0:00:06.283,0:00:09.193
Czy zdarzyło wam się godzinami[br]siedzieć w poczekalni u lekarza

0:00:09.193,0:00:12.083
mimo ustalonej godziny wizyty?

0:00:12.083,0:00:16.133
Czy jakiś hotel odwołał[br]waszą rezerwację, bo był pełny?

0:00:16.143,0:00:20.264
A może wyrzucono was z samolotu,[br]choć zapłaciliście za lot?

0:00:20.264,0:00:22.803
To "nadrezerwacja",

0:00:22.803,0:00:25.015
praktyka stosowana[br]przez firmy i instytucje,

0:00:25.015,0:00:29.034
które sprzedają albo rezerwują[br]więcej niż mogą.

0:00:29.034,0:00:31.264
Choć często rozwściecza klientów,

0:00:31.264,0:00:33.715
nadrezerwacja zwiększa zyski firm

0:00:33.715,0:00:37.805
i pozwala na optymalizację zasobów.

0:00:37.805,0:00:40.466
Firmy wiedzą, że nie wszyscy[br]pojawią się na wizytach,

0:00:40.466,0:00:41.495
rezerwacjach

0:00:41.495,0:00:42.485
i lotach,

0:00:42.485,0:00:46.217
więc udostępniają więcej[br]niż mogą zaoferować.

0:00:46.217,0:00:48.455
Linie lotnicze to klasyczny przykład,

0:00:48.455,0:00:51.455
bo takie przypadki[br]zdarzają się u nich często.

0:00:51.455,0:00:55.407
Około 50 tysięcy ludzi rocznie[br]nie załapuje się na swój lot.

0:00:55.407,0:00:59.426
Ta liczba nie jest niespodzianką[br]dla linii lotniczych,

0:00:59.426,0:01:04.207
które używają statystyk do ustalenia,[br]ile biletów powinny sprzedać.

0:01:04.207,0:01:05.607
To delikatna operacja.

0:01:05.607,0:01:08.886
Sprzedając za mało, marnują miejsca.

0:01:08.886,0:01:12.507
Sprzedając za dużo, ponoszą koszty,

0:01:12.507,0:01:17.727
jak zwroty pieniędzy, darmowe loty,[br]hotele i zdenerwowani klienci.

0:01:17.727,0:01:21.556
Oto uproszczony przykład,[br]jak wyglądają ich obliczenia.

0:01:21.556,0:01:24.268
Od wielu lat linie lotnicze[br]zbierają informacje o tym,

0:01:24.268,0:01:28.389
kto zjawia się na lot, a kto nie.

0:01:28.389,0:01:31.047
Wiedzą, że na danej trasie

0:01:31.047,0:01:37.047
prawdopodobieństwo, że każdy z klientów[br]pojawi się na czas, wynosi 90 procent.

0:01:37.051,0:01:38.513
Dla uproszczenia

0:01:38.513,0:01:41.372
załóżmy, że każdy z nich podróżuje sam,

0:01:41.372,0:01:44.182
a nie z rodziną czy w grupie.

0:01:44.182,0:01:49.652
Jeśli w samolocie jest 180 miejsc[br]i sprzeda się 180 biletów,

0:01:49.652,0:01:54.832
najbardziej prawdopodobny wynik[br]to 162 pasażerów na pokładzie.

0:01:54.832,0:01:59.092
Może się okazać,[br]że będzie ich więcej lub mniej.

0:02:00.121,0:02:02.773
Prawdopodobieństwo[br]każdego wyniku opisuje

0:02:02.773,0:02:04.976
tak zwany rozkład dwumianowy,

0:02:04.976,0:02:07.783
który osiąga szczyt na najbardziej[br]prawdopodobnym wyniku.

0:02:07.783,0:02:09.764
Teraz spójrzmy na przychód.

0:02:09.764,0:02:11.913
Linie zarabiają na każdym bilecie

0:02:11.913,0:02:15.095
i tracą na każdej odrzuconej osobie.

0:02:15.095,0:02:20.984
Powiedzmy, że bilet kosztuje 250 dolarów[br]i nie można go wymienić na późniejszy lot.

0:02:20.984,0:02:24.834
Koszt odrzucenia pasażera to 800 dolarów.

0:02:24.834,0:02:27.084
To tylko przykładowe liczby,

0:02:27.084,0:02:29.654
w rzeczywistości ceny znacznie się wahają.

0:02:29.654,0:02:36.084
Jeśli nie sprzedacie dodatkowych[br]biletów, zarobicie 45 tysięcy dolarów.

0:02:36.084,0:02:40.396
Jeśli sprzedacie 15 dodatkowych[br]i co najmniej 15 ludzi się nie pojawi,

0:02:40.396,0:02:44.056
zarobicie 48 750 dolarów.

0:02:44.056,0:02:46.115
W najlepszym przypadku.

0:02:46.115,0:02:48.845
W najgorszym zjawią się wszyscy.

0:02:48.845,0:02:51.999
Piętnastu pechowych pasażerów[br]zostanie odrzuconych

0:02:51.999,0:02:55.669
i zarobicie tylko 36 750 dolarów.

0:02:55.669,0:02:59.777
To mniej, niż gdybyście [br]sprzedali 180 biletów.

0:02:59.777,0:03:03.928
Znaczenie ma nie tylko to,[br]czy wariant jest finansowo korzystny,

0:03:03.928,0:03:06.776
ale to, jak bardzo jest możliwy.

0:03:06.776,0:03:09.596
Jak bardzo prawdopodobny[br]jest każdy scenariusz?

0:03:09.596,0:03:13.116
Możemy to sprawdzić,[br]korzystając z rozkładu dwumianowego.

0:03:13.116,0:03:15.567
W tym przykładzie prawdopodobieństwo,

0:03:15.567,0:03:21.167
że dokładnie 195 osób pojawi się[br]na pokładzie, jest bliskie zeru.

0:03:21.167,0:03:28.738
Prawdopodobieństwo 184 pasażerów[br]na pokładzie to 1,11 procent i tak dalej.

0:03:28.738,0:03:32.437
W każdym przypadku[br]pomnóżcie te wartości przez przychód,

0:03:32.437,0:03:33.839
dodajcie je do siebie

0:03:33.839,0:03:38.117
i odejmijcie sumę od zarobku[br]przy sprzedaży 195 biletów.

0:03:38.117,0:03:43.616
Otrzymacie spodziewany dochód[br]ze sprzedaży 195 biletów.

0:03:43.616,0:03:47.038
Powtarzając obliczenia[br]dla różnej liczby dodatkowych biletów,

0:03:47.038,0:03:51.087
linie lotnicze mogą ustalić,[br]która opcja przyniesie największy dochód.

0:03:51.087,0:03:54.527
U nas jest to 198 biletów,

0:03:54.527,0:03:59.737
za które linie dostaną 48 774 dolarów,

0:03:59.737,0:04:01.117
prawie cztery tysiące więcej

0:04:01.117,0:04:03.448
niż gdyby sprzedały[br]tyle biletów, ile jest miejsc.

0:04:03.448,0:04:05.857
To dochód za zaledwie jeden lot.

0:04:05.857,0:04:09.097
Pomnóżcie to przez milion[br]lotów na linię przez rok

0:04:09.097,0:04:12.012
i liczba szybko wzrośnie.

0:04:12.012,0:04:15.763
Faktyczne obliczenia[br]są dużo bardziej skomplikowane.

0:04:15.763,0:04:19.694
Żeby stworzyć dokładniejsze modele,[br]linie biorą pod uwagę wiele czynników.

0:04:19.694,0:04:21.629
Ale czy powinny?

0:04:21.629,0:04:24.719
Według niektórych to nieetyczne,

0:04:24.719,0:04:28.099
że za to samo pobiera się[br]opłatę od dwóch osób.

0:04:28.099,0:04:31.289
Jeśli jest się w stu procentach pewnym,[br]że dana osoba się nie zjawi,

0:04:31.289,0:04:33.520
odsprzedanie jej miejsca jest w porządku.

0:04:33.520,0:04:36.520
Ale co, jeśli jest się pewnym[br]tylko w 95 procentach?

0:04:36.520,0:04:38.717
75 procentach?

0:04:38.717,0:04:43.527
Czy istnieje liczba, która rozgranicza[br]brak etyki i praktyczność?