1
00:00:06,749 --> 00:00:11,784
Šta biste uradili, ako biste verovali
da se vaša država kreće ka tiraniji?

2
00:00:11,784 --> 00:00:16,091
Kada bi jedan čovek postajao suviše moćan,
da li biste pokušali da ga zaustavite?

3
00:00:16,091 --> 00:00:20,429
Čak iako je taj čovek jedan od vaših
najbližih prijatelja i saveznika.

4
00:00:20,429 --> 00:00:27,331
Ova su pitanja proganjala rimskog senatora
Marka Junija Bruta, 44. godine p.n.e.,

5
00:00:27,331 --> 00:00:31,524
godine kada je Julije Cezar ubijen.

6
00:00:31,524 --> 00:00:35,779
Suprostaviti se nekontrolisanoj moći,
za Bruta nije bilo samo političko pitanje;

7
00:00:35,779 --> 00:00:37,470
bilo je to pitanje lične prirode.

8
00:00:37,470 --> 00:00:40,385
On je tvrdio da potiče
od Lucija Junija Bruta,

9
00:00:40,385 --> 00:00:45,675
koji je pomogao u svrgavanju kralja
tiranina, poznatog kao Tarkinije Ponosni.

10
00:00:45,675 --> 00:00:47,485
Umesto da prigrabi vlast za sebe,

11
00:00:47,485 --> 00:00:51,135
Brut stariji je naveo ljude da se zakunu

12
00:00:51,135 --> 00:00:54,777
da nikada više neće dozvoliti
kralju da dođe na vlast.

13
00:00:54,777 --> 00:00:56,003
Rim je postao republika,

14
00:00:56,003 --> 00:01:00,239
zasnovana na principu da nijedan čovek
ne bi smeo da ima previše vlasti.

15
00:01:00,239 --> 00:01:04,763
Sada, četiri i po veka kasnije,
ovo načelo je bilo ugroženo.

16
00:01:04,763 --> 00:01:08,384
Uspon Julija Cezara
na visoku poziciju konzula

17
00:01:08,384 --> 00:01:10,080
je bio dramatičan.

18
00:01:10,080 --> 00:01:14,374
Godine vojnih uspeha
učinile su ga najbogatijim čovekom u Rimu.

19
00:01:14,374 --> 00:01:18,777
Nakon pobede nad rivalom Pompejem Velikim
u žestokom građanskom ratu,

20
00:01:18,777 --> 00:01:21,540
bio je na vrhuncu moći.

21
00:01:21,540 --> 00:01:25,301
Njegove pobede i inicijative,
poput podele zemlje siromašnima,

22
00:01:25,301 --> 00:01:27,138
učinile su ga popularnim u narodu,

23
00:01:27,138 --> 00:01:32,243
a mnogi senatori su se nadmetali
za njegovu milost, obasipajući ga častima.

24
00:01:32,243 --> 00:01:34,832
Gradili su mu spomenike,
posvećivali mu hramove,

25
00:01:34,832 --> 00:01:40,197
a čitav mesec je preimenovan
i danas se zove jul.

26
00:01:40,197 --> 00:01:42,624
Još važnije je da je titula diktatora,

27
00:01:42,624 --> 00:01:45,957
koja je obezbeđivala privremenu vlast
za vreme vanrednog ratnog stanja,

28
00:01:45,957 --> 00:01:50,443
predata Cezaru nekoliko puta uzastopno.

29
00:01:50,443 --> 00:01:54,438
A 44. p.n.e., imenovan je
dictator perpetuo-m,

30
00:01:54,438 --> 00:01:57,652
diktatorom s mogućnošću
neograničene vladavine.

31
00:01:58,856 --> 00:02:01,772
Sve ovo je bilo suviše za senatore

32
00:02:01,772 --> 00:02:06,628
koji su strahovali od povratka monarhije,
protiv koje su se njihovi preci borili,

33
00:02:06,628 --> 00:02:09,144
kao i za one čije su moć i ambicije

34
00:02:09,144 --> 00:02:12,036
bile sputane Cezarovom vladavinom.

35
00:02:12,036 --> 00:02:15,786
Grupa zaverenika
koji su sebe zvali oslobodiocima,

36
00:02:15,786 --> 00:02:20,018
počela je u tajnosti da
razmatra planove ubistva.

37
00:02:20,018 --> 00:02:23,451
Njih su predvodili
senator Gaj Kasije Longin

38
00:02:23,451 --> 00:02:26,928
i njegov prijatelj i zet, Brut.

39
00:02:26,928 --> 00:02:30,616
Pridruživanje zaverenicima
nije bio lak izbor za Bruta.

40
00:02:30,616 --> 00:02:34,432
Iako je Brut bio na Pompejevoj strani
u zlokobnom građanskom ratu,

41
00:02:34,432 --> 00:02:38,682
Cezar je lično intervenisao
kako bi mu spasao život,

42
00:02:38,682 --> 00:02:42,890
ne samo da ga je pomilovao,
već ga je i prihvatio za bliskog savetnika

43
00:02:42,890 --> 00:02:45,708
i uzvisio ga do bitnih dužnosti.

44
00:02:45,708 --> 00:02:50,399
Brut se nerado zaverio protiv
čoveka koji ga je tretirao poput sina,

45
00:02:50,399 --> 00:02:51,454
ali na kraju su

46
00:02:51,454 --> 00:02:58,185
Kasijevo ubeđivanje i Brutov lični strah
od Cezarovih ambicija prevladali.

47
00:02:58,185 --> 00:03:01,707
Trenutak na koji su čekali
došao je 15. marta.

48
00:03:01,707 --> 00:03:02,840
Na sednici senata

49
00:03:02,840 --> 00:03:07,166
koja se održavala neposredno pred
Cezarov odlazak u sledeću vojnu kampanju,

50
00:03:07,166 --> 00:03:10,377
čak 60 zaverenika ga je opkolilo,

51
00:03:10,377 --> 00:03:15,546
vadeći bodeže iz toga
i ubadajući ga sa svih strana.

52
00:03:15,546 --> 00:03:17,058
Prema predanju,

53
00:03:17,058 --> 00:03:21,627
Cezar se žestoko borio
sve dok nije video Bruta.

54
00:03:21,627 --> 00:03:25,183
Uprkos čuvenoj Šekspirovoj replici:
"Zar i ti, Brute?",

55
00:03:25,183 --> 00:03:28,509
ne znamo da li su to zaista
Cezarove poslednje reči.

56
00:03:28,509 --> 00:03:31,077
Neki antički izvori tvrde
da nije rekao ništa,

57
00:03:31,077 --> 00:03:33,852
dok su drugi zabeležili frazu:
"I ti, dete?",

58
00:03:33,852 --> 00:03:39,522
raspirujući tako spekulacije da je Brut
možda bio Cezarov nepriznati sin.

59
00:03:39,522 --> 00:03:43,072
Ali svi se slažu da kada je Cezar
video Bruta među napadačima,

60
00:03:43,072 --> 00:03:46,739
pokrio je lice i prestao da se bori,

61
00:03:46,739 --> 00:03:51,681
padajući na zemlju nakon 23 uboda.

62
00:03:51,681 --> 00:03:52,984
Na Brutovu žalost,

63
00:03:52,984 --> 00:03:57,208
on i drugi zaverenici
su potcenili Cezarovu popularnost

64
00:03:57,208 --> 00:03:58,856
među Rimljanima,

65
00:03:58,856 --> 00:04:01,284
koji su većinom gledali
na Cezara kao uspešnog vođu,

66
00:04:01,284 --> 00:04:04,621
a na senat kao korumpiranu aristokratiju.

67
00:04:04,621 --> 00:04:08,764
Odmah nakon Cezarovog ubistva,
Rim je zahvatila panika.

68
00:04:08,764 --> 00:04:11,264
Većina drugih senatora je pobegla,

69
00:04:11,264 --> 00:04:14,853
dok su se ubice
zabarakadirale na Kapitolu.

70
00:04:14,853 --> 00:04:17,895
Marko Antonije,
Cezarov prijatelj i konzul,

71
00:04:17,895 --> 00:04:20,498
brzo se domogao vlasti,

72
00:04:20,498 --> 00:04:24,250
održivši strastven govor na Cezarovoj
sahrani nekoliko dana kasnije

73
00:04:24,250 --> 00:04:28,229
koji je kod prisutnih
uzburkao osećanja tuge i besa.

74
00:04:28,229 --> 00:04:31,564
Kao posledica toga, oslobodioci
su proterani iz Rima.

75
00:04:31,564 --> 00:04:35,287
Novonastali vakuum moći
doveo je do niza građanskih ratova,

76
00:04:35,287 --> 00:04:40,629
tokom kojih je Brut, suočen sa
izvesnim porazom, oduzeo sebi život.

77
00:04:40,629 --> 00:04:42,639
Ironično je da će krajnji rezultat

78
00:04:42,639 --> 00:04:46,104
biti potpuna suprotnost onoga
što su zaverenici želeli da postignu:

79
00:04:46,104 --> 00:04:47,480
a to je kraj republike

80
00:04:47,480 --> 00:04:51,648
i koncentracija moći u carskoj funkciji.

81
00:04:51,648 --> 00:04:55,735
Mišljenja o Cezarovom ubistvu
su od početka podeljena

82
00:04:55,735 --> 00:04:57,388
i danas je tako.

83
00:04:57,388 --> 00:04:58,715
Što se tiče Bruta,

84
00:04:58,715 --> 00:05:02,701
nema mnogo istorijskih ličnosti
koje su inspirisale tako oprečne sudove.

85
00:05:02,701 --> 00:05:06,990
Dante ga je u "Paklu"
smestio u sami centar pakla,

86
00:05:06,990 --> 00:05:12,198
gde ga Satana večno žvaće
zbog njegovog zločina izdaje.

87
00:05:12,198 --> 00:05:14,148
Ali u Sviftovim "Guliverovim putovanjima"

88
00:05:14,148 --> 00:05:18,522
opisan je kao jedan od najvrlijih i
najdobroćudnijih ljudi što su ikad živeli.

89
00:05:18,522 --> 00:05:22,994
Doživljaji Bruta bilo kao
nesebičnog borca protiv diktature

90
00:05:22,994 --> 00:05:25,291
ili kao oportunističkog izdajnika

91
00:05:25,291 --> 00:05:28,378
menjali su se zajedno sa
istorijskim i političkim strujama.

92
00:05:28,378 --> 00:05:31,330
No čak i danas, preko 2000 godina kasnije,

93
00:05:31,330 --> 00:05:33,338
pitanja cene slobode,

94
00:05:33,338 --> 00:05:37,646
sukob između
lične odanosti i univerzalnih ideala,

95
00:05:37,646 --> 00:05:42,173
kao i neželjene posledice
aktuelniji su nego ikad pre.