[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.95,0:00:03.55,Default,,0000,0000,0000,,Bu kaleme bakmanızı istiyorum.
Dialogue: 0,0:00:03.55,0:00:06.41,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir 'şey'. Bu tuzel bir 'şey'.
Dialogue: 0,0:00:06.41,0:00:10.33,Default,,0000,0000,0000,,Kitaplarınız, arabalarınız da öyle.
Dialogue: 0,0:00:10.33,0:00:12.26,Default,,0000,0000,0000,,Hepsi tüzel şeyler.
Dialogue: 0,0:00:12.26,0:00:15.88,Default,,0000,0000,0000,,İnsansı maymunlar, arkamda görüyorsunuz,
Dialogue: 0,0:00:15.88,0:00:19.55,Default,,0000,0000,0000,,onlar da tüzel 'şey'ler.
Dialogue: 0,0:00:19.55,0:00:23.82,Default,,0000,0000,0000,,Tüzel bir 'şey'e bunu yapabilirim.
Dialogue: 0,0:00:23.82,0:00:26.63,Default,,0000,0000,0000,,Kitabıma ya da arabama \Ncanım ne isterse yapabilirim.
Dialogue: 0,0:00:26.63,0:00:29.53,Default,,0000,0000,0000,,Bu göreceğiniz insansı maymunların
Dialogue: 0,0:00:29.53,0:00:33.42,Default,,0000,0000,0000,,fotoğraflarını, "James & Other Apes" \N( James ve Diğer Maymunlar)
Dialogue: 0,0:00:33.42,0:00:36.46,Default,,0000,0000,0000,,adında bir kitap yazan \NJames Mollison çekti.
Dialogue: 0,0:00:36.46,0:00:39.23,Default,,0000,0000,0000,,Kitabında, nasıl her birinin, \Nneredeyse her birinin
Dialogue: 0,0:00:39.23,0:00:41.52,Default,,0000,0000,0000,,anne ve babaları\Ngözleri önünde ölmüş
Dialogue: 0,0:00:41.52,0:00:46.15,Default,,0000,0000,0000,,birer yetim olduklarını anlatıyor.
Dialogue: 0,0:00:46.15,0:00:47.75,Default,,0000,0000,0000,,Onlar tüzel şeyler.
Dialogue: 0,0:00:47.75,0:00:50.44,Default,,0000,0000,0000,,Yüzyıllar boyunca, tüzel şeyler \Nve gerçek kişileri
Dialogue: 0,0:00:50.44,0:00:53.78,Default,,0000,0000,0000,,ayıran büyük bir kanuni duvar oldu.
Dialogue: 0,0:00:53.78,0:00:57.57,Default,,0000,0000,0000,,Bir tarafta, tüzel şeyler, \Nyargıçlar için görünmezler.
Dialogue: 0,0:00:57.57,0:00:59.52,Default,,0000,0000,0000,,Kanun kapsamında değiller.
Dialogue: 0,0:00:59.52,0:01:01.22,Default,,0000,0000,0000,,Hiçbir kanuni hakları yok.
Dialogue: 0,0:01:01.22,0:01:03.70,Default,,0000,0000,0000,,Kanuni hak sahibi olmaya \Nyetecek kapasiteleri yok.
Dialogue: 0,0:01:03.70,0:01:05.84,Default,,0000,0000,0000,,Onlar kölelerdir.
Dialogue: 0,0:01:05.84,0:01:08.66,Default,,0000,0000,0000,,Kanun duvarının diğer yanında ise, \Ngerçek kişiler.
Dialogue: 0,0:01:08.66,0:01:11.65,Default,,0000,0000,0000,,Yargıçlar için epeyce görülebilirlerdir.
Dialogue: 0,0:01:11.65,0:01:13.31,Default,,0000,0000,0000,,Kanunda bahisleri geçer.
Dialogue: 0,0:01:13.31,0:01:15.24,Default,,0000,0000,0000,,Birçok hakka sahip olabilirler.
Dialogue: 0,0:01:15.24,0:01:18.14,Default,,0000,0000,0000,,Sonsuz sayıda hak için \Nyeterli kapasiteleri vardır.
Dialogue: 0,0:01:18.14,0:01:21.32,Default,,0000,0000,0000,,Ve onlar efendilerdir.
Dialogue: 0,0:01:21.32,0:01:25.78,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda, insan dışındaki \Ntüm hayvanlar tüzel şeyler.
Dialogue: 0,0:01:25.78,0:01:28.66,Default,,0000,0000,0000,,Bütün insanlar ise gerçek kişiler.
Dialogue: 0,0:01:28.66,0:01:31.47,Default,,0000,0000,0000,,Ama insan olmakla, gerçek kişi \Nolmak ne bugün,
Dialogue: 0,0:01:31.47,0:01:37.11,Default,,0000,0000,0000,,ne de başka bir zaman \Neş anlamlı olmamıştır.
Dialogue: 0,0:01:37.11,0:01:40.48,Default,,0000,0000,0000,,İnsan ve gerçek kişi eş anlamlı değildir.
Dialogue: 0,0:01:40.48,0:01:43.36,Default,,0000,0000,0000,,Bir yanda, yüzyıllar boyunca
Dialogue: 0,0:01:43.36,0:01:47.49,Default,,0000,0000,0000,,birçok insan
Dialogue: 0,0:01:47.49,0:01:49.46,Default,,0000,0000,0000,,tüzel şey olmuştur.
Dialogue: 0,0:01:49.46,0:01:50.100,Default,,0000,0000,0000,,Köleler tüzel şeylerdi.
Dialogue: 0,0:01:50.100,0:01:55.51,Default,,0000,0000,0000,,Bazen kadınlar, çocuklar \Ntüzel şeyler oldular.
Dialogue: 0,0:01:55.51,0:01:59.15,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten de, bu duvarda bir delik açıp \Noradan bu tüzel 'şey'leri duvarın
Dialogue: 0,0:01:59.15,0:02:03.66,Default,,0000,0000,0000,,diğer yanına geçirmek ve gerçek kişiler \Nolmalarını sağlayabilmek için
Dialogue: 0,0:02:03.66,0:02:08.71,Default,,0000,0000,0000,,verilen sivil haklar mücadelesi \Nyüzyıllardır sürmekte.
Dialogue: 0,0:02:08.71,0:02:12.80,Default,,0000,0000,0000,,Ama ne yazık ki, o delik kapandı.
Dialogue: 0,0:02:12.80,0:02:14.82,Default,,0000,0000,0000,,Diğer yanda, tüzel kişiler var,
Dialogue: 0,0:02:14.82,0:02:18.95,Default,,0000,0000,0000,,ancak bunlar hiçbir zaman sadece \Ninsanoğluyla kısıtlı kalmadı.
Dialogue: 0,0:02:18.95,0:02:22.94,Default,,0000,0000,0000,,Mesela, canlı bile olmayan \Nbir sürü tüzel kişi var.
Dialogue: 0,0:02:22.94,0:02:24.55,Default,,0000,0000,0000,,Birleşik Devletler'de,
Dialogue: 0,0:02:24.55,0:02:28.54,Default,,0000,0000,0000,,firmaların tüzel kişiler olduğu \Ngerçeğinin farkındayız.
Dialogue: 0,0:02:28.54,0:02:30.52,Default,,0000,0000,0000,,Bağımsızlık öncesi Hindistan'da,
Dialogue: 0,0:02:30.52,0:02:33.14,Default,,0000,0000,0000,,mahkeme, bir Hindu idolü için tüzel kişi,
Dialogue: 0,0:02:33.14,0:02:35.20,Default,,0000,0000,0000,,bir cami için tüzel kişi kararı verdi.
Dialogue: 0,0:02:35.20,0:02:37.63,Default,,0000,0000,0000,,2000'de, Hindistan Yüksek Mahkemesi,
Dialogue: 0,0:02:37.63,0:02:41.17,Default,,0000,0000,0000,,Sih dinine ait kutsal kitapların \Ntüzel kişi olduğuna hükmetti
Dialogue: 0,0:02:41.17,0:02:43.47,Default,,0000,0000,0000,,ve 2012'de, çok yakın bir tarih,
Dialogue: 0,0:02:43.47,0:02:47.23,Default,,0000,0000,0000,,Yeni Zelanda'da yerli halk mensupları \Nve kraliyet arasında
Dialogue: 0,0:02:47.23,0:02:50.48,Default,,0000,0000,0000,,bir nehrin kendi nehir yatağına \Nsahip tüzel bir kişi olduğu
Dialogue: 0,0:02:50.48,0:02:53.52,Default,,0000,0000,0000,,kabul edilen bir anlaşma oldu.
Dialogue: 0,0:02:53.52,0:02:56.78,Default,,0000,0000,0000,,1980'de, saçlarım henüz \Ngür ve kahverengiyken
Dialogue: 0,0:02:56.78,0:03:00.50,Default,,0000,0000,0000,,Peter Singer'ın kitabını okudum
Dialogue: 0,0:03:00.50,0:03:03.09,Default,,0000,0000,0000,,ve gerçekten etkilendim.
Dialogue: 0,0:03:03.09,0:03:06.62,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü ben sesi olmayan için konuşmak \Namacıyla avukat olmuştum,
Dialogue: 0,0:03:06.62,0:03:07.85,Default,,0000,0000,0000,,savunmasızı savunmak için
Dialogue: 0,0:03:07.85,0:03:12.26,Default,,0000,0000,0000,,ve trilyonlarca, milyarlarca insan harici \Nhayvanın ne kadar sessiz ve savunmasız
Dialogue: 0,0:03:12.26,0:03:15.77,Default,,0000,0000,0000,,olduğunu asla tahmin edemezdim.
Dialogue: 0,0:03:15.77,0:03:18.79,Default,,0000,0000,0000,,Böylece hayvan koruma \Navukatı olarak çalışmaya başladım.
Dialogue: 0,0:03:18.79,0:03:23.66,Default,,0000,0000,0000,,Ve 1985'te, tam anlamıyla imkânsız \Nbir şeyi başarmaya
Dialogue: 0,0:03:23.66,0:03:25.59,Default,,0000,0000,0000,,çalıştığımı fark ettim,
Dialogue: 0,0:03:25.59,0:03:28.22,Default,,0000,0000,0000,,çünkü çıkarlarını korumaya çalıştığım
Dialogue: 0,0:03:28.22,0:03:31.70,Default,,0000,0000,0000,,bütün müvekkilerim, \Nbütün o hayvanlar,
Dialogue: 0,0:03:31.70,0:03:34.18,Default,,0000,0000,0000,,tüzel şeylerdi; yani görünmezdiler.
Dialogue: 0,0:03:34.18,0:03:36.10,Default,,0000,0000,0000,,Bu böyle olmayacaktı, bu yüzden onları,
Dialogue: 0,0:03:36.10,0:03:40.07,Default,,0000,0000,0000,,en azından bazılarını, o duvarda \Nyine bir delik açıp
Dialogue: 0,0:03:40.07,0:03:43.86,Default,,0000,0000,0000,,uygun insan dışı hayvanları \Ngerçek kişiler olmaları için
Dialogue: 0,0:03:43.86,0:03:47.44,Default,,0000,0000,0000,,o delikten diğer tarafa doğru \Nbeslemeye başlamanın
Dialogue: 0,0:03:47.44,0:03:50.99,Default,,0000,0000,0000,,işe yarayabilecek tek şey \Nolduğuna karar verdim.
Dialogue: 0,0:03:50.99,0:03:56.43,Default,,0000,0000,0000,,O zamanlarda, hayvan hakları hakkında, \Nhayvanların gerçek kişiler olması ya da
Dialogue: 0,0:03:56.43,0:03:58.79,Default,,0000,0000,0000,,kanuni haklara sahip olması hakkında
Dialogue: 0,0:03:58.79,0:04:03.24,Default,,0000,0000,0000,,çok az şey biliniyor ve konuşuluyordu,
Dialogue: 0,0:04:03.24,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,ben de bunun uzun zaman \Nalacağını biliyordum.
Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:09.40,Default,,0000,0000,0000,,Böylece, 1985'te, o duvarda \Nbir delik daha açabilmek adına
Dialogue: 0,0:04:09.40,0:04:12.93,Default,,0000,0000,0000,,stratejik bir davaya, \Nuzun süreli bir mücadeleye
Dialogue: 0,0:04:12.93,0:04:18.72,Default,,0000,0000,0000,,başlayabilmemiz için bile \Nyaklaşık 30 yıl gerektiğini hesap ettim.
Dialogue: 0,0:04:18.72,0:04:26.93,Default,,0000,0000,0000,,Çok da karamsarmışım, \Nsadece 28 yıl sürdü.
Dialogue: 0,0:04:26.93,0:04:33.24,Default,,0000,0000,0000,,Başlayabilmek için de, sadece hukuk \Ndergilerinde makaleler yazmakla,
Dialogue: 0,0:04:33.24,0:04:37.92,Default,,0000,0000,0000,,ders olarak anlatmakla, \Nkitaplar yazmakla kalmayıp
Dialogue: 0,0:04:37.92,0:04:40.89,Default,,0000,0000,0000,,böyle bir vaka için nasıl \Ndava oluşturacağımızın da
Dialogue: 0,0:04:40.89,0:04:42.88,Default,,0000,0000,0000,,temeline inmeye başlamalıydık.
Dialogue: 0,0:04:42.88,0:04:46.91,Default,,0000,0000,0000,,Yani, yapmamız gereken ilk şeylerden biri \Nneyin hukuki bir sebep, meşru bir hukuki
Dialogue: 0,0:04:46.91,0:04:48.37,Default,,0000,0000,0000,,sebep olduğunu çözmekti.
Dialogue: 0,0:04:48.37,0:04:51.26,Default,,0000,0000,0000,,Meşru hukuki sebep, avukatların, \Nargümanlarını mahkeme önüne
Dialogue: 0,0:04:51.26,0:04:56.84,Default,,0000,0000,0000,,serebilmek için kullandıkları bir araçtır.
Dialogue: 0,0:04:56.84,0:05:00.53,Default,,0000,0000,0000,,Bir baktık ki, neredeyse \N250 yıl önce Londra'da vuku bulmuş,
Dialogue: 0,0:05:00.53,0:05:04.35,Default,,0000,0000,0000,,ilginç bir dava var, \NSomerset, Stweart'a karşı,
Dialogue: 0,0:05:04.35,0:05:07.44,Default,,0000,0000,0000,,siyahi bir kölenin \Nyasal sistemi kullanarak
Dialogue: 0,0:05:07.44,0:05:10.32,Default,,0000,0000,0000,,tüzel şeyden gerçek kişiliğe \Ngeçtiği bir dava.
Dialogue: 0,0:05:10.32,0:05:14.39,Default,,0000,0000,0000,,O kadar ilgimi çekmişti ki, sonunda \Nüzerine bir kitap yazdım.
Dialogue: 0,0:05:14.39,0:05:19.77,Default,,0000,0000,0000,,Batı Afrika'dan kaçırıldığında, \NJames Somerset 8 yaşındaydı.
Dialogue: 0,0:05:19.77,0:05:22.72,Default,,0000,0000,0000,,Orta Geçiş'ten sağ olarak kurtuldu
Dialogue: 0,0:05:22.72,0:05:27.89,Default,,0000,0000,0000,,ve Virginia'da Charles Stewart isimli \Nİskoç bir iş adamına satıldı.
Dialogue: 0,0:05:27.89,0:05:32.10,Default,,0000,0000,0000,,20 yıl sonra, Stewart, \NJames Somerset'i Londra'ya getiriyor
Dialogue: 0,0:05:32.10,0:05:35.98,Default,,0000,0000,0000,,ve akabinde, \NJames kaçmaya karar veriyor.
Dialogue: 0,0:05:35.98,0:05:39.62,Default,,0000,0000,0000,,İlk yaptığı şeylerden biri, \Nkendini vaftiz ettirmek oluyor,
Dialogue: 0,0:05:39.62,0:05:41.90,Default,,0000,0000,0000,,çünkü vaftiz \Nanne-babası olsun istiyor.
Dialogue: 0,0:05:41.90,0:05:43.71,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü, 18. yüzyılda bir köle,
Dialogue: 0,0:05:43.71,0:05:46.87,Default,,0000,0000,0000,,vaftiz babasının en önemli \Nsorumluluklarından birinin kaçmasına
Dialogue: 0,0:05:46.87,0:05:48.98,Default,,0000,0000,0000,,yardım etmek olduğunu biliyor.
Dialogue: 0,0:05:48.98,0:05:52.100,Default,,0000,0000,0000,,1771 sonbaharında, James Somerset
Dialogue: 0,0:05:52.100,0:05:55.64,Default,,0000,0000,0000,,ve Charles Stewart karşı karşıya geliyor.
Dialogue: 0,0:05:55.64,0:06:00.31,Default,,0000,0000,0000,,Tam olarak ne oldu bilmiyoruz, \Nama sonrasında James ortadan kayboluyor.
Dialogue: 0,0:06:00.31,0:06:03.31,Default,,0000,0000,0000,,Ve sinirlenen Charles Stewart ise\Ntüm Londra'yı arayıp
Dialogue: 0,0:06:03.31,0:06:05.55,Default,,0000,0000,0000,,bulsunlar diye kendine \Nköle bulucular tutuyor,
Dialogue: 0,0:06:05.55,0:06:08.15,Default,,0000,0000,0000,,ama kendisine geri \Ngetirilmesini değil,
Dialogue: 0,0:06:08.15,0:06:14.17,Default,,0000,0000,0000,,Londra limanında demir atmış olan \NAnn ve Mary gemisinde
Dialogue: 0,0:06:14.17,0:06:15.79,Default,,0000,0000,0000,,zincire vurulmasını istiyor.
Dialogue: 0,0:06:15.79,0:06:17.80,Default,,0000,0000,0000,,Gemi Jamaika'ya gidecek ve James de
Dialogue: 0,0:06:17.80,0:06:20.82,Default,,0000,0000,0000,,orada köle pazarlarında satılarak
Dialogue: 0,0:06:20.82,0:06:24.30,Default,,0000,0000,0000,,bir köle olarak, üç ila beş yıl arası \Nşeker hasatı yapmaya
Dialogue: 0,0:06:24.30,0:06:27.15,Default,,0000,0000,0000,,mahkûm olacaktı.
Dialogue: 0,0:06:27.15,0:06:30.36,Default,,0000,0000,0000,,Ama orada, James'in vaftiz ailesi \Ndevreye giriyor.
Dialogue: 0,0:06:30.36,0:06:32.87,Default,,0000,0000,0000,,Yüksek Mahkeme'de de\Nbaş yargıçlık yapmış,
Dialogue: 0,0:06:32.87,0:06:36.51,Default,,0000,0000,0000,,en güçlü yargıç olan \NLord Mansfield'den
Dialogue: 0,0:06:36.51,0:06:40.16,Default,,0000,0000,0000,,James Somerset adına, \Nbir ortak hukuk habeas corpus emri
Dialogue: 0,0:06:40.16,0:06:41.99,Default,,0000,0000,0000,,çıkarmasını istiyorlar.
Dialogue: 0,0:06:41.99,0:06:45.96,Default,,0000,0000,0000,,Ortak hukuk, İngilizce konuşan hâkimlerin \Nyönetmelik ve anayasayla
Dialogue: 0,0:06:45.96,0:06:50.10,Default,,0000,0000,0000,,çevrilmedikleri zamanlarda \Nuygulayabildiği türden bir hukuk
Dialogue: 0,0:06:50.10,0:06:52.70,Default,,0000,0000,0000,,ve habeas corpus emri de, \NBüyük Emir demek,
Dialogue: 0,0:06:52.70,0:06:54.76,Default,,0000,0000,0000,,büyük B ve büyük E ile,
Dialogue: 0,0:06:54.76,0:06:59.29,Default,,0000,0000,0000,,isteği dışında alıkonulan herhangi bir \Nkimsenin korunmasını emreder.
Dialogue: 0,0:06:59.29,0:07:01.26,Default,,0000,0000,0000,,Habeas corpus emri çıkarılıyor.
Dialogue: 0,0:07:01.26,0:07:03.70,Default,,0000,0000,0000,,Alıkoyan kişiden, alıkonulan kişiyi \Ngetirmesi ve niye onu
Dialogue: 0,0:07:03.70,0:07:09.58,Default,,0000,0000,0000,,bedensel özgürlüğünden alıkoyduğuna dair kanuni \Naçıdan yeterli bir sebep sunması isteniyor.
Dialogue: 0,0:07:09.58,0:07:14.57,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, Lord Mansfield, çabuk \Nkarar vermeliydi, çünkü
Dialogue: 0,0:07:14.57,0:07:17.35,Default,,0000,0000,0000,,James Somerset gerçek bir kişi
Dialogue: 0,0:07:17.35,0:07:20.42,Default,,0000,0000,0000,,değil de tüzel bir şey olsaydı
Dialogue: 0,0:07:20.42,0:07:22.44,Default,,0000,0000,0000,,habeas corpus emri \Niçin uygun olmayacaktı.
Dialogue: 0,0:07:22.44,0:07:25.46,Default,,0000,0000,0000,,Böylece, Lord Mansfield, \Nkarar olarak değil,
Dialogue: 0,0:07:25.46,0:07:29.56,Default,,0000,0000,0000,,James Somerset'in gerçekten gerçek \Nbir kişi olduğunu 'varsayarak'
Dialogue: 0,0:07:29.56,0:07:32.97,Default,,0000,0000,0000,,habeas corpus emrini çıkartmış ve James, \Ngeminin kaptanı
Dialogue: 0,0:07:32.97,0:07:34.48,Default,,0000,0000,0000,,tarafından geri getirilmiştir.
Dialogue: 0,0:07:34.48,0:07:37.18,Default,,0000,0000,0000,,İlerleyen altı ay boyunca bir \Ndizi dava olmuştur.
Dialogue: 0,0:07:37.18,0:07:43.01,Default,,0000,0000,0000,,22 Haziran 1772'de, Lord Mansfield \Nköleliğin tiksindirici olduğunu söylemiş,
Dialogue: 0,0:07:43.01,0:07:44.84,Default,,0000,0000,0000,,'tiksindirici' kelimesini kullanmış
Dialogue: 0,0:07:44.84,0:07:48.72,Default,,0000,0000,0000,,ve ortak hukukun bunu desteklemeyeceğini \Nbelirterek James'i özgür bırakmış.
Dialogue: 0,0:07:48.72,0:07:52.91,Default,,0000,0000,0000,,İşte o an, James Somerset, \Nhukuki bir dönüşüm geçirmiş oldu.
Dialogue: 0,0:07:52.91,0:07:54.94,Default,,0000,0000,0000,,Mahkeme salonundan \Nözgür biri olarak çıkan
Dialogue: 0,0:07:54.94,0:07:57.19,Default,,0000,0000,0000,,ve köle olarak giren adam \Naynı gibi gözükse de,
Dialogue: 0,0:07:57.19,0:08:02.82,Default,,0000,0000,0000,,aslında kanuni açıdan hiçbir ortak \Nnoktaları yoktu.
Dialogue: 0,0:08:02.82,0:08:05.74,Default,,0000,0000,0000,,Bir sonraki adım, \Nkurmuş olduğum Nonhuman Rights
Dialogue: 0,0:08:05.74,0:08:09.25,Default,,0000,0000,0000,,(İnsan dışındaki canlıların hakları) \NProjesi oldu ve yargıçlara ne tür
Dialogue: 0,0:08:09.25,0:08:12.13,Default,,0000,0000,0000,,değer ve prensipler sunmak gerektiğini \Ndüşünmeye başladık.
Dialogue: 0,0:08:12.13,0:08:16.01,Default,,0000,0000,0000,,Ana sütü gibi içtikleri, \Nhukuk fakültelerinde onlara öğretilen,
Dialogue: 0,0:08:16.01,0:08:19.09,Default,,0000,0000,0000,,her gün kullandıkları ve \Ntüm kalpleriyle inandıkları değer ve
Dialogue: 0,0:08:19.09,0:08:22.78,Default,,0000,0000,0000,,prensipler neler olabilir dedik -- ve \Nözgürlük ve eşitliği seçtik.
Dialogue: 0,0:08:22.78,0:08:25.81,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, özgürlük hakkı dediğimiz, \Nolduğunuz şey sayesinde
Dialogue: 0,0:08:25.81,0:08:28.15,Default,,0000,0000,0000,,sahip olduğunuz bir haktır
Dialogue: 0,0:08:28.15,0:08:33.49,Default,,0000,0000,0000,,ve temel özgürlük yasası \Ntemel bir çıkarı korur.
Dialogue: 0,0:08:33.49,0:08:36.72,Default,,0000,0000,0000,,Ve ortak hukuktaki en üstün çıkar,
Dialogue: 0,0:08:36.72,0:08:42.04,Default,,0000,0000,0000,,otonomi ve özgür irade haklarıdır.
Dialogue: 0,0:08:42.04,0:08:45.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu öyle güçlüdür ki, ortak hukukun \Nuygulandığı bir ülkede,
Dialogue: 0,0:08:45.80,0:08:50.39,Default,,0000,0000,0000,,hastaneye gitseniz ve hayatınızı \Nkurtaracak bir tedaviyi reddetseniz,
Dialogue: 0,0:08:50.39,0:08:52.64,Default,,0000,0000,0000,,hiçbir yargıç sizi bunun tersine \Nzorlayamaz,
Dialogue: 0,0:08:52.64,0:08:57.45,Default,,0000,0000,0000,,çünkü özgür iradeniz ve \Notonominize saygı duyarlar.
Dialogue: 0,0:08:57.45,0:09:00.71,Default,,0000,0000,0000,,Eşitlik hakkı da, ilişkili bir \Nşekilde bir başkasına
Dialogue: 0,0:09:00.71,0:09:03.61,Default,,0000,0000,0000,,benzediğiniz için sahip \Nolduğunuz bir hak çeşidi.
Dialogue: 0,0:09:03.61,0:09:05.60,Default,,0000,0000,0000,,Evet, 'ilişkili' bir biçimde.
Dialogue: 0,0:09:05.60,0:09:09.34,Default,,0000,0000,0000,,Yani siz 'bu'ysanız, 'onlar' bu hakka\Nsahipse, siz de onlara benzediğinizden
Dialogue: 0,0:09:09.34,0:09:11.68,Default,,0000,0000,0000,,bu hakka sahipsiniz demektir.
Dialogue: 0,0:09:11.68,0:09:14.84,Default,,0000,0000,0000,,Mahkemeler ve yasama organları \Nhep sınırlar çizer durur.
Dialogue: 0,0:09:14.85,0:09:17.12,Default,,0000,0000,0000,,Bu sınırların içinde ve \Ndışında kalanlar olur.
Dialogue: 0,0:09:17.12,0:09:23.26,Default,,0000,0000,0000,,Ama ne olursa olsun, \Nbu sınırlar en azından
Dialogue: 0,0:09:23.26,0:09:27.70,Default,,0000,0000,0000,,yasal bir sonuca varacak \Nmantıklı birer araç olmalıdır.
Dialogue: 0,0:09:27.70,0:09:30.44,Default,,0000,0000,0000,,Nonhuman Rights Projesi, \Nbu çizilen sınırlarla
Dialogue: 0,0:09:30.44,0:09:33.74,Default,,0000,0000,0000,,otonom ve özgür irade sahibi,
Dialogue: 0,0:09:33.74,0:09:35.53,Default,,0000,0000,0000,,arkamda gördükleriniz gibi canlıları
Dialogue: 0,0:09:35.53,0:09:39.22,Default,,0000,0000,0000,,köleleştirmenin eşitlik hakkını \Nihlal ettiğini savunuyor.
Dialogue: 0,0:09:39.22,0:09:41.82,Default,,0000,0000,0000,,80 yetki bölgesini araştırdık
Dialogue: 0,0:09:41.82,0:09:44.06,Default,,0000,0000,0000,,ve ilk davamızı açacağımız \Nyetki bölgesini
Dialogue: 0,0:09:44.06,0:09:46.27,Default,,0000,0000,0000,,bulmak yedi yılımızı aldı.
Dialogue: 0,0:09:46.27,0:09:47.77,Default,,0000,0000,0000,,New York eyaletini seçtik.
Dialogue: 0,0:09:47.77,0:09:50.39,Default,,0000,0000,0000,,Sonra davacılarımızın \Nkimler olacağını düşündük.
Dialogue: 0,0:09:50.39,0:09:52.26,Default,,0000,0000,0000,,Şempanzelerde karar kıldık,
Dialogue: 0,0:09:52.26,0:09:55.11,Default,,0000,0000,0000,,sadece Jane Goodall yönetim \Nkurulumuzda olduğu için değil,
Dialogue: 0,0:09:55.11,0:09:58.86,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda Jane ve onun gibi insanlar,
Dialogue: 0,0:09:58.86,0:10:01.58,Default,,0000,0000,0000,,onlarca yıldır şempanzeleri \Nyoğun şekilde çalıştıkları için.
Dialogue: 0,0:10:01.58,0:10:05.16,Default,,0000,0000,0000,,Olağanüstü bilişsel yetenekleri \Nolduğunu biliyoruz
Dialogue: 0,0:10:05.16,0:10:08.29,Default,,0000,0000,0000,,ve aynı zamanda bu \Ninsanlardakine benzer.
Dialogue: 0,0:10:08.29,0:10:13.42,Default,,0000,0000,0000,,Neyse, şempanzeleri seçtik \Nve dünya çapında,
Dialogue: 0,0:10:13.42,0:10:16.26,Default,,0000,0000,0000,,şempanze bilişi konusunda \Nuzmanlar aramaya başladık.
Dialogue: 0,0:10:16.26,0:10:20.76,Default,,0000,0000,0000,,Japonya, İsveç, Almanya, İskoçya, İngiltere \Nve Amerika Birleşik Devletleri'nde bulduk
Dialogue: 0,0:10:20.76,0:10:23.52,Default,,0000,0000,0000,,ve kendi aralarında, şempanzelerin \Nkarmaşık bilişsel
Dialogue: 0,0:10:23.52,0:10:26.32,Default,,0000,0000,0000,,kapasitesinin, ayrı ayrı veya \Nberaberce 40'tan fazla yolla
Dialogue: 0,0:10:26.32,0:10:29.12,Default,,0000,0000,0000,,otonomi ve özgür irade için
Dialogue: 0,0:10:29.12,0:10:31.14,Default,,0000,0000,0000,,yeterli olduğunu gösterdikleri
Dialogue: 0,0:10:31.14,0:10:35.45,Default,,0000,0000,0000,,100 sayfalık bir yeminli ifade yazdılar.
Dialogue: 0,0:10:35.45,0:10:38.94,Default,,0000,0000,0000,,Bu ifade, mesela, şempanzelerin bilinçli \Nolduğunu içeriyor.
Dialogue: 0,0:10:38.94,0:10:41.28,Default,,0000,0000,0000,,Üstelik, bilinçli olduklarının \Nda bilincindeler.
Dialogue: 0,0:10:41.28,0:10:44.14,Default,,0000,0000,0000,,Akılları olduğunu biliyorlar, \Ndiğerlerinin aklı olduğunu da.
Dialogue: 0,0:10:44.14,0:10:46.68,Default,,0000,0000,0000,,Birey olduklarını ve \Nyaşayabileceklerini biliyorlar.
Dialogue: 0,0:10:46.68,0:10:49.98,Default,,0000,0000,0000,,Dün yaşadıklarını ve yarın da \Nyaşayacaklarını biliyorlar.
Dialogue: 0,0:10:49.98,0:10:53.42,Default,,0000,0000,0000,,Zihinsel zaman yolculuğu yapabiliyorlar, \Ndün ne olduğunu hatırlıyorlar.
Dialogue: 0,0:10:53.42,0:10:54.87,Default,,0000,0000,0000,,Yarını tahmin bekliyorlar ki bu
Dialogue: 0,0:10:54.87,0:10:59.59,Default,,0000,0000,0000,,şempanzeleri, hele ki yalnız başına, \Nhapsetmenin korkunç olmasının sebebi.
Dialogue: 0,0:10:59.59,0:11:02.18,Default,,0000,0000,0000,,Bu bizim en adi suçlulara \Nyaptığımız muamele
Dialogue: 0,0:11:02.18,0:11:07.70,Default,,0000,0000,0000,,ve hiç düşünmeden aynısını \Nşempanzelere yapıyoruz.
Dialogue: 0,0:11:07.72,0:11:10.43,Default,,0000,0000,0000,,Onların da bir çeşit ahlaki \Nkapasiteleri var.
Dialogue: 0,0:11:10.43,0:11:13.35,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlarla ekonomik \Noyunlar oynarlarken,
Dialogue: 0,0:11:13.35,0:11:17.39,Default,,0000,0000,0000,,spontane olarak adil teklifler yapıyorlar, \Nonlardan bunu yapmaları istenmediği hâlde.
Dialogue: 0,0:11:17.39,0:11:19.42,Default,,0000,0000,0000,,Sayı okuyabiliyorlar, \Nsayıları anlıyorlar.
Dialogue: 0,0:11:19.42,0:11:20.80,Default,,0000,0000,0000,,Basit hesapları yapabilirler.
Dialogue: 0,0:11:20.80,0:11:24.87,Default,,0000,0000,0000,,Dil ile ilgilenebilirler veya \Ndil savaşlarının dışında kalmak için,
Dialogue: 0,0:11:24.87,0:11:28.23,Default,,0000,0000,0000,,kendileriyle konuşanların \Ntavırlarını izledikleri
Dialogue: 0,0:11:28.23,0:11:30.72,Default,,0000,0000,0000,,niyet ve imaya \Ndayalı bir şekilde
Dialogue: 0,0:11:30.72,0:11:32.25,Default,,0000,0000,0000,,iletişim kurabilirler.
Dialogue: 0,0:11:32.25,0:11:33.90,Default,,0000,0000,0000,,Kültürleri var.
Dialogue: 0,0:11:33.90,0:11:36.50,Default,,0000,0000,0000,,Maddi kültürleri, \Nsosyal kültürleri var.
Dialogue: 0,0:11:36.50,0:11:38.92,Default,,0000,0000,0000,,Sembolik kültürleri var.
Dialogue: 0,0:11:38.92,0:11:42.82,Default,,0000,0000,0000,,Bilim adamları, Fildişi Sahili'ndeki \NTaï Ormanları'nda
Dialogue: 0,0:11:42.82,0:11:46.35,Default,,0000,0000,0000,,şempanzelerin inanılmaz derecede \Nsert olan kabuklu yemişleri
Dialogue: 0,0:11:46.35,0:11:49.13,Default,,0000,0000,0000,,kırmak için taşları \Nkullandıklarını bulmuş.
Dialogue: 0,0:11:49.13,0:11:51.43,Default,,0000,0000,0000,,Bunu yapmayı öğrenmek \Nçok uzun zaman alır ve
Dialogue: 0,0:11:51.43,0:11:53.54,Default,,0000,0000,0000,,o alanı kazdıklarında\Nbu maddi kültürün,
Dialogue: 0,0:11:53.54,0:11:56.38,Default,,0000,0000,0000,,bunu nasıl yaptıklarının, bu taşların
Dialogue: 0,0:11:56.38,0:11:59.72,Default,,0000,0000,0000,,en azından 4300 yıl, \N225 şempanze nesli boyunca
Dialogue: 0,0:11:59.72,0:12:04.71,Default,,0000,0000,0000,,aktarılmış olduğunu bulmuşlar.
Dialogue: 0,0:12:04.71,0:12:07.10,Default,,0000,0000,0000,,Artık bizim de şempanzemizi \Nbulmamız lazımdı.
Dialogue: 0,0:12:07.10,0:12:10.28,Default,,0000,0000,0000,,Şempanzelerimizi,
Dialogue: 0,0:12:10.28,0:12:13.19,Default,,0000,0000,0000,,ilk önce New York eyaletinde \Niki tanesini bulduk.
Dialogue: 0,0:12:13.19,0:12:16.39,Default,,0000,0000,0000,,İkisi de biz daha davamızı \Naçamadan ölecekti.
Dialogue: 0,0:12:16.39,0:12:18.27,Default,,0000,0000,0000,,Sonra, Tommy'yi bulduk.
Dialogue: 0,0:12:18.27,0:12:21.38,Default,,0000,0000,0000,,Tommy bir şempanze. \NOnu arkamda görüyorsunuz.
Dialogue: 0,0:12:21.38,0:12:23.89,Default,,0000,0000,0000,,Tommy bir şempanzeydi. \NOnu bu kafeste bulduk.
Dialogue: 0,0:12:23.89,0:12:27.35,Default,,0000,0000,0000,,Onu, New York merkezinde bir \Nkaravan parkındaki büyük
Dialogue: 0,0:12:27.35,0:12:32.54,Default,,0000,0000,0000,,bir ambar binasında kafeslerle \Ndolu küçük bir odada bulduk.
Dialogue: 0,0:12:32.54,0:12:34.71,Default,,0000,0000,0000,,Kısmen sağır olan Kiko'yu bulduk.
Dialogue: 0,0:12:34.71,0:12:40.35,Default,,0000,0000,0000,,Kiko, batı Massachusetts'te bir çimento \Ndükkânının arkasındaydı.
Dialogue: 0,0:12:40.35,0:12:42.25,Default,,0000,0000,0000,,Hercules ve Leo'yu da bulduk.
Dialogue: 0,0:12:42.25,0:12:43.95,Default,,0000,0000,0000,,Stony Brook'ta, biyomedikal ve
Dialogue: 0,0:12:43.95,0:12:47.37,Default,,0000,0000,0000,,anatomik araştırmalarda kullanılan \Niki genç erkek şempanze.
Dialogue: 0,0:12:47.37,0:12:48.67,Default,,0000,0000,0000,,Onları bulduk.
Dialogue: 0,0:12:48.67,0:12:51.38,Default,,0000,0000,0000,,2013'te Aralık ayının son haftasında,
Dialogue: 0,0:12:51.38,0:12:55.32,Default,,0000,0000,0000,,Nonhuman Rights Projesi olarak, \NJames Somerset için kullanılan
Dialogue: 0,0:12:55.32,0:12:58.80,Default,,0000,0000,0000,,habeas corpus emri argümanını kullanarak, \NNew York eyaleti boyunca
Dialogue: 0,0:12:58.80,0:13:01.53,Default,,0000,0000,0000,,üç dava açtık ve hâkimlerden
Dialogue: 0,0:13:01.53,0:13:06.62,Default,,0000,0000,0000,,ortak hukuk habeas corpus emri \Nçıkartmalarını talep ettik.
Dialogue: 0,0:13:06.62,0:13:08.73,Default,,0000,0000,0000,,Şempanzelerin serbest bırakılmasını ve
Dialogue: 0,0:13:08.73,0:13:11.51,Default,,0000,0000,0000,,içinde, her birinde iki veya \Nüç dönümde, iki düzine kadar
Dialogue: 0,0:13:11.51,0:13:15.46,Default,,0000,0000,0000,,şempanzenin yaşadığı,\N12 ya da 13 ada içeren
Dialogue: 0,0:13:15.46,0:13:20.55,Default,,0000,0000,0000,,yapay gölü ile Güney Florida'da muazzam \Nbir şempanze koruma
Dialogue: 0,0:13:20.55,0:13:23.41,Default,,0000,0000,0000,,barınağı olan Save the Chimps'e \N(Şempanzeleri Kurtarın)
Dialogue: 0,0:13:23.41,0:13:24.57,Default,,0000,0000,0000,,getirilmelerini istedik.
Dialogue: 0,0:13:24.57,0:13:27.52,Default,,0000,0000,0000,,Böylece bu şempanzeler, Afrika'ya \Nmümkün olduğunca yakın bir
Dialogue: 0,0:13:27.52,0:13:31.92,Default,,0000,0000,0000,,ortamda diğer şempanzelerle beraber gerçek\Nbir şempanze hayatı sürebileceklerdi.
Dialogue: 0,0:13:31.92,0:13:36.86,Default,,0000,0000,0000,,Şu an bu davaların hepsi sürüyor.
Dialogue: 0,0:13:36.86,0:13:40.62,Default,,0000,0000,0000,,Biz henüz kendi \NLord Mansfield'ımıza rastlamadık.
Dialogue: 0,0:13:40.62,0:13:42.23,Default,,0000,0000,0000,,Ama rastlayacağız. Rastlayacağız.
Dialogue: 0,0:13:42.23,0:13:46.11,Default,,0000,0000,0000,,Bu uzun vadeli bir stratejik \Nhukuk mücadelesi. Rastlayacağız.
Dialogue: 0,0:13:46.11,0:13:48.22,Default,,0000,0000,0000,,Winston Churchill'in dediği gibi,
Dialogue: 0,0:13:48.22,0:13:52.39,Default,,0000,0000,0000,,biz davalarımızı şöyle görüyoruz; \Nbunlar son değil,
Dialogue: 0,0:13:52.39,0:13:54.44,Default,,0000,0000,0000,,hatta sonun başlangıcı bile değil,
Dialogue: 0,0:13:54.44,0:13:58.59,Default,,0000,0000,0000,,ama belki başlangıcın sonu olabilirler.
Dialogue: 0,0:13:58.59,0:14:00.50,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkür ederim.
Dialogue: 0,0:14:00.50,0:14:04.50,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)