WEBVTT

00:00:00.949 --> 00:00:03.270
Kijk eens naar dit potlood.

00:00:03.270 --> 00:00:06.407
Het is een ding. 
Voor de wet is het een ding.

00:00:06.407 --> 00:00:09.379
Net als de boeken die je hebt
en de auto's die je bezit.

00:00:10.319 --> 00:00:12.258
Het zijn juridisch allemaal dingen.

00:00:12.258 --> 00:00:15.881
De mensapen die jullie achter me zien,

00:00:15.881 --> 00:00:19.549
zijn juridisch gezien ook dingen.

NOTE Paragraph

00:00:19.549 --> 00:00:23.352
Ik kan dit doen met een ding.

00:00:23.352 --> 00:00:26.471
Ik kan doen wat ik wil 
met mijn boek of mijn auto.

00:00:27.243 --> 00:00:32.970
De foto's van deze mensapen 
zijn gemaakt door James Mollison,

00:00:32.970 --> 00:00:36.464
die het boek schreef:
'James & andere mensapen'

00:00:36.464 --> 00:00:39.227
Hij vertelt in dit boek 
dat iedere mensaap,

00:00:39.227 --> 00:00:41.525
bijna iedere mensaap, wees is,

00:00:41.525 --> 00:00:45.140
die zijn moeder en vader
voor zijn ogen zag sterven.

00:00:45.960 --> 00:00:47.748
Het zijn wettelijk gezien dingen.

NOTE Paragraph

00:00:47.748 --> 00:00:50.441
Al eeuwenlang bestaat er
en grote juridische muur

00:00:50.441 --> 00:00:53.785
die juridische 'dingen' scheidt
van rechtssubjecten.

00:00:53.785 --> 00:00:57.500
Enerzijds zijn 'dingen'
onzichtbaar voor rechters.

00:00:57.500 --> 00:00:59.530
Ze tellen niet mee voor de wet.

00:00:59.530 --> 00:01:01.195
Ze hebben geen rechten.

00:01:01.195 --> 00:01:03.699
Hun hoedanigheid 
sluit wettelijke rechten uit.

00:01:03.699 --> 00:01:05.836
Het zijn slaven.

00:01:05.836 --> 00:01:08.660
Aan de andere kant van die muur
staan rechtssubjecten.

00:01:08.660 --> 00:01:11.187
Rechtssubjecten zijn
erg zichtbaar voor rechters.

00:01:11.607 --> 00:01:13.192
Ze tellen voor de wet.

00:01:13.192 --> 00:01:15.039
Ze kunnen veel rechten hebben.

00:01:15.039 --> 00:01:18.362
In hun hoedanigheid kunnen ze 
oneindig veel rechten bezitten.

00:01:18.362 --> 00:01:20.510
En ze zijn meester.

00:01:21.300 --> 00:01:25.779
Op dit moment zijn alle 
niet-menselijke dieren 'dingen'.

00:01:25.779 --> 00:01:28.660
Alle mensen zijn rechtssubjecten.

NOTE Paragraph

00:01:28.660 --> 00:01:31.469
Maar mens zijn

00:01:31.469 --> 00:01:37.112
is nooit synoniem geweest met 
een rechtssubject zijn.

00:01:37.112 --> 00:01:40.478
Mensen en rechtspersonen
zijn niet synoniem.

00:01:40.478 --> 00:01:43.018
Enerzijds,

00:01:43.018 --> 00:01:47.081
zijn er door de eeuwen heen
veel mensen geweest

00:01:47.081 --> 00:01:49.464
die juridisch gezien 'dingen' waren.

00:01:49.464 --> 00:01:51.147
Slaven waren 'dingen'.

00:01:51.147 --> 00:01:54.719
Vrouwen en kinderen waren soms 'dingen'.

00:01:55.329 --> 00:01:59.146
Een belangrijk deel van de 
eeuwenlange strijd voor burgerrechten

00:01:59.146 --> 00:02:02.389
ging over gaten prikken
in die juridische muur

00:02:02.389 --> 00:02:08.713
en menselijke 'dingen' door die muur 
heen rechtssubjecten te laten worden.

NOTE Paragraph

00:02:08.713 --> 00:02:12.182
Maar dat gat is nu helaas gedicht.

00:02:12.692 --> 00:02:14.819
Aan de andere kant staan rechtssubjecten,

00:02:14.819 --> 00:02:18.952
maar die zijn nooit beperkt geweest 
tot menselijke wezens.

00:02:18.952 --> 00:02:22.940
Er zijn bijvoorbeeld vele rechtssubjecten
die niet eens leven.

00:02:22.940 --> 00:02:24.227
In de VS,

00:02:24.227 --> 00:02:28.270
zijn we ons ervan bewust 
dat bedrijven rechtspersonen zijn.

00:02:28.270 --> 00:02:29.845
In koloniaal India

00:02:29.845 --> 00:02:33.619
vond de rechtbank dat een Hindoe-
afgodsbeeld een rechtspersoon was,

00:02:33.619 --> 00:02:35.200
en een moskee.

00:02:35.200 --> 00:02:37.630
In 2000 vond het Indiase hooggerechtshof

00:02:37.630 --> 00:02:41.173
dat de heilige schriften van de Sikh
een rechtspersoon was,

00:02:41.173 --> 00:02:43.472
en in 2012, nog maar kort geleden,

00:02:43.472 --> 00:02:47.233
is er een verdrag gesloten tussen
de inheemse volkeren van Nieuw Zeeland

00:02:47.233 --> 00:02:50.694
en de Kroon, waarin men afsprak 
dat een rivier een rechtspersoon is,

00:02:50.694 --> 00:02:53.525
die zijn eigen rivierbedding bezit.

NOTE Paragraph

00:02:53.525 --> 00:02:56.776
Ik heb Peter Singers boek in 1980 gelezen,

00:02:56.776 --> 00:03:00.500
toen ik een hoofd 
vol weelderig bruin haar had,

00:03:00.500 --> 00:03:02.558
en het raakte me,

00:03:02.558 --> 00:03:05.876
want ik ben advocaat geworden 
om op te komen voor hen

00:03:05.876 --> 00:03:07.951
die zichzelf niet kunnen verdedigen.

00:03:07.951 --> 00:03:11.503
Ik had me nooit gerealiseerd hoe weerloos

00:03:11.503 --> 00:03:15.769
de biljoenen, miljarden
niet-menselijke dieren zijn.

00:03:15.769 --> 00:03:18.978
Ik ging werken als een advocaat 
voor de bescherming van dieren.

00:03:18.978 --> 00:03:23.664
Tegen 1985 besefte ik dat ik 
iets probeerde te bereiken,

00:03:23.664 --> 00:03:25.591
dat letterlijk onmogelijk was,

00:03:25.591 --> 00:03:28.215
omdat al mijn ciiënten,

00:03:28.215 --> 00:03:31.497
al die dieren wier belangen 
ik probeerde te verdedigen,

00:03:31.497 --> 00:03:34.182
wettelijk gezien dingen waren;
ze waren onzichtbaar.

00:03:34.182 --> 00:03:36.102
Het zou niet gaan werken, dus besloot ik

00:03:36.102 --> 00:03:40.256
dat het enige wat zou werken,
was dat sommige van hen

00:03:40.256 --> 00:03:44.730
door een opnieuw geopend gat
in die muur geloodsd zouden worden

00:03:44.730 --> 00:03:47.310
zodat bepaalde niet-menselijke dieren

00:03:47.310 --> 00:03:50.336
weer rechtssubjecten zouden worden.

NOTE Paragraph

00:03:50.986 --> 00:03:56.426
Destijds was er weinig bekend 
en werd nauwelijks gesproken

00:03:56.426 --> 00:03:58.794
over echte dierenrechten,

00:03:58.794 --> 00:04:03.235
over het idee van juridische erkenning 
of rechten voor niet-menselijke dieren,

00:04:03.235 --> 00:04:06.005
en ik wist dat het lang zou gaan duren.

00:04:06.005 --> 00:04:09.405
In 1985 bedacht ik dat het
zo'n 30 jaar zou duren,

00:04:09.405 --> 00:04:13.434
voordat we zelfs konden beginnen 
met een strategische juridische strijd,

00:04:13.434 --> 00:04:18.716
een lange-termijncampagne, om weer 
een gat in die muur te kunnen maken.

00:04:18.716 --> 00:04:25.586
Het bleek dat ik pessimistisch was,
het duurde maar 28 jaar. (Gelach)

NOTE Paragraph

00:04:26.801 --> 00:04:33.240
Om een begin te maken 
moesten we niet alleen

00:04:33.240 --> 00:04:37.922
artikelen schrijven, lesgeven, 
boeken schrijven,

00:04:37.922 --> 00:04:40.650
maar we moesten de fijne kneepjes leren

00:04:40.650 --> 00:04:42.875
van hoe je zo'n rechtszaak aanpakt.

NOTE Paragraph

00:04:42.875 --> 00:04:46.908
Het eerste wat we moesten uitzoeken,
was wat de grond zou zijn,

00:04:46.908 --> 00:04:48.367
de wettelijke grond.

00:04:48.367 --> 00:04:51.554
Een wettelijke grond is iets
dat advocaten gebruiken

00:04:51.554 --> 00:04:56.720
om hun zaak voor de rechter te brengen.

NOTE Paragraph

00:04:56.720 --> 00:04:59.744
Er blijkt een zeer interessante 
zaak te zijn,

00:04:59.744 --> 00:05:04.348
die meer dan 250 jaar geleden in Londen
speelde: Somerset tegen Stewart,

00:05:04.348 --> 00:05:07.444
waar een zwarte slaaf 
het rechtssysteem gebruikte

00:05:07.444 --> 00:05:10.423
om in juridisch opzicht 
van een ding een persoon te worden.

00:05:10.423 --> 00:05:14.386
Ik vond dit zo interessant, dat ik 
er een heel boek over schreef.

NOTE Paragraph

00:05:14.386 --> 00:05:19.883
James Somerset was een jongen van acht
toen hij uit West-Afrika ontvoerd werd.

00:05:19.883 --> 00:05:22.720
Hij overleefde de Middenpassage

00:05:22.720 --> 00:05:27.894
en werd in Virginia verkocht aan de 
Schotse zakenman Charles Stewart.

00:05:27.894 --> 00:05:32.102
Twintig jaar later nam Stewart 
James Somerset mee naar Londen.

00:05:32.102 --> 00:05:35.980
Eenmaal aangekomen, 
besloot James dat hij wilde vluchten.

00:05:35.980 --> 00:05:39.620
Het eerste wat hij deed, 
was zich laten dopen,

00:05:39.620 --> 00:05:41.901
omdat hij peetouders wilde,

00:05:41.901 --> 00:05:43.712
want hij wist als 18e-eeuwse slaaf,

00:05:43.712 --> 00:05:46.870
dat een van de belangrijkste
verantwoordelijkheden van peetouders

00:05:46.870 --> 00:05:49.102
was om je te helpen vluchten.

NOTE Paragraph

00:05:49.102 --> 00:05:52.558
In de herfst van 1771

00:05:52.558 --> 00:05:55.641
had James Somerset een conflict 
met Charles Stewart.

00:05:55.641 --> 00:06:00.313
We weten niet precies wat er gebeurde,
maar James verdween.

00:06:00.313 --> 00:06:03.309
Een woedende Charles Stewart
huurde slavenvangers in

00:06:03.309 --> 00:06:05.050
om Londen uit te kammen,

00:06:05.050 --> 00:06:08.150
hem te vinden en terug te brengen --
niet naar Charles Stewart,

00:06:08.150 --> 00:06:13.903
maar naar een schip, de Ann en Mary,
dat in de Londense haven lag,

00:06:13.903 --> 00:06:15.793
waar hij aan dek werd geketend.

00:06:15.793 --> 00:06:17.797
Het schip zou naar Jamaica gaan,

00:06:17.797 --> 00:06:20.816
waar James op de slavenmarkt
verkocht moest worden

00:06:20.816 --> 00:06:24.439
en gedoemd zou zijn tot
de 3 tot 5 jaar die een slaaf leefde,

00:06:24.439 --> 00:06:27.150
wanneer hij suikerriet oogstte in Jamaica.

00:06:27.150 --> 00:06:30.359
Nu kwamen James' peetouders in actie.

00:06:30.359 --> 00:06:32.866
Zij benaderden de machtigste rechter,

00:06:32.866 --> 00:06:36.512
Lord Mansfield, die opperrechter was
aan het hof van King's Bench,

00:06:36.512 --> 00:06:40.577
en eisten dat hij een dagvaarding
van habeus corpus zou uitgeven

00:06:40.577 --> 00:06:41.971
namens James Somerset.

NOTE Paragraph

00:06:41.971 --> 00:06:45.962
Gewoonterecht kunnen 
Engelse rechters toepassen

00:06:45.962 --> 00:06:49.699
wanneer ze niet zijn ingeperkt
door wetten of grondwetten,

00:06:49.699 --> 00:06:52.695
en zo'n bevelschrift van habeus 
corpus heet 'the Great Writ';

00:06:52.695 --> 00:06:54.762
hoofdletter G, hoofdletter W.

00:06:54.762 --> 00:06:59.290
Het is bedoeld om iedereen te beschermen
die tegen zijn wil wordt vastgehouden.

00:06:59.290 --> 00:07:01.263
Zo'n dagvaarding wordt uitgegeven,

00:07:01.263 --> 00:07:03.701
en de gevangennemer moet
de gevangene voorgeleiden

00:07:03.701 --> 00:07:09.576
en een wettelijk afdoende reden geven
voor diens vrijheidsberoving.

NOTE Paragraph

00:07:09.576 --> 00:07:14.570
Lord Mansfield moest acuut 
een keuze maken,

00:07:14.570 --> 00:07:17.354
want als James Somerset 
juridisch een 'ding' was,

00:07:17.354 --> 00:07:20.309
dan kon hij geen aanspraak 
maken op habeus corpus,

00:07:20.309 --> 00:07:22.569
dat kon hij alleen als rechtssubject.

00:07:22.569 --> 00:07:25.487
Lord Mansfield besloot aan te nemen --

00:07:25.487 --> 00:07:29.380
zonder het te besluiten -- dat James
inderdaad een rechtspersoon was.

00:07:29.380 --> 00:07:31.761
Hij stelde de dagvaarding 
van habeus corpus op

00:07:31.761 --> 00:07:34.542
en James werd door de kaptiein
naar de rechtbank gebracht.

NOTE Paragraph

00:07:34.542 --> 00:07:37.273
De volgende zes maanden
werden hoorzittingen gehouden.

00:07:37.273 --> 00:07:42.981
Op 22 juni 1772 zei Lord Mansfield,
dat slavernij zo afschuwelijk was,

00:07:42.981 --> 00:07:44.785
en hij gebruikte 'afschuwelijk ',

00:07:44.785 --> 00:07:48.783
dat het gewoonterecht het niet toestond
en hij beval James' vrijlating.

00:07:48.783 --> 00:07:52.503
Op dat moment onderging James Somerset 
een wettelijke transmutatie.

00:07:52.733 --> 00:07:54.943
De vrije man die de rechtszaal uitliep

00:07:54.943 --> 00:07:57.261
zag er net zo uit als 
de slaaf van eerder,

00:07:57.261 --> 00:08:02.330
maar voor het oog van de wet
hadden ze helemaal niets gemeen.

NOTE Paragraph

00:08:02.510 --> 00:08:05.740
De volgend stap in het project voor 
Niet-Menselijke Burgerrechten,

00:08:05.740 --> 00:08:09.250
dat ik had opgericht, was het kijken 
welke waarden en principes

00:08:09.250 --> 00:08:12.128
we voor de rechter wilden brengen.

00:08:12.128 --> 00:08:16.007
Welke waarden en principes hebben ze 
met de paplepel ingegoten gekregen,

00:08:16.007 --> 00:08:19.090
werden hen geleerd tijdens hun studie,
gebruiken ze elke dag,

00:08:19.090 --> 00:08:22.779
geloven ze met heel hun hart?
We kozen vrijheid en gelijkheid.

NOTE Paragraph

00:08:22.779 --> 00:08:25.811
Vrijheid is het soort recht dat je toekomt

00:08:25.811 --> 00:08:28.152
vanwege hoe je bent samengesteld,

00:08:28.152 --> 00:08:33.489
en een fundamenteel vrijheidsrecht
beschermt een fundamenteel belang.

00:08:33.489 --> 00:08:36.724
De ultieme belangen in het gewoonterecht

00:08:36.724 --> 00:08:40.765
zijn het recht op autonomie 
en het recht op zelfbeschikking.

00:08:42.015 --> 00:08:45.795
Het is zo zwaarwegend, dat als je
in een land met gewoonterecht

00:08:45.795 --> 00:08:50.393
naar een ziekenhuis gaat en een 
levensreddende behandeling weigert,

00:08:50.393 --> 00:08:52.640
geen rechter deze zal afdwingen,

00:08:52.640 --> 00:08:57.451
omdat deze jouw recht op zelfbeschikking
en autonomie zal respecteren.

NOTE Paragraph

00:08:57.451 --> 00:09:00.714
Het gelijkheidsbeginsel is 
een recht dat je toekomt

00:09:00.714 --> 00:09:03.610
omdat je op een relevante 
manier op iemand lijkt.

00:09:03.610 --> 00:09:05.601
Dat is de crux: een relevante manier.

00:09:05.601 --> 00:09:09.339
Dus als zij het recht hebben 
en je bent zoals zij,

00:09:09.339 --> 00:09:11.684
dan heb jij ook dat recht.

00:09:11.684 --> 00:09:14.306
Rechtbanken en wetgevers
trekken continu grenzen.

00:09:14.846 --> 00:09:17.708
Sommigen vallen erbinnen,
anderen erbuiten.

00:09:17.708 --> 00:09:22.830
Maar die grens moet minimaal

00:09:22.830 --> 00:09:27.695
een redelijk middel zijn
voor een legitiem doel.

00:09:27.695 --> 00:09:30.435
Het project voor Niet-Menselijke 
Burgerrechten stelt,

00:09:30.435 --> 00:09:35.732
dat een grens die autonome wezens
zoals je achter me ziet, tot slaaf maakt,

00:09:35.732 --> 00:09:38.560
een schending van gelijkheid is.

NOTE Paragraph

00:09:39.270 --> 00:09:41.820
We hebben toen in 80 
rechtsgebieden gezocht.

00:09:41.820 --> 00:09:44.065
Het duurde zeven jaar 
om het gebied te vinden,

00:09:44.065 --> 00:09:46.271
waar we onze eerste zaak
wilden aanspannen.

00:09:46.271 --> 00:09:47.770
We kozen de staat New York.

00:09:47.770 --> 00:09:50.392
Toen besloten we wie onze 
eisers zouden worden.

00:09:50.392 --> 00:09:52.258
We kozen voor de chimpansess,

00:09:52.258 --> 00:09:55.109
niet alleen om Jane Goodall
in onze Raad van Bestuur zat,

00:09:55.109 --> 00:09:58.862
maar omdat Jane en anderen

00:09:58.862 --> 00:10:01.582
chimpansees jarenlang 
intensief bestudeerd hebben.

00:10:01.582 --> 00:10:05.158
We weten dat ze buitengewone
cognitieve vermogens bezitten,

00:10:05.158 --> 00:10:08.292
die ook lijken op die van mensen.

00:10:08.292 --> 00:10:12.794
We kozen dus voor chimpansees
en begonnen wereldwijd te zoeken

00:10:12.794 --> 00:10:16.256
naar experts op het gebied van 
de cognitie van chimpansees.

00:10:16.256 --> 00:10:20.761
We vonden ze in Japan, Zweden, Duitsland,
Schotland, Engeland en in de VS.

00:10:20.761 --> 00:10:23.524
Samen schreven ze 100 pagina's
aan getuigenverklaringen,

00:10:23.524 --> 00:10:26.320
waarin ze meer dan 40 manieren beschreven


00:10:26.320 --> 00:10:29.120
waarop hun complexe cognitieve vermogens


00:10:29.120 --> 00:10:31.140
zowel individueel als samen,

00:10:31.140 --> 00:10:34.219
uiteindelijk wezen op
autonomie en zelfbeschikking.

NOTE Paragraph

00:10:35.259 --> 00:10:38.766
Dit omvatte onder meer
dat ze bewustzijn hebben,

00:10:38.766 --> 00:10:41.283
maar dat ze ook wéten
dat ze bewustzijn hebben.

00:10:41.283 --> 00:10:44.239
Ze weten dat ze verstand hebben
en dat anderen dat hebben.

00:10:44.239 --> 00:10:46.682
Ze weten dat ze individuen zijn,
dat ze leven.

00:10:46.682 --> 00:10:49.975
Ze begrijpen dat ze gisteren leefden 
en dat ze morgen leven.

00:10:49.975 --> 00:10:53.419
Ze doen aan tijdreizen in hun hoofd.
Ze herinneren zich wat gister gebeurde.

00:10:53.419 --> 00:10:54.870
Ze anticiperen op morgen,

00:10:54.870 --> 00:10:59.587
wat het zo erg maakt om een chimpansee 
op te sluiten, zeker in zijn eentje.

00:10:59.587 --> 00:11:02.364
Het is wat we onze ergste 
criminelen aandoen,

00:11:02.364 --> 00:11:07.155
en we doen het chimpansees aan zonder 
er zelfs maar over na te denken.

NOTE Paragraph

00:11:07.845 --> 00:11:10.426
Ze hebben enig moreel vermogen.

00:11:10.426 --> 00:11:13.352
Wanneer ze economische spelletjes 
spelen met mensen,

00:11:13.352 --> 00:11:17.392
dan doen ze spontaan eerlijke voorstellen,
zelfs als ze dit niet hoeven doen.

00:11:17.392 --> 00:11:19.325
Ze kunnen tellen.
Ze begrijpen getallen.

00:11:19.325 --> 00:11:20.805
Ze kunnen simpele sommen maken.

00:11:20.805 --> 00:11:24.869
Ze kunnen aan taal meedoen --
of uit een taaloorlog blijven,

00:11:24.869 --> 00:11:28.234
ze zijn betrokken bij intentionele
en referentiële communicatie

00:11:28.234 --> 00:11:30.851
waarin ze op de houding letten

00:11:30.851 --> 00:11:32.252
van hun gesprekspartners.

00:11:32.252 --> 00:11:33.590
Ze hebben cultuur.

00:11:33.900 --> 00:11:36.501
Ze hebben een materiële cultuur,
een sociale cultuur.

00:11:36.501 --> 00:11:38.916
Ze hebben een symbolische cultuur.

00:11:38.916 --> 00:11:42.817
Wetenschappers in het Taï Woud
in Ivoorkust

00:11:42.817 --> 00:11:46.346
hebben chimpansees gevonden 
die stenen gebruiken

00:11:46.346 --> 00:11:49.132
om de hele harde schalen
van noten te kraken.

00:11:49.132 --> 00:11:51.431
Het duurt lang om te leren
hoe je dat doet.

00:11:51.431 --> 00:11:53.664
Bij opgravingen stelden ze vast

00:11:53.664 --> 00:11:56.277
dat deze manier van werken

00:11:56.277 --> 00:11:59.720
met stenen, al minstens 4300 jaar 
wordt doorgegeven

00:11:59.720 --> 00:12:03.842
door 225 generaties van chimpansees.

NOTE Paragraph

00:12:04.712 --> 00:12:07.244
Nu moesten we onze chimpansee vinden.

00:12:07.244 --> 00:12:09.754
Onze chimpansee --

00:12:09.754 --> 00:12:13.187
eerst vonden we er twee in New York,

00:12:13.187 --> 00:12:16.471
maar die stierven voordat we onze
zaak konden indienen.

00:12:16.471 --> 00:12:18.272
Toen vonden we Tommy.

00:12:18.272 --> 00:12:21.544
Tommy is de chimpansee
die je hier achter me ziet.

00:12:21.544 --> 00:12:23.891
We vonden hem in die kooi.

00:12:23.891 --> 00:12:27.351
We vonden hem in een klein 
kamertje vol met kooien

00:12:27.351 --> 00:12:32.537
in een groter pakhuis, op een voormalig 
vrachtwagenterrein in New York.

00:12:32.537 --> 00:12:34.951
We vonden Kiko, die deels doof is.

00:12:34.951 --> 00:12:40.353
Kiko zat achterin een winkelpand
in westelijk Massachusetts.

00:12:40.353 --> 00:12:42.250
En we vonden Hercules en Leo.

00:12:42.250 --> 00:12:43.973
Twee jonge mannelijke chimpansees,

00:12:43.973 --> 00:12:48.226
die bij Stony Brook werden gebruikt
voor biomedisch anatomisch onderzoek.

NOTE Paragraph

00:12:48.671 --> 00:12:51.383
In de laatste week van december 2013

00:12:51.383 --> 00:12:55.323
maakte het burgerrechtenproject 
in de staat New York drie zaken aanhangig

00:12:55.323 --> 00:12:58.661
op basis van hetzelfde 
habeus corpus-argument

00:12:58.661 --> 00:13:01.529
dat voor James Somerset gebruikt was.

00:13:01.529 --> 00:13:06.616
We eisten dat de rechters zulke 
dagvaardingen zouden uitgeven.

00:13:06.616 --> 00:13:08.727
We wilden de chimpansees vrij krijgen

00:13:08.727 --> 00:13:11.513
en ze onderbrengen bij 'Red de Chimps',

00:13:11.513 --> 00:13:15.461
een geweldig reservaat voor chimpansees
in het zuiden van Florida,

00:13:15.461 --> 00:13:20.248
bestaande uit een kunstmatig meer
met 12 of 13 eilandjes,

00:13:20.248 --> 00:13:22.861
met elk twee of drie hectare grond

00:13:22.861 --> 00:13:24.571
waar 24 chimpansees wonen.

00:13:24.571 --> 00:13:27.611
Deze chimpansees zouden het leven
van chimpansees kunnen leven

00:13:27.611 --> 00:13:31.923
met andere chimpansees in een omgeving
die zo goed als mogelijk op Afrika lijkt.

NOTE Paragraph

00:13:31.923 --> 00:13:35.870
Al deze zaken lopen nog steeds.

00:13:36.680 --> 00:13:39.902
We zijn onze Lord Mansfield 
nog niet tegengekomen.

00:13:40.462 --> 00:13:42.080
Dat zullen we. Dat zullen we.

00:13:42.080 --> 00:13:46.110
Dit is een strategisch-juridische 
lange-termijncampagne.

00:13:46.110 --> 00:13:50.255
Om Winston Churchill te citeren
betreffende onze rechtszaken:

00:13:50.255 --> 00:13:52.253
ze zijn niet het einde,

00:13:52.253 --> 00:13:54.436
ze zijn niet eens 
het begin van het einde,

00:13:54.436 --> 00:13:58.080
maar ze zijn wellicht
het einde van het begin.

NOTE Paragraph

00:13:58.450 --> 00:13:59.647
Dank je wel.

NOTE Paragraph

00:13:59.647 --> 00:14:01.807
(Applaus)