Khi tôi đến Kiev vào ngày 1 tháng 2 năm nay quảng trường Độc Lập đang bị bao vây bởi lực lượng cảnh sát phục vụ cho chính phủ. Lực lượng chống đối chiếm đóng Maidan, quảng trường nêu trên, đã sẵn sàng chống trả với cả kho vũ khí tự chế và áo giáp cải tiến được sản xuất hàng loạt. Các cuộc biểu tình ủng hộ Liên minh Châu Âu có xu hướng dịu xuống vào khoảng cuối năm 2013, sau khi tổng thống Ukraine - Viktor Yanukovych cuối cùng đã đạt được một thỏa thuận với Cộng đồng Chung Châu Âu về việc thắt chặt quan hệ đồng minh với Nga. Để đáp trả lại, hàng chục nghìn người đã đổ về trung tâm Kiev để tuần hành phản đối. Sau nhiều tháng, chạm trán giữa cảnh sát và người dân ngày càng bị đẩy lên cao. Tôi mở một lán chụp ảnh chân dung tạm ở khu vực rào chắn trên đường Hrushevsky. Tại đây, tôi chụp ảnh những chiến binh trước tấm màn đen, màu đen vùi đi những hiệu ứng quyến rũ thị giác của khói, lửa và băng. Bởi, để kể được những câu chuyện chân thực, tôi thấy cần bỏ bớt những hiệu ứng ngoài lề đang xuất hiện ngày một nhiều trong giới truyền thông chính thống. Những gì tôi đang chứng kiến không đơn giản là tin tức, nó là lịch sử. Nhận thức được điều này, tôi rũ mình khỏi những bó buộc luật lệ thông thường khi chụp ảnh cho báo hay tạp chí. Oley, Vasiliy và Maxim đều là những chàng trai bình thường, sống cuộc sống bình thường ở những thị trấn bình thường. Nhưng những bộ phục trang họ khoác lên mình lại rất khác thường. Tôi dùng từ "phục trang" bởi đây không phải loại quần áo thông thường mà bất cứ ai cũng có thể mặc. Đó là những bộ đồng phục được cắt sửa lại từ những đồ quân sự bỏ đi, những miếng sắt thép quân sự hỏng hay huy chương cướp được từ cảnh sát. Tôi thích thú với cách họ lựa chọn để thể hiện nam tính của mình ra bên ngoài, lý tưởng của người chiến binh. Tôi làm mọi việc chậm rãi, sử dụng máy ảnh phim với vòng lấy nét bằng tay và một máy đo sáng cầm tay. Chụp ảnh đúng theo cách truyền thống. Tôi có thêm thời gian nói chuyện với từng người và lặng lẽ nhìn họ khi họ nhìn tôi. Căng thẳng gia tăng đến đỉnh điểm của bạo động vào ngày 20 tháng 2, giờ đã trở thành "ngày thứ năm đẫm máu". Những tay bắn tỉa trung thành với chính phủ bắt đầu bắn vào người dân và lực lượng phản đối trên phố Instituskaya. Rất nhiều người bị giết chỉ trong một thời gian ngắn. Khu sảnh của khách sạn Ukraine trở thành một nhà xác tạm thời. Xác chết ngả rạp thành hàng trên đường. Máu vấy khắp vỉa hè. Ngày hôm sau, tổng thống Yanukovych trốn khỏi Ukraine. Trong suốt 3 tháng bạo động, hơn 120 người chết và rất nhiều người khác mất tích. Lịch sử diễn ra quá nhanh nhưng trong lòng Maidan, mọi thứ vẫn rất khó nắm bắt. Trong nhiều ngày ở quảng trường trung tâm Kiev, hàng chục nghìn dân thường đã cùng với những tay súng nối dài cảnh khóc than trên nhiều con phố. Bao người phụ nữ đã mua hoa đến như một lời đưa tiễn người đã khuất. Ngày qua ngày, họ đều đến phủ lên khắp quảng trường hàng triệu bông hoa . Nỗi đau bao trùm Maidan. Thinh lặng đến mức tôi nghe thấy cả tiếng chim hót mà trước đây, tôi chưa từng nghe thấy. Tôi tiếp cận những người phụ nữ đến gần rào chắn để đặt hoa và xin được chụp hình họ. Phần lớn họ đều bật khóc khi lên hình. Ngày đầu, trợ lý của tôi, Emine và tôi đã khóc cùng với bất cứ người phụ nữ nào đến khu chụp ảnh. Cho đến tận lúc đó, tôi nhận ra sự vắng mặt của phụ nữ. Màu sắc của những chiếc khăn choàng, những chiếc túi xách, những bó hoa đồng tiền đỏ, tulip trắng và hoa hồng vàng mà họ mang theo hòa một màu đau đớn với quảng trường tối sẫm và những người đàn ông từng đóng trại nơi đây. Thực sự, hai loạt ảnh này không có nhiều ý nghĩa nếu không đi đôi với nhau. Những bức ảnh đàn ông và đàn bà không phải về ngoại hình mà là về bản chất của họ. Chúng thể hiện vai trò của mỗi giới trong xung đột, không chỉ ở Maidan, không chỉ ở Ukraine. Đàn ông lao vào chiến đấu còn đàn bà khóc than cho họ. Nếu đàn ông thể hiện lý tưởng chiến chinh, đàn bà cho thấy hệ quả của bạo lực. Khi chụp những bức ảnh này, tôi cho rằng mình đang lưu lại kết thúc của bạo loạn tại Ukraine. Nhưng giờ tôi đã hiểu đó mới chỉ là điểm khởi đầu. Đến hôm nay, số lượng người chết đã lên đến 3000, và vẫn còn hàng trăm nghìn người mất nhà cửa. Tôi mới quay lại Ukraine 6 tuần trước. Lớp rào chắn ở Maidan đã bị tháo, những viên đá lát đường được dùng làm vũ khí ngày trước đều đã được thay thế, để thông nút giao thông vào trung tâm quảng trường. Những chiến binh, phụ nữ và những đóa hoa đều đã biến mất. Một biển quảng cáo khổng lồ hình những con ngỗng bay qua đồng lúa mạch che khuất dấu cháy xém nơi toàn nhà thương mại với khẩu hiệu: "Vinh quang về tay Ukraine, Vinh quang cho những anh hùng." Cảm ơn các bạn đã lắng nghe.