WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:04.515
Сте се прашале некогаш што размислуваат
животните и како се чувствуваат?

00:00:05.020 --> 00:00:06.904
Да започнеме со прашањето:

00:00:07.654 --> 00:00:11.773
дали навистина моето куче ме сака 
или само сака посластица?

00:00:12.991 --> 00:00:17.958
Е па, лесно е да се види дека
нашето куче навистина не` сака.

00:00:17.982 --> 00:00:20.063
Лесно е да се види нели,

00:00:20.087 --> 00:00:23.737
што се случува во таа мала луда глава.

00:00:24.593 --> 00:00:25.968
Што се случува?

00:00:27.155 --> 00:00:28.881
Нешто се случува.

NOTE Paragraph

00:00:29.864 --> 00:00:34.263
Зошто секогаш мора да е прашањето
дали тие не` сакаат?

00:00:34.287 --> 00:00:36.398
Зошто секогаш мора да се работи за нас?

00:00:36.422 --> 00:00:39.065
Зошто сме такви нарциси?

00:00:40.674 --> 00:00:43.713
Јас пронајдов поинакво 
прашање за животните.

00:00:45.911 --> 00:00:47.328
Кои сте вие?

NOTE Paragraph

00:00:49.910 --> 00:00:52.805
Човековиот мозок има капацитети

00:00:52.829 --> 00:00:57.691
за кои ние мислиме дека
само тој ги поседува.

00:00:58.176 --> 00:00:59.534
Но дали тоа е вистина?

00:01:00.047 --> 00:01:04.022
Што прават другите суштества
со тие мозоци?

00:01:04.554 --> 00:01:06.907
Што тие мислат и како се чувствуваат?

00:01:07.570 --> 00:01:09.203
Дали постои начин да се дознае?

00:01:09.227 --> 00:01:10.901
Јас мислам дека има.

00:01:10.925 --> 00:01:12.615
И тоа неколку.

00:01:12.950 --> 00:01:17.072
Можеме да ја погледнеме еволуцијата,
да ги видиме нивните мозоци

00:01:17.096 --> 00:01:19.576
и што прават тие.

NOTE Paragraph

00:01:21.316 --> 00:01:25.255
Прво што треба да се запомне
е тоа дека нашите мозоци се наследени.

00:01:26.253 --> 00:01:29.960
Првите неврони дошле од медузите.

00:01:30.435 --> 00:01:33.275
Од медузите настанале хордатите,

00:01:33.299 --> 00:01:36.967
Од првите хордати настанале 
првите'рбетници.

00:01:37.277 --> 00:01:39.695
'Рбетниците излегле од водата

00:01:39.719 --> 00:01:41.055
и ете не` нас.

00:01:42.737 --> 00:01:48.327
Но сеуште е точно дека невронот
(нервната клетка) изгледа исто

00:01:48.351 --> 00:01:51.768
кај раковите, птиците и кај вас.

00:01:52.427 --> 00:01:55.968
Што ни кажува тоа за мозокот на ракот?

00:01:56.880 --> 00:01:58.437
Можеме да кажеме нешто?

00:01:58.461 --> 00:02:02.490
Е па, излегува дека ако ракот го изложите

00:02:02.514 --> 00:02:05.171
на повеќе мали електрични шокови

00:02:05.195 --> 00:02:07.491
секој пат кога ќе се обиде
да излезе од дувлото

00:02:07.515 --> 00:02:09.700
кај него се развива анксиозност.

00:02:11.133 --> 00:02:14.551
Ако му го дадете на ракот истиот лек

00:02:14.575 --> 00:02:17.498
што се дава на луѓето за лечење
на анксиозност,

00:02:17.522 --> 00:02:20.603
ракот се опушта, излегува и истражува.

00:02:22.308 --> 00:02:25.395
Како покажуваме дека ни е важно
за анксиозноста на раковите?

00:02:25.905 --> 00:02:27.259
Најчесто ги готвиме.

NOTE Paragraph

00:02:27.283 --> 00:02:28.599
(Смеа)

NOTE Paragraph

00:02:30.490 --> 00:02:35.848
Октоподите користат алати, како
и поголемиот дел мајмуни

00:02:35.872 --> 00:02:38.215
и можат да го распознаат човековиот лик.

00:02:38.808 --> 00:02:43.592
Како ли ја прославуваме 'мајмунската'
интелигенција на овие без'рбетници?

00:02:43.999 --> 00:02:45.446
Најчесто со нивно готвење.

00:02:46.669 --> 00:02:50.975
Ако групер некогаш истера риба
во пукнатина од корал,

00:02:50.999 --> 00:02:55.975
тој може да оди на место каде што знае
дека спие маурската јагула,

00:02:55.999 --> 00:02:59.572
ќе и` даде сигнал на јагулата 
да го следи

00:02:59.596 --> 00:03:02.137
и таа ќе го разбере сигналот.

00:03:02.816 --> 00:03:05.793
Јагулата можеби ќе влезе во пукнатината
и ќе ја фати рибата,

00:03:05.817 --> 00:03:08.475
а можеби рибата ќе побегне 
и ќе ја фати груперот.

00:03:08.880 --> 00:03:14.911
Ова е древна соработка за која
ние неодамна ја откривме.

00:03:14.935 --> 00:03:18.020
Како ја прославуваме
таа древна соработка?

00:03:18.044 --> 00:03:19.622
Најчесто со пржење.

00:03:20.918 --> 00:03:24.518
Се појавува шема која кажува многу
повеќе за нас

00:03:24.542 --> 00:03:26.702
отколку за нив.

NOTE Paragraph

00:03:27.610 --> 00:03:30.015
Морските видри користат алати,

00:03:30.039 --> 00:03:33.016
и посветуваат дел од своето време за да

00:03:33.040 --> 00:03:37.181
им покажат на младите што прават,
постапка наречена подучување.

00:03:37.205 --> 00:03:39.883
Шимпанзата не подучуваат.

00:03:40.999 --> 00:03:44.809
Китовите убијци подучуваат 
и ја делат храната.

NOTE Paragraph

00:03:46.879 --> 00:03:48.913
Кога еволуцијата создава нешто ново,

00:03:48.937 --> 00:03:53.290
зема работи што веќе ги има во залиха

00:03:53.314 --> 00:03:55.776
пред да произведе нов пресврт.

00:03:55.800 --> 00:03:57.976
И нашиот мозок дошол до нас

00:03:58.000 --> 00:04:02.401
во период на огромен проток на време.

00:04:02.425 --> 00:04:06.014
Ако го споредиме човековиот мозок
и мозокот на шимпанзото,

00:04:06.038 --> 00:04:09.702
приметуваме дека во суштина имаме
голем мозок како на шимпанзото.

00:04:09.726 --> 00:04:13.667
Добро е што нашиот е поголем 
бидејќи ние сме многу несигурни.

NOTE Paragraph

00:04:13.691 --> 00:04:15.753
(Смеа)

NOTE Paragraph

00:04:15.777 --> 00:04:18.893
Но, тука е и делфинот

00:04:18.917 --> 00:04:21.893
- со поголем мозок и повеќе функции.

00:04:22.777 --> 00:04:25.484
Можеби си викате, во ред гледаме мозоци,

00:04:25.508 --> 00:04:27.935
но што кажува тоа за умовите?

00:04:28.347 --> 00:04:32.218
Па, можеме да ја видиме работата на умот

00:04:32.242 --> 00:04:33.951
во логичните однесувања.

00:04:34.530 --> 00:04:38.161
Значи, овие слонови, може да видите

00:04:38.185 --> 00:04:40.785
како што е очигледно, одмараат.

00:04:41.118 --> 00:04:45.482
Тие пронашле сенка под палмите

00:04:45.506 --> 00:04:48.306
каде ги оставаат своите млади да спијат,

00:04:48.330 --> 00:04:50.949
додека тие одмараат но се на штрек.

00:04:51.491 --> 00:04:54.343
Нам ни е совршено јасно,
гледајќи од оваа слика

00:04:54.367 --> 00:04:57.998
дека и нив им е јасно што прават,

00:04:58.022 --> 00:05:01.824
бидејќи под истото сонце, на истата земја,

00:05:01.848 --> 00:05:05.274
слушајќи ги истите звуци
кои покажуваат опасност,

00:05:05.298 --> 00:05:09.709
тие станале тоа што се, а ние тоа што сме.

NOTE Paragraph

00:05:10.536 --> 00:05:12.712
Ние сме 'соседи' веќе долго време.

00:05:12.736 --> 00:05:16.180
Никој не би рекол дека овие
слонови изгледаат опуштено,

00:05:16.204 --> 00:05:19.116
очигледно е дека нешто ги загрижува.

00:05:19.140 --> 00:05:21.116
Што е тоа?

00:05:21.680 --> 00:05:25.320
Изгледа дека ако ги снимате 
гласовите на туристите

00:05:25.344 --> 00:05:30.038
и ја пуштите таа снимка на звучник 
скриен во грмушките,

00:05:30.062 --> 00:05:33.697
слоновите тоа ќе го игнорираат, бидејќи
нив туристите не ги вознемируваат.

00:05:34.102 --> 00:05:38.844
Но, ако снимате гласови на сточари

00:05:38.868 --> 00:05:43.957
кои често носат копја и ги повредуваат
слоновите при судири

00:05:43.981 --> 00:05:48.675
слоновите ќе се соберат и ќе избегаат од
местото каде е скриен звучникот.

00:05:48.699 --> 00:05:52.058
Не само што тие знаат дека тука има луѓе,

00:05:52.082 --> 00:05:54.618
знаат дека има повеќе видови луѓе,

00:05:54.642 --> 00:05:58.224
дека некои се во ред а други се опасни.

NOTE Paragraph

00:05:58.248 --> 00:06:03.315
Тие не` набљудувале многу подолго отколку
што ние сме ги набљудувале нив.

00:06:03.339 --> 00:06:05.629
Тие не` знаат подобро отколку ние ним.

00:06:06.272 --> 00:06:09.120
Ние имаме исти императиви -

00:06:09.144 --> 00:06:13.639
се грижиме за нашите младенчиња, бараме
храна, се обидуваме да преживееме.

00:06:14.478 --> 00:06:18.307
Дали ќе сме опремени за планинарење
по африканските ридови,

00:06:18.331 --> 00:06:22.514
или за нуркање - во суштина сме исти.

00:06:22.538 --> 00:06:24.516
Под кожата сме сродни.

00:06:24.999 --> 00:06:27.402
Слоновите имаат ист скелет,

00:06:27.426 --> 00:06:29.768
како и китовите,

00:06:29.792 --> 00:06:31.028
како и ние.

00:06:33.674 --> 00:06:35.936
Гледаме помагање каде 
што е потребна помош,

00:06:36.560 --> 00:06:39.188
гледаме љубопитност кај помладите,

00:06:40.467 --> 00:06:44.070
гледаме семејна поврзаност.

00:06:45.776 --> 00:06:47.823
Препознаваме љубов.

00:06:48.522 --> 00:06:50.683
Додворување си е додворување.

00:06:51.999 --> 00:06:54.682
А потоа се прашуваме:
"Дали тие се свесни?".

NOTE Paragraph

00:06:55.300 --> 00:06:58.200
Кога примате општа анестезија,
ја губите свеста,

00:06:58.224 --> 00:07:01.059
што значи немате чувство
за ништо околу вас.

00:07:01.083 --> 00:07:04.654
Свеста е само нешто што ни овозможува
да почувствуваме други нешта.

00:07:05.292 --> 00:07:09.441
Ако гледате, слушате, чувствувате -

00:07:09.465 --> 00:07:12.517
тогаш сте свесни, и животните се свесни.

NOTE Paragraph

00:07:15.165 --> 00:07:16.331
Некои луѓе велат

00:07:16.355 --> 00:07:18.960
дека има некои работи што
ги прават луѓето луѓе,

00:07:18.984 --> 00:07:20.906
а една од нив е емпатијата,

00:07:20.930 --> 00:07:26.617
умствена способност да го чувствувате 
она што другите го чувствуваат.

00:07:27.442 --> 00:07:29.025
Што е многу корисна работа.

00:07:29.049 --> 00:07:31.209
Ако останатите почнуваат 
да се движат брзо,

00:07:31.233 --> 00:07:33.468
чувствувате дека и вие треба да побрзате.

00:07:33.492 --> 00:07:35.222
Сите сме во брзање денес.

00:07:35.246 --> 00:07:38.733
Најстариот вид на емпатија
е заразниот страв.

00:07:38.757 --> 00:07:41.603
Ако оние околу вас ненадејно полетаат,

00:07:41.627 --> 00:07:43.791
не е мудро да се прашувате:

00:07:43.815 --> 00:07:46.718
"Господе, што заминаа сите одеднаш?"

NOTE Paragraph

00:07:46.742 --> 00:07:48.274
(Смеа)

NOTE Paragraph

00:07:51.136 --> 00:07:54.975
Емпатијата е многу стара,
но како и се` во животот

00:07:54.999 --> 00:07:58.910
е условена од многу фактори
и има свој постепен развој.

00:07:58.934 --> 00:08:02.655
Па има основна емпатија: тажни сте, 
тоа и мене ме растажува,

00:08:02.679 --> 00:08:04.616
Среќни сте, тоа и мене ме усреќува.

NOTE Paragraph

00:08:05.192 --> 00:08:07.975
Потоа има нешто наречено сочувство,

00:08:07.999 --> 00:08:09.859
што е малку поинакво:

00:08:10.365 --> 00:08:13.832
"Жал ми е што твојата баба почина."

00:08:13.856 --> 00:08:17.483
Не се чувствувам онака како што се 
чувствуваш, но ти ја разбирам болката

00:08:17.507 --> 00:08:18.920
и тоа ме загрижува."

NOTE Paragraph

00:08:18.944 --> 00:08:21.561
А ако сме мотивирани да реагираме
сочувствително,

00:08:21.585 --> 00:08:23.391
тоа го нарекувам сочувство.

NOTE Paragraph

00:08:24.061 --> 00:08:27.611
Покрај тоа што не е ни блиску до
она што не прави луѓе,

00:08:27.635 --> 00:08:30.975
човековата емпатија е далеку од совршена.

00:08:30.999 --> 00:08:36.010
Заробуваме емпатични суштества,
ги јадеме и убиваме.

00:08:36.034 --> 00:08:38.901
Па можеби ќе речете: "Не сме ист вид".

00:08:38.925 --> 00:08:42.643
Тоа се нарекува предаторство,
а човекот е предатор.

00:08:42.667 --> 00:08:48.003
Но ние не се однесуваме
многу добро и со нашиот род.

00:08:49.212 --> 00:08:52.366
Луѓето само малку разбираат
за животинското однесување

00:08:52.390 --> 00:08:56.363
знаат дека никогаш не им се припишуваат
човечки мисли и чувства

00:08:56.387 --> 00:08:58.188
на друг вид суштества.

00:08:58.723 --> 00:09:00.544
Но, јас мислам дека тоа е глупаво.

00:09:00.568 --> 00:09:04.690
Бидејќи со припишување на човечки
мисли и чувства на други врсти,

00:09:04.714 --> 00:09:08.965
најдобро ќе знаеме како тие размислуваат
и како се чувствуваат.

00:09:08.989 --> 00:09:12.302
Тоа е бидејќи нивните мозоци
во основа се како нашите.

00:09:12.326 --> 00:09:14.057
Ја имаат истата структура.

00:09:14.081 --> 00:09:19.131
Истите хормони кои прават расположение
и мотивацијата кај нас,

00:09:19.155 --> 00:09:21.413
ги има и кај нив.

00:09:23.050 --> 00:09:28.120
Не е во духот на науката да се каже
дека тие се гладни кога ловат,

00:09:28.144 --> 00:09:31.091
уморни кога нивните јазици висат надвор,

00:09:31.115 --> 00:09:33.805
а потоа кога играат со своите млади

00:09:33.829 --> 00:09:35.740
среќни и весели,

00:09:35.764 --> 00:09:40.553
не сме воопшто сигурни дали
доживуваат нешто.

00:09:40.577 --> 00:09:42.571
Тоа не е во духот на науката.

NOTE Paragraph

00:09:43.619 --> 00:09:46.304
Еден репортер мене ми рече:

00:09:46.328 --> 00:09:50.636
"Можеби но, како ти си сигурен дека други 
животни можат да мислат и чувствуваат?"

00:09:50.660 --> 00:09:53.715
Тогаш јас почнав да ги
прелистувам стотиците

00:09:53.739 --> 00:09:56.238
научни забелешки во мојата книга

00:09:56.262 --> 00:09:59.502
и сфатив дека одговорот
е во мојата соба со мене.

00:09:59.526 --> 00:10:03.279
Кога моето куче доаѓа кај мене,

00:10:03.303 --> 00:10:05.065
не на софата туку кај мене,

00:10:05.089 --> 00:10:09.266
се превртува на грб 
и го открива стомачето,

00:10:09.290 --> 00:10:12.158
тоа има една мисла:
"Сакам да ми го погалиш мешето.“

00:10:14.565 --> 00:10:17.101
Знам дека ќе одам кај Карл,

00:10:17.125 --> 00:10:19.438
тој ќе разбере што сакам,

00:10:20.084 --> 00:10:22.580
знам дека можам да му верувам
бидејќи сме семејство,

00:10:23.406 --> 00:10:26.121
тој ќе ја заврши работата и
ќе се чувствувам добро"

NOTE Paragraph

00:10:26.145 --> 00:10:28.031
(Смеа)

NOTE Paragraph

00:10:28.055 --> 00:10:31.384
Тоа размислува и чувствува дека

00:10:31.408 --> 00:10:34.072
тука нема ништо комплицирано,

NOTE Paragraph

00:10:34.096 --> 00:10:38.709
но гледаме и други животни и велиме:
"Еј види - китови убијци

00:10:38.733 --> 00:10:41.143
волци, слонови:

00:10:41.167 --> 00:10:42.778
тие не гледаат на тоа така."

NOTE Paragraph

00:10:43.714 --> 00:10:48.008
Овој мажјаков, со високата перка е Л41

00:10:48.032 --> 00:10:50.079
и има 38 години.

00:10:50.103 --> 00:10:53.575
Женката на неговото лево е Л22.

00:10:53.899 --> 00:10:55.451
Има 44 години.

00:10:55.475 --> 00:10:58.110
Тие се познаваат веќе децении,

00:10:58.650 --> 00:11:00.622
знаат кои се,

00:11:00.646 --> 00:11:02.197
кои им се пријатели,

00:11:02.221 --> 00:11:03.919
кои им се непријатели.

00:11:03.943 --> 00:11:06.056
Животот им тече во одреден правец.

00:11:06.802 --> 00:11:09.036
Знаат каде се цело време.

NOTE Paragraph

00:11:10.863 --> 00:11:13.238
Ова е слонот Фајло.

00:11:13.667 --> 00:11:15.495
Тој е млад мажјак.

00:11:15.519 --> 00:11:17.337
Ова е тој после 4 дена.

00:11:18.999 --> 00:11:24.329
Луѓето не само што можат да почувствуваат
болка, знаат и ужасно да ја нанесат.

00:11:26.648 --> 00:11:28.962
Сакаме да им ги извадиме забите.

00:11:30.153 --> 00:11:33.457
Зошто едноставно не почекаме да умрат?

00:11:35.998 --> 00:11:39.466
Слоновите некогаш се простирале по
бреговите на Средоземното море

00:11:39.490 --> 00:11:41.565
до Р'тот Добра Надеж.

00:11:41.589 --> 00:11:44.975
Во осумдесеттите години, имало
силни упоришта на слонови

00:11:44.999 --> 00:11:47.187
во Централна и Источна Африка,

00:11:47.211 --> 00:11:51.548
а сега нивното простирање е
разбиено на ситни пространства.

00:11:51.572 --> 00:11:56.251
Ова е географијата на животното 
кои ние го водиме до искоренување,

00:11:56.275 --> 00:12:00.124
највеличенственото суштество на земјата.

NOTE Paragraph

00:12:01.288 --> 00:12:05.316
Но секако, подобро се грижиме
за дивината во САД.

00:12:05.681 --> 00:12:09.916
Во националниот парк Јелоустоун,
ги убивме сите волци.

00:12:09.940 --> 00:12:13.389
Всушност, го убивме секој волк
јужно од границата со Канада.

00:12:13.413 --> 00:12:17.806
А во паркот тоа го направиле
ренџерите во 1920тите,

00:12:17.830 --> 00:12:20.421
а 60 години подоцна морале да ги вратат

00:12:20.445 --> 00:12:23.352
зашто бројот нa канадските елени
излегол надвор од контрола.

00:12:24.511 --> 00:12:25.785
А потоа дојдоа луѓето.

00:12:25.809 --> 00:12:29.533
Дојдоа илјадници луѓе
да ги видат волците,

00:12:29.557 --> 00:12:33.052
најдостапните волци во светот.

NOTE Paragraph

00:12:33.512 --> 00:12:36.764
Отидов и јас да го видам неверојатното
семејство на волци.

00:12:36.788 --> 00:12:38.241
Глутницата е семејство.

00:12:38.265 --> 00:12:41.840
Има неколку возрасни за парење и 
младенчиња од неколку генерации.

00:12:43.158 --> 00:12:47.774
Ја гледав најпознатата и најстабилната
глутница во Јелоустоун.

00:12:48.370 --> 00:12:51.500
И потоа, само што малку ја
преминаа границата,

00:12:51.524 --> 00:12:54.205
два волци беа погодени,

00:12:54.229 --> 00:12:56.482
вклучувајќи ја и мајката,

00:12:56.506 --> 00:12:58.684
што понекогаш ја нарекуваме алфа женка.

00:12:59.502 --> 00:13:03.745
Остатокот од семејството веднаш западна
во семејно непријателство.

00:13:04.871 --> 00:13:07.112
Сестри бркаа сестри.

00:13:07.565 --> 00:13:11.046
Таа од лево со денови се обидуваше
да се врати во семејството,

00:13:11.070 --> 00:13:13.762
но тие не и дозволија бидејќи 
и` беа љубоморни.

00:13:13.786 --> 00:13:16.599
Таа добиваше премногу внимание
од два нови мажјаци

00:13:16.623 --> 00:13:18.641
и беше драгоцена,

00:13:18.665 --> 00:13:20.318
што беше премногу за нив.

00:13:20.342 --> 00:13:23.067
На крај, таа ја помина границата
и беше застрелана.

00:13:24.463 --> 00:13:27.872
Алфа мажјакот беше исто така избркан
од своето семејство.

00:13:28.436 --> 00:13:30.439
Кога дојде зимата,

00:13:30.463 --> 00:13:34.213
тој ја загуби својата територија,
поддршката за лов,

00:13:34.237 --> 00:13:36.708
членовите на семејството и партнерката.

NOTE Paragraph

00:13:38.883 --> 00:13:42.507
Толку многу им нанесуваме болка.

00:13:43.665 --> 00:13:48.625
Прашањето е зошто тие не не` повредуваат
повеќе од вообичаено?

00:13:49.855 --> 00:13:53.053
Овој кит само што завршил со
јадење на дел од сив кит

00:13:53.077 --> 00:13:55.656
заедно со своите содружници
со кои го фатил.

00:13:55.680 --> 00:13:58.764
Тие луѓе во бродчето немале
од што да се плашат.

00:13:59.999 --> 00:14:01.988
Овој кит е Т20

00:14:02.488 --> 00:14:06.739
и само што раскинал фока на
3 дела со двајца содружници,

00:14:07.168 --> 00:14:09.860
кој тежел колку луѓето во бродот.

00:14:09.884 --> 00:14:11.387
Немале од што да се плашат.

00:14:12.189 --> 00:14:13.611
Тие јадат фоки.

00:14:14.699 --> 00:14:16.385
Зошто не не` јадат нас?

00:14:18.823 --> 00:14:22.583
Зошто можеме да им веруваме
околу нашите деца?

00:14:24.488 --> 00:14:30.390
Зошто китовите се вратиле кај 
истражувачи изгубени во густа магла

00:14:30.414 --> 00:14:33.744
и ги воделе со километри се`
додека маглата не се изгубила,

00:14:33.768 --> 00:14:36.933
а домот на истражувачите бил на брегот?

00:14:36.957 --> 00:14:38.973
Тоа се случило повеќе од еднаш.

NOTE Paragraph

00:14:41.171 --> 00:14:43.746
На Бахамите постои жена
која се вика Дениз Херцинг

00:14:43.770 --> 00:14:47.094
која ги проучува дамчестите
делфини кои ја познаваат неа.

00:14:47.118 --> 00:14:49.716
Таа ги знае добро, знае кои се.

00:14:49.740 --> 00:14:52.002
Тие ја познаваат. Го знаат
и нејзиниот брод.

00:14:52.026 --> 00:14:54.256
Кога се појавува,тоа е голема
среќна средба,

00:14:54.280 --> 00:14:57.595
освен еднаш кога се појавила и не сакале
да се приближат до бродот,

00:14:57.619 --> 00:14:59.693
што било навистина чудно.

00:14:59.717 --> 00:15:01.881
Тие не можеле да сфатат што се случува,

00:15:01.905 --> 00:15:03.405
дур некој од палубата

00:15:03.429 --> 00:15:06.064
не рекол дека некој од 
екипажот умрел во постела

00:15:06.088 --> 00:15:07.859
за време на дремка.

00:15:08.740 --> 00:15:12.666
Како делфините знаеле
дека едно човечко срце

00:15:12.690 --> 00:15:14.159
престанало да чука?

00:15:14.818 --> 00:15:17.108
Зошто би им било грижа

00:15:17.132 --> 00:15:19.325
и зошто се уплашиле?

00:15:21.111 --> 00:15:26.410
Овие мистериозни нешта 
навестуваат за се` што се случува

00:15:26.434 --> 00:15:29.176
во мозоците на оние
што се со нас на Земјата,

00:15:29.200 --> 00:15:33.431
за кои ние скоро никогаш
не размислуваме.

NOTE Paragraph

00:15:34.258 --> 00:15:36.430
Во аквариум во Јужна Африка

00:15:36.454 --> 00:15:39.678
имаше еден млад клунест
делфин по име Доли.

00:15:40.178 --> 00:15:46.322
Таа сеуште цицала и еден ден чуварот
направил пауза за цигара,

00:15:46.346 --> 00:15:50.453
и додека пушел гледал во внатрешноста
на базенот преку прозорот.

00:15:50.477 --> 00:15:52.851
Доли му се приближила и го погледнала,

00:15:52.875 --> 00:15:56.753
се вратила кај мајка ѝ цицала
уште минута-две,

00:15:56.777 --> 00:15:58.580
се вратила до прозорот

00:15:58.604 --> 00:16:04.269
и испуштила еден "облак" од млеко 
што ја обвил нејзината глава како чад.

00:16:04.293 --> 00:16:07.399
Некако, овој млад клунест делфин

00:16:07.423 --> 00:16:11.712
ја добил идејата да користи
млеко како замена за чад.

00:16:12.211 --> 00:16:15.559
Кога луѓето употребуваат нешто за да 
престават нешто друго,

00:16:15.583 --> 00:16:17.608
тоа го нарекуваме уметност.

NOTE Paragraph

00:16:17.632 --> 00:16:19.655
(Смеа)

NOTE Paragraph

00:16:19.679 --> 00:16:21.210
Работите што не` прават луѓе

00:16:21.234 --> 00:16:24.314
не се оние работи кои ние мислиме
дека не` прават луѓе.

00:16:24.781 --> 00:16:27.105
Тоа што не` прави луѓе е дека

00:16:27.129 --> 00:16:30.265
од сите заеднички особини што
ги имаат нашите и нивните умови,

00:16:30.289 --> 00:16:32.529
нашите се најекстремни.

00:16:34.347 --> 00:16:36.636
Ние сме најсочувствителните,

00:16:36.660 --> 00:16:39.677
најнасилните, најкреативните

00:16:39.701 --> 00:16:44.361
и најдеструктивните животни
што постојат на Земјата

00:16:44.385 --> 00:16:48.109
и ние сме сите тие особини
збркани заедно.

00:16:49.341 --> 00:16:53.579
Но сепак, љубовта не е она
што не` прави луѓе,

00:16:54.242 --> 00:16:56.594
Таа не е резервирана за нас.

00:16:57.674 --> 00:17:01.645
Не сме единствени што
се грижат за своите партнери

00:17:01.669 --> 00:17:05.007
и за своите деца.

NOTE Paragraph

00:17:06.904 --> 00:17:11.874
Албатросите често прелетуваат 10, 
а понекогаш и 16 км

00:17:11.898 --> 00:17:16.385
за неколку недели за да
донесат еден голем оброк

00:17:16.409 --> 00:17:18.385
за своето младенче кое ги чека.

00:17:18.835 --> 00:17:23.233
Тие се вгнездуваат на 
најоддалечените острови

00:17:23.257 --> 00:17:25.630
и еве како тоа изгледа.

00:17:27.370 --> 00:17:31.550
Пренесување живот од колено на колено
е веригата на постоењето.

00:17:31.574 --> 00:17:34.550
Ако тоа запре, се`се губи.

00:17:34.975 --> 00:17:39.625
Ако има нешто што е свето - ова е тоа, 
а во таа света врска

00:17:39.649 --> 00:17:42.480
сега се вмеша пластичното ѓубре.

00:17:42.504 --> 00:17:45.191
Сите овие птици сега имаат пластика во нив.

00:17:45.990 --> 00:17:50.641
Ова е шестмесечен албатрос
кој е подготвен да добие перја -

00:17:50.665 --> 00:17:54.666
умре натрупан со црвени запалки.

NOTE Paragraph

00:17:54.690 --> 00:17:57.975
Ова не е врската која треба да ја имаме

00:17:57.999 --> 00:17:59.585
со остатокот на светот.

00:17:59.609 --> 00:18:02.933
Ние кои што го добивме името
според нашиот мозок,

00:18:04.195 --> 00:18:07.581
никогаш не размислуваме за последиците.

00:18:09.041 --> 00:18:12.161
Кога пречекуваме нов човечки живот,

00:18:12.185 --> 00:18:16.688
тоа го правиме во придружба
со други живи суштества.

00:18:16.712 --> 00:18:18.805
Цртаме животни по ѕидовите.

00:18:18.829 --> 00:18:20.657
Не цртаме мобилни телефони.

00:18:20.681 --> 00:18:22.824
Не цртаме канцеларии.

00:18:22.848 --> 00:18:26.749
Цртаме животни за да им
покажеме дека не сме сами.

00:18:27.316 --> 00:18:29.059
Дека имаме друштво.

00:18:30.527 --> 00:18:35.267
И секое животно на секоја
слика од арката на Ное,

00:18:35.291 --> 00:18:39.631
кое било вредно за спасување,
сега е во опасност,

00:18:39.655 --> 00:18:41.908
а ние сме нивниот потоп.

NOTE Paragraph

00:18:43.704 --> 00:18:46.003
Значи започнавме со прашањето:

00:18:46.027 --> 00:18:47.891
Дали тие не`сакаат нас?

00:18:49.999 --> 00:18:52.047
Да поставиме друго прашање:

00:18:52.999 --> 00:18:56.609
Дали сме доволно способни
да го употребуваме тоа што го имаме

00:18:57.918 --> 00:19:02.091
за да се гижиме доволно за да 
им дозволиме да опстанат?

NOTE Paragraph

00:19:04.725 --> 00:19:06.066
Ви благодарам многу.

NOTE Paragraph

00:19:06.090 --> 00:19:11.730
(Аплауз)