0:00:00.769,0:00:03.290
Θα ήθελα να κοιτάξετε αυτό το μολύβι.

0:00:03.290,0:00:06.277
Είναι ένα πράγμα. [br]Ένα πράγμα κατά τον νόμο.

0:00:06.277,0:00:09.269
Όπως τα βιβλία ή τα αυτοκίνητα[br]που μπορεί να έχετε.

0:00:10.009,0:00:12.388
Είναι όλα πράγματα κατά τον νόμο.

0:00:12.388,0:00:15.511
Οι μεγάλοι πίθηκοι που βλέπετε πίσω μου,

0:00:15.511,0:00:18.759
είναι κι αυτοί πράγματα κατά τον νόμο.

0:00:19.509,0:00:23.822
Μπορώ να το κάνω αυτό[br]σ' ένα πράγμα κατά τον νόμο.

0:00:23.822,0:00:26.761
Μπορώ να κάνω ό,τι θέλω στο βιβλίο[br]ή το αυτοκίνητό μου.

0:00:26.761,0:00:29.533
Αυτοί οι μεγάλοι πίθηκοι, θα δείτε.

0:00:29.533,0:00:33.260
Οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί[br]από έναν άντρα που λέγεται Τζέιμς Μόλισον

0:00:33.260,0:00:36.514
ο οποίος έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο[br]«Ο Τζέιμς και άλλοι πίθηκοι».

0:00:36.514,0:00:39.267
Και αφηγείται στο βιβλίο του[br]πώς όλοι ανεξαιρέτως,

0:00:39.267,0:00:41.525
σχεδόν ο καθένας απ' αυτούς,[br]είναι ένα ορφανό

0:00:41.525,0:00:45.040
που είδε τη μητέρα και τον πατέρα του[br]να πεθαίνουν μπροστά στα μάτια του.

0:00:45.970,0:00:47.748
Είναι πράγματα κατά τον νόμο.

0:00:47.748,0:00:50.441
Έτσι, αιώνες τώρα υπάρχει[br]ένα μεγάλο νομικό τείχος

0:00:50.441,0:00:53.785
που διαχωρίζει τα πράγματα [br]κατά τον νόμο απ' τα πρόσωπα.

0:00:53.785,0:00:57.570
Από τη μια πλευρά, τα πράγματα[br]είναι αόρατα στους δικαστές.

0:00:57.570,0:00:59.520
Δεν έχουν σημασία για το δίκαιο.

0:00:59.520,0:01:01.215
Δεν έχουν νομικά δικαιώματα.

0:01:01.215,0:01:03.649
Δεν έχουν την ικανότητα[br]για νομικά δικαιώματα.

0:01:03.649,0:01:05.536
Είναι οι δούλοι.

0:01:05.536,0:01:08.760
Στην άλλη πλευρά του νομικού τείχους[br]βρίσκονται τα πρόσωπα.

0:01:08.760,0:01:11.037
Τα πρόσωπα είναι πολύ ορατά [br]στους δικαστές.

0:01:11.487,0:01:13.312
Μετράνε για το δίκαιο.

0:01:13.312,0:01:15.239
Μπορεί να έχουν πολλά δικαιώματα.

0:01:15.239,0:01:18.142
Έχουν την ικανότητα[br]για έναν απεριόριστο αριθμό δικαιωμάτων.

0:01:18.142,0:01:20.020
Και είναι τα αφεντικά.

0:01:21.300,0:01:25.779
Αυτή τη στιγμή, όλα τα ζώα εκτός από[br]τον άνθρωπο είναι νομικά πράγματα.

0:01:25.779,0:01:28.660
Όλοι οι άνθρωποι είναι [br]πρόσωπα κατά τον νόμο.

0:01:28.660,0:01:31.509
Αλλά το να είναι κανείς άνθρωπος[br]και πρόσωπο κατά τον νόμο

0:01:31.509,0:01:36.982
δεν ταυτίστηκε ποτέ, ούτε και σήμερα, [br]με τα κατά τον νόμο πρόσωπα.

0:01:36.982,0:01:40.478
Οι άνθρωποι και τα κατά τον νόμο[br]πρόσωπα δεν ταυτίζονται.

0:01:40.478,0:01:43.018
Από τη μία πλευρά

0:01:43.018,0:01:47.031
έχουν υπάρξει πολλοί άνθρωποι[br]ανά τους αιώνες

0:01:47.031,0:01:49.014
που ήταν πράγματα κατά τον νόμο.

0:01:49.014,0:01:50.997
Οι δούλοι ήταν πράγματα κατά τον νόμο.

0:01:50.997,0:01:54.719
Οι γυναίκες, τα παιδιά,[br]ήταν κάποιες φορές πράγματα.

0:01:55.219,0:01:59.146
Κατά τους τελευταίους αιώνες έγιναν [br]πολλοί αγώνες για τα ατομικά δικαιώματα,

0:01:59.146,0:02:03.659
για ν' ανοίξουμε μια τρύπα στο τείχος[br]και να ξεκινήσουμε να περνάμε

0:02:03.659,0:02:08.513
αυτά τα ανθρώπινα πράγματα[br]μέσα απ' το τείχος, για να γίνουν πρόσωπα.

0:02:08.513,0:02:12.072
Αλλά δυστυχώς, αυτή η τρύπα έχει κλείσει.

0:02:12.072,0:02:14.819
Τώρα, από άλλη πλευρά βρίσκονται[br]τα πρόσωπα κατά τον νόμο,

0:02:14.819,0:02:18.952
αλλά αυτά ποτέ δεν περιορίστηκαν[br]στους ανθρώπους.

0:02:18.952,0:02:22.740
Υπάρχουν, για παράδειγμα, πολλά πρόσωπα[br]κατά τον νόμο που δεν είναι καν ζωντανά.

0:02:22.740,0:02:25.007
Στις Ηνωμένες Πολιτείες[br]αναγνωρίζουμε το γεγονός

0:02:25.007,0:02:27.750
ότι οι επιχειρήσεις [br]είναι πρόσωπα κατά τον νόμο.

0:02:27.750,0:02:30.975
Στην Ινδία, πριν την ανεξαρτησία της,[br]ένα δικαστήριο έκρινε

0:02:30.975,0:02:33.519
ότι ένα ινδουιστικό είδωλο[br]ήταν πρόσωπο κατά τον νόμο,

0:02:33.519,0:02:35.000
όπως και ένα τέμενος.

0:02:35.000,0:02:37.250
Το 2000, το ινδικό Ανώτατο Δικαστήριο

0:02:37.250,0:02:41.173
αποφάσισε ότι τα ιερά βιβλία της θρησκείας[br]των Σιχ ήταν πρόσωπα κατά τον νόμο,

0:02:41.173,0:02:43.472
και το 2012, μόλις πρόσφατα,

0:02:43.472,0:02:46.763
υπήρξε μια συμφωνία μεταξύ[br]των γηγενών κατοίκων της Νέας Ζηλανδίας

0:02:46.763,0:02:50.794
και του Στέμματος, όπου συμφωνήθηκε[br]ότι ένα ποτάμι ήταν πρόσωπο κατά τον νόμο

0:02:50.794,0:02:52.765
που είχε κυριότητα επί της κοίτης του.

0:02:53.525,0:02:56.776
Διάβασα το βιβλίο[br]του Πίτερ Σίνγκερ το 1980,

0:02:56.776,0:02:59.990
όταν είχα πλούσια, καστανά μαλλιά,

0:02:59.990,0:03:02.518
και πράγματι με επηρέασε,

0:03:02.518,0:03:05.986
γιατί έγινα δικηγόρος γιατί ήθελα[br]να μιλώ γι' αυτούς που δεν έχουν φωνή,

0:03:05.986,0:03:08.001
να υπερασπίζομαι τους ανυπεράσπιστους,

0:03:08.001,0:03:11.573
και δεν είχα ποτέ συνειδητοποιήσει [br]πόσο χωρίς φωνή και ανυπεράσπιστα

0:03:11.573,0:03:15.769
είναι τα τρισεκατομμύρια,[br]δισεκατομμύρια μη-ανθρώπινα ζώα.

0:03:15.769,0:03:18.788
Και ξεκίνησα να δουλεύω ως δικηγόρος[br]για την προστασία των ζώων.

0:03:18.788,0:03:23.664
Και μέχρι το 1985, είχα καταλάβει[br]ότι προσπαθούσα να καταφέρω κάτι

0:03:23.664,0:03:25.591
το οποίο ήταν κυριολεκτικά αδύνατο,

0:03:25.591,0:03:28.215
για το λόγο ότι όλοι οι πελάτες μου,

0:03:28.215,0:03:31.697
όλα τα ζώα, των οποίων τα συμφέροντα[br]προσπαθούσα να υπερασπιστώ,

0:03:31.697,0:03:34.182
ήταν πράγματα κατά τον νόμο· ήταν αόρατα.

0:03:34.182,0:03:37.972
Δεν θα είχε αποτέλεσμα, οπότε αποφάσισα[br]ότι το μόνο που θα λειτουργούσε

0:03:37.972,0:03:40.502
θα ήταν να μετακινηθούν,[br]τουλάχιστον κάποια από αυτά,

0:03:40.502,0:03:43.684
μέσα από μια τρύπα που θα ανοίγαμε [br]ξανά σ' αυτό το τείχος

0:03:43.684,0:03:46.520
και να ξεκινήσουμε να περνάμε[br]τα κατάλληλα μη-ανθρώπινα ζώα

0:03:46.520,0:03:50.986
μέσα απ' αυτήν την τρύπα, στην άλλη πλευρά[br]όπου θα είναι πρόσωπα κατά τον νόμο.

0:03:50.986,0:03:56.256
Εκείνον τον καιρό πολύ λίγα[br]ήταν γνωστά ή συζητιούνταν

0:03:56.256,0:03:59.514
σχετικά με τα πραγματικά δικαιώματα[br]των ζώων, σχετικά με την ιδέα

0:03:59.514,0:04:03.635
του να αποδίδεται νομική προσωπικότητα ή[br]έννομα δικαιώματα σε ένα μη-ανθρώπινο ζώο,

0:04:03.635,0:04:05.755
και ήξερα ότι θα έπαιρνε πολύ χρόνο.

0:04:05.755,0:04:09.405
Κι έτσι το 1985 υπολόγισα [br]ότι θα έπαιρνε περίπου 30 χρόνια

0:04:09.405,0:04:12.934
πριν μπορέσουμε καν να ξεκινήσουμε[br]μια στρατηγική νομική διαδικασία,

0:04:12.934,0:04:14.646
μια μακροπρόθεσμη εκστρατεία,

0:04:14.646,0:04:18.416
ώστε να μπορέσουμε να ανοίξουμε[br]άλλη μια τρύπα σ' αυτό το τείχος.

0:04:18.416,0:04:24.556
Αποδείχτηκε ότι ήμουν απαισιόδοξος,[br]πήρε μόλις 28 χρόνια.

0:04:26.491,0:04:32.370
Άρα αυτό που έπρεπε να κάνουμε[br]προκειμένου να ξεκινήσουμε,

0:04:32.370,0:04:36.092
δεν ήταν μόνο να γράψουμε[br]άρθρα νομικής επιθεώρησης

0:04:36.092,0:04:38.710
και να διδάξουμε, να γράψουμε βιβλία,

0:04:38.710,0:04:42.905
αλλά έπρεπε να ξεκινήσουμε από τη βάση[br]του πώς χειρίζεσαι μια τέτοια υπόθεση.

0:04:42.905,0:04:45.328
Άρα ένα απ' τα πρώτα πράγματα[br]που έπρεπε να κάνουμε

0:04:45.328,0:04:48.777
ήταν να βρούμε τη βάση για την κίνηση [br]της διαδικασίας, μια νομική βάση.

0:04:48.777,0:04:51.774
Νομική βάση είναι ένα όχημα[br]που χρησιμοποιούν οι δικηγόροι

0:04:51.774,0:04:56.760
ώστε να φέρουν τα επιχειρήματά τους[br]ενώπιον των δικαστηρίων.

0:04:56.760,0:04:59.744
Φαίνεται ότι υπάρχει[br]μια πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση

0:04:59.744,0:05:04.348
που διαδραματίστηκε σχεδόν 250 χρόνια πριν[br]στο Λονδίνο, η Σόμερσετ κατά Στιούαρτ,

0:05:04.348,0:05:07.634
όπου ένας μαύρος δούλος χρησιμοποίησε[br]το σύστημα απονομής δικαιοσύνης

0:05:07.634,0:05:10.323
και μετατράπηκε από πράγμα[br]σε πρόσωπο κατά τον νόμο.

0:05:10.323,0:05:14.386
Με ενδιέφερε τόσο που τελικά έγραψα[br]ένα ολόκληρο βιβλίο γι' αυτήν.

0:05:14.386,0:05:19.773
Ο Τζέιμς Σόμερσετ ήταν ένα οκτάχρονο αγόρι[br]όταν τον απήγαγαν από τη δυτική Αφρική.

0:05:19.773,0:05:25.000
Επέζησε από το Μέσο Πέρασμα και[br]πωλήθηκε σ' έναν Σκωτσέζο επιχειρηματία

0:05:25.000,0:05:27.894
με το όνομα Τσαρλς Στιούαρτ,[br]στη Βιρτζίνια.

0:05:27.894,0:05:32.102
Μετά από 20 χρόνια, ο Στιούαρτ έφερε[br]τον Τζέιμς Σόμερσετ στο Λονδίνο,

0:05:32.102,0:05:35.980
κι αφού έφτασε εκεί,[br]ο Τζέιμς αποφάσισε ότι θα δραπετεύσει.

0:05:35.980,0:05:39.620
Κι έτσι, ένα απ' τα πρώτα πράγματα[br]που έκανε ήταν να βαφτιστεί,

0:05:39.620,0:05:41.901
γιατί ήθελε να αποκτήσει[br]ένα ζευγάρι αναδόχους,

0:05:41.901,0:05:43.712
γιατί ένας δούλος του 18ου αιώνα ήξερε

0:05:43.712,0:05:46.870
ότι μία από τις σημαντικότερες[br]υποχρεώσεις των αναδόχων

0:05:46.870,0:05:48.982
ήταν να σε βοηθήσουν να δραπετεύσεις.

0:05:48.982,0:05:52.518
Κι έτσι, το φθινόπωρο του 1771,

0:05:52.518,0:05:55.641
ο Τζέιμς Σόμερσετ είχε μια διαφωνία[br]με τον Τσαρλς Στιούαρτ.

0:05:55.641,0:06:00.313
Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη,[br]αλλά μετά ο Τζέιμς εξαφανίστηκε.

0:06:00.313,0:06:03.309
Ένας εξαγριώμενος Τσαρλς Στιούαρτ[br]προσέλαβε τότε κυνηγούς δούλων

0:06:03.309,0:06:05.550
να σαρώσουν την πόλη του Λονδίνου,

0:06:05.550,0:06:08.500
να τον βρουν και να τον φέρουν,[br]όχι πίσω στον Τσαρλς Στιούαρτ,

0:06:08.500,0:06:14.003
αλλά σ' ένα πλοίο, το «Αν και Μέρυ»,[br]που έπλεε στο λιμάνι του Λονδίνου,

0:06:14.003,0:06:16.003
και αλυσοδέθηκε στο κατάστρωμα,

0:06:16.003,0:06:18.747
και το πλοίο ήταν έτοιμο[br]ν' ανοίξει πανιά για την Τζαμάικα

0:06:18.747,0:06:20.986
και εκεί ο Τζέιμς να πωληθεί ως σκλάβος,

0:06:20.986,0:06:24.079
και θα ήταν καταδικασμένος[br]στα τρία με πέντε χρόνια ζωής

0:06:24.079,0:06:27.770
που αντιστοιχούσαν στους δούλους [br]που μάζευαν ζαχαροκάλαμο στη Τζαμάικα.

0:06:27.770,0:06:30.359
Τώρα όμως οι ανάδοχοι του Τζέιμς[br]ανέλαβαν δράση.

0:06:30.359,0:06:32.866
Πλησίασαν τον πιο ισχυρό δικαστή,

0:06:32.866,0:06:36.762
τον Λόρδο Μάνσφιλντ, που ήταν πρόεδρος[br]του Δικαστηρίου της Έδρας του Βασιλέως,

0:06:36.762,0:06:40.157
και απαίτησαν να εκδώσει, κατά[br]το κοινοδίκαιο, ένταλμα habeas corpus

0:06:40.157,0:06:41.991
εκ μέρους του Τζέιμς Σόμερσετ.

0:06:41.991,0:06:44.191
Κοινοδίκαιο είναι το είδος του δικαίου[br]

0:06:44.191,0:06:46.762
που μπορούν να δημιουργήσουν[br]οι αγγλόφωνοι δικαστές

0:06:46.762,0:06:50.099
όταν δεν περιορίζονται[br]από νόμους ή συντάγματα,

0:06:50.099,0:06:52.995
κι ένα ένταλμα habeas corpus[br]αποκαλείται το Μεγάλο Ένταλμα,

0:06:52.995,0:06:54.982
με κεφαλαίο Μ και κεφαλαίο Ε,

0:06:54.982,0:06:59.290
και προορίζεται να προστατεύει [br]όσους κρατούνται παρά τη θέλησή τους.

0:06:59.290,0:07:00.973
Εκδίδεται ένταλμα habeas corpus.

0:07:00.973,0:07:04.521
Απαιτείται από τον δεσμοφύλακα[br]να παρουσιάσει τον κρατούμενο

0:07:04.521,0:07:09.276
και να δώσει μια νομικά επαρκή αιτιολογία [br]για τη στέρηση της σωματικής ελευθερίας.

0:07:09.276,0:07:13.990
Λοιπόν, ο λόρδος Μάνσφιλντ έπρεπε[br]να πάρει μια απόφαση ευθύς εξαρχής,

0:07:13.990,0:07:17.004
γιατί αν ο Τζέιμς Σόμερσετ ήταν,[br]κατά τον νόμο, πράγμα,

0:07:17.004,0:07:20.419
δεν είχε τα προσόντα που απαιτεί[br]ο νόμος για το ένταλμα habeas corpus.

0:07:20.419,0:07:22.439
Μόνον αν μπορούσε να γίνει πρόσωπο.

0:07:22.439,0:07:25.457
Έτσι, ο Λόρδος Μάνσφιλντ[br]αποφάσισε ότι θα θεωρούσε,

0:07:25.457,0:07:29.280
χωρίς να αποφασίσει, ότι ο Τζέιμς Σόμερσετ[br]ήταν, πράγματι, πρόσωπο κατά τον νόμο,

0:07:29.280,0:07:32.971
και εξέδωσε το ένταλμα habeas corpus,[br]και το σώμα (corpus) του Τζέιμς

0:07:32.971,0:07:34.992
προσήχθη απ' τον καπετάνιο του πλοίου.

0:07:34.992,0:07:37.973
Έγινε μια σειρά από ακροάσεις[br]μέσα στους επόμενους έξι μήνες.

0:07:37.973,0:07:42.755
Στις 22 Ιουνίου 1772, ο Λόρδος Μάνσφιλντ[br]είπε ότι η δουλεία ήταν τόσο απεχθής,

0:07:42.755,0:07:44.763
και χρησιμοποίησε τη λέξη «απεχθής»,

0:07:44.763,0:07:49.003
που το κοινοδίκαιο δεν θα την υποστήριζε,[br]και διέταξε την απελευθέρωση του Τζέιμς.

0:07:49.003,0:07:52.503
Εκείνη τη στιγμή, ο Τζέιμς Σόμερσετ[br]υπέστη μια νομική μετουσίωση.

0:07:52.503,0:07:55.401
Ο ελεύθερος άνθρωπος που βγήκε[br]από την αίθουσα του δικαστηρίου

0:07:55.401,0:07:57.750
ήταν ολόιδιος με τον δούλο[br]που είχε μπει σ' αυτήν,

0:07:57.750,0:08:02.230
αλλά σε ό,τι αφορούσε το δίκαιο[br]δεν είχαν τίποτα απολύτως κοινό.

0:08:02.230,0:08:06.030
Το επόμενο πράγμα που κάναμε ήταν ότι[br]το Σχέδιο για τα Μη-ανθρώπινα Δικαιώματα,

0:08:06.030,0:08:10.018
το οποίο ίδρυσα, ξεκίνησε τότε[br]να εξετάζει τι είδους αξίες και αρχές

0:08:10.018,0:08:12.987
θέλουμε να προβάλουμε στους δικαστές.

0:08:12.987,0:08:16.010
Ποιες αξίες και αρχές [br]απορρόφησαν με το γάλα της μητέρας τους,

0:08:16.010,0:08:20.259
διδάχτηκαν στη νομική σχολή, χρησιμοποιούν[br]κάθε μέρα, και πιστεύουν ολόψυχα,

0:08:20.259,0:08:22.511
και επιλέξαμε την ελευθερία[br]και την ισότητα.

0:08:22.511,0:08:25.652
Η ελευθερία είναι το είδος του δικαιώματος[br]στο οποίο έχεις απαίτηση

0:08:25.652,0:08:27.509
λόγω του πώς είσαι φτιαγμένος,

0:08:27.509,0:08:33.264
κι ένα στοιχειώδες δικαίωμα στην ελευθερία[br]προστατεύει ένα θεμελιώδες συμφέρον.

0:08:33.264,0:08:36.505
Και το ανώτατο συμφέρον στο κοινοδίκαιο

0:08:36.505,0:08:41.005
είναι τα δικαιώματα στην αυτονομία[br]και στον αυτοπροσδιορισμό.

0:08:42.495,0:08:45.513
Είναι τόσο ισχυρά [br]που σε μια χώρα του κοινοδικαίου,

0:08:45.513,0:08:49.790
αν πας σ' ένα νοσοκομείο και αρνηθείς[br]θεραπεία που μπορεί να σου σώσει τη ζωή,

0:08:49.790,0:08:52.761
ο δικαστής δεν θα διατάξει [br]να σου χορηγηθεί δια της βίας,

0:08:52.761,0:08:57.254
γιατί θα σεβαστεί το δικαίωμά σου [br]στον αυτοπροσδιορισμό και την αυτονομία.

0:08:57.254,0:09:01.080
Το δικαίωμα στην ισότητα είναι το είδος[br]του δικαιώματος στο οποίο έχεις απαίτηση

0:09:01.080,0:09:03.961
γιατί μοιάζεις με κάποιον άλλον[br]κατά κάποιον σχετικό τρόπο,

0:09:03.961,0:09:06.259
κι εδώ είναι το θέμα, σχετικός τρόπος.

0:09:06.259,0:09:07.944
Άρα, αν είσαι όμοιος με εκείνον,

0:09:07.944,0:09:11.486
επειδή αυτός έχει το δικαίωμα,[br]τότε έχεις κι εσύ απαίτηση στο δικαίωμα.

0:09:11.486,0:09:14.768
Τώρα, τα δικαστήρια και τα κοινοβούλια[br]χαράσουν γραμμές όλη την ώρα.

0:09:14.768,0:09:17.770
Κάποιοι περιλαμβάνονται σ' αυτές,[br]κάποιοι αποκλείονται.

0:09:17.770,0:09:22.025
Αλλά πρέπει, κατ' ελάχιστο επιβάλλεται -

0:09:22.585,0:09:27.255
αυτή η γραμμή πρέπει να είναι [br]ένα εύλογο μέσο προς έναν θεμιτό σκοπό.

0:09:27.255,0:09:31.162
Το Σχέδιο για τα Μη-ανθρώπινα Δικαιώματα[br]υποστηρίζει ότι το να τραβήξεις μια γραμμή

0:09:31.162,0:09:34.500
προκειμένου να υποδουλώσεις[br]ένα αυτόνομο και αυτοπροσδιοριζόμενο ον,

0:09:34.500,0:09:35.980
όπως αυτό που βλέπετε πίσω μου,

0:09:35.980,0:09:38.750
ότι αυτό είναι μια παραβίαση της ισότητας.

0:09:38.750,0:09:41.755
Τότε ψάξαμε ανάμεσα σε 80 δικαιοδοσίες,

0:09:41.755,0:09:44.021
μας πήρε 7 χρόνια,[br]για να βρούμε τη δικαιοδοσία

0:09:44.021,0:09:46.970
όπου θέλαμε να ξεκινήσουμε[br]να καταθέσουμε την πρώτη μας αγωγή.

0:09:46.970,0:09:48.752
Επιλέξαμε την πολιτεία της Ν. Υόρκης.

0:09:48.752,0:09:50.998
Μετά αποφασίσαμε[br]ποιοι θα ήταν οι ενάγοντές μας.

0:09:50.998,0:09:52.499
Διαλέξαμε τους χιμπαντζήδες,

0:09:52.499,0:09:55.672
όχι μόνον γιατί η Τζέιν Γκούνταλ[br]ήταν στο διοικητικό μας συμβούλιο,

0:09:55.672,0:09:58.402
αλλά γιατί αυτοί, η Τζέιν και άλλοι,

0:09:58.402,0:10:01.518
είχαν μελετήσει τους χιμπαντζήδες[br]εντατικά για δεκαετίες.

0:10:01.518,0:10:04.772
Ξέρουμε τις εκπληκτικές[br]νοητικές δυνατότητες που έχουν,

0:10:04.772,0:10:08.004
και ομοιάζουν επίσης[br]με το είδος των ανθρώπων.

0:10:08.004,0:10:13.256
Κι έτσι διαλέξαμε τους χιμπαντζήδες,[br]και ξεκινήσαμε τότε να σαρώνουμε τον κόσμο

0:10:13.256,0:10:16.251
για να βρούμε τους ειδικούς[br]στη νόηση των χιμπαντζήδων.

0:10:16.251,0:10:19.264
Τους βρήκαμε στην Ιαπωνία,[br]τη Σουηδία, τη Γερμανία, τη Σκωτία,

0:10:19.264,0:10:23.510
την Αγγλία και τις ΗΠΑ, και μεταξύ τους[br]έγραψαν 100 σελίδες ένορκων καταθέσεων

0:10:23.510,0:10:26.000
στις οποίες προσδιόρισαν[br]περισσότερους από 40 τρόπους

0:10:26.000,0:10:29.020
κατά τους οποίους [br]η σύνθετη νοητική τους ικανότητα,

0:10:29.020,0:10:31.019
είτε ατομικά είτε από κοινού,

0:10:31.019,0:10:34.546
κατέληγε σε αυτονομία[br]και αυτοπροσδιορισμό.

0:10:35.506,0:10:39.023
Αυτοί οι τρόποι περιλάμβαναν,[br]για παράδειγμα, το ότι είχαν συνείδηση.

0:10:39.023,0:10:41.259
Αλλά έχουν επίσης επίγνωση[br]της συνείδησής τους.

0:10:41.259,0:10:44.012
Ξέρουν ότι έχουν μυαλό.[br]Ξέρουν ότι οι άλλοι έχουν μυαλά.

0:10:44.012,0:10:46.505
Ξέρουν ότι είναι άτομα[br]και ότι μπορούν να ζήσουν.

0:10:46.505,0:10:49.769
Καταλαβαίνουν ότι ζούσαν χθες[br]και θα ζουν αύριο.

0:10:49.769,0:10:53.020
Επιδίδονται σε νοητικά ταξίδια στο χρόνο.[br]Θυμούνται τι συνέβη χθες.

0:10:53.020,0:10:55.027
Μπορούν να προσδοκούν το αύριο,

0:10:55.027,0:10:59.084
για τον οποίο λόγο είναι τόσο φοβερό [br]να φυλακίσει κανείς έναν χιμπαντζή,

0:10:59.084,0:11:02.575
ειδικά μόνο του. Αυτό το κάνουμε[br]στους χειρότερους εγκληματίες μας,

0:11:02.575,0:11:07.246
και το κάνουμε στους χιμπαντζήδες[br]χωρίς καν να το σκεφτόμαστε.

0:11:07.246,0:11:10.512
Έχουν κάποιου είδους ηθική ικανότητα.

0:11:10.512,0:11:13.002
Όταν παίζουν οικονομικά παιχνίδια[br]με ανθρώπους,

0:11:13.002,0:11:17.005
θα κάνουν αυθόρμητα δίκαιες προσφορές,[br]ακόμη κι όταν δεν απαιτείται απ' αυτούς.

0:11:17.005,0:11:19.259
Είναι «ενάριθμοι». Καταλαβαίνουν αριθμούς.

0:11:19.259,0:11:21.250
Μπορούν να κάνουν κάποια απλά μαθηματικά.

0:11:21.250,0:11:25.089
Μπορούν να χρησιμοποιούν γλώσσα - ή να[br]μείνουν έξω απ' τους γλωσσικούς πολέμους,

0:11:25.089,0:11:28.524
εμπλέκονται σε σκόπιμη[br]και αναφορική επικοινωνία

0:11:28.524,0:11:30.721
κατά την οποία προσέχουν[br]τη συμπεριφορά αυτών

0:11:30.721,0:11:32.252
με τους οποίους συνομιλούν.

0:11:32.252,0:11:33.770
Έχουν πολιτισμό.

0:11:33.770,0:11:36.501
Έχουν υλικό πολιτισμό,[br]κοινωνικό πολιτισμό.

0:11:36.501,0:11:38.916
Έχουν πολιτισμό συμβόλων.

0:11:38.916,0:11:42.817
Επιστήμονες στα Δάση Τάι[br]στην Ακτή Ελεφαντοστού

0:11:42.817,0:11:46.346
βρήκαν χιμπαντζήδες που χρησιμοποιούσαν[br]αυτές τις πέτρες για να ανοίξουν

0:11:46.346,0:11:48.992
τα απίστευτα σκληρά τσόφλια των καρπών.

0:11:48.992,0:11:51.431
Παίρνει πολύ χρόνο[br]να μάθει κανείς να το κάνει αυτό,

0:11:51.431,0:11:53.544
και έκαναν ανασκαφές την περιοχή

0:11:53.544,0:11:56.747
και βρήκαν ότι αυτός ο υλικός πολιτισμός,[br]αυτή η μέθοδος,

0:11:56.747,0:11:59.720
αυτές οι πέτρες, κληροδοτήθηκαν[br]για τουλάχιστον 4.300 χρόνια

0:11:59.720,0:12:04.512
μέσα από 225 γενιές χιμπαντζήδων.

0:12:04.512,0:12:07.104
Κι έτσι τώρα έπρεπε να βρούμε[br]τον χιμπαντζή μας.

0:12:07.104,0:12:09.514
Ο χιμπαντζής μας.

0:12:09.514,0:12:12.757
Πρώτα βρήκαμε δύο απ' αυτούς[br]στην πολιτεία της Ν. Υόρκης.

0:12:12.757,0:12:16.511
Κι οι δύο τους θα πέθαιναν[br]πριν καν να καταθέσουμε τις αγωγές μας.

0:12:16.511,0:12:18.272
Τότε βρήκαμε τον Τόμυ.

0:12:18.272,0:12:21.384
Ο Τόμυ είναι ένας χιμπαντζής.[br]Τον βλέπετε πίσω μου.

0:12:21.384,0:12:24.271
Ο Τόμυ ήταν ένας χιμπαντζής.[br]Τον βρήκαμε σ' αυτό το κλουβί.

0:12:24.271,0:12:27.351
Τον βρήκαμε σ' ένα μικρό δωμάτιο[br]γεμάτο με κλουβιά

0:12:27.351,0:12:30.977
σε μια μεγαλύτερη αποθήκη [br]σ' ένα οικόπεδο με μεταχειρισμένα τρέιλερ

0:12:30.977,0:12:34.761
στην κεντρική Ν. Υόρκη. Βρήκαμε[br]την Κίκο που είναι μερικώς κωφή.

0:12:34.761,0:12:40.033
Η Κίκο ήταν πίσω από μια τσιμεντένια[br]πρόσοψη στη δυτική Μασαχουσέτη.

0:12:40.033,0:12:42.040
Και βρήκαμε και τον Ηρακλή και τον Λήο.

0:12:42.040,0:12:43.903
Είναι δύο νεαροί αρσενικοί χιμπαντζήδες

0:12:43.903,0:12:46.506
που χρησιμοποιούνται[br]για βιοϊατρική, ανατομική έρευνα

0:12:46.506,0:12:48.671
στο πανεπιστήμιο Στόουνυ Μπρουκ.[br]Τους βρήκαμε.

0:12:48.671,0:12:52.343
Έτσι τον Δεκέμβριο του 2013,[br]το Σχέδιο για τα Μη-ανθρώπινα Δικαιώματα

0:12:52.343,0:12:54.953
κατέθεσε τρεις αγωγές[br]στην πολιτεία της Νέας Υόρκης,

0:12:54.953,0:12:58.521
με το ίδιο επιχείρημα του κοινοδικαίου[br]για το ένταλμα habeas corpus

0:12:58.521,0:13:01.849
που είχε προβληθεί[br]στην περίπτωση του Τζέιμς Σόμερσετ,

0:13:01.849,0:13:06.736
και απαιτήσαμε να εκδόσουν οι δικαστές[br]αυτά τα εντάλματα habeas corpus.

0:13:06.736,0:13:08.827
Θέλαμε να ελευθερωθούν οι χιμπαντζήδες,

0:13:08.827,0:13:11.513
και θέλαμε να τους φέρουν[br]στο Σώστε τους Χιμπαντζήδες,

0:13:11.513,0:13:15.461
ένα καταπληκτικό καταφύγιο χιμπαντζήδων[br]στη νότια Φλόριντα

0:13:15.461,0:13:20.548
το οποίο περιλαμβάνει μια τεχνητή λίμνη[br]με 12 ή 13 νησιά -

0:13:20.548,0:13:21.891
υπάρχουν δυο-τρία εκτάρια[br]

0:13:21.891,0:13:24.421
όπου σε καθένα ζουν[br]δυο ντουζίνες χιμπαντζήδες.

0:13:24.421,0:13:27.261
Οι χιμπαντζήδες αυτοί θα ζούσαν τότε [br]τη ζωή ενός χιμπαντζή,

0:13:27.261,0:13:31.923
μαζί με άλλους χιμπαντζήδες, σε περιβάλλον[br]όσο γίνεται πιο κοντά σ' αυτό της Αφρικής.

0:13:31.923,0:13:35.870
Όλες αυτές οι υποθέσεις εκκρεμούν ακόμα.

0:13:36.820,0:13:39.552
Δεν έχουμε ακόμα πετύχει[br]τον δικό μας Λόρδο Μάνσφιλντ.

0:13:40.252,0:13:42.010
Θα τον πετύχουμε. Θα τον πετύχουμε.

0:13:42.010,0:13:46.110
Είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική[br]νομική εκστρατεία. Θα πετύχουμε.

0:13:46.110,0:13:48.225
Και για να μνημονεύσω[br]τον Ουίνστον Τσόρτσιλ,

0:13:48.225,0:13:51.253
«ο τρόπος που προσεγγίζουμε[br]τις υποθέσεις μας είναι

0:13:51.253,0:13:54.256
ότι δεν είναι το τέλος,[br]δεν είναι καν η αρχή του τέλους,

0:13:54.256,0:13:57.950
αλλά είναι, ίσως, το τέλος της αρχής».

0:13:58.500,0:13:59.777
Ευχαριστώ.

0:13:59.777,0:14:01.437
(Χειροκρότημα)