1
00:00:06,749 --> 00:00:11,784
Što biste učinili da mislite
da vam je zemlja na rubu tiranije?

2
00:00:11,784 --> 00:00:16,091
Da jedan čovjek postaje previše moćan,
biste li ga pokušali spriječiti?

3
00:00:16,091 --> 00:00:20,429
Čak i ako vam je on jedan od 
najbližih prijatelja i saveznika?

4
00:00:20,429 --> 00:00:27,331
Ta su pitanja progonila rimskog senatora 
Marka Junija Bruta 44. pr. Kr.,

5
00:00:27,331 --> 00:00:31,524
godine kada je ubijen Julije Cezar.

6
00:00:31,524 --> 00:00:35,779
Otpor neograničenoj moći za Bruta
nije bio tek političko pitanje;

7
00:00:35,779 --> 00:00:37,470
bila je to osobna stvar.

8
00:00:37,470 --> 00:00:40,385
Tvrdio je da je potomak
Lucija Junija Bruta,

9
00:00:40,385 --> 00:00:45,675
koji je pomogao zbaciti 
tiranskog kralja Tarkvinija Oholog.

10
00:00:45,675 --> 00:00:47,485
Umjesto da potom zgrabi vlast za sebe,

11
00:00:47,485 --> 00:00:51,135
stariji je Brut predvodio narod
u vatrenoj zakletvi

12
00:00:51,135 --> 00:00:54,777
da nikad više neće dopustiti
kraljevsku vlast.

13
00:00:54,777 --> 00:00:56,003
Rim je postao republika

14
00:00:56,003 --> 00:01:00,239
utemeljena na načelu da vlast ne smije 
biti u rukama samo jednog čovjeka.

15
00:01:00,239 --> 00:01:04,763
Četiri i pol stoljeća kasnije
to je načelo bilo ugroženo.

16
00:01:04,763 --> 00:01:08,384
Uspon Julija Cezara na položaj 
moćnog konzula

17
00:01:08,384 --> 00:01:10,080
bio je dramatičan.

18
00:01:10,080 --> 00:01:14,374
Višegodišnji vojni trijumfi učinili su ga
najbogatijim čovjekom u Rimu.

19
00:01:14,374 --> 00:01:18,777
Nakon što je porazio suparnika
Pompeja Velikog u krvavom građanskom ratu,

20
00:01:18,777 --> 00:01:21,540
moć mu je bila na vrhuncu.

21
00:01:21,540 --> 00:01:25,301
Njegove pobjede i inicijative,
kao što je dodjela zemlje siromašnima,

22
00:01:25,301 --> 00:01:27,138
učinile su ga popularnim među pukom,

23
00:01:27,138 --> 00:01:32,243
pa su se za njegovu naklonost otimali
mnogi senatori obasipajući ga počastima.

24
00:01:32,243 --> 00:01:34,832
Podizali su mu kipove,
posvećivali mu hramove,

25
00:01:34,832 --> 00:01:40,197
a preimenovan je i cijeli jedan mjesec
te se i danas zove juli.

26
00:01:40,197 --> 00:01:42,654
Štoviše, titula diktatora,

27
00:01:42,654 --> 00:01:45,957
koja je u ratu jamčila
privremenu vrhovnu vlast,

28
00:01:45,957 --> 00:01:50,443
Cezaru je dodijeljena
nekoliko puta zaredom.

29
00:01:50,443 --> 00:01:54,438
A 44. pr. Kr. postao je
„dictator perpetuo”,

30
00:01:54,438 --> 00:01:56,882
diktator s mogućnošću 
neograničenog mandata.

31
00:01:59,326 --> 00:02:01,772
Sve je to bilo previše senatorima

32
00:02:01,772 --> 00:02:06,628
koji su se bojali obnove monarhije,
protiv koje su se njihovi preci borili,

33
00:02:06,628 --> 00:02:09,144
kao i onima čiju je moć i ambicije

34
00:02:09,144 --> 00:02:12,036
sputavala Cezarova vlast.

35
00:02:12,036 --> 00:02:15,786
Prozvavši se osloboditeljima,
skupina urotnika

36
00:02:15,786 --> 00:02:20,018
u tajnosti je počela kovati
planove za atentat.

37
00:02:20,018 --> 00:02:23,451
Predvodili su ih
senator Gaj Kasije Longin

38
00:02:23,451 --> 00:02:26,928
i njegov prijatelj i šurjak, Brut.

39
00:02:26,928 --> 00:02:30,616
Brutu nije bilo lako 
odlučiti se na urotu.

40
00:02:30,616 --> 00:02:34,432
Iako je stao na Pompejevu stranu
u zlosretnom građanskom ratu,

41
00:02:34,432 --> 00:02:38,682
sam mu je Cezar spasio život.

42
00:02:38,682 --> 00:02:42,890
Ne samo da ga je pomilovao, već ga je
i prigrlio kao bliskog savjetnika

43
00:02:42,890 --> 00:02:45,708
te uzdigao na važne položaje.

44
00:02:45,708 --> 00:02:50,399
Brut se nerado urotio protiv čovjeka
koji se prema njemu ponio kao prema sinu,

45
00:02:50,399 --> 00:02:51,454
no naposljetku su

46
00:02:51,454 --> 00:02:58,185
Kasijevo navaljivanje i Brutov strah
od Cezarovih ambicija prevladali.

47
00:02:58,185 --> 00:03:01,707
Trenutak koji su čekali
stigao je 15. ožujka.

48
00:03:01,707 --> 00:03:02,840
Na zasjedanju Senata

49
00:03:02,840 --> 00:03:07,166
održanom netom prije Cezarova odlaska
u sljedeći vojni pohod

50
00:03:07,166 --> 00:03:10,377
okružilo ga je čak 60 urotnika

51
00:03:10,377 --> 00:03:15,546
vadeći bodeže iz tóga i 
ubadajući ga sa svih strana.

52
00:03:15,546 --> 00:03:17,058
Prema predaji

53
00:03:17,058 --> 00:03:21,627
Cezar se žestoko borio
sve dok nije ugledao Bruta.

54
00:03:21,627 --> 00:03:25,183
Unatoč čuvenoj Shakespearovoj rečenici:
„Zar i ti, sine Brute?”,

55
00:03:25,183 --> 00:03:28,509
Cezarove posljednje riječi
zapravo nam nisu poznate.

56
00:03:28,509 --> 00:03:31,077
Prema nekim antičkim izvorima
nije rekao ništa,

57
00:03:31,077 --> 00:03:33,852
dok drugi bilježe frazu: „I ti, dijete?”,

58
00:03:33,852 --> 00:03:39,522
potičući nagađanja da je Brut
zapravo bio Cezarov nezakoniti sin.

59
00:03:39,522 --> 00:03:43,072
No svi se slažu da je ugledavši
Bruta među napadačima

60
00:03:43,072 --> 00:03:46,739
Cezar pokrio lice i odustao od borbe

61
00:03:46,739 --> 00:03:51,681
te pao na zemlju nakon 23 uboda.

62
00:03:51,681 --> 00:03:52,984
Na Brutovu nesreću,

63
00:03:52,984 --> 00:03:57,208
on i ostali urotnici podcijenili su
Cezarovu popularnost

64
00:03:57,208 --> 00:03:58,856
među Rimljanima,

65
00:03:58,856 --> 00:04:01,284
od kojih su ga mnogi smatrali
uspješnim vođom,

66
00:04:01,284 --> 00:04:04,621
a Senat korumpiranom aristokracijom.

67
00:04:04,621 --> 00:04:08,764
Odmah nakon Cezarova ubojstva,
Rim je zahvatila panika.

68
00:04:08,764 --> 00:04:11,264
Većina je drugih senatora pobjegla,

69
00:04:11,264 --> 00:04:14,853
dok su se ubojice zabarikadirali
na Kapitolu.

70
00:04:14,853 --> 00:04:17,895
Cezarov prijatelj i konzul
Marko Antonije

71
00:04:17,895 --> 00:04:20,498
brzo se domogao vlasti

72
00:04:20,498 --> 00:04:24,250
održavši vatreni govor
na Cezarovu pogrebu nekoliko dana kasnije,

73
00:04:24,250 --> 00:04:28,229
kojim je razbuktao bijes
ožalošćene gomile.

74
00:04:28,229 --> 00:04:31,564
Posljedica je bila protjerivanje 
osloboditelja iz Rima.

75
00:04:31,564 --> 00:04:35,287
Novonastali vakuum moći doveo je
do niza građanskih ratova

76
00:04:35,287 --> 00:04:40,629
tijekom kojih je Brut, suočen 
s izvjesnim porazom, oduzeo sebi život.

77
00:04:40,629 --> 00:04:42,639
Ironijom sudbine, krajnji rezultat

78
00:04:42,639 --> 00:04:46,104
bio je potpuno suprotan onome
što su urotnici željeli postići:

79
00:04:46,104 --> 00:04:47,480
kraj Republike

80
00:04:47,480 --> 00:04:51,648
i koncentracija moći
u carskoj funkciji.

81
00:04:51,648 --> 00:04:55,735
Mišljenja o Cezarovu ubojstvu
podijeljena su od početka,

82
00:04:55,735 --> 00:04:57,388
a tako je i danas.

83
00:04:57,388 --> 00:04:58,715
Što se tiče Bruta,

84
00:04:58,715 --> 00:05:02,701
rijetke su povijesne ličnosti nadahnule
tako oprečna stajališta.

85
00:05:02,701 --> 00:05:06,990
Dante ga je u „Paklu” smjestio
u samo središte pakla,

86
00:05:06,990 --> 00:05:12,198
gdje ga Sotona vječno proždire
zbog zločina izdaje.

87
00:05:12,198 --> 00:05:14,148
Ali Swift ga u „Gulliverovim putovanjima”

88
00:05:14,148 --> 00:05:18,522
opisuje kao jednog od najmoralnijih i 
najdobrohotnijih ljudi u povijesti.

89
00:05:18,522 --> 00:05:22,994
Percepcija Bruta bila je kao 
nesebičnog borca protiv diktature

90
00:05:22,994 --> 00:05:25,291
ili kao oportunističkog izdajnika

91
00:05:25,291 --> 00:05:28,378
ovisila je o povijesnim mijenama
i političkim strujama.

92
00:05:28,378 --> 00:05:31,330
No čak i danas,
više od 2000 godina kasnije

93
00:05:31,330 --> 00:05:33,338
pitanja cijene slobode,

94
00:05:33,338 --> 00:05:37,646
sukoba između osobne odanosti
i univerzalnih ideala

95
00:05:37,646 --> 00:05:42,173
te neželjenih posljedica
aktualnija su nego ikad prije.