیبونها و اورانگوتانها شدند.
-
3:08 - 3:10و آنهایی که در آفریقا ماندند
-
3:10 - 3:12به گوریلها، شامپانزهها و ما تکامل یافتند.
-
3:12 - 3:15بنابراین، آره، اگر شما از نیاکان مشترک با بوزینهها حرف میزنید،
-
3:15 - 3:19خیلی واضحست، با نگاه کردن به فسیلهای ثبتشده، ما از اینجا آغاز کردیم.
-
3:19 - 3:21اما این چیزی نیست که من واقعا پرسیدم.
-
3:21 - 3:23من از نیای بشری خودمان پرسیدم.
-
3:23 - 3:26چیزهایی که اگر الان در این تالار نشسته بودند، ممکن بود به عنوان چیزی شبیه به خودمان به جا بیاوریمشان.
-
3:26 - 3:28چیزهایی که اگر الان در این تالار نشسته بودند، ممکن بود به عنوان چیزی شبیه به خودمان به جا بیاوریمشان.
-
3:28 - 3:30اگر از روی شانههاتان به شما زل بزنند،
-
3:30 - 3:33یهو، اینجوری از جا نجهید. پس نیای بشری ما چطور؟
-
3:33 - 3:35چون اگر به اندازهی کافی به عقب برگردیم،
-
3:35 - 3:38ما با هر تنابندهای روی این کرهی خاکی یک نیای مشترک را سهیم هستیم.
-
3:38 - 3:41دیاِناِی، همهی ما را به هم پیوند میده، بنابراین ما با نیزهماهی
-
3:41 - 3:46و باکتری و قارچها نیاکان مشترک داریم، البته اگر به اندازهی کافی به گذشتهها سفر کنید - بیش از یک میلیارد سال.
-
3:46 - 3:48راستش آنچه که ما دربارهاش داریم کند و کاو میکنیم یک تبار انسانیست.
-
3:48 - 3:50چطور بررسیاش کنیم؟
-
3:50 - 3:54خب، به لحاظ تاریخی، این با دانش دیرینمردمشناسی مطالعه شده است.
-
3:54 - 3:56بیرون کشیدن چیزها از زیر زمین،
-
3:56 - 3:58و عمدتا براساس ریختشناسی -
-
3:58 - 4:01شیوهای که چیزها شکل گرفتند، و اغلب شکل جمجمه - میگن
-
4:01 - 4:05«این یک کمی بیشتر به ماها میخورد، پس این باید جدّ ِ ما باشد.
-
4:05 - 4:08این باید کسی باشد که من مستیما از تخم و ترکهاش هستم.»
-
4:08 - 4:11باید بگم، حیطهی دیرینمردمشناسی،
-
4:11 - 4:14سرِ نخهای اعجازآوری دربارهی تبار و دودمانمان به ما میده،
-
4:14 - 4:17اما احتمالهایی که ما به عنوان دانشمندان بهشان نیاز داریم را در اختیارمان نمیگذارد.
-
4:17 - 4:19من میخوام از این به کجا برسم؟
-
4:19 - 4:21به این مثال عالی توجه کنید.
-
4:21 - 4:23اینها سهگونهی منقرضشده از هومونیدها - انسانسایان - هستند،
-
4:23 - 4:25نیاکان بالقوهی آدمی.
-
4:25 - 4:28همهشان درست همین طرفها در غرب اولداویجورج بهدست آمدهاند، توسط خاندان لیکی.
-
4:28 - 4:30و تاریخ هر سهشان کم و بیش به یک زمان برمیگردد.
-
4:30 - 4:32از چپ به راست میتونید همواِراکتوس [انسان راستقامت]، هموهابیلیس [انسانِ ماهر]،
-
4:32 - 4:35و آسترالوپیتِکوس [انساننمای جنوبی] - که حالا پَرامردم بویسی نامیده میشه،
-
4:35 - 4:40یعنی انساننمای جنوبی تَناور، را ببینید. سه گونهی منقرضشده، از یک زمان، در یک مکان.
-
4:40 - 4:43معناش اینست که من نمیتونم همزمان از هر سهتای آنها نشأت گرفته باشم.
-
4:43 - 4:46من واقعا به کدام یکی از این سه وابسته هستم؟
-
4:46 - 4:51سرِنخهایی دربارهی تبار ما، اما نه الزاما احتمالاتی که ما واقعا در جستجوی آنیم.
-
4:52 - 4:56خب، یک رویکرد متفاوت برای کاوش در ریختشناسی بشر
-
4:56 - 4:59استفاده از دادههایی بوده که واقعا همین اواخر به دست آمده -
-
4:59 - 5:01تاکید میکنم، عمدتا از روی شکل جمجمه.
-
5:01 - 5:05نخستین کسی که این کار را به صورت روشمند انجام داد لیناوِس بود،
-
5:05 - 5:07کارل فون لیناوِس، یک گیاهشناس سوئدی،
-
5:07 - 5:09کسی که در سدهی هجدهم این وظیفه را به عهده گرفت
-
5:09 - 5:11که هر ارگانیسم زنده بر روی سیاره را دستهبندی کند.
-
5:11 - 5:13خیال میکنید این شما هستید شغل دشواری دارید؟
-
5:13 - 5:15و او کار تر و تمیزی ارایه داد.
-
5:15 - 5:19او حدود ۱۲٫۰۰۰ گونه را در «سامانهی طبیعت» دستهبندی کرد.
-
5:19 - 5:22در اصل او کسی بود که واژهی هموساپین را که در لاتین معنای انسان خردمند را میده ابداع کرد.
-
5:22 - 5:26اما با کند و کاو در گوشه و کنار جهان و گونهگونی بشر، او چنین گفت:
-
5:26 - 5:30«در حقیقت، میدانید، به نظر میآید که ما در زیر- گونه یا زیر ردههای مجزایی جای بگیریم.»
-
5:30 - 5:34و او از آفریقاییها و آمریکاییها و آسیاییها و اروپاییها حرف میزد،
-
5:34 - 5:37و یک دستهی ناهنجار نژادپرستانه که او آنها را «هیولا» مینامید،
-
5:37 - 5:40که در واقع شامل آدمهایی میشد که او از آنها خوشش نمیآمد،
-
5:40 - 5:43شامل فک و فامیلهای تخیلی مانند جن و پری.
-
5:44 - 5:49ما به آسانی میتونیم این دسته را به عنوان یک اندیشهورزی احتمالا خالصانه، اما نهایتا کوتهفکرانه
-
5:49 - 5:52از یک دانشمند سدهی هجدهم
-
5:52 - 5:54که در دورهی پیشا- داروینی کار میکرد مردود اعلام کنیم.
-
5:54 - 5:56فقط، اگر شما مردمشناسی فیزیکی را در ۲۰ یا ۳۰ سال اخیر دنبال کرده باشید،
-
5:56 - 6:00در بسیاری از موارد همان دستهبندی انسانی را مشاهده خواهید کرد.
-
6:00 - 6:02در بسیاری از موارد همان دستهبندی انسانی را مشاهده خواهید کرد.
-
6:02 - 6:07نژادهای انسانی که براساس دستاوردهای مردمشناسان فیزیکی در ۴۰-۳۰ سال اخیر -
-
6:07 - 6:09کارلتون کون یک نمونهی کاملست -
-
6:09 - 6:13به تدریج، طی بیش از یکمیلیون سال، از زمان انسان راستقامت، از یکدیگر جدا شدهاند. - این عصر پسا-داروینی بود -
-
6:13 - 6:16به تدریج، طی بیش از یکمیلیون سال، از زمان انسان راستقامت، از یکدیگر جدا شدهاند. - این عصر پسا-داروینی بود -
-
6:16 - 6:18اما بر اساس کدام دادهها؟
-
6:18 - 6:22خیلی خیلی ناچیز. ریختشناسی و خروارها گمانهزنی.
-
6:22 - 6:24خب، چیزی که من امروز میخوام دربارش حرف بزنم،
-
6:24 - 6:27چیزی که الان میخوام ازش بگم یک رویکرد تازه در برخورد با این مشکلست.
-
6:27 - 6:30به جای گشت و گذار در بیرون و حدس و گمان دربارهی تبار انسان،
-
6:30 - 6:32بیرون کشیدن چیزها از دل خاک، نیاکان احتمالی،
-
6:32 - 6:34و بیانِ آن بر اساس دانش ریختشناسی -
-
6:34 - 6:36چیزی که هنوز کاملا از آن سر در نیاوردهایم،
-
6:36 - 6:40ما هنوز از انگیزههای ژنتیکی نهفته در لایههای زیرین دگرگونیهای ریختشناختی بیخبریم -
-
6:40 - 6:42آنچه باید انجام بدیم اینست که مشکل را سر و ته کنیم.
-
6:42 - 6:46چون چیزی که ما واقعا به دنبالشیم یک مشکل تبارشناختیست،
-
6:46 - 6:48یا یک پرسش تبارشناختیست.
-
6:48 - 6:53کاری که سعی داریم انجام بدیم ساختنِ یک نیانامه - شجرهنامه - برای هر تنابندهای روی زمین است.
-
6:53 - 6:55و همانطور که هر شجرهشناسی به شما خواهد گفت -
-
6:55 - 6:57هر کسی که یک عضو خانواده دارد، یا شاید خود شما،
-
6:57 - 7:00تا حالا تلاش کردهاید که نیانامهتان را بسازید، ردپاتان را در گذر زمان دنبال کنید؟
-
7:00 - 7:02شما از زمان حال آغاز میکنید، با روابطی که از آنها مطمئن هستید.
-
7:02 - 7:04شما و خواهر و برادرهاتان، که پدر و مادر مشترک دارید.
-
7:04 - 7:06شما و عموزادهها و عمهزادههاتان که پدربزرگ و مادربزرگ مشترک دارید.
-
7:06 - 7:09شما کمکم بیشتر و بیشتر در گذشته پیش میرید،
-
7:09 - 7:11و دورترین فک و فامیلهای خودتان را بهش اضافه میکنید.
-
7:11 - 7:15اما در پایان، بدون توجه به اینکه چقدر در زیر و رو کردن مدارک و اسناد کلیسا مهارت داشته باشید،
-
7:15 - 7:19به جایی برخورد میکنید که شجرهشناسها بهش میگن دیوار آجری.
-
7:19 - 7:22جایی که فراتر از آن شما هیچ چیز دیگر دربارهی نیاکانتان نمیدانید،
-
7:22 - 7:26و شما گام در قلمرو تاریک و وهمآلودی میگذارید که نامش تاریخست،
-
7:26 - 7:29جایی که باید مسیرمان را با رهنمودهای زمزمهوار، از درونش بیابیم.
-
7:29 - 7:31این مردمی که پیش از این میزیستهاند کی بودند؟
-
7:31 - 7:34هیچ سند نوشتاری از آنها نداریم. خب، راستش، داریم.
-
7:34 - 7:37مکتوبی در دیاِناِیِ ما، در کد ژنتیکیمان -
-
7:37 - 7:39ما یک سند تاریخی داریم که ما را در زمان به عقب برمیگرداند؛
-
7:39 - 7:43به نخستین روزهای حیاتِ گونهی ما. و این چیزیست که ما مطالعه میکنیم.
-
7:43 - 7:45حالا یک نگاه سریع به الفبای دیاِناِی.
-
7:45 - 7:48شک دارم که همهی آنهایی که در جایگاه تماشگران نشستهاند متخصص ژنتیک باشند.
-
7:48 - 7:52دیاِناِی یک مولکول بسیار دراز و خطیست، یک نسخهی رمزنویسی شده
-
7:52 - 7:55از چگونگی ساختن یک کپی دیگر از شما. این چاپِ اوزالید شماست.
-
7:55 - 7:58و از یکانهای وابسته تشکیل شده: به آنها میگیم آ، سی، جی، و تی.
-
7:58 - 8:02و توالی این یکانهای وابستهست که کپی ما را تعریف می:کند.
-
8:02 - 8:05درازاش چقدرست؟ خب، میلیاردها از این یکانهای جزء دنبال هم چیده شدند.
-
8:05 - 8:08یک ژنوم نیمگان [هاپلوئید] - ما در اصل دو کپی از همهی کروموزمهامان داریم -
-
8:08 - 8:12یک ژنوم نیمگان [هاپلوئید] حدود ۳/۲ میلیارد نوکلئوتید در طول خودش دارد.
-
8:12 - 8:14و همهی این چیز، اگر روی هم بگذارید،
-
8:14 - 8:16بیش از شش میلیارد نوکلئوتید درازا دارد.
-
8:16 - 8:19اگر همهی دیاِناِی درون یک سلول در بدنتان را از آن بیرون بیارید،
-
8:19 - 8:23و آن را از دو انتها بکشید، دو متر طول خواهد داشت.
-
8:23 - 8:25اگر همه دیاِناِی درون هر سلول درون بدنتان را بیرون بیارید،
-
8:25 - 8:29و از دو سر آن را بکشید، هزاران بار، از اینجا به ماه میرسد و برمیگردد،
-
8:29 - 8:32کلی اطلاعات در برگرفته.
-
8:32 - 8:38و بنابراین وقتی شما دارید این مولکول دیاِناِی را کپی می:کنید تا آن را منتقل کنید، کار واقعا دشواریست.
-
8:38 - 8:42طولانیترین کتابی را که میتونید را تصور کنید، مثلا «جنگ و صلح».
-
8:42 - 8:44حالا آن را در ۱۰۰ ضرب کنید.
-
8:44 - 8:46و تصور کنید که میخواید با دست آن را کپی کنید.
-
8:46 - 8:48و هر روز تا پاسی از شب روی آن کار میکنید،
-
8:48 - 8:50و خیلی، خیلی دقت به خرج میدید، و قهوه مینوشید
-
8:50 - 8:52و حواستان شش دنگ جمعست، اما، گاهگُدار،
-
8:52 - 8:54وقتی دارید از چیزی با دست رونوشت میگیرید،
-
8:54 - 8:56اشتباههای نوشتاری خواهید داشت، یک اشتباه در هجیِ واژهها -
-
8:56 - 9:00یک جابجایی میان ع و الف، یا ض و ز.
-
9:00 - 9:04همین چیز برای دیاِناِیِ ما به هنگامی که دارد در طی نسلها منتقل میشه رخ میده.
-
9:04 - 9:07این رخداد خیلی رایج نیست. ما یک مکانیسم تعبیهشده در درونمان برای نمونهخوانی و یافتن غلطهای تایپی داریم.
-
9:07 - 9:09اما وقتی که اتفاق میافتد، و این تغییرات به نسلهای بعدی فرستاده میشن،
-
9:09 - 9:12تبدیل به شناساگرهای نسَب و دودمان میشن.
-
9:12 - 9:14اگر شما با یکی یک شناساگر مشترک داشته باشید،
-
9:14 - 9:17معناش اینست که تا یک جایی با او در گذشته دارای نیای مشترک هستید،
-
9:17 - 9:19کسی که نخستین بار این تغییر در دیاِناِیِ او رخ داده.
-
9:19 - 9:22و این با بررسی الگوی دگرسانی ژنتیکی،
-
9:22 - 9:25یعنی الگوی این شناساگرها در سراسر جهان،
-
9:25 - 9:29و ارزیابی سنِ نسبی به هنگام روی دادنشان در سراسر تاریخِ ما،
-
9:29 - 9:32میسر میشود که امروز توانستهایم یک نیانامهی خانوادگی برای هر موجود زنده بسازیم.
-
9:32 - 9:35اینها دو تکه از دیاِناِی هستند که ما از آنها به فراوانی در کارمان بهره بردهایم.
-
9:35 - 9:38دیاِناِیِ میتوکوندریایی، خط تبار خالصی از سوی مادر را دنبال میکند.
-
9:38 - 9:41شما دیاِناِیِ میتوکوندریایی را از سوی مادرتان، و مادرِ مادرتان، به ارث میبرید،
-
9:41 - 9:43تا به نخستین زن برسید.
-
9:43 - 9:46کروموزوم ایگرِگ، تکهای از دیاِناِی که مردان را مرد میکند،
-
9:46 - 9:49خط تبار خالص پدری را دنبال میکند.
-
9:49 - 9:53هرکسی در این تالار، هرکسی در جهان،
-
9:53 - 9:57یک جایی در این درختها به پیشنیانش میرسد.
-
9:57 - 10:00حالا، با وجودی که اینها نسخهی ساده شدهای از درختهای واقعی هستند،
-
10:00 - 10:02هنوز یکجورایی پیچیده هستند، پس بگذارید سادهترش کنیم.
-
10:02 - 10:04آنها را کنار هم بگذارید، با هم ترکیبش کنید که شبیه یک درخت بشه
-
10:04 - 10:07که ریشههاش در ته و شاخه رو به بالا باشند.
-
10:07 - 10:09پیام اخلاقی چیه؟
-
10:09 - 10:11خب، چیزی که اول از همه به چشم میاد
-
10:11 - 10:14اینست که ژرفترین خاندان در درخت خانوادگی ما
-
10:14 - 10:19در آفریقا، و در میان آفریقاییها یافت میشه.
-
10:19 - 10:22معناش اینست که آفریقاییها این چندسانی جهشیافته را برای مدت بیشتری در خود انباشتهاند.
-
10:22 - 10:25معناش اینست که آفریقاییها این چندسانی جهشیافته را برای مدت بیشتری در خود انباشتهاند.
-
10:25 - 10:29و معنای آن اینست که ما در آفریقا پدیدار شدهایم. این در دیاِناِیِ ما نوشته شده.
-
10:29 - 10:34به هرتکهای از دیاِناِی که نگاه میکنیم در آفریقا چندسانی بیشتری دارد تا بیرون از آفریقا.
-
10:34 - 10:37و در جاهایی در گذشته، یک زیرگروه از آفریقاییها
-
10:37 - 10:41قارهی آفریقا را ترک کردند و بیرون رفتند و در دیگر نقاط جهان ساکن شدند.
-
10:41 - 10:43حالا، این نیاکان مشترک چقدر قدمت دارند؟
-
10:43 - 10:47آیا میلیونها سال پیش بوده، که اگر به این حجم باورنکردنی از گوناگونی در سراسر جهان نگاه کنیم، میشه احتمالش را داد.
-
10:47 - 10:50آیا میلیونها سال پیش بوده، که اگر به این حجم باورنکردنی از گوناگونی در سراسر جهان نگاه کنیم، میشه احتمالش را داد.
-
10:50 - 10:53نه، دیاِناِی داستانی را تعریف میکند که خیلی روشنست.
-
10:53 - 10:58در طی ۲۰۰٫۰۰۰ سال گذشته، همهی ما در یک نیا سهیم هستیم، یک شخصِ خاص -
-
10:58 - 11:02حَوای میتوکوندریایی، که ممکنست نامش به گوشتان خورده باشد - در آفریقا،
-
11:02 - 11:05یک زن آفریقایی که منجر به پدیداری همهی این گوناگونی میتوکوندریایی در جهان امروز شده.
-
11:05 - 11:07اما چیزی که حتی جالبترست
-
11:07 - 11:09اینست که اگر شما به سوی کروموزمِ ایگرگ نگاه کنید،
-
11:09 - 11:13یعنی سوی مردانهی ماجرا، آدمِ کروموزم ایگرگ
-
11:13 - 11:15فقط ۶۰٫۰۰۰ سال پیش زندگی میکرده.
-
11:15 - 11:18یعنی تنها حدود ۲٫۰۰۰ نسل بشر،
-
11:18 - 11:21یک چشم به همزدن در مفهوم فرگشتی (تکاملی).
-
11:22 - 11:25این یعنی همهی ما در آن زمان هنوز در آفریقا میزیستهایم.
-
11:25 - 11:27این یک مرد آفریقایی بوده که سبب شده
-
11:27 - 11:29اینهمه گونهگونی در کروموزمِ ایگرگ در سراسر جهان پدید بیاد.
-
11:29 - 11:31این تنها در طی ۶۰٫۰۰۰ سال پیش بوده
-
11:31 - 11:35که ما شروع کردیم به زادن چنین گوناگونی باورنکردنی در سراسر جهان.
-
11:35 - 11:37چه ماجرای جالبی.
-
11:37 - 11:40همهی ما بخشی از یک خانوادهی پرجمعیت آفریقایی هستیم.
-
11:41 - 11:44خب، این به نظر خیلی نو میاد. چرا از کمی پیشتر آغاز نکنیم؟
-
11:44 - 11:48چرا انسانهای راستقامت به گونههای جداگانهای فرگشت (تکامل) نیافتند؟
-
11:48 - 11:50یا بهجای نژادهای انسانی در سراسر جهان، به زیر-گونههایی مجزا؟
-
11:50 - 11:54چرا به نظر میاد که ما به تازگی از آفریقا بیرون آمدهایم؟
-
11:54 - 11:56خب، این پرسش مهمیست. این چراها
-
11:56 - 12:01بهویژه در دانش ژنتیک و مطالعهی تاریخ به طور کلی، همیشه پرسشهای مهمی هستند،
-
12:01 - 12:03آنهایی که پاسخدادن بهشان دشوارست.
-
12:03 - 12:06و خب وقتی دیگر هیچی جواب نمیده، از آب و هوا حرف بزنید.
-
12:06 - 12:09حدود ۶۰٫۰۰۰ سال پیش آب و هوای جهان چطور بوده؟
-
12:09 - 12:12راستش، ما داشتیم با بدترین بخش از واپسین دورهی یخبندان روبرو میشدیم.
-
12:12 - 12:15واپسین دورهی یخبندان کم و بیش ۱۲۰٫۰۰۰ سال پیش آغاز شد.
-
12:15 - 12:19دچار شدت و ضعف میشد، و دور و بَرِ ۷۰٫۰۰۰ سال پیش رو به وخامت گذاشت.
-
12:19 - 12:21مدارک بسیاری از مغزههای حفاری
-
12:21 - 12:24و گونههای گرده، ایزوتوپهای اکسیژن و غیره به دست آمده.
-
12:24 - 12:27ما واپسین یخبندان را حداکثر حدود ۱۶٫۰۰۰ سال پیش پشت سر گذاشتیم،
-
12:27 - 12:31اما در اصل، از حدود ۷۰٫۰۰۰ سال پیش همهچیز بنا گذاشت به دشوار شدن،
-
12:31 - 12:36دما واقعا پایین آمد. نیمکرهی شمالی رشد بیسابقهی صفحات یخی را تجربه کرد.
-
12:36 - 12:40نیویورک، شیکاگو، سیاتل، همه زیر لایهای از یخ بودند.
-
12:40 - 12:45بیشتر بریتانیا، و سراسر اسکاندیناوی، از یخهایی با ضخامت چندین کیلومتر پوشیده شده بود.
-
12:45 - 12:48حالا به این گوش کنید، آفریقا گرمسیریترین قاره در سیارهست -
-
12:48 - 12:52حدود ۸۵ درصد آن میان برج جدی و عقرب قرار دارد -
-
12:52 - 12:54و یخبندانهای زیادی در این میان روی نمیده،
-
12:54 - 12:56مگر نوک قلههای بلند در شرق آفریقا.
-
12:56 - 12:59پس چه چیزی در حال رخدادن بود؟ ما در آفریقا زیر یخ مدفون نبودیم.
-
12:59 - 13:02در عوض، آفریقا در آن زمان داشت خشک میشد.
-
13:02 - 13:04این یک نقشهی پارینه اقلیمیست
-
13:04 - 13:07از وضعیت آفریقا میان ۶۰٫۰۰۰ تا ۷۰٫۰۰۰ سال پیش،
-
13:07 - 13:11که از کنار هم گذاشتن تکههای اسنادی که من پیشتر به آنها اشاره کردم بازسازی شده.
-
13:11 - 13:15دلیل آن اینست که یخ در حقیقت رطوبت را از اتمسفر میکشد.
-
13:15 - 13:19اگر قارهی جنوبگان را در نظر بیارید، در واقع یک بیابانست، بارش بسیار کمی دریافت میکند.
-
13:19 - 13:21بنابراین تمام جهان رو به خشکی بود.
-
13:21 - 13:25سطح دریاها در حال پایین آمدن بود. و آفریقا داشت به صحرا تبدیل میشد.
-
13:25 - 13:28صحرای آفریقا بسیار پهناورتر از امروز بود.
-
13:28 - 13:31و زیستگاههای آدمیان، در مقایسه با امروز، به کمتر از چند ناحیهی کوچک فروکاسته بود.
-
13:31 - 13:33و زیستگاههای آدمیان، در مقایسه با امروز، به کمتر از چند ناحیهی کوچک فروکاسته بود.
-
13:33 - 13:35مدارک بهدست آمده از دادههای ژنتیکی
-
13:35 - 13:38نشان میدهد که جمعیت انسان در آن زمان، یعنی حدود ۷۰٫۰۰۰ سال پیش،
-
13:38 - 13:41به کمتر از ۲٫۰۰۰ نفر کاسته شده بود.
-
13:41 - 13:45ما نزدیک بود منقرض بشیم. ما با چنگ و دندان خودمان را نگه داشته بودیم.
-
13:45 - 13:48و سپس چیزی رخ داد. یک تصویرسازی عالی از این رویداد.
-
13:48 - 13:50به این ابزارهای سنگی نگاه کنید.
-
13:50 - 13:54آنهایی که در چپ هستند مربوطند به آفریقا، حدود یک میلیون سال پیش.
-
13:54 - 13:57در سمت راست ابزارهایی هستند که در هلند ساخته شدهاند، عموزادههای دور ما،
-
13:57 - 13:59نه نیای مستیقممان، که در اروپا میزیستهاند،
-
13:59 - 14:03و سنشان به ۵۰٫۰۰۰ یا ۶۰٫۰۰۰ سال پیش بازمیگردد.
-
14:03 - 14:06حالا، با پذیرفتن خطرِ دلخور کردن هر دیرین مردمشناس
-
14:06 - 14:09یا مردمشناس فیزیکی در میان تماشاگران،
-
14:09 - 14:14دراصل تفاوت چندانی میان این دو گروه ابزار سنگی مشاهده نمیشه.
-
14:14 - 14:17ابزارهای سمت چپ کاملا مشابه ابزارهای سمت راست هستند.
-
14:17 - 14:21ما با یک دورهی طولانی از ایستایی فرهنگی از یک میلیون سال پیش
-
14:21 - 14:23تا حدود ۶۰٫۰۰۰ تا ۷۰٫۰۰۰ سال پیش روبرو هستیم.
-
14:23 - 14:25سبک ابزارها تغییر چندانی نکردند.
-
14:25 - 14:27اینها نشانگرِ این هستند که روش بشری زیستن
-
14:27 - 14:29در طی این دوره تفاوت چندانی نکرده.
-
14:29 - 14:34اما سپس در ۵۰، ۶۰، ۷۰ هزار سال پیش، جایی در این محدوده،
-
14:34 - 14:37غوغایی به پا شد. هنر پای به صحنه گذاشت.
-
14:37 - 14:40ابزارهای سنگی بسیار ظریفتر ساخته شدند.
-
14:40 - 14:42نشانههایی در دست است که انسانها شروع به کسب مهارت در شکارِ گونههای خاصی، در زمانهای خاصی از سال، کردند،
-
14:43 - 14:45نشانههایی در دست است که انسانها شروع به کسب مهارت در شکارِ گونههای خاصی، در زمانهای خاصی از سال، کردند،
-
14:45 - 14:48جمعیت رو به افزایش گذاشت.
-
14:48 - 14:50شاید، بر اساس آنچه زبانشناسان بسیاری بدان باور دارند،
-
14:50 - 14:54زبانهای کاملا مدرن، یعنی زبانهای نحوی - فاعل، فعل، مفعول -
-
14:54 - 14:58که ما از آنها استفاده میکنیم تا انگارههای پیچیدهمان را برسانیم، مانند آنچه دارم اکنون انجام میدم، تقریبا در این زمان پدیدار شدند.
-
14:58 - 15:02ما هر چه بیشتر اجتماعی شدیم. شبکههای اجتماعی گسترش یافتند.
-
15:02 - 15:07این تغییرات رفتاری به کمک ما آمد تا از این شرایط رو به وخامت در آفریقا نجات بیابیم،
-
15:07 - 15:11و به ما اجازه دادند که در سراسر جهان پراکنده شویم.
-
15:12 - 15:15ما در این همایش از کامیابیهای آفریقاییها داستانها شنیدیم.
-
15:15 - 15:18خب، میخواهید داستان کامیابی غاییِ آفریقا را بشنوید؟
-
15:18 - 15:21در آیینه نگاهی بندازید. دلیل اینکه امروز شما زنده هستید
-
15:21 - 15:25تغییراتی هستند که در مغز ما در آفریقا رخ دادند -
-
15:25 - 15:28شاید جایی در منطقهای که ما هماکنون نشستهایم،
-
15:28 - 15:31در حدود ۶۰، ۷۰ هزار سال پیش -
-
15:31 - 15:34به ما این فرصت را داد که نه تنها در آفریقا نجات پیدا کنیم، بلکه در بیرون از آفریقا هم پراکنده شویم.
-
15:34 - 15:37یک کوچ کرانهایِ باستانی در امتداد ساحل جنوبی آسیا،
-
15:37 - 15:39که منجر به ترک آفریقا در حدود ۶۰٫۰۰۰ سال پیش شد،
-
15:39 - 15:43و به سرعت، در ۵۰٫۰۰۰ سال پیش، به استرالیا رسید.
-
15:43 - 15:45اندکی بعد یک کوچ دیگر به خاورمیانه.
-
15:45 - 15:47اینها شکارچیان دشت بودند.
-
15:47 - 15:49بنابراین آنهایی که میخوان به یکی از آن سفرهای پس از همایش برن،
-
15:49 - 15:51فرصت این را خواهند داشت که ببینند یک دشت واقعی چه شکلیست.
-
15:51 - 15:53و در واقع مثل یک گنجهی پر از گوشتست.
-
15:53 - 15:56مردمی که در کشتن جانوران ورزیده شده بودند،
-
15:56 - 15:59جانوران را در این دشتهای پر از گوشت شکار میکردند، و پیش میرفتند،
-
15:59 - 16:03در حدود ۴۵٫۰۰۰ سال پیش، در یکی از مراحل نادر تَرسالی در صحرای آفریقا، چمنزارها تا خودِ خاورمیانه دنبال کردند.
-
16:03 - 16:05در حدود ۴۵٫۰۰۰ سال پیش، در یکی از مراحل نادر ترسالی در صحرای آفریقا، چمنزارها را تا خودِ خاورمیانه دنبال کردند.
-
16:05 - 16:08کوچ به سوی خاور، دنبال کردن چمنزارها،
-
16:08 - 16:10این چیزیست که آنها برای بقا با آن سازگار شدند.
-
16:10 - 16:12و هنگامی که به آسیای مرکزی رسیدند،
-
16:12 - 16:15به جایی گام نهاندند که بیبروبرگرد یک بزرگراه عالی جلگهای بود،
-
16:15 - 16:17یک بزرگراه در دل یک چمنزار.
-
16:17 - 16:19چمنزارها در آن زمان - و این در طی واپسین عصر یخبندان بود -
-
16:19 - 16:22از آلمان تا کره کشیده شده بود،
-
16:22 - 16:24و سراسر قاره به روی آنها گشوده بود.
-
16:24 - 16:26ورود به اروپا در حدود ۳۵٫۰۰۰ سال پیش،
-
16:26 - 16:28و سرانجام، گروه کوچکی به جایی در شمال کوچ کردند،
-
16:28 - 16:32با سختترین شرایط آب و هوایی که میشه تصور کرد، سیبری،
-
16:32 - 16:34در درون مدار شمالگان، در طی واپسین دورهی یخبندان -
-
16:34 - 16:38دما در حدود ۷۰-، ۸۰-، و حتی ۱۰۰- و بیشتر -
-
16:38 - 16:42و کوچ به درون آمریکا، در نهایت دسترسی به سرحدِ نهایی.
-
16:42 - 16:46یک داستان جالب، و پیش از همه در آفریقا رخ داد.
-
16:46 - 16:48تغییراتی که به ما اجازه داد که دست به چنین کاری بزنیم،
-
16:48 - 16:51تکامل این مغز بسیار سازگار که همهی ما با خود حمل می:کنیم،
-
16:51 - 16:53که به ما اجازه میده که فرهنگهای بدیع را بیافرینیم،
-
16:53 - 16:56که به ما این فرصت را میده که این گوناگونی را
-
16:56 - 16:59که در یک سفر برقآسا، مانند سفری که من تازه انجامش دادم، شاهدش هستیم را به وجود بیاریم.
-
17:00 - 17:04حالا، این داستانی که برای شما حکایت کردم درست مانند یک گردش سریعالسیر بود
-
17:04 - 17:09از اینکه ما چگونه در جهان سکنی گزیدیم، کوچ باشکوه پارینه سنگیِ گونهی ما.
-
17:09 - 17:11و این داستانیست که یکی دو سال پیش
-
17:11 - 17:15در کتابم «سِیرِ آدمی»، و فیلمی که با همین عنوان ساختیم تعریف کردم.
-
17:15 - 17:18و هنگامی که داشتیم مراحل پایانی ساخت فیلم را طی میکردیم -
-
17:18 - 17:20این فیلم با همکاری نشنالجئوگرافیک ساخته شده بود -
-
17:20 - 17:23من با رفقام در این شبکه مذاکره بر روی این کار را شروع کردم.
-
17:23 - 17:27و آنها واقعا توجهشان به این پروژه جلب شد. آنها از فیلم خوششان آمد، اما گفتند:
-
17:27 - 17:29«میدانی، ما در اصل به این به عنوان
-
17:29 - 17:33موج تازهای در مطالعهی خاستگاه گونهی آدمی نگاه میکنیم، جایی که همه از آن نشأت گرفتیم،
-
17:33 - 17:38یک مطالعه با استفاده از ابزارهای دیاِناِی برای نگاشت و نقشهبرداری کوچها در سراسر جهان.
-
17:38 - 17:40میدانی، بررسی خاستگاه بشر در دیاِناِیِ ما نهفتهست،
-
17:40 - 17:42و ما میخوایم آن را به مرحلهی بعدی ببریم.
-
17:42 - 17:44تو میخوای بعد از این چه کار کنی؟»
-
17:44 - 17:46که خیلی عالیه که نشنالجئوگرافیک این را از آدم بپرسد.
-
17:46 - 17:50و من گفتم: «خب، راستش، چیزی که من جسته و گریخته طراحی کردم اینست.
-
17:50 - 17:54این یک گِرتهی سردستی از اینست که ما چطور در سراسر این سیاره مهاجرت کردیم.
-
17:54 - 17:57و این بر پایهی چندهزار نفریست که ما از آنها پدید آمدیم،
-
17:57 - 17:59میدانید، یک مشت بنیبشر اینجا و آنجای جهان.
-
17:59 - 18:03ما چندتا از شناساگرهای ژنتیکی را مطالعه کردیم، و هنوز شکافهای زیادی در این نقشه وجود دارد.
-
18:03 - 18:05ما تازه نقطهها را به هم وصل کردیم. کاری که باید انجام بدیم
-
18:05 - 18:09افزایش اندازهی نمونهمان با یک مرتبهی بزرگی یا بیشتر است -
-
18:09 - 18:13صدهاهزار نمونهی دیاِناِی از مردم سرتاسر گیتی.»
-
18:13 - 18:16و این علت پیدایش پروژهی ژننگاری (ژنوگرافیک) بود.
-
18:16 - 18:19این پروژه در آوریل ۲۰۰۵ تعریف شد.
-
18:19 - 18:23شامل سه بخشِ هستهای است. آشکارا، دانش مهمترین بخش از آن است.
-
18:23 - 18:26پژوهش میدانی که ما در سراسر جهان با مردمان بومی در حال پیشبُرد آن هستیم.
-
18:26 - 18:29مردمی که برای مدت طولانی در یک مکان زیستهاند
-
18:29 - 18:31و پیوند خودشان را با جایی که در آن میزیند نگهداشتهاند؛
-
18:31 - 18:33چیزی که خیلی از ما آن را از دست دادهایم.
-
18:34 - 18:36مثلا نیاکان من اهل اروپای شمالی هستند.
-
18:36 - 18:39من، وقتی در سفر نباشم، در کرانهی شرقی دریا در آمریکای شمالی زندگی میکنم.
-
18:39 - 18:42من بومیِ کجا هستم؟ در حقیقت هیچجا. ژنهای من همه در هم و بر هم شده.
-
18:42 - 18:45اما مردمانی وجود دارند که آن پیوند با نیکانشان حفظ کردند؛
-
18:45 - 18:48که این به ما اجازه میده نتایج دیاِناِی را بافتشناسی کنیم.
-
18:48 - 18:50این پژوهش میدانی بر این نکته تمرکز کرده،
-
18:50 - 18:52مراکزی که ما در سراسر جهان برپا کردهایم -
-
18:52 - 18:55ده تا از آنها، متخصصان برجستهی ژنتیک جمعیت هستند.
-
18:55 - 18:58اما، علاوه بر آن، ما میخواستیم که این مطالعه را به روی هرکسی در هرجای جهان باز کنیم.
-
18:58 - 19:02چقدر فرصت این را به دست میارید که در یک پروژهی بزرگ علمی شرکت کنید؟
-
19:02 - 19:04پروژهی ژنوم انسانی، یا یک ماموریت مریخنوردی.
-
19:04 - 19:06در این موردِ خاص، شما هم بازی هستید.
-
19:06 - 19:10شما میتونید برید به تارنمای ما،
Nationalgeographic.com/genographic -
19:10 - 19:13میتونید یک کیت سفارش بدید. میتونید دیاِناِیِ خودتان را آزمایش کنید.
-
19:13 - 19:16و میتونید آن نتایج را به پایگاه دادهها ارایه کنید،
-
19:16 - 19:18و کمی دربارهی پیشزمینهی نَسَبیتان بگید،
-
19:18 - 19:22و اجازه بدید که دادهها به عنوان بخشی از یک تلاش علمی تحلیل بشه.
-
19:22 - 19:26از سویی، همهی این تشکیلات یک بنگاه غیرِانتفاعیست، و بنابراین پولی که به دست میاد،
-
19:26 - 19:29پس از اینکه ما هزینههای انجام آزمایشها و ساخت بستههای آزمایش را پوشش دادیم،
-
19:29 - 19:31دوباره برای سرمایهگذاری بر روی همین پروژه برگردانده میشه.
-
19:31 - 19:33بیشتر آن به جایی سرازیر میشه که ما بهش میگیم صندوق میراث.
-
19:33 - 19:37این یک موجودی خیریهست، در اصل یک موجودی قرضالحسنه
-
19:37 - 19:39که پول را به گروههای بومی در گوشه و کنار جهان برمیگرداند؛
-
19:39 - 19:43برای پروژههای تحصیلی، فرهنگی که خود آنها بانی آن هستند.
-
19:43 - 19:45آنها برای این وام درخواست میدن تا پروژههای گوناگونی را به انجام برسانند،
-
19:45 - 19:47و من به شما یکی دو نمونه نشان میدم.
-
19:47 - 19:50خب ما در این پروژه چهطور پیش میریم؟ ما حدود ۲۵٫۰۰۰ نمونه در اختیار داریم
-
19:50 - 19:52که از مردم بومی در سراسر جهان جمعآوری شده.
-
19:52 - 19:55جالبترین چیز در این میان علاقهی عمومی به این پروژهست؛
-
19:55 - 19:58۲۱۰٫۰۰۰ نفر از زمان آغاز پروژه در دو سال پیش، این کیتهای مشارکتی را سفارش دادند،
-
19:58 - 20:00۲۱۰٫۰۰۰ نفر از زمان آغاز پروژه در دو سال پیش، این کیتهای مشارکتی را سفارش دادند،
-
20:00 - 20:03که حدود پنج میلیون دلار را به ارمغان آورده،
-
20:03 - 20:06بیشتر این مقدار، دستکم نیمی از این مبلغ، به حساب صندوق میراث واریز شده.
-
20:06 - 20:10ما به تازگی نخستین جایزهی وام میراث را که در حدود ۵۰۰٫۰۰۰ دلار بود اعطا کردهایم.
-
20:10 - 20:13پروژههای گوشه و کنار جهان - مستندسازی سرودههای شفاهی در سیرالئون،
-
20:13 - 20:16پاسداری و حفظ تکهدوزی در غزه،
-
20:16 - 20:19احیای زبان در تاجیکستان، و غیره و غیره.
-
20:19 - 20:22به این ترتیب اوضاع این پروژه خیلی خیلی خوبست،
-
20:22 - 20:26و من اصرار دارم که شما این تارنما را ببینید و این فضا را تماشا کنید.
-
20:26 - 20:28خیلی از شما سپاسگزارم.
-
20:28 - 20:30(تشویق)
- Title:
- اسپِنسِر وِلز دستاندرکار ساختن یک نیانامه برای تمام بشریت.
- Speaker:
- Spencer Wells
- Description:
-
همهی بشریت تکههایی مشترک از دیاِناِی را در خود دارد، که از نیاکان آفریقاییتبارمان به ما رسیدهاست. اسپِنسِر وِلز، متخصص ژنتیک، دربارهی پروژهی ژننگاری -ژنوگرافیک- سخنرانی میکند که در آن از این دیاِناِیِ مشترک برای دریافتن این نکته استفاده می:شود که ما چگونه - بهرَغم گونهگونیمان - به راستی به هم پیوند خوردهایم.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 20:30
b a approved Persian subtitles for A family tree for humanity | ||
soheila Jafari accepted Persian subtitles for A family tree for humanity | ||
soheila Jafari edited Persian subtitles for A family tree for humanity | ||
soheila Jafari edited Persian subtitles for A family tree for humanity | ||
soheila Jafari edited Persian subtitles for A family tree for humanity | ||
soheila Jafari edited Persian subtitles for A family tree for humanity | ||
Mana Ahmady edited Persian subtitles for A family tree for humanity | ||
Mana Ahmady edited Persian subtitles for A family tree for humanity |