0:00:00.999,0:00:04.515
قەت پرسیوتانە ئایا گیانداران[br]بیردەکەنەوە و هەست بە شت دەکەن؟

0:00:05.020,0:00:06.904
با بە پرسیارێک دەستپێبکەین:

0:00:07.654,0:00:11.773
سەگەکەم خۆشی دەوێم، [br]یان هەر دەیەوێ خواردنی بەمێ؟

0:00:12.991,0:00:17.958
ئەوە ئاسانە ببینیت کە سەگەکەمان[br]بەڕاستی خۆشی ئەوێین،

0:00:17.982,0:00:20.063
بینینی ئاسانە، بەڵێ،

0:00:20.087,0:00:23.737
چی ئەگوزەرێت لەو سەرە بچووکەیا.

0:00:24.593,0:00:25.968
بیر لە چی دەکاتەوە؟

0:00:27.155,0:00:28.881
شتێک ئەگوزەرێت.

0:00:29.864,0:00:34.263
بەڵام بۆچی هەمووکات پرسیارەکە ئەوەیە[br]ئایا خۆشیان ئەوێین؟

0:00:34.287,0:00:36.398
بۆچی ئەبێ هەر دەربارەی خۆمان بێت؟

0:00:36.422,0:00:39.065
بۆچی ئەوەنە خۆپەرستین؟

0:00:40.674,0:00:43.713
پرسیارێکی جیاوازم دۆزییەوە[br]لە گیاندارانی بکەم.

0:00:45.911,0:00:47.328
ئێوە کێن؟

0:00:49.910,0:00:52.805
هەندێک توانای مێشکی مرۆڤ هەیە

0:00:52.829,0:00:57.691
کە وا بیر ئەکەینەوە تەنیا توانای[br]مێشکی مرۆڤ بێت.

0:00:58.176,0:00:59.534
بەڵام ئەوە ڕاستە؟

0:01:00.047,0:01:04.022
ئەی بوونەوەرەکانی تر چی لەو[br]مێشکانەیان ئەکەن؟

0:01:04.554,0:01:06.907
بیر لەچی دەکەنەوە و هەست[br]بە چی دەکەن؟

0:01:07.570,0:01:09.203
هیچ ڕێگایەک هەیە بزانین؟

0:01:09.227,0:01:10.901
پێموابێت ڕێگایەک هەیە بۆ ناویان.

0:01:10.925,0:01:12.615
پێموابێت چەندین ڕێگا هەیە.

0:01:12.950,0:01:17.072
دەتوانین سەیری پەرەسەندن بکەین،[br]دەتوانین سەیری مێشکیان بکەین و

0:01:17.096,0:01:19.576
دەتوانین سەیر بکەین بزانین چی دەکەن.

0:01:21.316,0:01:25.255
یەکەم شت بیرمان بێت ئەوەیە:[br]ئێمە مێشکمان بۆ ماوەتەوە.

0:01:26.253,0:01:29.960
یەکەمین خانەی دەماری هی [br]ماسییە لیقەکان بووە.

0:01:30.435,0:01:33.275
ماسییە لیقەکان یەکەمین[br]تەوەرەدارەکانیان لێبۆتەوە.

0:01:33.299,0:01:36.967
یەکەمین تەوەرەدارەکانیش یەکەمین[br]بڕبڕەدارەکانیان لێبۆتەوە.

0:01:37.277,0:01:39.695
بڕبڕەدارەکان لە ئاو هاتوونەتە دەرەوە، و

0:01:39.719,0:01:41.055
گەشتوین بەم ڕۆژە.

0:01:42.737,0:01:48.327
بەڵام ئەوە ڕاستە کە دەمارێک،[br]خانەیەکی دەماری، هەمان شێوەیە

0:01:48.351,0:01:51.768
لە قڕژاڵێکی درێژ، لە باڵندەیەکدا[br]یان لە ئێوەدا.

0:01:52.427,0:01:55.968
ئەوە چی دەڵێت لەسەر مێشکی[br]قڕژاڵی درێژ؟

0:01:56.880,0:01:58.437
دەتوانین هیچ لەسەر ئەوە بڵێین؟

0:01:58.461,0:02:02.490
ڕاستییەکەی، دەرکەوتووە ئەگەر[br]بێیت و چەندین

0:02:02.514,0:02:05.171
تەزوی کارەبایی بچووک بدەیت[br]لە قرژاڵە درێژەکە

0:02:05.195,0:02:07.491
هەرکاتێک بیەوێت لە کونەکەی[br]بێتە دەرەوە،

0:02:07.515,0:02:09.700
تووشی دڵەڕاوکێ دەبێت.

0:02:11.133,0:02:14.551
ئەگەر هەمان ئەو دەرمانانە بەیت[br]بە قرژاڵە درێژەکان

0:02:14.575,0:02:17.498
کە بۆ دڵەڕاوکێی مرۆڤ بەکاردێت،

0:02:17.522,0:02:20.603
هێمن دەبێتەوە و یەتە دەرەوە دەگەڕێت.

0:02:22.308,0:02:25.395
چۆن پێزانین دەردەبڕین بۆ[br]گرنگیدانمان بە دڵەڕاوکێی قرژاڵی درێژ؟

0:02:25.905,0:02:27.259
زۆربەیکات، بە کوڵاندنیان.

0:02:27.283,0:02:28.599
(پێکەنین)

0:02:30.490,0:02:35.848
هەشت پێکان ئامرازەکان بەکاردێن،[br]بەهەمان شێوەی زۆربەی مەیمونەکان و

0:02:35.872,0:02:38.215
ڕووخساری مرۆڤەکان دەناسنەوە.

0:02:38.808,0:02:43.592
ئەی چۆن پێزانین دەردەبڕین بۆ ئەم زیرەکییە[br]هاوتای مەیمونیەی ئەم بێبڕبڕەیە؟

0:02:43.999,0:02:45.446
زۆربەیکات بە کوڵاندنیان.

0:02:46.669,0:02:50.975
ئەگەر ماسییەکی گەورە بەشوێن ماسییەکی [br]بچوکەوە بێت بۆناو کەلێنێکی شیلانەکە،

0:02:50.999,0:02:55.975
زۆربەیکات دەچێت بۆ ئەو شوێنەی دەزانێت[br]مارماسی مۆرەی لێ نوستووە و

0:02:55.999,0:02:59.572
ئاماژە بە مارماسییەکە دەکات و[br]دەڵێت، "شوێنمکەوە،" و

0:02:59.596,0:03:02.137
مارماسییەکە لە ئاماژەکەی تێدەگات.

0:03:02.816,0:03:05.793
لەوانەیە مارماسییە مۆرایەکە بچێتە[br]کەلێنەکەوە و ماسییەکە بگرێت،

0:03:05.817,0:03:08.475
بەڵام لەوانەشە لە کەلێنەکە دەرچێت و[br]ماسییە گەورەکە بتوانێت بیگرێت.

0:03:08.880,0:03:14.911
ئەمە پێکەوەکارکردنێکی دێرینە کە[br]ئێمە بەمدواییە پێمان زانیوە.

0:03:14.935,0:03:18.020
چۆن پێزانین دەردەبڕین بۆ ئەم[br]پێکەوەکارکردنە دێرینە؟

0:03:18.044,0:03:19.622
بە سورکردنەوەیان.

0:03:20.918,0:03:24.518
وێنەیەک دەرچووە کە زۆر زیاتر[br]لەسەر ئێمە دەڵێت

0:03:24.542,0:03:26.702
وەک لەسەر ئەوان.

0:03:27.610,0:03:30.015
سەگە دەریاییەکان ئامرازەکان بەکاردێنن و

0:03:30.039,0:03:33.016
زۆرجار واز لەوە دەهێنن کە ئەیکەن

0:03:33.040,0:03:37.181
بۆ ئەوەی نیشانی بێچووەکانیان بەن[br]چی بکەن و بەوە دەوترێت فێرکردن.

0:03:37.205,0:03:39.883
شیمپانزییەکان بێچوو فێرناکەن.

0:03:40.999,0:03:44.809
نەهەنگە کوشندەکان بێچووەکان فێردەکەن و[br]خواردن هاوبەش دەکەن.

0:03:46.879,0:03:48.913
کە پەرەسەندن شتێکی نوێ درووست دەکات،

0:03:48.937,0:03:53.290
ئەو شتانە بەکاردەهێنێت[br]کە خۆی لەبەردەستیایەتی،

0:03:53.314,0:03:55.776
پێش ئەوەی شتی نوێ دروست بکات.

0:03:55.800,0:03:57.976
ئەو مێشکەی ئێمەش هەمانە ئێستا

0:03:58.000,0:04:02.401
بە تێپەڕبوونی سەردەمێکی زۆر[br]گەشتووە پێمان.

0:04:02.425,0:04:06.014
ئەگەر سەیری مێشکی مرۆڤ بکەیت[br]بەراورد بە مێشکی شیمپانزی،

0:04:06.038,0:04:09.702
دەبینیت ئەوەی هەمانە مێشکی[br]شیمپانزییە بە گەورەیی.

0:04:09.726,0:04:13.667
شتێکی باشە هی ئێمە گەورەترە،[br]چونکە بەڕاستی ئێمەش هەر نائارامین.

0:04:13.691,0:04:15.753
(پێکەنین)

0:04:15.777,0:04:18.893
بەڵام ئاه، دۆلفینیش هەی،

0:04:18.917,0:04:21.893
مێشکی گەورەتر و پێچخواردنی زیاتری تیایە.

0:04:22.777,0:04:25.484
باشە، لەوانەیە بڵێن زۆرباشە،[br]ئەوە چەند مێشکێک دەبینین

0:04:25.508,0:04:27.935
بەڵام ئەی ئەوە چی دەڵێت[br]لەسەر بەکارهێنانی مێشکەکان؟

0:04:28.347,0:04:32.218
دەتوانین ئیشکردنی مێشکەکان ببینین

0:04:32.242,0:04:33.951
لە لۆجیکی هەڵسوکەوتەکاندا.

0:04:34.530,0:04:38.161
ئەم فیلانە وەک دەیانبینن،

0:04:38.185,0:04:40.785
دیارە، پشوو ئەیەن.

0:04:41.118,0:04:45.482
پەڵەیەک سێبەریان دۆزیوەتەوە[br]لەژێر دار خورمایەکدا

0:04:45.506,0:04:48.306
بۆ ئەوەی بێچووەکانیان لەویا بنوون،

0:04:48.330,0:04:50.949
خۆیان کەمێک سەرخەو دەشکێنن[br]بەڵام هەر بەئاگا ئەبن.

0:04:51.491,0:04:54.343
ئێمە ئەوەی ئەیکەن بە تەواوی[br]ڕێی تێئەچێت بەلامانەوە

0:04:54.367,0:04:57.998
وەک چۆن خۆشیان ئەوەی ئەیکەن[br]ڕێی تێئەچێ بەلایانەوە

0:04:58.022,0:05:01.824
چونکە لەژێر تیشکی هەمان خۆردا و[br]لە هەمان جیهاندا،

0:05:01.848,0:05:05.274
بە گوێگرتن لە هەمان[br]دەنگەکانی مەترسی،

0:05:05.298,0:05:09.709
ئەوان دەبن بەو بوونەوەرە و [br]ئێمەش دەبین بەم بوونەوەرە.

0:05:10.536,0:05:12.712
سەردەمێکی زۆرە دراوسێی یەکترین.

0:05:12.736,0:05:16.180
کەس بەهەڵەیا ناچێت و بڵێت[br]ئەم فیلانە لە پشوودان.

0:05:16.204,0:05:19.116
چونکە ئاشکرایە زۆر نیگەرانی شتێکن.

0:05:19.140,0:05:21.116
نیگەرانی چین ئەم فیلانە؟

0:05:21.680,0:05:25.320
دەرکەوتووە ئەگەر دەنگی[br]ژمارەیەک گەشتیار تۆمارکەیت و

0:05:25.344,0:05:30.038
ئەو تۆمارە لە سپیکەرێکی شاردراوە[br]لە گژوگیاکاندا لێبەیتەوە،

0:05:30.062,0:05:33.697
فیلەکان فەرامۆشی ئەکەن، چونکە دەزانن[br]گەشتیارەکان مەترسی نین بۆسەر فیلەکان.

0:05:34.102,0:05:38.844
بەڵام ئەگەر دەنگی شوانە[br]ئەفریقییەکان تۆماربکەیت

0:05:38.868,0:05:43.957
کە ڕمیان پێیە و زۆرجار لەسەر[br]چاڵە ئاوەکان ئازاری فیلەکان ئەیەن،

0:05:43.981,0:05:48.675
فیلەکان وریا ئەبنەوە و[br]لە سپیکەرە شاردراوەکە دوور ئەکەونەوە.

0:05:48.699,0:05:52.058
فیلەکان نەک هەر تەنیا ئەزانن[br]کە مرۆڤ لەوناوەیە،

0:05:52.082,0:05:54.618
دەشزانن کە جۆری جیای مرۆڤی لێیە، و

0:05:54.642,0:05:58.224
هەندێکیان باشن و[br]هەندێکیان مەترسیدارن.

0:05:58.248,0:06:03.315
ئەوان زیاتر چاودێری ئێمەیان کردووە[br]وەک لەوەی ئێمە چاودێریمان کردبێتن.

0:06:03.339,0:06:05.629
ئەوان باشتر ئێمە دەناسن وەک لە ئێمە.

0:06:06.272,0:06:09.120
هەمان بنچینەکانی ژیانمان هەیە:

0:06:09.144,0:06:13.639
ئاگامان لە بێچووەکانمان بێت، خواردن [br]بدۆزینەوە، هەوڵبەین بە زیندوویی بمێنینەوە

0:06:14.478,0:06:18.307
ئەگەر خۆمان گۆڕیبێت بۆ گەشتکردن[br]بە گردەکانی ئەفریقا

0:06:18.331,0:06:22.514
یان خۆمان گۆڕیبێت بۆ چوونە ژێر دەریا،[br]بەشێوەیەکی بنچینەیی وەک یەکین.

0:06:22.538,0:06:24.516
لەژێر پێستدا کەسی یەکین.

0:06:24.999,0:06:27.402
فیل هەمان ئێسکە پەیکەری هەیە،

0:06:27.426,0:06:29.768
نەهەنگی کوشندە هەمان ئێسکە پەیکەری هەیە،

0:06:29.792,0:06:31.028
وەک هی ئێمە.

0:06:33.674,0:06:35.936
لەو شوێنە یارمەتیدان دەبینین کە[br]یارمەتی پێویستە

0:06:36.560,0:06:39.188
حەسرەت دەبینین لە گەنجەکاندا.

0:06:40.467,0:06:44.070
بەستەری پەیوەندییە خێزانییەکان دەبینین.

0:06:45.776,0:06:47.823
خۆشەویستی دەناسینەوە.

0:06:48.522,0:06:50.683
خۆشەویستی هەر خۆشەویستییە.

0:06:51.999,0:06:54.682
ئینجا ئەپرسین، "ئایا هۆشیان هەیە؟"

0:06:55.300,0:06:58.200
کاتێک سڕکردنی گشتیت بۆدەکرێت،[br]واتلێدەکات هۆشت نەمێنێت،

0:06:58.224,0:07:01.059
واتە هیچ هەست بەهیچ ناکەیت.

0:07:01.083,0:07:04.654
هەبوونی هۆش واتە بتوانیت[br]هەست بە شتەکان بکەیت.

0:07:05.292,0:07:09.441
ئەگەر ببینیت، ببیستیت، هەست بکەیت،[br]ئەگەر ئاگاداری چواردەور بیت،

0:07:09.465,0:07:12.517
ئەوا هۆشت هەیە، و ئەوانیش هۆشیان هەیە.

0:07:15.165,0:07:16.331
هەندێک کەس دەڵێن

0:07:16.355,0:07:18.960
هەندێک شت هەیە[br]مرۆڤی کردووە بە مرۆڤ و

0:07:18.984,0:07:20.906
یەکێک لەو شتانە هاوسۆزی بوونە.

0:07:20.930,0:07:26.617
هاوسۆزی بوون توانای مێشکە بۆ ئەوەی[br]باری مێشکت هاوتا بکات لەگەڵ هاوەڵەکانت.

0:07:27.442,0:07:29.025
شتێکی زۆر بەسوودە.

0:07:29.049,0:07:31.209
ئەگەر هاوەڵەکانت دەستکەن[br]بە ڕۆشتن بەخێرایی،

0:07:31.233,0:07:33.468
پێویستە هەستبکەیت کە[br]پێویستە خێرابکەیت.

0:07:33.492,0:07:35.222
ئێستا هەموومان بەخێرایی دەڕۆین.

0:07:35.246,0:07:38.733
کۆنترین جۆری هاوسۆزی بوون[br]ترسی گوازراوەیە.

0:07:38.757,0:07:41.603
ئەگەر هاوەڵەکانت لەناکاو ڕاچڵەکێن و ڕاکەن،

0:07:41.627,0:07:43.791
هیچ باش نابێت بۆتۆش بڵێیت،

0:07:43.815,0:07:46.718
"ئای خوایە، باشە بۆچی هەمووان ڕۆشتن."

0:07:46.742,0:07:48.274
(پێکەنین)

0:07:51.136,0:07:54.975
هاوسۆزی بوون کۆنە، بەڵام هاوسۆزی بوون،[br]وەک هەر شتێکی تر لە ژیاندا،

0:07:54.999,0:07:58.910
بەشێوەی پلەپلەی شۆڕبووەوەیە و چەندین[br]درێژکراوەی هەیە.

0:07:58.934,0:08:02.655
کەواتە هاوسۆزی بوونێکی بنچینەیی هەیە:[br]تۆ هەست بەناخۆشی ئەکەیت، منیش بەهەمان شێوە

0:08:02.679,0:08:04.726
ئەبینم تۆ دڵخۆشیت، ئەوە منیش دڵخۆش ئەکات.

0:08:05.192,0:08:07.975
ئینجا شتێکی تر هەیە پێی دەوترێت[br]هاوسۆزی دەربڕین.

0:08:07.999,0:08:09.859
کەمێکی تری لێکراوەتەوە:

0:08:10.365,0:08:13.832
"زۆرم پێناخۆشبوو بیستم[br]نەنک کۆچی دوایی کرد.

0:08:13.856,0:08:17.483
هەست بە هەمان ناخۆشی تۆ ناکەم، بەڵام[br]تێئەگەم؛ دەزانم هەست بەچی دەکەیت و

0:08:17.507,0:08:18.920
منی نیگەران کردووە."

0:08:18.944,0:08:21.771
ئینجا ئەگەر پاڵنەرمان هەبێت[br]کار لەسەر هاوسۆزی دەربڕین بکەین،

0:08:21.771,0:08:23.391
بەوە دەڵێم بەبەزەیی.

0:08:24.061,0:08:27.611
زۆر دوور لەو شتەی[br]کە ئێمە دەکات بە مرۆڤ،

0:08:27.635,0:08:30.975
هاوسۆزی بوونی مرۆڤ زۆر[br]دوورە لە تەواوبوونەوە.

0:08:30.999,0:08:36.010
ئەو بوونەوەرانە کۆدەکەینەوە کە هاوسۆزیان[br]هەیە، دەیانکوژین و دەیانخۆین.

0:08:36.034,0:08:38.901
ئێستا، لەوانەیە بڵێیت باشە،[br]ئەوانە بوونەوەری جیان.

0:08:38.925,0:08:42.643
ئەوە تەنیا گیاندار خۆرییە و[br]مرۆڤیش گیاندارخۆرە.

0:08:42.667,0:08:48.003
بەڵام زۆرباش لەگەڵ[br]مرۆڤەکانی تریشدا ناجوڵێینەوە.

0:08:49.212,0:08:52.366
ئەو کەسانەی لەوە دەچێت[br]تەنیا یەک شت بزانن لەسەر ڕەفتاری گیانداران

0:08:52.390,0:08:56.363
دەزانن کە نابێت بیرکردنەوە و هەستی[br]مرۆڤ بسەپێنیت بەسەر

0:08:56.387,0:08:58.188
بوونەوەرەکانی تردا.

0:08:58.723,0:09:00.544
پێموابێت ئەوە نابەجێیە،

0:09:00.568,0:09:04.690
چونکە سەپاندنی بیرکردنەوە و[br]هەستی مرۆڤ بەسەر بوونەوەری تردا

0:09:04.714,0:09:08.965
یەکەمین باشترین خەمڵاندنە دەربارەی ئەوەی[br]بەڕاستی چی ئەکەن و هەست بەچی دەکەن،

0:09:08.989,0:09:12.302
چونکە مێشکیان بەشێوەیەکی[br]بنچینەیی وەک هی ئێمەیە.

0:09:12.326,0:09:14.057
هەمان پێکهاتەیان هەیە.

0:09:14.081,0:09:19.131
هەمان هۆرمۆنەکانی باری مێشک و[br]پاڵنەر دروست دەکات

0:09:19.155,0:09:21.413
لە مێشکی ئەوانیشدایە.

0:09:23.050,0:09:28.120
شتێکی زانستی نییە بڵێیت برسیانە[br]کاتێک ڕاو ئەکەن و

0:09:28.144,0:09:31.091
بڵێی ماندوون کاتێک[br]زمانیان بەدەرەوەیە، و

0:09:31.115,0:09:33.805
ئینجا کاتێک لەگەڵ مناڵەکانیان[br]یاری ئەکەن و

0:09:33.829,0:09:35.740
خۆشی نیشان ئەیەن،

0:09:35.764,0:09:40.553
بڵێی نازانین ئەگەر هیچ[br]هەستێکیان هەبێت.

0:09:40.577,0:09:42.571
ئەوە زانستی نییە.

0:09:43.619,0:09:46.304
کەواتە باشە، پەیامنێرێک بەمنی وت،

0:09:46.328,0:09:50.636
"لەوانەیە، بەڵام چۆن دەزانیت ئەگەر[br]گیاندارەکانی تر بیربکەنەوە یان هەست بکەن؟"

0:09:50.660,0:09:53.715
ئینجا منیش گەڕام بەناو[br]ئەو سەدان

0:09:53.739,0:09:56.238
سەرچاوە زانستیانەی کۆمکردبۆوە لە[br]کتێبەکەمدا و

0:09:56.262,0:09:59.502
بۆم دەرکەوت وەڵامەکە لە ژوورەکەیایە لەگەڵما.

0:09:59.526,0:10:03.279
کە سەگەکەم لەسەر ڕاخەرەکە[br]هەڵئەستێت و یەت بۆلام --

0:10:03.303,0:10:05.065
نەک بۆسەر قەنەفەکە، بۆلای من--

0:10:05.089,0:10:09.266
ئەچێتە سەر پشتی و سکی دەر ئەخات،

0:10:09.290,0:10:12.158
بیری کردۆتەوە و وتوێتی، "حەز ئەکەم[br]سکم بخورێنرێت.

0:10:14.565,0:10:17.101
ئەزانم کە ئەتوانم بچم بۆلای کارڵ،

0:10:17.125,0:10:19.438
ئەو تێئەگات داوای چی ئەکەم.

0:10:20.084,0:10:22.580
ئەزانم ئەتوانم متمانەی پێبکەم[br]چونکە ئێمە خێزانێکین.

0:10:23.406,0:10:26.121
ئیشەکەم بۆ ئەکات و[br]منیش دڵخۆش ئەبم."

0:10:26.145,0:10:28.031
(پێکەنین)

0:10:28.055,0:10:31.384
بیری کردۆتەوە و هەستیکردووە، و

0:10:31.408,0:10:34.072
هەر بەڕاستی لەوە ئاڵۆزتر نییە.

0:10:34.096,0:10:38.709
بەڵام گیاندارەکانی تر دەبینین و[br]دەڵێین، "ئاه سەیرکە، نەهەنگە کوشندەکان،

0:10:38.733,0:10:41.143
گورگەگان، فیلەکان:

0:10:41.167,0:10:42.778
ئەوان واهی نایبینن."

0:10:43.714,0:10:48.008
ئەمە نێرینەی ژمارە ئێڵ ٤١ە.

0:10:48.032,0:10:50.079
تەمەنی ٣٨ ساڵە.

0:10:50.103,0:10:53.575
مێینەکەی لای ڕاستییەوە ئێڵ ٢٢ە.

0:10:53.899,0:10:55.451
تەمەنی ٤٤ ساڵە.

0:10:55.475,0:10:58.110
ماوەی چەندین ساڵە یەکتر ئەناسن.

0:10:58.650,0:11:00.622
زۆر باش دەزانن کە کێن.

0:11:00.646,0:11:02.197
زۆر باش دەزانن هاوڕێکانیان کێن.

0:11:02.221,0:11:03.919
دەزانن ڕکابەرەکانیان کێن.

0:11:03.943,0:11:06.056
ژیانیان بەدرێژایی هێڵێکی کۆچکردنە.

0:11:06.802,0:11:09.036
بەردەوام دەزانن لەکوێدان.

0:11:10.863,0:11:13.238
ئەمە فیلێکە ناوی فایلۆیە.

0:11:13.667,0:11:15.495
نێرینەیەکی گەنج بوو.

0:11:15.519,0:11:17.337
ئەمە ئەوە دوای چوار ڕۆژ.

0:11:18.999,0:11:24.329
مرۆڤەکان نەک هەر هەست بەناخۆشی دەکەن،[br]دەشتوانن زۆری لێ دروست بکەن.

0:11:26.648,0:11:28.962
ئەمانەوێ دانیان دەر بکەین.

0:11:30.153,0:11:33.457
بۆچی ناتوانین چاوەڕێ بکەین تا دەمرن؟

0:11:35.998,0:11:39.466
فیلەکان پێشتر درێژەیان دەکێشا لە[br]کەنارئاوەکانی دەریای ناوەڕاست

0:11:39.490,0:11:41.565
بۆ باشوور هەتا لوتکەی گود هۆپ.

0:11:41.589,0:11:44.975
ساڵی ١٩٨٠، زنجیرەیەکی زۆری فیل هەبوو

0:11:44.999,0:11:47.187
لە ناوەڕاست و خۆرهەڵاتی ئەفریقا.

0:11:47.211,0:11:51.548
ئێستاش ئەم زنجیرەیە پەرتاوەزەبووە[br]بۆ چەند پارچەیەکی بچووک.

0:11:51.572,0:11:56.251
ئەمە جوگرافیای ئاژەڵێکە کە[br]بەرەو لەناوچوونی دەبەین،

0:11:56.275,0:12:00.124
بوونەوەرێک، یەکێک لە[br]سەرسوڕهێنەرترینەکانی سەر زەوی.

0:12:01.288,0:12:05.546
بێگومان، زۆر باشتر ئاگامان لە ژیانی[br]سرووشتییە لە ویلایەتە یەکگرتووەکان.

0:12:05.681,0:12:09.916
لە پارکی نەتەوەیی یەلۆستۆن، هەموو[br]گورگەکانمان کوشت.

0:12:09.940,0:12:13.389
ڕاستییەکەی، هەموو گورگەکانمان کوشت[br]لە باشوری سنوری کەنەدا.

0:12:13.413,0:12:17.806
بەڵام لە پارکەکەیا، چاودێرانی پارکەکە[br]ئەوەیان لە ١٩٢٠ەکاندا کرد، و

0:12:17.830,0:12:20.421
ئینجا ٦٠ ساڵ دواتر ئەبوو بیانهێننەوە،

0:12:20.445,0:12:23.352
چونکە ژمارەی کەڵەکێوییەکان[br]خەریکبوو لەدەست دەردەچوو.

0:12:24.511,0:12:25.785
ئینجا مرۆڤەکان هاتن.

0:12:25.809,0:12:29.533
مرۆڤەکان بە هەزارەها دەهاتن[br]بۆ بینینی گورگەکان،

0:12:29.557,0:12:33.052
دیارترین و بەرچاوترین[br]گورگەکانی جیهان. و

0:12:33.512,0:12:36.764
منیش چووم و سەیری ئەم خێزانە[br]گورگە سەرسوڕهێنەرەم کرد.

0:12:36.788,0:12:38.241
دەستەیەکی یەک خێزانی.

0:12:38.265,0:12:41.840
چەند گەورەیەکی بێچویان دەبوو و[br]لەگەڵ چەند نەوەیەکی گەنج. و

0:12:43.158,0:12:47.774
بەناوبانگترین و سەقامگیرترین دەستەم[br]بینی لە پارکی نەتەوەیی یەلۆستۆن.

0:12:48.370,0:12:51.500
ئینجا، کە یەکتۆز لە[br]سنورەکانیان چونە دەرەوە

0:12:51.524,0:12:54.205
دوان لە گەورەکانیان کوژران،

0:12:54.229,0:12:56.482
بە دایکەکەشەوە،

0:12:56.506,0:12:58.684
کە زۆرجار پێی دەڵێین مێینەی ئەلفا.

0:12:59.502,0:13:03.745
بەشەکەی تری خێزانەکە یەکسەر[br]بوو بە ڕکابەری خوشک و براکان.

0:13:04.871,0:13:07.112
خوشکەکان خوشکەکانیان دەر ئەکرد.

0:13:07.565,0:13:11.046
ئەوەیان چەندین ڕۆژ هەوڵیدا[br]بچێتەوە ناو خێزانەکە.

0:13:11.070,0:13:13.762
ڕێگەیان پێنەدەدا چونکە[br]ئیرەییان پێدەبرد.

0:13:13.786,0:13:16.599
سەرنجێکی زۆری دوو نێرینەی[br]ڕاکێشابوو بۆلای خۆی و

0:13:16.623,0:13:18.641
پێش کاتی خۆشی پێگەشتبوو.

0:13:18.665,0:13:20.318
ئەوە زۆربوو بەلایانەوە.

0:13:20.342,0:13:23.067
دەرئەنجام کەوتە دەرەوەی پارکەکە و[br]تەقەی لێکرا و کوژرا.

0:13:24.463,0:13:27.872
نێرینە ئەلفاکەش دەرئەنجام لە[br]خێزانەکەی خۆی دەرکرا.

0:13:28.436,0:13:30.439
لەگەڵ هاتنی زستاندا،

0:13:30.463,0:13:34.213
ناوچەکەی خۆی لەدەستدا،[br]پشتیوانی ڕاوکردنی لەدەستدا،

0:13:34.237,0:13:36.708
ئەندامەکانی خێزانەکەی و هاوسەرەکەی[br]لەدەستدا.

0:13:38.883,0:13:42.507
ئازارێکی زۆریان تووش دەکەین.

0:13:43.665,0:13:48.625
ئەوەی نایزانین، بۆچی ئەوان[br]وەک ئێمە ئازارمان پێناگەیەنن؟

0:13:49.855,0:13:53.053
ئەم نەهەنگە تازە تەواوبووە[br]لە خواردنی نەهەنگێکی ڕەساسی

0:13:53.077,0:13:55.656
لەگەڵ هاوەڵەکانیا کە ئەو[br]نەهەنگەیان کوشتووە.

0:13:55.680,0:13:58.764
ئەو خەڵکانەی سەر بەلەمەکە[br]هیچیان نەبووە لێی بترسن.

0:13:59.999,0:14:01.988
ئەمە نەهەنگی ژمارە تی ٢٠ە.

0:14:02.488,0:14:06.739
تازە تەواوبووە لە پارچە پارچەکردنی[br]سەگێکی ئاوی لەگەڵ دوو هاوەڵیدا.

0:14:06.978,0:14:10.060
کێشی سەگە ئاوییەکە هێندەی کێشی[br]ئەو خەڵکانەی سەر بەلەمەکە بووە.

0:14:10.124,0:14:11.627
هیچیان نەبووە لێی بترسن.

0:14:12.189,0:14:13.611
سەگە ئاوییەکان ئەخۆن.

0:14:14.699,0:14:16.385
بۆچی ئێمە ناخۆن؟

0:14:18.823,0:14:22.583
بۆچی متمانەیان پێئەکەین[br]مناڵەکانمان نزیک بکەینەوە لێیان؟

0:14:24.488,0:14:30.390
بۆچی ئەو نەهەنگە بکوژانە گەڕانەوە[br]بۆلای توێژەرەوەکانی لە تەمەکەیا ونبوون و

0:14:30.414,0:14:33.744
بۆ چەندین میل ڕێبەری کردن تا [br]نەمانی تەمەکە و

0:14:33.768,0:14:36.933
ئەو شوێنەی ماڵی توێژەرەوەکانی[br]لێوە دیاربوو لە کەنار ئاوەکە؟

0:14:36.957,0:14:38.973
ئەوەش زیاتر لە جارێک ڕوویداوە.

0:14:41.171,0:14:43.746
لە باهاماس، ژنێک هەیە[br]ناوی دێنیس هێرزینگە، و

0:14:43.770,0:14:47.094
توێژینەوە لەسەر دۆلفینی خاڵدار دەکات و[br]ئەوانیش ئەم دەناسن.

0:14:47.118,0:14:49.716
زۆر باش دۆلفینەکان دەناسێت.[br]یەک بەیەکیان دەناسێت.

0:14:49.740,0:14:52.002
ئەوانیش دەیناسن.[br]بەلەمی گەڕانەکە دەناسنەوە.

0:14:52.026,0:14:54.366
کە دەر ئەکەوێت، بەیەک شادبوونەوەیەکی[br]خۆشە بۆیان.

0:14:54.366,0:14:57.685
جگە لەوەی، جارێکیان کە دەرکەوت [br]نەیان ئەویست لە بەلەمەکە نزیک بنەوە، و

0:14:57.685,0:14:59.693
ئەوەش زۆر سەیر بوو.

0:14:59.717,0:15:01.881
نەشیاندەزانی چی ڕووی یاوە

0:15:01.905,0:15:03.405
تا ئەوکاتەی کەسێک هاتە دەرەوە و

0:15:03.429,0:15:06.064
ڕایگەیاند یەکێ: لەوانەی[br]لەگەڵمان بووە لەسەر بەلەمەکە مردووە

0:15:06.088,0:15:07.859
لەکاتی خەوتنیدا.

0:15:08.740,0:15:12.666
چۆن دۆلفینەکان زانیویانە کە[br]دڵی یەکێک لە مرۆڤەکان

0:15:12.690,0:15:14.159
وەستاوە لە لێیان؟

0:15:14.818,0:15:17.108
بۆچی گرنگە بەلایانەوە؟

0:15:17.132,0:15:19.325
بۆچی ئەوە دەیانخاتە ئاگادارییەوە؟

0:15:21.111,0:15:26.410
ئەم شتە نادیارانە ئاماژەن بۆ[br]هەموو ئەو شتانەی ڕووئەیەن

0:15:26.434,0:15:29.176
لە مێشکی ئەو بوونەوەرانەی[br]لەگەڵمانن لەسەر زەوی

0:15:29.200,0:15:33.431
کە زۆر بەدەگمەن بیری لێدەکەینەوە.

0:15:34.258,0:15:36.430
لە حەوزێکی ماسی ئەفریقای باشوور

0:15:36.454,0:15:39.678
بێچووە دۆلفینێک هەبوو[br]بەناوی دۆڵی.

0:15:40.178,0:15:46.322
خەریکی شیرخواردن بوو، و ڕۆژێک[br]چاودێرێک پشوێکی وەرگرت و

0:15:46.346,0:15:50.453
جگەرەی دەکێشا لەبەردەم پەنجەرەی[br]حەوزەکەدا.

0:15:50.477,0:15:52.851
دۆڵی هات بۆلای و سەیرێکی کرد،

0:15:52.875,0:15:56.753
چووەوە لای دایکی، کەمێکی تر شیری خوارد،

0:15:56.777,0:15:58.580
هاتەوە لای پەنجەرەکە و

0:15:58.604,0:16:04.269
شیرێکی زۆری دەردا کە وەک[br]دووکەڵ سەری داپۆشی.

0:16:04.293,0:16:07.399
بەجۆرێک، ئەو بێچووە دۆلفینە

0:16:07.423,0:16:11.712
بیرۆکەی ئەوەی بۆهاتووە شیر بەکاربێنێت[br]بۆ نیشاندانی دووکەڵ.

0:16:12.211,0:16:15.559
کاتێک مرۆڤەکان شتێک[br]بەکاردەهێنن بۆ نیشاندانی شتێکی تر،

0:16:15.583,0:16:17.608
بەوە دەڵێین هونەر.

0:16:17.632,0:16:19.655
(پێکەنین)

0:16:19.679,0:16:21.210
ئەو شتانەی دەمانکات بە مرۆڤ

0:16:21.234,0:16:24.314
ئەو شتانە نین کە[br]پێمانوایە دەمانکات بە مرۆڤ.

0:16:24.781,0:16:27.105
ئەوەی دەمانکات بە مرۆڤ ئەوەیە،

0:16:27.129,0:16:30.265
لە هەموو ئەو شتانەیا[br]کە مێشکی ئێمە و مێشکی ئەوانیش هەیەتی،

0:16:30.289,0:16:32.529
ئێمە لەڕادەبەدەرترینەکەین.

0:16:34.347,0:16:36.636
ئێمە بەبەزەییترینین،

0:16:36.660,0:16:39.677
توند و تیژترینین، داهێنەرترینین و

0:16:39.701,0:16:44.361
تێکدەرترین بوونەوەرین[br]کە تا ئێستا لەسەر ئەم هەسارەیە بووبێت، و

0:16:44.385,0:16:48.109
کۆکراوەیەکی هەموو ئەو [br]شتانەین پێکەوە.

0:16:49.341,0:16:53.579
بەڵام خۆشەویستی ئەو شتە نییە[br]کە ئێمە ئەکات بە مرۆڤ.

0:16:54.242,0:16:56.594
شتێکی تایبەت نییە بۆمان.

0:16:57.674,0:17:01.645
ئێمە تەنیا بوونەوەر نین[br]گرنگی بە هاوسەرەکانمان بەین.

0:17:01.669,0:17:05.007
ئێمە تەنیا بوونەوەر نین[br]گرنگی بە بێچووەکانمان بەین.

0:17:06.904,0:17:11.874
باڵندەی ئەلباترۆس زۆرجار، شەش[br]و دە هەزار میل دەفڕێت

0:17:11.898,0:17:16.385
بە درێژایی چەندین هەفتە[br]بۆ گەیاندنی ژەمێک، ژەمێکی گەورە

0:17:16.409,0:17:18.385
بە بێچووەکانی کە چاوەڕێی ئەکەن.

0:17:18.835,0:17:23.233
هێلانەکەیان لە دوورەدەستترین دوورگەکانی[br]زەریاکانی زەوییە، و

0:17:23.257,0:17:25.630
لەمە دەچێت.

0:17:27.370,0:17:31.550
گەیاندنی ژیان لە نەوەیەکەوە [br]بۆ نەوەی دواتر زنجیرەی بوونەوەریە.

0:17:31.574,0:17:34.550
ئەگەر ئەوە بوەستێت، هەموی دەڕوات.

0:17:34.975,0:17:39.625
ئەگەر شتێک هەبێ پیرۆزبێت، ئەوەیە، و[br]بۆناو ئەو پەیوەندییە پیرۆزەش

0:17:39.649,0:17:42.480
زبڵە پلاستیکیەکانمان یەت.

0:17:42.504,0:17:45.191
هەمووئەم باڵندانە ئێستا[br]پلاستیک لە لەشیانایە.

0:17:45.990,0:17:50.641
ئەمە ئەلباترۆسێکی شەش مانگە[br]ئامادەیە بۆ فڕین --

0:17:50.665,0:17:54.666
مرد، سکی پڕە لە چەرخی سور.

0:17:54.690,0:17:57.975
نابێت پەیوەندییەکەمان ئاواهی بێت

0:17:57.999,0:17:59.585
لەگەڵ بەشەکەی تری جیهان.

0:17:59.609,0:18:02.933
بەڵام ئێمە، کە خۆمان[br]لەدوای مێشکمانەوە ناوناوە،

0:18:04.195,0:18:07.581
قەت بیر لە دەرئەنجامەکان ناکەینەوە.

0:18:09.041,0:18:12.161
کاتێک پێشوازی لە مرۆڤێکی نوێ[br]ئەکەین بۆ ئەم ژیانە،

0:18:12.185,0:18:16.688
بە یاوەری بوونەوەرەکانی تر[br]پێشوازی لە مناڵەکانمان ئەکەین.

0:18:16.712,0:18:18.805
وێنەی گیاندارەکان ئەکێشین[br]لەسەر دیوارەکان.

0:18:18.829,0:18:20.657
وێنەی مۆبایل ناکێشین.

0:18:20.681,0:18:22.824
وێنەی شوێنی کارکردن ناکێشین.

0:18:22.848,0:18:26.749
وێنەی ئاژەڵەکان ئەکێشین[br]بۆ ئەوەی نیشانی بەین کە بەتەنیا نین.

0:18:27.316,0:18:29.059
بوونەوەری ترمان لەگەڵە. و

0:18:30.527,0:18:35.267
هەر یەکێک لەو گیاندارانە[br]لە وێنەی کەشتییەکەی نوحدا،

0:18:35.291,0:18:39.631
کە شایەنی ڕزگار بوون بووە [br]ئێستا لە مەترسیدایە، و

0:18:39.655,0:18:41.908
زریانەکە لەدژی ئێمەیە.

0:18:43.704,0:18:46.003
بۆیە بە پرسیارێک دەستمان پێکرد:

0:18:46.027,0:18:47.891
ئایا خۆشیان ئەوێین؟

0:18:49.999,0:18:52.047
پرسیارێکی تر ئەکەین.

0:18:52.999,0:18:56.609
دەتوانین ئەوە بەکاربێنین کە هەمانە

0:18:57.918,0:19:02.091
ئەوەنە گرنگیان پێبەین[br]بتوانن بەردەوام بن لە ژیان؟

0:19:04.725,0:19:06.066
زۆر سوپاس بۆ هەمووتان.

0:19:06.090,0:19:11.730
(چەپڵەلێدان)