1
00:00:00,949 --> 00:00:03,270
Kijk eens naar dit potlood.

2
00:00:03,270 --> 00:00:06,407
Het is een ding. 
Voor de wet is het een ding.

3
00:00:06,407 --> 00:00:09,379
Net als de boeken die je hebt
en de auto's die je bezit.

4
00:00:10,319 --> 00:00:12,258
Het zijn juridisch allemaal dingen.

5
00:00:12,258 --> 00:00:15,881
De mensapen die jullie achter me zien,

6
00:00:15,881 --> 00:00:19,549
zijn juridisch gezien ook dingen.

7
00:00:19,549 --> 00:00:23,352
Ik kan dit doen met een ding.

8
00:00:23,352 --> 00:00:26,471
Ik kan doen wat ik wil 
met mijn boek of mijn auto.

9
00:00:27,243 --> 00:00:32,970
De foto's van deze mensapen 
zijn gemaakt door James Mollison,

10
00:00:32,970 --> 00:00:36,464
die het boek schreef:
'James & andere mensapen'

11
00:00:36,464 --> 00:00:39,227
Hij vertelt in dit boek 
dat iedere mensaap,

12
00:00:39,227 --> 00:00:41,525
bijna iedere mensaap, wees is,

13
00:00:41,525 --> 00:00:45,140
die zijn moeder en vader
voor zijn ogen zag sterven.

14
00:00:45,960 --> 00:00:47,748
Het zijn wettelijk gezien dingen.

15
00:00:47,748 --> 00:00:50,441
Al eeuwenlang bestaat er
en grote juridische muur

16
00:00:50,441 --> 00:00:53,785
die juridische 'dingen' scheidt
van rechtssubjecten.

17
00:00:53,785 --> 00:00:57,500
Enerzijds zijn 'dingen'
onzichtbaar voor rechters.

18
00:00:57,500 --> 00:00:59,530
Ze tellen niet mee voor de wet.

19
00:00:59,530 --> 00:01:01,195
Ze hebben geen rechten.

20
00:01:01,195 --> 00:01:03,699
Hun hoedanigheid 
sluit wettelijke rechten uit.

21
00:01:03,699 --> 00:01:05,836
Het zijn slaven.

22
00:01:05,836 --> 00:01:08,660
Aan de andere kant van die muur
staan rechtssubjecten.

23
00:01:08,660 --> 00:01:11,187
Rechtssubjecten zijn
erg zichtbaar voor rechters.

24
00:01:11,607 --> 00:01:13,192
Ze tellen voor de wet.

25
00:01:13,192 --> 00:01:15,039
Ze kunnen veel rechten hebben.

26
00:01:15,039 --> 00:01:18,362
In hun hoedanigheid kunnen ze 
oneindig veel rechten bezitten.

27
00:01:18,362 --> 00:01:20,510
En ze zijn meester.

28
00:01:21,300 --> 00:01:25,779
Op dit moment zijn alle 
niet-menselijke dieren 'dingen'.

29
00:01:25,779 --> 00:01:28,660
Alle mensen zijn rechtssubjecten.

30
00:01:28,660 --> 00:01:31,469
Maar mens zijn

31
00:01:31,469 --> 00:01:37,112
is nooit synoniem geweest met 
een rechtssubject zijn.

32
00:01:37,112 --> 00:01:40,478
Mensen en rechtspersonen
zijn niet synoniem.

33
00:01:40,478 --> 00:01:43,018
Enerzijds,

34
00:01:43,018 --> 00:01:47,081
zijn er door de eeuwen heen
veel mensen geweest

35
00:01:47,081 --> 00:01:49,464
die juridisch gezien 'dingen' waren.

36
00:01:49,464 --> 00:01:51,147
Slaven waren 'dingen'.

37
00:01:51,147 --> 00:01:54,719
Vrouwen en kinderen waren soms 'dingen'.

38
00:01:55,329 --> 00:01:59,146
Een belangrijk deel van de 
eeuwenlange strijd voor burgerrechten

39
00:01:59,146 --> 00:02:02,389
ging over gaten prikken
in die juridische muur

40
00:02:02,389 --> 00:02:08,713
en menselijke 'dingen' door die muur 
heen rechtssubjecten te laten worden.

41
00:02:08,713 --> 00:02:12,182
Maar dat gat is nu helaas gedicht.

42
00:02:12,692 --> 00:02:14,819
Aan de andere kant staan rechtssubjecten,

43
00:02:14,819 --> 00:02:18,952
maar die zijn nooit beperkt geweest 
tot menselijke wezens.

44
00:02:18,952 --> 00:02:22,940
Er zijn bijvoorbeeld vele rechtssubjecten
die niet eens leven.

45
00:02:22,940 --> 00:02:24,227
In de VS,

46
00:02:24,227 --> 00:02:28,270
zijn we ons ervan bewust 
dat bedrijven rechtspersonen zijn.

47
00:02:28,270 --> 00:02:29,845
In koloniaal India

48
00:02:29,845 --> 00:02:33,619
vond de rechtbank dat een Hindoe-
afgodsbeeld een rechtspersoon was,

49
00:02:33,619 --> 00:02:35,200
en een moskee.

50
00:02:35,200 --> 00:02:37,630
In 2000 vond het Indiase hooggerechtshof

51
00:02:37,630 --> 00:02:41,173
dat de heilige schriften van de Sikh
een rechtspersoon was,

52
00:02:41,173 --> 00:02:43,472
en in 2012, nog maar kort geleden,

53
00:02:43,472 --> 00:02:47,233
is er een verdrag gesloten tussen
de inheemse volkeren van Nieuw Zeeland

54
00:02:47,233 --> 00:02:50,694
en de Kroon, waarin men afsprak 
dat een rivier een rechtspersoon is,

55
00:02:50,694 --> 00:02:53,525
die zijn eigen rivierbedding bezit.

56
00:02:53,525 --> 00:02:56,776
Ik heb Peter Singers boek in 1980 gelezen,

57
00:02:56,776 --> 00:03:00,500
toen ik een hoofd 
vol weelderig bruin haar had,

58
00:03:00,500 --> 00:03:02,558
en het raakte me,

59
00:03:02,558 --> 00:03:05,876
want ik ben advocaat geworden 
om op te komen voor hen

60
00:03:05,876 --> 00:03:07,951
die zichzelf niet kunnen verdedigen.

61
00:03:07,951 --> 00:03:11,503
Ik had me nooit gerealiseerd hoe weerloos

62
00:03:11,503 --> 00:03:15,769
de biljoenen, miljarden
niet-menselijke dieren zijn.

63
00:03:15,769 --> 00:03:18,978
Ik ging werken als een advocaat 
voor de bescherming van dieren.

64
00:03:18,978 --> 00:03:23,664
Tegen 1985 besefte ik dat ik 
iets probeerde te bereiken,

65
00:03:23,664 --> 00:03:25,591
dat letterlijk onmogelijk was,

66
00:03:25,591 --> 00:03:28,215
omdat al mijn ciiënten,

67
00:03:28,215 --> 00:03:31,497
al die dieren wier belangen 
ik probeerde te verdedigen,

68
00:03:31,497 --> 00:03:34,182
wettelijk gezien dingen waren;
ze waren onzichtbaar.

69
00:03:34,182 --> 00:03:36,102
Het zou niet gaan werken, dus besloot ik

70
00:03:36,102 --> 00:03:40,256
dat het enige wat zou werken,
was dat sommige van hen

71
00:03:40,256 --> 00:03:44,730
door een opnieuw geopend gat
in die muur geloodsd zouden worden

72
00:03:44,730 --> 00:03:47,310
zodat bepaalde niet-menselijke dieren

73
00:03:47,310 --> 00:03:50,336
weer rechtssubjecten zouden worden.

74
00:03:50,986 --> 00:03:56,426
Destijds was er weinig bekend 
en werd nauwelijks gesproken

75
00:03:56,426 --> 00:03:58,794
over echte dierenrechten,

76
00:03:58,794 --> 00:04:03,235
over het idee van juridische erkenning 
of rechten voor niet-menselijke dieren,

77
00:04:03,235 --> 00:04:06,005
en ik wist dat het lang zou gaan duren.

78
00:04:06,005 --> 00:04:09,405
In 1985 bedacht ik dat het
zo'n 30 jaar zou duren,

79
00:04:09,405 --> 00:04:13,434
voordat we zelfs konden beginnen 
met een strategische juridische strijd,

80
00:04:13,434 --> 00:04:18,716
een lange-termijncampagne, om weer 
een gat in die muur te kunnen maken.

81
00:04:18,716 --> 00:04:25,586
Het bleek dat ik pessimistisch was,
het duurde maar 28 jaar. (Gelach)

82
00:04:26,801 --> 00:04:33,240
Om een begin te maken 
moesten we niet alleen

83
00:04:33,240 --> 00:04:37,922
artikelen schrijven, lesgeven, 
boeken schrijven,

84
00:04:37,922 --> 00:04:40,650
maar we moesten de fijne kneepjes leren

85
00:04:40,650 --> 00:04:42,875
van hoe je zo'n rechtszaak aanpakt.

86
00:04:42,875 --> 00:04:46,908
Het eerste wat we moesten uitzoeken,
was wat de grond zou zijn,

87
00:04:46,908 --> 00:04:48,367
de wettelijke grond.

88
00:04:48,367 --> 00:04:51,554
Een wettelijke grond is iets
dat advocaten gebruiken

89
00:04:51,554 --> 00:04:56,720
om hun zaak voor de rechter te brengen.

90
00:04:56,720 --> 00:04:59,744
Er blijkt een zeer interessante 
zaak te zijn,

91
00:04:59,744 --> 00:05:04,348
die meer dan 250 jaar geleden in Londen
speelde: Somerset tegen Stewart,

92
00:05:04,348 --> 00:05:07,444
waar een zwarte slaaf 
het rechtssysteem gebruikte

93
00:05:07,444 --> 00:05:10,423
om in juridisch opzicht 
van een ding een persoon te worden.

94
00:05:10,423 --> 00:05:14,386
Ik vond dit zo interessant, dat ik 
er een heel boek over schreef.

95
00:05:14,386 --> 00:05:19,883
James Somerset was een jongen van acht
toen hij uit West-Afrika ontvoerd werd.

96
00:05:19,883 --> 00:05:22,720
Hij overleefde de Middenpassage

97
00:05:22,720 --> 00:05:27,894
en werd in Virginia verkocht aan de 
Schotse zakenman Charles Stewart.

98
00:05:27,894 --> 00:05:32,102
Twintig jaar later nam Stewart 
James Somerset mee naar Londen.

99
00:05:32,102 --> 00:05:35,980
Eenmaal aangekomen, 
besloot James dat hij wilde vluchten.

100
00:05:35,980 --> 00:05:39,620
Het eerste wat hij deed, 
was zich laten dopen,

101
00:05:39,620 --> 00:05:41,901
omdat hij peetouders wilde,

102
00:05:41,901 --> 00:05:43,712
want hij wist als 18e-eeuwse slaaf,

103
00:05:43,712 --> 00:05:46,870
dat een van de belangrijkste
verantwoordelijkheden van peetouders

104
00:05:46,870 --> 00:05:49,102
was om je te helpen vluchten.

105
00:05:49,102 --> 00:05:52,558
In de herfst van 1771

106
00:05:52,558 --> 00:05:55,641
had James Somerset een conflict 
met Charles Stewart.

107
00:05:55,641 --> 00:06:00,313
We weten niet precies wat er gebeurde,
maar James verdween.

108
00:06:00,313 --> 00:06:03,309
Een woedende Charles Stewart
huurde slavenvangers in

109
00:06:03,309 --> 00:06:05,050
om Londen uit te kammen,

110
00:06:05,050 --> 00:06:08,150
hem te vinden en terug te brengen --
niet naar Charles Stewart,

111
00:06:08,150 --> 00:06:13,903
maar naar een schip, de Ann en Mary,
dat in de Londense haven lag,

112
00:06:13,903 --> 00:06:15,793
waar hij aan dek werd geketend.

113
00:06:15,793 --> 00:06:17,797
Het schip zou naar Jamaica gaan,

114
00:06:17,797 --> 00:06:20,816
waar James op de slavenmarkt
verkocht moest worden

115
00:06:20,816 --> 00:06:24,439
en gedoemd zou zijn tot
de 3 tot 5 jaar die een slaaf leefde,

116
00:06:24,439 --> 00:06:27,150
wanneer hij suikerriet oogstte in Jamaica.

117
00:06:27,150 --> 00:06:30,359
Nu kwamen James' peetouders in actie.

118
00:06:30,359 --> 00:06:32,866
Zij benaderden de machtigste rechter,

119
00:06:32,866 --> 00:06:36,512
Lord Mansfield, die opperrechter was
aan het hof van King's Bench,

120
00:06:36,512 --> 00:06:40,577
en eisten dat hij een dagvaarding
van habeus corpus zou uitgeven

121
00:06:40,577 --> 00:06:41,971
namens James Somerset.

122
00:06:41,971 --> 00:06:45,962
Gewoonterecht kunnen 
Engelse rechters toepassen

123
00:06:45,962 --> 00:06:49,699
wanneer ze niet zijn ingeperkt
door wetten of grondwetten,

124
00:06:49,699 --> 00:06:52,695
en zo'n bevelschrift van habeus 
corpus heet 'the Great Writ';

125
00:06:52,695 --> 00:06:54,762
hoofdletter G, hoofdletter W.

126
00:06:54,762 --> 00:06:59,290
Het is bedoeld om iedereen te beschermen
die tegen zijn wil wordt vastgehouden.

127
00:06:59,290 --> 00:07:01,263
Zo'n dagvaarding wordt uitgegeven,

128
00:07:01,263 --> 00:07:03,701
en de gevangennemer moet
de gevangene voorgeleiden

129
00:07:03,701 --> 00:07:09,576
en een wettelijk afdoende reden geven
voor diens vrijheidsberoving.

130
00:07:09,576 --> 00:07:14,570
Lord Mansfield moest acuut 
een keuze maken,

131
00:07:14,570 --> 00:07:17,354
want als James Somerset 
juridisch een 'ding' was,

132
00:07:17,354 --> 00:07:20,309
dan kon hij geen aanspraak 
maken op habeus corpus,

133
00:07:20,309 --> 00:07:22,569
dat kon hij alleen als rechtssubject.

134
00:07:22,569 --> 00:07:25,487
Lord Mansfield besloot aan te nemen --

135
00:07:25,487 --> 00:07:29,380
zonder het te besluiten -- dat James
inderdaad een rechtspersoon was.

136
00:07:29,380 --> 00:07:31,761
Hij stelde de dagvaarding 
van habeus corpus op

137
00:07:31,761 --> 00:07:34,542
en James werd door de kaptiein
naar de rechtbank gebracht.

138
00:07:34,542 --> 00:07:37,273
De volgende zes maanden
werden hoorzittingen gehouden.

139
00:07:37,273 --> 00:07:42,981
Op 22 juni 1772 zei Lord Mansfield,
dat slavernij zo afschuwelijk was,

140
00:07:42,981 --> 00:07:44,785
en hij gebruikte 'afschuwelijk ',

141
00:07:44,785 --> 00:07:48,783
dat het gewoonterecht het niet toestond
en hij beval James' vrijlating.

142
00:07:48,783 --> 00:07:52,503
Op dat moment onderging James Somerset 
een wettelijke transmutatie.

143
00:07:52,733 --> 00:07:54,943
De vrije man die de rechtszaal uitliep

144
00:07:54,943 --> 00:07:57,261
zag er net zo uit als 
de slaaf van eerder,

145
00:07:57,261 --> 00:08:02,330
maar voor het oog van de wet
hadden ze helemaal niets gemeen.

146
00:08:02,510 --> 00:08:05,740
De volgend stap in het project voor 
Niet-Menselijke Burgerrechten,

147
00:08:05,740 --> 00:08:09,250
dat ik had opgericht, was het kijken 
welke waarden en principes

148
00:08:09,250 --> 00:08:12,128
we voor de rechter wilden brengen.

149
00:08:12,128 --> 00:08:16,007
Welke waarden en principes hebben ze 
met de paplepel ingegoten gekregen,

150
00:08:16,007 --> 00:08:19,090
werden hen geleerd tijdens hun studie,
gebruiken ze elke dag,

151
00:08:19,090 --> 00:08:22,779
geloven ze met heel hun hart?
We kozen vrijheid en gelijkheid.

152
00:08:22,779 --> 00:08:25,811
Vrijheid is het soort recht dat je toekomt

153
00:08:25,811 --> 00:08:28,152
vanwege hoe je bent samengesteld,

154
00:08:28,152 --> 00:08:33,489
en een fundamenteel vrijheidsrecht
beschermt een fundamenteel belang.

155
00:08:33,489 --> 00:08:36,724
De ultieme belangen in het gewoonterecht

156
00:08:36,724 --> 00:08:40,765
zijn het recht op autonomie 
en het recht op zelfbeschikking.

157
00:08:42,015 --> 00:08:45,795
Het is zo zwaarwegend, dat als je
in een land met gewoonterecht

158
00:08:45,795 --> 00:08:50,393
naar een ziekenhuis gaat en een 
levensreddende behandeling weigert,

159
00:08:50,393 --> 00:08:52,640
geen rechter deze zal afdwingen,

160
00:08:52,640 --> 00:08:57,451
omdat deze jouw recht op zelfbeschikking
en autonomie zal respecteren.

161
00:08:57,451 --> 00:09:00,714
Het gelijkheidsbeginsel is 
een recht dat je toekomt

162
00:09:00,714 --> 00:09:03,610
omdat je op een relevante 
manier op iemand lijkt.

163
00:09:03,610 --> 00:09:05,601
Dat is de crux: een relevante manier.

164
00:09:05,601 --> 00:09:09,339
Dus als zij het recht hebben 
en je bent zoals zij,

165
00:09:09,339 --> 00:09:11,684
dan heb jij ook dat recht.

166
00:09:11,684 --> 00:09:14,306
Rechtbanken en wetgevers
trekken continu grenzen.

167
00:09:14,846 --> 00:09:17,708
Sommigen vallen erbinnen,
anderen erbuiten.

168
00:09:17,708 --> 00:09:22,830
Maar die grens moet minimaal

169
00:09:22,830 --> 00:09:27,695
een redelijk middel zijn
voor een legitiem doel.

170
00:09:27,695 --> 00:09:30,435
Het project voor Niet-Menselijke 
Burgerrechten stelt,

171
00:09:30,435 --> 00:09:35,732
dat een grens die autonome wezens
zoals je achter me ziet, tot slaaf maakt,

172
00:09:35,732 --> 00:09:38,560
een schending van gelijkheid is.

173
00:09:39,270 --> 00:09:41,820
We hebben toen in 80 
rechtsgebieden gezocht.

174
00:09:41,820 --> 00:09:44,065
Het duurde zeven jaar 
om het gebied te vinden,

175
00:09:44,065 --> 00:09:46,271
waar we onze eerste zaak
wilden aanspannen.

176
00:09:46,271 --> 00:09:47,770
We kozen de staat New York.

177
00:09:47,770 --> 00:09:50,392
Toen besloten we wie onze 
eisers zouden worden.

178
00:09:50,392 --> 00:09:52,258
We kozen voor de chimpansess,

179
00:09:52,258 --> 00:09:55,109
niet alleen om Jane Goodall
in onze Raad van Bestuur zat,

180
00:09:55,109 --> 00:09:58,862
maar omdat Jane en anderen

181
00:09:58,862 --> 00:10:01,582
chimpansees jarenlang 
intensief bestudeerd hebben.

182
00:10:01,582 --> 00:10:05,158
We weten dat ze buitengewone
cognitieve vermogens bezitten,

183
00:10:05,158 --> 00:10:08,292
die ook lijken op die van mensen.

184
00:10:08,292 --> 00:10:12,794
We kozen dus voor chimpansees
en begonnen wereldwijd te zoeken

185
00:10:12,794 --> 00:10:16,256
naar experts op het gebied van 
de cognitie van chimpansees.

186
00:10:16,256 --> 00:10:20,761
We vonden ze in Japan, Zweden, Duitsland,
Schotland, Engeland en in de VS.

187
00:10:20,761 --> 00:10:23,524
Samen schreven ze 100 pagina's
aan getuigenverklaringen,

188
00:10:23,524 --> 00:10:26,320
waarin ze meer dan 40 manieren beschreven


189
00:10:26,320 --> 00:10:29,120
waarop hun complexe cognitieve vermogens


190
00:10:29,120 --> 00:10:31,140
zowel individueel als samen,

191
00:10:31,140 --> 00:10:34,219
uiteindelijk wezen op
autonomie en zelfbeschikking.

192
00:10:35,259 --> 00:10:38,766
Dit omvatte onder meer
dat ze bewustzijn hebben,

193
00:10:38,766 --> 00:10:41,283
maar dat ze ook wéten
dat ze bewustzijn hebben.

194
00:10:41,283 --> 00:10:44,239
Ze weten dat ze verstand hebben
en dat anderen dat hebben.

195
00:10:44,239 --> 00:10:46,682
Ze weten dat ze individuen zijn,
dat ze leven.

196
00:10:46,682 --> 00:10:49,975
Ze begrijpen dat ze gisteren leefden 
en dat ze morgen leven.

197
00:10:49,975 --> 00:10:53,419
Ze doen aan tijdreizen in hun hoofd.
Ze herinneren zich wat gister gebeurde.

198
00:10:53,419 --> 00:10:54,870
Ze anticiperen op morgen,

199
00:10:54,870 --> 00:10:59,587
wat het zo erg maakt om een chimpansee 
op te sluiten, zeker in zijn eentje.

200
00:10:59,587 --> 00:11:02,364
Het is wat we onze ergste 
criminelen aandoen,

201
00:11:02,364 --> 00:11:07,155
en we doen het chimpansees aan zonder 
er zelfs maar over na te denken.

202
00:11:07,845 --> 00:11:10,426
Ze hebben enig moreel vermogen.

203
00:11:10,426 --> 00:11:13,352
Wanneer ze economische spelletjes 
spelen met mensen,

204
00:11:13,352 --> 00:11:17,392
dan doen ze spontaan eerlijke voorstellen,
zelfs als ze dit niet hoeven doen.

205
00:11:17,392 --> 00:11:19,325
Ze kunnen tellen.
Ze begrijpen getallen.

206
00:11:19,325 --> 00:11:20,805
Ze kunnen simpele sommen maken.

207
00:11:20,805 --> 00:11:24,869
Ze kunnen aan taal meedoen --
of uit een taaloorlog blijven,

208
00:11:24,869 --> 00:11:28,234
ze zijn betrokken bij intentionele
en referentiële communicatie

209
00:11:28,234 --> 00:11:30,851
waarin ze op de houding letten

210
00:11:30,851 --> 00:11:32,252
van hun gesprekspartners.

211
00:11:32,252 --> 00:11:33,590
Ze hebben cultuur.

212
00:11:33,900 --> 00:11:36,501
Ze hebben een materiële cultuur,
een sociale cultuur.

213
00:11:36,501 --> 00:11:38,916
Ze hebben een symbolische cultuur.

214
00:11:38,916 --> 00:11:42,817
Wetenschappers in het Taï Woud
in Ivoorkust

215
00:11:42,817 --> 00:11:46,346
hebben chimpansees gevonden 
die stenen gebruiken

216
00:11:46,346 --> 00:11:49,132
om de hele harde schalen
van noten te kraken.

217
00:11:49,132 --> 00:11:51,431
Het duurt lang om te leren
hoe je dat doet.

218
00:11:51,431 --> 00:11:53,664
Bij opgravingen stelden ze vast

219
00:11:53,664 --> 00:11:56,277
dat deze manier van werken

220
00:11:56,277 --> 00:11:59,720
met stenen, al minstens 4300 jaar 
wordt doorgegeven

221
00:11:59,720 --> 00:12:03,842
door 225 generaties van chimpansees.

222
00:12:04,712 --> 00:12:07,244
Nu moesten we onze chimpansee vinden.

223
00:12:07,244 --> 00:12:09,754
Onze chimpansee --

224
00:12:09,754 --> 00:12:13,187
eerst vonden we er twee in New York,

225
00:12:13,187 --> 00:12:16,471
maar die stierven voordat we onze
zaak konden indienen.

226
00:12:16,471 --> 00:12:18,272
Toen vonden we Tommy.

227
00:12:18,272 --> 00:12:21,544
Tommy is de chimpansee
die je hier achter me ziet.

228
00:12:21,544 --> 00:12:23,891
We vonden hem in die kooi.

229
00:12:23,891 --> 00:12:27,351
We vonden hem in een klein 
kamertje vol met kooien

230
00:12:27,351 --> 00:12:32,537
in een groter pakhuis, op een voormalig 
vrachtwagenterrein in New York.

231
00:12:32,537 --> 00:12:34,951
We vonden Kiko, die deels doof is.

232
00:12:34,951 --> 00:12:40,353
Kiko zat achterin een winkelpand
in westelijk Massachusetts.

233
00:12:40,353 --> 00:12:42,250
En we vonden Hercules en Leo.

234
00:12:42,250 --> 00:12:43,973
Twee jonge mannelijke chimpansees,

235
00:12:43,973 --> 00:12:48,226
die bij Stony Brook werden gebruikt
voor biomedisch anatomisch onderzoek.

236
00:12:48,671 --> 00:12:51,383
In de laatste week van december 2013

237
00:12:51,383 --> 00:12:55,323
maakte het burgerrechtenproject 
in de staat New York drie zaken aanhangig

238
00:12:55,323 --> 00:12:58,661
op basis van hetzelfde 
habeus corpus-argument

239
00:12:58,661 --> 00:13:01,529
dat voor James Somerset gebruikt was.

240
00:13:01,529 --> 00:13:06,616
We eisten dat de rechters zulke 
dagvaardingen zouden uitgeven.

241
00:13:06,616 --> 00:13:08,727
We wilden de chimpansees vrij krijgen

242
00:13:08,727 --> 00:13:11,513
en ze onderbrengen bij 'Red de Chimps',

243
00:13:11,513 --> 00:13:15,461
een geweldig reservaat voor chimpansees
in het zuiden van Florida,

244
00:13:15,461 --> 00:13:20,248
bestaande uit een kunstmatig meer
met 12 of 13 eilandjes,

245
00:13:20,248 --> 00:13:22,861
met elk twee of drie hectare grond

246
00:13:22,861 --> 00:13:24,571
waar 24 chimpansees wonen.

247
00:13:24,571 --> 00:13:27,611
Deze chimpansees zouden het leven
van chimpansees kunnen leven

248
00:13:27,611 --> 00:13:31,923
met andere chimpansees in een omgeving
die zo goed als mogelijk op Afrika lijkt.

249
00:13:31,923 --> 00:13:35,870
Al deze zaken lopen nog steeds.

250
00:13:36,680 --> 00:13:39,902
We zijn onze Lord Mansfield 
nog niet tegengekomen.

251
00:13:40,462 --> 00:13:42,080
Dat zullen we. Dat zullen we.

252
00:13:42,080 --> 00:13:46,110
Dit is een strategisch-juridische 
lange-termijncampagne.

253
00:13:46,110 --> 00:13:50,255
Om Winston Churchill te citeren
betreffende onze rechtszaken:

254
00:13:50,255 --> 00:13:52,253
ze zijn niet het einde,

255
00:13:52,253 --> 00:13:54,436
ze zijn niet eens 
het begin van het einde,

256
00:13:54,436 --> 00:13:58,080
maar ze zijn wellicht
het einde van het begin.

257
00:13:58,450 --> 00:13:59,647
Dank je wel.

258
00:13:59,647 --> 00:14:01,807
(Applaus)