WEBVTT

00:00:01.290 --> 00:00:03.000
Hãy thử chạm tay lên mặt nào.

00:00:03.586 --> 00:00:04.857
Thử đi

00:00:05.586 --> 00:00:06.989
Bạn thấy thế nào?

00:00:07.013 --> 00:00:08.896
Mềm? Hay ẩm ướt?

00:00:09.493 --> 00:00:12.103
Phải bạn không? 
Liệu đó có phải bạn?

00:00:13.109 --> 00:00:14.812
Uhm, không đúng lắm.

00:00:15.387 --> 00:00:18.632
Bạn đang cảm thấy hàng nghìn
vi sinh vật

00:00:18.656 --> 00:00:21.197
sống trên mặt và các ngón tay.

00:00:22.481 --> 00:00:24.203
Bạn đang cảm nhận một số loài nấm

00:00:24.227 --> 00:00:27.107
rơi xuống từ ống dẫn khí ngày hôm nay.

00:00:27.131 --> 00:00:29.098
Chúng gây dị ứng

00:00:29.122 --> 00:00:30.674
và có mùi nấm mốc.

00:00:32.045 --> 00:00:36.189
Bạn đang cảm thấy một vài
trong 100 tỉ tế bào vi khuẩn

00:00:36.213 --> 00:00:37.859
sống trên da chúng ta.

00:00:38.453 --> 00:00:42.359
Chúng thưởng thức dầu nhờn trên da
chúng ta và tái tạo,

00:00:42.383 --> 00:00:44.645
tạo ra mùi cơ thể.

00:00:45.564 --> 00:00:48.479
Bạn thậm chí còn chạm cả vào vi khuẩn phân

00:00:48.503 --> 00:00:52.163
bắn lên bạn khi bạn dội 
nhà vệ sinh,

00:00:52.187 --> 00:00:55.311
hoặc những vi khuẩn sống trong
đường ống dẫn nước

00:00:55.335 --> 00:00:57.794
và bắn lên bạn khi bạn tắm.

00:00:58.666 --> 00:00:59.817
Xin lỗi nhé.

NOTE Paragraph

00:00:59.841 --> 00:01:01.309
(Cười)

NOTE Paragraph

00:01:01.333 --> 00:01:04.897
Có khi bạn đang đập tay với 
một đám vi khuẩn

00:01:04.921 --> 00:01:08.646
của hai loài nhỏ bé khác đang
sống trên mặt chúng ta,

00:01:08.670 --> 00:01:10.338
trên mặt của tất cả chúng ta.

00:01:10.877 --> 00:01:13.523
Chúng dành cả đêm trườn trên mặt


00:01:13.547 --> 00:01:16.395
và quan hệ tình dục trên sống mũi của bạn.

NOTE Paragraph

00:01:16.419 --> 00:01:19.009
(Cười)

NOTE Paragraph

00:01:19.970 --> 00:01:24.132
Rất nhiều con đang phóng uế
trên lỗ chân lông của bạn.

NOTE Paragraph

00:01:24.156 --> 00:01:26.212
(Cười)

NOTE Paragraph

00:01:26.236 --> 00:01:27.700
Hãy nhìn vào ngón tay của bạn.

00:01:28.366 --> 00:01:30.467
Bạn thấy thế nào? Khó chịu?

00:01:30.491 --> 00:01:32.871
Thực sự cần xà phòng hay chất tẩy?

00:01:34.372 --> 00:01:35.986
Ngay bây giờ bạn sẽ thấy điều đó.

00:01:36.010 --> 00:01:38.622
nhưng trong tương lai bạn sẽ 
không còn thấy điều đó.

NOTE Paragraph

00:01:39.454 --> 00:01:41.379
Trong 100 năm qua,

00:01:41.403 --> 00:01:43.380
chúng ta đã có một mối quan hệ thù địch

00:01:43.404 --> 00:01:46.019
với cuộc sống vi sinh ngay cạnh ta.

00:01:46.043 --> 00:01:48.165
Nếu tôi nói rằng nhà bạn
có một con côn trùng

00:01:48.189 --> 00:01:49.423
hay bồn rửa có vi khuẩn,

00:01:49.447 --> 00:01:51.774
sẽ có ngay một giải pháp quen thuộc,

00:01:51.798 --> 00:01:54.934
một sản phẩm để loại trừ, tiêu diệt,

00:01:54.958 --> 00:01:56.251
và cả tẩy uế.

00:01:56.843 --> 00:02:00.718
Chúng ta đang nỗ lực loại bỏ phần lớn
vi khuẩn trong cuộc sống .

00:02:01.822 --> 00:02:06.515
Nhưng làm như vậy, chúng ta đang bỏ qua
một nguồn công nghệ tốt nhất

00:02:06.539 --> 00:02:07.755
trên hành tinh này.

00:02:08.624 --> 00:02:14.270
100 năm qua đã cho thấy các giải pháp của 
con người với vi khuẩn,

00:02:14.294 --> 00:02:19.758
nhưng 100 năm tới, chính vi khuẩn sẽ
giải quyết các vấn đề của con người.

NOTE Paragraph

00:02:20.511 --> 00:02:22.880
Tôi là một nhà khoa học,
cùng với các cộng sự

00:02:22.904 --> 00:02:26.180
ở Đại học North Carolina State và 
Đại học Colorado

00:02:26.204 --> 00:02:29.798
cùng khám phá cuộc sống vi sinh quanh ta,

00:02:30.817 --> 00:02:34.685
tồn tại trong cả không gian thân mật lẫn
buồn chán của chúng ta.

00:02:34.709 --> 00:02:37.867
có thể ở dưới ghế, trong sân sau,

00:02:37.891 --> 00:02:39.310
hay trong rốn của chúng ta.

00:02:40.083 --> 00:02:42.953
Tôi làm việc này vì hóa ra chúng ta 
mới chỉ biết rất ít

00:02:42.977 --> 00:02:45.298
về cuộc sống vi sinh quanh ta.

00:02:46.281 --> 00:02:48.754
Vài năm trước, không nhà khoa học 
nào có thể nói về

00:02:48.778 --> 00:02:51.391
Những loại côn trùng hay vi sinh vật nào
trong nhà bạn

00:02:52.508 --> 00:02:55.931
ngôi nhà mà bạn biết rõ hơn bất kì
nơi nào khác.

NOTE Paragraph

00:02:56.607 --> 00:02:58.347
Và tôi cùng một vài đội khác

00:02:58.371 --> 00:03:00.564
được trang bị tăm bông và nhíp

00:03:00.588 --> 00:03:02.454
cùng các công nghệ di truyền hiện đại

00:03:02.478 --> 00:03:05.070
để khám phá cuộc sống vi sinh 
ngay cạnh chúng ta.

00:03:06.222 --> 00:03:10.282
Theo đó, chúng tôi đã tìm thấy
hơn 600 loài côn trùng

00:03:10.306 --> 00:03:12.206
sống trong các hộ cư dân Mỹ,

00:03:12.230 --> 00:03:14.727
tất cả từ những loài nhện và gián

00:03:14.751 --> 00:03:17.319
đến những loài nhỏ bé bám trên lông.

00:03:18.090 --> 00:03:23.415
Và chúng tôi cũng tìm thấy hơn 100.000 
loại vi khuẩn và nấm

00:03:23.439 --> 00:03:25.454
sống trong các đám bụi,

00:03:25.478 --> 00:03:29.012
hàng nghìn loài khác sống trong
quần áo và cả bồn tắm.

00:03:30.326 --> 00:03:31.870
Đi sâu hơn nữa,

00:03:31.894 --> 00:03:33.610
chúng tôi nhìn vào các vi sinh vật

00:03:33.634 --> 00:03:37.762
sống trong cơ thể của các loài côn trùng 
trong nhà.

00:03:38.508 --> 00:03:41.918
Trong mỗi con côn trùng, 
ví dụ như ong bắp cày,

00:03:41.942 --> 00:03:46.152
Chúng tôi thấy cả một thế giới vi sinh
hiện ra dưới đĩa kính petri,

00:03:46.176 --> 00:03:49.453
một thế giới với hàng trăm loài sống động.

00:03:49.477 --> 00:03:51.930
Hãy cùng chiêm ngưỡng vũ trụ sinh học!

00:03:53.531 --> 00:03:55.960
Rất nhiều loài bạn đang nhìn thấy

00:03:55.984 --> 00:03:57.211
vẫn chưa có tên.

00:03:57.903 --> 00:04:00.726
Phần lớn cuộc sống quanh ta vẫn chưa
được khám phá.

NOTE Paragraph

00:04:01.830 --> 00:04:05.333
Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên phát hiện ra và 
được đặt tên cho một loài mới.

00:04:05.357 --> 00:04:08.851
Đó là một loại nấm sống trong tổ 
của một con ong mật.

00:04:08.875 --> 00:04:11.100
Nó có màu trắng và mềm,

00:04:11.124 --> 00:04:13.668
Tôi đặt tên nó là "mucor nidicola,"

00:04:13.692 --> 00:04:16.695
trong tiếng La-tinh có nghĩa là "sống
trong tổ của loài khác."

00:04:17.952 --> 00:04:20.796
Đây là bức tranh về nó lớn lên
trên một con khủng long,

00:04:20.820 --> 00:04:23.917
vì tất cả chúng ta đều nghĩ rằng 
khủng long rất ngầu.

00:04:24.686 --> 00:04:27.002
Vào lúc đó, tôi đang theo học 
sau đại học,

00:04:27.026 --> 00:04:30.748
và tôi rất phấn khích khi tìm ra được
một dạng sống mới.

00:04:30.772 --> 00:04:32.548
Tôi gọi cho bố và nói,

00:04:32.572 --> 00:04:35.990
"Bố, con vừa tìm ra một
loài vi sinh vật mới đấy."

00:04:36.574 --> 00:04:38.075
Bố tôi bật cười và nói,


00:04:38.099 --> 00:04:41.367
"Giỏi đấy. Hi vọng con cũng tìm ra 
cách xử lí nó."

NOTE Paragraph

00:04:41.391 --> 00:04:42.837
(Cười)

NOTE Paragraph

00:04:42.861 --> 00:04:44.033
"Xử lí nó."

NOTE Paragraph

00:04:45.202 --> 00:04:47.909
Bây giờ, bố đã trở thành fan hâm mộ tuyệt
nhất của tôi.

00:04:47.933 --> 00:04:52.303
Trong khoảnh khắc vỡ vụn đó, khi bố tôi
muốn phá hủy dạng sống nhỏ bé ấy

00:04:52.327 --> 00:04:54.873
Tôi nhận ra mình đã thất bại, cả
trong vai trò

00:04:54.897 --> 00:04:57.058
là con gái của bố
lẫn một nhà khoa học.

00:04:57.082 --> 00:05:01.008
Trong những năm vất vả ở phòng thí nghiệm
và ở những khoảng sân sau,

00:05:01.032 --> 00:05:04.712
điều tra và phân loại cuộc sống
vi sinh quanh ta,

00:05:04.736 --> 00:05:07.272
Tôi chưa từng làm rõ
sứ mệnh của mình với bố.

00:05:08.444 --> 00:05:10.360
Tôi không nhắm tới việc tìm ra công nghệ

00:05:10.384 --> 00:05:12.784
để tiêu diệt cuộc sống vi sinh 
quanh con người.

00:05:13.315 --> 00:05:17.447
Mục đích của tôi là tìm ra công nghệ mới 
từ cuộc sống đó để cứu giúp con người.

NOTE Paragraph

00:05:19.495 --> 00:05:25.247
Sự sống đa dạng trong nhà chúng ta
còn nhiều hơn cả danh sách 100.000 loài.

00:05:25.271 --> 00:05:29.239
Đó chính là 100.000 giải pháp mới cho 
những vấn đề của con người.

00:05:30.448 --> 00:05:33.149
Tôi biết sẽ rất khó để tin rằng những
thứ nhỏ bé như vậy

00:05:33.173 --> 00:05:34.331
chỉ là sinh vật đơn bào

00:05:34.355 --> 00:05:35.674
lại có tác động mạnh mẽ,

00:05:35.698 --> 00:05:37.035
nhưng chúng có thể.

00:05:37.059 --> 00:05:39.904
Những sinh vật này chính là
những nhà luyện kim siêu nhỏ,

00:05:39.928 --> 00:05:42.786
có khả năng biến đổi môi trường

00:05:42.810 --> 00:05:45.129
với một kho gồm những
công cụ hóa học.

00:05:45.925 --> 00:05:48.908
Có nghĩa là chúng có thể sống ở
bất cứ nơi nào trên hành tinh,

00:05:48.932 --> 00:05:51.319
và có thể ăn bất cứ thứ gì xung quanh.

00:05:52.552 --> 00:05:56.861
Có nghĩa là chúng có thể ăn mọi thứ
từ chất thải độc hại đến nhựa,

00:05:58.075 --> 00:06:02.590
và chúng còn có thể sản xuất phế phẩm 
như dầu và năng lượng pin

00:06:02.614 --> 00:06:05.456
và thậm chí cả những miếng vàng nhỏ.

00:06:06.729 --> 00:06:10.290
Chúng có thể biến đổi những thứ không thể
ăn được trở nên giàu dinh dưỡng.

00:06:10.747 --> 00:06:13.129
Chúng có thể biến đường thành cồn.

00:06:13.926 --> 00:06:15.839
Chúng tạo mùi sô-cô-la,

00:06:15.863 --> 00:06:17.599
và giúp đất phát triển.

NOTE Paragraph

00:06:18.453 --> 00:06:19.620

Tôi ở đây để nói rằng

00:06:19.644 --> 00:06:22.791

100 năm tới những sinh vật nhỏ bé này sẽ

00:06:22.815 --> 00:06:24.420
giải quyết nhiều vấn đề hơn.

00:06:24.960 --> 00:06:27.233
Và chúng ta có rất nhiều vấn đề 
để lựa chọn.

00:06:27.762 --> 00:06:31.689
Những thứ đáng chán như:
quần áo có mùi hôi hay đồ ăn vô vị.

00:06:32.464 --> 00:06:34.501
Hay đặc biệt hơn:

00:06:34.525 --> 00:06:37.826
bệnh tật, ô nhiễm, chiến tranh.

00:06:39.326 --> 00:06:41.010
Và đây chính là sứ mệnh của tôi:

00:06:41.034 --> 00:06:44.264
không chỉ là phân loại cuộc sống 
vi sinh vật quanh ta.

00:06:44.288 --> 00:06:47.537
mà là tìm ra cách thức nó có thể 
giúp chúng ta.

NOTE Paragraph

00:06:48.681 --> 00:06:50.046
Đây chính là một ví dụ.

00:06:50.070 --> 00:06:51.702
Chúng tôi bắt đầu với một con bọ,

00:06:51.726 --> 00:06:54.074
một loài ong sống trong rất nhiều căn nhà.

00:06:54.707 --> 00:06:59.634
Trong con ong đó, chúng tôi lấy ra
một loài sinh vật ít biết

00:06:59.658 --> 00:07:01.047
với khả năng đặc biệt:


00:07:01.775 --> 00:07:03.010
nó có thể tạo ra bia.

00:07:03.886 --> 00:07:07.411
Đây là đặc điểm mà chỉ số ít loài có được
trên hành tinh này.

00:07:07.435 --> 00:07:10.296
Thực tế, những loại bia sản xuất 
thương mại bạn đã sử dụng

00:07:10.320 --> 00:07:13.823
phần lớn đến từ một trong số 
ba loài vi sinh vật.

00:07:14.729 --> 00:07:18.811
Tuy nhiên với loài của chúng tôi,
nó có thể tạo ra bia có vị mật ong,

00:07:19.596 --> 00:07:22.238
nó cũng có thể tạo ra bia 
có vị chua gây mê hoặc.

00:07:23.043 --> 00:07:26.876
Thật ra, loài vi sinh vật này sống trong
bụng của một con ong,

00:07:27.607 --> 00:07:29.904
có thể tạo ra loại bia chua có giá trị

00:07:29.928 --> 00:07:33.387
tốt hơn bất cứ loài nào khác
trên hành tinh này.

00:07:34.676 --> 00:07:37.800
Hiện có bốn loài có thể
sản xuất bia thương mại.

00:07:39.197 --> 00:07:41.512
Nơi mà bạn đã từng thấy một con
sâu bọ gây hại,

00:07:41.536 --> 00:07:44.473
Hãy nghĩ đến việc thưởng thức loại bia
tương lai mà bạn thích.

00:07:45.925 --> 00:07:47.454

Ví dụ thứ hai,

00:07:47.478 --> 00:07:50.834
Tôi cùng các nhà nghiên cứu đào xới
đất ở sân sau.



00:07:51.493 --> 00:07:55.550
Ở đó, chúng tôi phát hiện loài vi sinh vật
có thể tạo ra những kháng sinh mới

00:07:55.574 --> 00:07:58.707
những kháng sinh có thể diệt
loại siêu vi trùng tệ nhất.

00:07:59.690 --> 00:08:02.899
Đây thật là một điều hoàn hảo,

00:08:02.923 --> 00:08:04.301
nhưng bí mật nằm ở đây:

00:08:05.164 --> 00:08:07.084
Trong 60 năm qua,

00:08:07.108 --> 00:08:09.397
phần lớn các loại kháng sinh
trên thị trường

00:08:09.421 --> 00:08:11.630
đều đến từ loại vi khuẩn đất.

00:08:12.269 --> 00:08:15.294
Hằng ngày, bạn và tôi và tất cả mọi người
trong căn phòng này

00:08:15.318 --> 00:08:17.060
và trên toàn hành tinh này,

00:08:17.084 --> 00:08:21.503
được cứu bởi loại vi khuẩn đất sản xuất ra
phần lớn các loại kháng sinh.

00:08:23.225 --> 00:08:24.898
Nơi bạn đã từng thấy bẩn,

00:08:24.922 --> 00:08:26.853
hãy nghĩ đến dược phẩm.

NOTE Paragraph

00:08:28.402 --> 00:08:31.048
Có lẽ ví dụ ưa thích của tôi đến từ
những đồng nghiệp

00:08:31.072 --> 00:08:33.968
đang nghiên cứu một loại vi sinh vật 
trên lớp váng mặt hồ,

00:08:33.992 --> 00:08:37.611
có tên rất thảm thương theo một loại
phân bò mà nó được tìm thấy lần đầu.

00:08:38.388 --> 00:08:42.346
Nó khá tầm thường và không đáng để
đem ra thảo luận,

00:08:42.370 --> 00:08:45.892
đến khi các nhà nghiên cứu phát hiện
nếu bạn bón cho chuột ăn,

00:08:45.916 --> 00:08:47.967
nó giúp phòng ngừa
hội chứng PTSD.

00:08:49.842 --> 00:08:51.746
Nó chống lại nỗi sợ.

00:08:53.418 --> 00:08:56.640
Nơi bạn từng nhìn thấy lớp váng mặt hồ,
hãy nghĩ đến hi vọng.

NOTE Paragraph

00:08:58.077 --> 00:09:00.481

Còn rất nhiều ví dụ về vi khuẩn

00:09:00.505 --> 00:09:02.649
mà hôm nay tôi không có 
thời gian để chia sẻ

00:09:03.122 --> 00:09:08.506
Tôi đã cho bạn thấy giải pháp chỉ
đến từ ba loài sinh vật,

00:09:08.530 --> 00:09:12.876
nhưng hãy hình dung những gì mà
100.000 loài khác trong đám bụi

00:09:12.900 --> 00:09:14.173
có thể làm được.

00:09:14.751 --> 00:09:18.079
Trong tương lai, chúng có thể khiến bạn
quyến rũ hơn

00:09:18.758 --> 00:09:20.065
hay thông minh hơn nữa.

00:09:21.035 --> 00:09:22.912
hay có thể sống lâu hơn.

NOTE Paragraph

00:09:24.483 --> 00:09:26.635
Vậy các bạn hãy nhìn lại ngón tay
một lần nữa.

00:09:27.185 --> 00:09:29.471
Nghĩ đến tất cả các loài vi sinh vật

00:09:29.495 --> 00:09:30.942
vẫn chưa được biết đến.

00:09:30.966 --> 00:09:33.971
Hãy nghĩ đến tương lai mà chúng 
có thể mang lại

00:09:33.995 --> 00:09:35.168
hay tạo nên

00:09:35.708 --> 00:09:37.854
hay những tính mạng chúng có thể cứu chữa.

00:09:39.071 --> 00:09:40.874
Lúc này bạn thấy ngón tay thế nào?

00:09:41.502 --> 00:09:43.007
một chút quyền lực đúng chứ?

00:09:44.564 --> 00:09:46.591
Chính là bạn đang cảm nhận được 
tương lai.

NOTE Paragraph

00:09:47.210 --> 00:09:48.372
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:09:48.803 --> 00:09:50.025
(Vỗ tay)