0:00:00.949,0:00:03.550
Bu kaleme bakmanızı istiyorum.

0:00:03.550,0:00:06.407
Bu bir 'şey'. Bu tuzel bir 'şey'.

0:00:06.407,0:00:10.329
Kitaplarınız, arabalarınız da öyle.

0:00:10.329,0:00:12.258
Hepsi tüzel şeyler.

0:00:12.258,0:00:15.881
İnsansı maymunlar, arkamda görüyorsunuz,

0:00:15.881,0:00:19.549
onlar da tüzel 'şey'ler.

0:00:19.549,0:00:23.822
Tüzel bir 'şey'e bunu yapabilirim.

0:00:23.822,0:00:26.631
Kitabıma ya da arabama [br]canım ne isterse yapabilirim.

0:00:26.631,0:00:29.533
Bu göreceğiniz insansı maymunların

0:00:29.533,0:00:33.420
fotoğraflarını, "James & Other Apes" [br]( James ve Diğer Maymunlar)

0:00:33.420,0:00:36.464
adında bir kitap yazan [br]James Mollison çekti.

0:00:36.464,0:00:39.227
Kitabında, nasıl her birinin, [br]neredeyse her birinin

0:00:39.227,0:00:41.525
anne ve babaları[br]gözleri önünde ölmüş

0:00:41.525,0:00:46.150
birer yetim olduklarını anlatıyor.

0:00:46.150,0:00:47.748
Onlar tüzel şeyler.

0:00:47.748,0:00:50.441
Yüzyıllar boyunca, tüzel şeyler [br]ve gerçek kişileri

0:00:50.441,0:00:53.785
ayıran büyük bir kanuni duvar oldu.

0:00:53.785,0:00:57.570
Bir tarafta, tüzel şeyler, [br]yargıçlar için görünmezler.

0:00:57.570,0:00:59.520
Kanun kapsamında değiller.

0:00:59.520,0:01:01.215
Hiçbir kanuni hakları yok.

0:01:01.215,0:01:03.699
Kanuni hak sahibi olmaya [br]yetecek kapasiteleri yok.

0:01:03.699,0:01:05.836
Onlar kölelerdir.

0:01:05.836,0:01:08.660
Kanun duvarının diğer yanında ise, [br]gerçek kişiler.

0:01:08.660,0:01:11.647
Yargıçlar için epeyce görülebilirlerdir.

0:01:11.647,0:01:13.312
Kanunda bahisleri geçer.

0:01:13.312,0:01:15.239
Birçok hakka sahip olabilirler.

0:01:15.239,0:01:18.142
Sonsuz sayıda hak için [br]yeterli kapasiteleri vardır.

0:01:18.142,0:01:21.320
Ve onlar efendilerdir.

0:01:21.320,0:01:25.779
Şu anda, insan dışındaki [br]tüm hayvanlar tüzel şeyler.

0:01:25.779,0:01:28.660
Bütün insanlar ise gerçek kişiler.

0:01:28.660,0:01:31.469
Ama insan olmakla, gerçek kişi [br]olmak ne bugün,

0:01:31.469,0:01:37.112
ne de başka bir zaman [br]eş anlamlı olmamıştır.

0:01:37.112,0:01:40.478
İnsan ve gerçek kişi eş anlamlı değildir.

0:01:40.478,0:01:43.358
Bir yanda, yüzyıllar boyunca

0:01:43.358,0:01:47.491
birçok insan

0:01:47.491,0:01:49.464
tüzel şey olmuştur.

0:01:49.464,0:01:50.997
Köleler tüzel şeylerdi.

0:01:50.997,0:01:55.509
Bazen kadınlar, çocuklar [br]tüzel şeyler oldular.

0:01:55.509,0:01:59.146
Gerçekten de, bu duvarda bir delik açıp [br]oradan bu tüzel 'şey'leri duvarın

0:01:59.146,0:02:03.659
diğer yanına geçirmek ve gerçek kişiler [br]olmalarını sağlayabilmek için

0:02:03.659,0:02:08.713
verilen sivil haklar mücadelesi [br]yüzyıllardır sürmekte.

0:02:08.713,0:02:12.802
Ama ne yazık ki, o delik kapandı.

0:02:12.802,0:02:14.819
Diğer yanda, tüzel kişiler var,

0:02:14.819,0:02:18.952
ancak bunlar hiçbir zaman sadece [br]insanoğluyla kısıtlı kalmadı.

0:02:18.952,0:02:22.940
Mesela, canlı bile olmayan [br]bir sürü tüzel kişi var.

0:02:22.940,0:02:24.547
Birleşik Devletler'de,

0:02:24.547,0:02:28.540
firmaların tüzel kişiler olduğu [br]gerçeğinin farkındayız.

0:02:28.540,0:02:30.515
Bağımsızlık öncesi Hindistan'da,

0:02:30.515,0:02:33.139
mahkeme, bir Hindu idolü için tüzel kişi,

0:02:33.139,0:02:35.200
bir cami için tüzel kişi kararı verdi.

0:02:35.200,0:02:37.630
2000'de, Hindistan Yüksek Mahkemesi,

0:02:37.630,0:02:41.173
Sih dinine ait kutsal kitapların [br]tüzel kişi olduğuna hükmetti

0:02:41.173,0:02:43.472
ve 2012'de, çok yakın bir tarih,

0:02:43.472,0:02:47.233
Yeni Zelanda'da yerli halk mensupları [br]ve kraliyet arasında

0:02:47.233,0:02:50.484
bir nehrin kendi nehir yatağına [br]sahip tüzel bir kişi olduğu

0:02:50.484,0:02:53.525
kabul edilen bir anlaşma oldu.

0:02:53.525,0:02:56.776
1980'de, saçlarım henüz [br]gür ve kahverengiyken

0:02:56.776,0:03:00.500
Peter Singer'ın kitabını okudum

0:03:00.500,0:03:03.088
ve gerçekten etkilendim.

0:03:03.088,0:03:06.616
Çünkü ben sesi olmayan için konuşmak [br]amacıyla avukat olmuştum,

0:03:06.616,0:03:07.851
savunmasızı savunmak için

0:03:07.851,0:03:12.263
ve trilyonlarca, milyarlarca insan harici [br]hayvanın ne kadar sessiz ve savunmasız

0:03:12.263,0:03:15.769
olduğunu asla tahmin edemezdim.

0:03:15.769,0:03:18.788
Böylece hayvan koruma [br]avukatı olarak çalışmaya başladım.

0:03:18.788,0:03:23.664
Ve 1985'te, tam anlamıyla imkânsız [br]bir şeyi başarmaya

0:03:23.664,0:03:25.591
çalıştığımı fark ettim,

0:03:25.591,0:03:28.215
çünkü çıkarlarını korumaya çalıştığım

0:03:28.215,0:03:31.697
bütün müvekkilerim, [br]bütün o hayvanlar,

0:03:31.697,0:03:34.182
tüzel şeylerdi; yani görünmezdiler.

0:03:34.182,0:03:36.102
Bu böyle olmayacaktı, bu yüzden onları,

0:03:36.102,0:03:40.066
en azından bazılarını, o duvarda [br]yine bir delik açıp

0:03:40.066,0:03:43.864
uygun insan dışı hayvanları [br]gerçek kişiler olmaları için

0:03:43.864,0:03:47.440
o delikten diğer tarafa doğru [br]beslemeye başlamanın

0:03:47.440,0:03:50.986
işe yarayabilecek tek şey [br]olduğuna karar verdim.

0:03:50.986,0:03:56.426
O zamanlarda, hayvan hakları hakkında, [br]hayvanların gerçek kişiler olması ya da

0:03:56.426,0:03:58.794
kanuni haklara sahip olması hakkında

0:03:58.794,0:04:03.235
çok az şey biliniyor ve konuşuluyordu,

0:04:03.235,0:04:06.005
ben de bunun uzun zaman [br]alacağını biliyordum.

0:04:06.005,0:04:09.405
Böylece, 1985'te, o duvarda [br]bir delik daha açabilmek adına

0:04:09.405,0:04:12.934
stratejik bir davaya, [br]uzun süreli bir mücadeleye

0:04:12.934,0:04:18.716
başlayabilmemiz için bile [br]yaklaşık 30 yıl gerektiğini hesap ettim.

0:04:18.716,0:04:26.926
Çok da karamsarmışım, [br]sadece 28 yıl sürdü.

0:04:26.926,0:04:33.240
Başlayabilmek için de, sadece hukuk [br]dergilerinde makaleler yazmakla,

0:04:33.240,0:04:37.922
ders olarak anlatmakla, [br]kitaplar yazmakla kalmayıp

0:04:37.922,0:04:40.890
böyle bir vaka için nasıl [br]dava oluşturacağımızın da

0:04:40.890,0:04:42.875
temeline inmeye başlamalıydık.

0:04:42.875,0:04:46.908
Yani, yapmamız gereken ilk şeylerden biri [br]neyin hukuki bir sebep, meşru bir hukuki

0:04:46.908,0:04:48.367
sebep olduğunu çözmekti.

0:04:48.367,0:04:51.264
Meşru hukuki sebep, avukatların, [br]argümanlarını mahkeme önüne

0:04:51.264,0:04:56.840
serebilmek için kullandıkları bir araçtır.

0:04:56.840,0:05:00.534
Bir baktık ki, neredeyse [br]250 yıl önce Londra'da vuku bulmuş,

0:05:00.534,0:05:04.348
ilginç bir dava var, [br]Somerset, Stweart'a karşı,

0:05:04.348,0:05:07.444
siyahi bir kölenin [br]yasal sistemi kullanarak

0:05:07.444,0:05:10.323
tüzel şeyden gerçek kişiliğe [br]geçtiği bir dava.

0:05:10.323,0:05:14.386
O kadar ilgimi çekmişti ki, sonunda [br]üzerine bir kitap yazdım.

0:05:14.386,0:05:19.773
Batı Afrika'dan kaçırıldığında, [br]James Somerset 8 yaşındaydı.

0:05:19.773,0:05:22.720
Orta Geçiş'ten sağ olarak kurtuldu

0:05:22.720,0:05:27.894
ve Virginia'da Charles Stewart isimli [br]İskoç bir iş adamına satıldı.

0:05:27.894,0:05:32.102
20 yıl sonra, Stewart, [br]James Somerset'i Londra'ya getiriyor

0:05:32.102,0:05:35.980
ve akabinde, [br]James kaçmaya karar veriyor.

0:05:35.980,0:05:39.620
İlk yaptığı şeylerden biri, [br]kendini vaftiz ettirmek oluyor,

0:05:39.620,0:05:41.901
çünkü vaftiz [br]anne-babası olsun istiyor.

0:05:41.901,0:05:43.712
Çünkü, 18. yüzyılda bir köle,

0:05:43.712,0:05:46.870
vaftiz babasının en önemli [br]sorumluluklarından birinin kaçmasına

0:05:46.870,0:05:48.982
yardım etmek olduğunu biliyor.

0:05:48.982,0:05:52.998
1771 sonbaharında, James Somerset

0:05:52.998,0:05:55.641
ve Charles Stewart karşı karşıya geliyor.

0:05:55.641,0:06:00.313
Tam olarak ne oldu bilmiyoruz, [br]ama sonrasında James ortadan kayboluyor.

0:06:00.313,0:06:03.309
Ve sinirlenen Charles Stewart ise[br]tüm Londra'yı arayıp

0:06:03.309,0:06:05.550
bulsunlar diye kendine [br]köle bulucular tutuyor,

0:06:05.550,0:06:08.150
ama kendisine geri [br]getirilmesini değil,

0:06:08.150,0:06:14.173
Londra limanında demir atmış olan [br]Ann ve Mary gemisinde

0:06:14.173,0:06:15.793
zincire vurulmasını istiyor.

0:06:15.793,0:06:17.797
Gemi Jamaika'ya gidecek ve James de

0:06:17.797,0:06:20.816
orada köle pazarlarında satılarak

0:06:20.816,0:06:24.299
bir köle olarak, üç ila beş yıl arası [br]şeker hasatı yapmaya

0:06:24.299,0:06:27.150
mahkûm olacaktı.

0:06:27.150,0:06:30.359
Ama orada, James'in vaftiz ailesi [br]devreye giriyor.

0:06:30.359,0:06:32.866
Yüksek Mahkeme'de de[br]baş yargıçlık yapmış,

0:06:32.866,0:06:36.512
en güçlü yargıç olan [br]Lord Mansfield'den

0:06:36.512,0:06:40.157
James Somerset adına, [br]bir ortak hukuk habeas corpus emri

0:06:40.157,0:06:41.991
çıkarmasını istiyorlar.

0:06:41.991,0:06:45.962
Ortak hukuk, İngilizce konuşan hâkimlerin [br]yönetmelik ve anayasayla

0:06:45.962,0:06:50.099
çevrilmedikleri zamanlarda [br]uygulayabildiği türden bir hukuk

0:06:50.099,0:06:52.695
ve habeas corpus emri de, [br]Büyük Emir demek,

0:06:52.695,0:06:54.762
büyük B ve büyük E ile,

0:06:54.762,0:06:59.290
isteği dışında alıkonulan herhangi bir [br]kimsenin korunmasını emreder.

0:06:59.290,0:07:01.263
Habeas corpus emri çıkarılıyor.

0:07:01.263,0:07:03.701
Alıkoyan kişiden, alıkonulan kişiyi [br]getirmesi ve niye onu

0:07:03.701,0:07:09.576
bedensel özgürlüğünden alıkoyduğuna dair kanuni [br]açıdan yeterli bir sebep sunması isteniyor.

0:07:09.576,0:07:14.570
Şimdi, Lord Mansfield, çabuk [br]karar vermeliydi, çünkü

0:07:14.570,0:07:17.354
James Somerset gerçek bir kişi

0:07:17.354,0:07:20.419
değil de tüzel bir şey olsaydı

0:07:20.419,0:07:22.439
habeas corpus emri [br]için uygun olmayacaktı.

0:07:22.439,0:07:25.457
Böylece, Lord Mansfield, [br]karar olarak değil,

0:07:25.457,0:07:29.560
James Somerset'in gerçekten gerçek [br]bir kişi olduğunu 'varsayarak'

0:07:29.560,0:07:32.971
habeas corpus emrini çıkartmış ve James, [br]geminin kaptanı

0:07:32.971,0:07:34.482
tarafından geri getirilmiştir.

0:07:34.482,0:07:37.183
İlerleyen altı ay boyunca bir [br]dizi dava olmuştur.

0:07:37.183,0:07:43.011
22 Haziran 1772'de, Lord Mansfield [br]köleliğin tiksindirici olduğunu söylemiş,

0:07:43.011,0:07:44.845
'tiksindirici' kelimesini kullanmış

0:07:44.845,0:07:48.723
ve ortak hukukun bunu desteklemeyeceğini [br]belirterek James'i özgür bırakmış.

0:07:48.723,0:07:52.913
İşte o an, James Somerset, [br]hukuki bir dönüşüm geçirmiş oldu.

0:07:52.913,0:07:54.943
Mahkeme salonundan [br]özgür biri olarak çıkan

0:07:54.943,0:07:57.191
ve köle olarak giren adam [br]aynı gibi gözükse de,

0:07:57.191,0:08:02.820
aslında kanuni açıdan hiçbir ortak [br]noktaları yoktu.

0:08:02.820,0:08:05.740
Bir sonraki adım, [br]kurmuş olduğum Nonhuman Rights

0:08:05.740,0:08:09.250
(İnsan dışındaki canlıların hakları) [br]Projesi oldu ve yargıçlara ne tür

0:08:09.250,0:08:12.128
değer ve prensipler sunmak gerektiğini [br]düşünmeye başladık.

0:08:12.128,0:08:16.007
Ana sütü gibi içtikleri, [br]hukuk fakültelerinde onlara öğretilen,

0:08:16.007,0:08:19.090
her gün kullandıkları ve [br]tüm kalpleriyle inandıkları değer ve

0:08:19.090,0:08:22.779
prensipler neler olabilir dedik -- ve [br]özgürlük ve eşitliği seçtik.

0:08:22.779,0:08:25.811
Şimdi, özgürlük hakkı dediğimiz, [br]olduğunuz şey sayesinde

0:08:25.811,0:08:28.152
sahip olduğunuz bir haktır

0:08:28.152,0:08:33.489
ve temel özgürlük yasası [br]temel bir çıkarı korur.

0:08:33.489,0:08:36.724
Ve ortak hukuktaki en üstün çıkar,

0:08:36.724,0:08:42.045
otonomi ve özgür irade haklarıdır.

0:08:42.045,0:08:45.795
Bu öyle güçlüdür ki, ortak hukukun [br]uygulandığı bir ülkede,

0:08:45.795,0:08:50.393
hastaneye gitseniz ve hayatınızı [br]kurtaracak bir tedaviyi reddetseniz,

0:08:50.393,0:08:52.640
hiçbir yargıç sizi bunun tersine [br]zorlayamaz,

0:08:52.640,0:08:57.451
çünkü özgür iradeniz ve [br]otonominize saygı duyarlar.

0:08:57.451,0:09:00.714
Eşitlik hakkı da, ilişkili bir [br]şekilde bir başkasına

0:09:00.714,0:09:03.610
benzediğiniz için sahip [br]olduğunuz bir hak çeşidi.

0:09:03.610,0:09:05.601
Evet, 'ilişkili' bir biçimde.

0:09:05.601,0:09:09.339
Yani siz 'bu'ysanız, 'onlar' bu hakka[br]sahipse, siz de onlara benzediğinizden

0:09:09.339,0:09:11.684
bu hakka sahipsiniz demektir.

0:09:11.684,0:09:14.836
Mahkemeler ve yasama organları [br]hep sınırlar çizer durur.

0:09:14.846,0:09:17.118
Bu sınırların içinde ve [br]dışında kalanlar olur.

0:09:17.118,0:09:23.260
Ama ne olursa olsun, [br]bu sınırlar en azından

0:09:23.260,0:09:27.695
yasal bir sonuca varacak [br]mantıklı birer araç olmalıdır.

0:09:27.695,0:09:30.435
Nonhuman Rights Projesi, [br]bu çizilen sınırlarla

0:09:30.435,0:09:33.742
otonom ve özgür irade sahibi,

0:09:33.742,0:09:35.530
arkamda gördükleriniz gibi canlıları

0:09:35.530,0:09:39.220
köleleştirmenin eşitlik hakkını [br]ihlal ettiğini savunuyor.

0:09:39.220,0:09:41.820
80 yetki bölgesini araştırdık

0:09:41.820,0:09:44.065
ve ilk davamızı açacağımız [br]yetki bölgesini

0:09:44.065,0:09:46.271
bulmak yedi yılımızı aldı.

0:09:46.271,0:09:47.770
New York eyaletini seçtik.

0:09:47.770,0:09:50.392
Sonra davacılarımızın [br]kimler olacağını düşündük.

0:09:50.392,0:09:52.258
Şempanzelerde karar kıldık,

0:09:52.258,0:09:55.109
sadece Jane Goodall yönetim [br]kurulumuzda olduğu için değil,

0:09:55.109,0:09:58.862
aynı zamanda Jane ve onun gibi insanlar,

0:09:58.862,0:10:01.582
onlarca yıldır şempanzeleri [br]yoğun şekilde çalıştıkları için.

0:10:01.582,0:10:05.158
Olağanüstü bilişsel yetenekleri [br]olduğunu biliyoruz

0:10:05.158,0:10:08.292
ve aynı zamanda bu [br]insanlardakine benzer.

0:10:08.292,0:10:13.424
Neyse, şempanzeleri seçtik [br]ve dünya çapında,

0:10:13.424,0:10:16.256
şempanze bilişi konusunda [br]uzmanlar aramaya başladık.

0:10:16.256,0:10:20.761
Japonya, İsveç, Almanya, İskoçya, İngiltere [br]ve Amerika Birleşik Devletleri'nde bulduk

0:10:20.761,0:10:23.524
ve kendi aralarında, şempanzelerin [br]karmaşık bilişsel

0:10:23.524,0:10:26.320
kapasitesinin, ayrı ayrı veya [br]beraberce 40'tan fazla yolla

0:10:26.320,0:10:29.120
otonomi ve özgür irade için

0:10:29.120,0:10:31.140
yeterli olduğunu gösterdikleri

0:10:31.140,0:10:35.449
100 sayfalık bir yeminli ifade yazdılar.

0:10:35.449,0:10:38.936
Bu ifade, mesela, şempanzelerin bilinçli [br]olduğunu içeriyor.

0:10:38.936,0:10:41.283
Üstelik, bilinçli olduklarının [br]da bilincindeler.

0:10:41.283,0:10:44.139
Akılları olduğunu biliyorlar, [br]diğerlerinin aklı olduğunu da.

0:10:44.139,0:10:46.682
Birey olduklarını ve [br]yaşayabileceklerini biliyorlar.

0:10:46.682,0:10:49.975
Dün yaşadıklarını ve yarın da [br]yaşayacaklarını biliyorlar.

0:10:49.975,0:10:53.419
Zihinsel zaman yolculuğu yapabiliyorlar, [br]dün ne olduğunu hatırlıyorlar.

0:10:53.419,0:10:54.870
Yarını tahmin bekliyorlar ki bu

0:10:54.870,0:10:59.587
şempanzeleri, hele ki yalnız başına, [br]hapsetmenin korkunç olmasının sebebi.

0:10:59.587,0:11:02.184
Bu bizim en adi suçlulara [br]yaptığımız muamele

0:11:02.184,0:11:07.705
ve hiç düşünmeden aynısını [br]şempanzelere yapıyoruz.

0:11:07.715,0:11:10.426
Onların da bir çeşit ahlaki [br]kapasiteleri var.

0:11:10.426,0:11:13.352
İnsanlarla ekonomik [br]oyunlar oynarlarken,

0:11:13.352,0:11:17.392
spontane olarak adil teklifler yapıyorlar, [br]onlardan bunu yapmaları istenmediği hâlde.

0:11:17.392,0:11:19.425
Sayı okuyabiliyorlar, [br]sayıları anlıyorlar.

0:11:19.425,0:11:20.805
Basit hesapları yapabilirler.

0:11:20.805,0:11:24.869
Dil ile ilgilenebilirler veya [br]dil savaşlarının dışında kalmak için,

0:11:24.869,0:11:28.234
kendileriyle konuşanların [br]tavırlarını izledikleri

0:11:28.234,0:11:30.721
niyet ve imaya [br]dayalı bir şekilde

0:11:30.721,0:11:32.252
iletişim kurabilirler.

0:11:32.252,0:11:33.900
Kültürleri var.

0:11:33.900,0:11:36.501
Maddi kültürleri, [br]sosyal kültürleri var.

0:11:36.501,0:11:38.916
Sembolik kültürleri var.

0:11:38.916,0:11:42.817
Bilim adamları, Fildişi Sahili'ndeki [br]Taï Ormanları'nda

0:11:42.817,0:11:46.346
şempanzelerin inanılmaz derecede [br]sert olan kabuklu yemişleri

0:11:46.346,0:11:49.132
kırmak için taşları [br]kullandıklarını bulmuş.

0:11:49.132,0:11:51.431
Bunu yapmayı öğrenmek [br]çok uzun zaman alır ve

0:11:51.431,0:11:53.544
o alanı kazdıklarında[br]bu maddi kültürün,

0:11:53.544,0:11:56.377
bunu nasıl yaptıklarının, bu taşların

0:11:56.377,0:11:59.720
en azından 4300 yıl, [br]225 şempanze nesli boyunca

0:11:59.720,0:12:04.712
aktarılmış olduğunu bulmuşlar.

0:12:04.712,0:12:07.104
Artık bizim de şempanzemizi [br]bulmamız lazımdı.

0:12:07.104,0:12:10.284
Şempanzelerimizi,

0:12:10.284,0:12:13.187
ilk önce New York eyaletinde [br]iki tanesini bulduk.

0:12:13.187,0:12:16.391
İkisi de biz daha davamızı [br]açamadan ölecekti.

0:12:16.391,0:12:18.272
Sonra, Tommy'yi bulduk.

0:12:18.272,0:12:21.384
Tommy bir şempanze. [br]Onu arkamda görüyorsunuz.

0:12:21.384,0:12:23.891
Tommy bir şempanzeydi. [br]Onu bu kafeste bulduk.

0:12:23.891,0:12:27.351
Onu, New York merkezinde bir [br]karavan parkındaki büyük

0:12:27.351,0:12:32.537
bir ambar binasında kafeslerle [br]dolu küçük bir odada bulduk.

0:12:32.537,0:12:34.711
Kısmen sağır olan Kiko'yu bulduk.

0:12:34.711,0:12:40.353
Kiko, batı Massachusetts'te bir çimento [br]dükkânının arkasındaydı.

0:12:40.353,0:12:42.250
Hercules ve Leo'yu da bulduk.

0:12:42.250,0:12:43.953
Stony Brook'ta, biyomedikal ve

0:12:43.953,0:12:47.366
anatomik araştırmalarda kullanılan [br]iki genç erkek şempanze.

0:12:47.366,0:12:48.671
Onları bulduk.

0:12:48.671,0:12:51.383
2013'te Aralık ayının son haftasında,

0:12:51.383,0:12:55.323
Nonhuman Rights Projesi olarak, [br]James Somerset için kullanılan

0:12:55.323,0:12:58.801
habeas corpus emri argümanını kullanarak, [br]New York eyaleti boyunca

0:12:58.801,0:13:01.529
üç dava açtık ve hâkimlerden

0:13:01.529,0:13:06.616
ortak hukuk habeas corpus emri [br]çıkartmalarını talep ettik.

0:13:06.616,0:13:08.727
Şempanzelerin serbest bırakılmasını ve

0:13:08.727,0:13:11.513
içinde, her birinde iki veya [br]üç dönümde, iki düzine kadar

0:13:11.513,0:13:15.461
şempanzenin yaşadığı,[br]12 ya da 13 ada içeren

0:13:15.461,0:13:20.548
yapay gölü ile Güney Florida'da muazzam [br]bir şempanze koruma

0:13:20.548,0:13:23.411
barınağı olan Save the Chimps'e [br](Şempanzeleri Kurtarın)

0:13:23.411,0:13:24.571
getirilmelerini istedik.

0:13:24.571,0:13:27.521
Böylece bu şempanzeler, Afrika'ya [br]mümkün olduğunca yakın bir

0:13:27.521,0:13:31.923
ortamda diğer şempanzelerle beraber gerçek[br]bir şempanze hayatı sürebileceklerdi.

0:13:31.923,0:13:36.860
Şu an bu davaların hepsi sürüyor.

0:13:36.860,0:13:40.622
Biz henüz kendi [br]Lord Mansfield'ımıza rastlamadık.

0:13:40.622,0:13:42.230
Ama rastlayacağız. Rastlayacağız.

0:13:42.230,0:13:46.110
Bu uzun vadeli bir stratejik [br]hukuk mücadelesi. Rastlayacağız.

0:13:46.110,0:13:48.225
Winston Churchill'in dediği gibi,

0:13:48.225,0:13:52.393
biz davalarımızı şöyle görüyoruz; [br]bunlar son değil,

0:13:52.393,0:13:54.436
hatta sonun başlangıcı bile değil,

0:13:54.436,0:13:58.590
ama belki başlangıcın sonu olabilirler.

0:13:58.590,0:14:00.497
Teşekkür ederim.

0:14:00.497,0:14:04.497
(Alkışlar)