WEBVTT

00:00:00.110 --> 00:00:01.714
Hôm nay, tôi muốn kể với các bạn

00:00:01.714 --> 00:00:03.166
về công trình được thực hiện

00:00:03.166 --> 00:00:05.561
bởi nhiều nhà khoa học 
trên toàn thế giới

00:00:05.561 --> 00:00:09.470
để vẽ một bức tranh 
về trí não con người.

00:00:09.470 --> 00:00:11.650
Ý tưởng chính của công trình này là

00:00:11.650 --> 00:00:13.511
tinh thần và trí não con người

00:00:13.511 --> 00:00:16.142
không phải máy xử lí
với mục đích chung chung

00:00:16.142 --> 00:00:19.654
mà là tổ hợp những bộ phận 
vô cùng chuyên biệt,

00:00:19.654 --> 00:00:22.577
mỗi bộ phận xử lí 
một vấn đề cụ thể,

00:00:22.577 --> 00:00:24.879
rồi kết hợp lại tạo thành

00:00:24.879 --> 00:00:29.640
chúng ta, những con người,
những kẻ biết suy nghĩ.

00:00:29.640 --> 00:00:31.327
Để hiểu rõ hơn ý tưởng này,

NOTE Paragraph

00:00:31.327 --> 00:00:33.321
hãy tưởng tượng tình huống sau đây:

00:00:33.321 --> 00:00:35.335
Bạn vào nhà trẻ đón con mình

00:00:35.335 --> 00:00:37.552
Như mọi khi, có hàng tá đứa trẻ ở đó

00:00:37.552 --> 00:00:39.386
mong ngóng được đón về.

00:00:39.386 --> 00:00:41.363
nhưng lần này,

00:00:41.363 --> 00:00:43.503
khuôn mặt chúng 
giống nhau một cách kì lạ,

00:00:43.503 --> 00:00:45.949
và bạn không nhận ra 
đâu là con mình.

00:00:45.949 --> 00:00:48.771
Bạn cần một cặp kính mới?

00:00:48.771 --> 00:00:50.560
Hay bạn bị mất trí rồi?

00:00:50.560 --> 00:00:52.705
Bạn lướt qua vài câu hỏi 
thẩm định.

00:00:52.705 --> 00:00:54.853
Không, bạn đang rất tỉnh táo.

00:00:54.853 --> 00:00:57.299
và thị giác của bạn hoàn toàn ổn.

00:00:57.299 --> 00:00:59.239
Mọi thứ nhìn đều bình thường,

00:00:59.239 --> 00:01:01.549
trừ khuôn mặt của lũ trẻ.

00:01:01.549 --> 00:01:03.223
Bạn có thể thấy những khuôn mặt,

00:01:03.223 --> 00:01:04.918
nhưng chúng giống hệt nhau,

00:01:04.918 --> 00:01:06.829
không chút quen thuộc,

00:01:06.829 --> 00:01:09.246
dù chỉ việc thấy sợi 
ruy-băng buộc tóc màu cam

00:01:09.246 --> 00:01:11.524
là bạn tìm thấy con gái của mình.

NOTE Paragraph

00:01:11.524 --> 00:01:14.624
Việc đột ngột mất khả năng 
nhận diện khuôn mặt

00:01:14.624 --> 00:01:16.454
xảy ra với nhiều người.

00:01:16.454 --> 00:01:18.176
Nó gọi là chứng mất nhận thức mặt,

00:01:18.176 --> 00:01:19.534
hậu quả của tổn thương

00:01:19.534 --> 00:01:21.510
ở phần não riêng biệt.

00:01:21.510 --> 00:01:23.148
Điều đáng ngạc nhiên là

00:01:23.148 --> 00:01:25.328
chỉ có khả năng nhận diện mặt 
bị tổn thương;

00:01:25.328 --> 00:01:28.297
mọi thứ khác đều bình thường.

NOTE Paragraph

00:01:28.297 --> 00:01:30.791
Mất khả năng nhận diện mặt 
hay bệnh mù mặt

00:01:30.791 --> 00:01:33.285
là một trong những thiếu hụt trí não

00:01:33.285 --> 00:01:35.779
đáng kinh ngạc 
có thể xảy ra sau tổn thương não.

00:01:35.779 --> 00:01:37.317
Tập hợp những hội chứng này

00:01:37.317 --> 00:01:39.619
từ lâu đã đặt giả thuyết

00:01:39.619 --> 00:01:42.793
rằng trí não được phân thành 
những bộ phận tách biệt,

00:01:42.793 --> 00:01:45.474
nhưng nỗ lực khám phá 
các bộ phận này

00:01:45.474 --> 00:01:47.749
đạt được bước tiến dài

00:01:47.749 --> 00:01:50.690
với phát minh công nghệ chụp ảnh não,

00:01:50.690 --> 00:01:52.531
đặc biệt là MRI (Chụp cộng hưởng từ).

00:01:52.531 --> 00:01:56.269
MRI cho phép bạn nhìn thấy nội quan

00:01:56.269 --> 00:01:58.198
với độ phân giải cao,

00:01:58.198 --> 00:01:59.640
tôi sẽ cho bạn thấy

00:01:59.640 --> 00:02:02.747
một chuỗi hình ảnh 
mặt cắt ngang từ MRI

00:02:02.747 --> 00:02:04.549
của vài vật quen thuộc,

00:02:04.549 --> 00:02:06.270
và khi lướt qua,

00:02:06.270 --> 00:02:07.746
hãy thử đoán xem vật đó là gì.

00:02:07.746 --> 00:02:11.198
Bắt đầu nào!

NOTE Paragraph

00:02:11.198 --> 00:02:13.660
Không dễ chút nào! 
Đó là bông atisô.

NOTE Paragraph

00:02:13.660 --> 00:02:15.516
Được rồi, hãy thử một cái khác

00:02:15.516 --> 00:02:19.569
bắt đầu từ dưới đáy lên đỉnh.

00:02:19.569 --> 00:02:21.611
Bông cải xanh! 
Đó là ngọn bông cải xanh.

00:02:21.611 --> 00:02:23.442
Không đẹp sao? 
Tôi yêu nó.

NOTE Paragraph

00:02:23.442 --> 00:02:25.988
Rồi, cái khác. 
Vâng, bộ não.

00:02:25.988 --> 00:02:27.349
Thật ra là bộ não của tôi.

00:02:27.349 --> 00:02:29.803
Ta đi đang qua từng lớp cắt 
trong não.

00:02:29.803 --> 00:02:31.920
Đó là phía trên mũi tôi 
bên phải, và giờ

00:02:31.920 --> 00:02:34.464
đi qua đây, chính ở đó.

NOTE Paragraph

00:02:34.464 --> 00:02:37.716
Hình này đẹp, 
tôi nói như vậy với mình,

00:02:37.716 --> 00:02:40.916
nhưng nó chỉ cho thấy 
phần giải phẫu học.

00:02:40.916 --> 00:02:43.501
Bước tiến thật sự tuyệt vời 
của hình ảnh chức năng

00:02:43.501 --> 00:02:45.264
xảy ra khi nhà khoa học tìm cách

00:02:45.264 --> 00:02:48.697
giúp hình ảnh thể hiện không chỉ 
giải phẫu học mà còn hoạt động,

00:02:48.697 --> 00:02:51.313
lúc các nơron truyền xung thần kinh.

00:02:51.313 --> 00:02:52.811
Đây là cách nó hoạt động.

00:02:52.811 --> 00:02:54.174
Não bộ giống như cơ bắp.

00:02:54.174 --> 00:02:55.209
Khi hoạt động,

00:02:55.209 --> 00:02:58.150
chúng cần tăng lưu thông máu để 
cung cấp cho hoạt động đó,

00:02:58.150 --> 00:03:01.516
may thay, việc lưu thông máu 
ở não là cục bộ,

00:03:01.516 --> 00:03:03.267
thế nên, nếu một bó nơron như ở đây

00:03:03.267 --> 00:03:05.522
khởi động và 
bắt đầu truyền xung thần kinh,

00:03:05.522 --> 00:03:08.407
thì lưu lượng máu chỉ tăng chỗ đó.

00:03:08.407 --> 00:03:11.653
MRI chức năng ghi nhận
việc tăng lưu thông máu này,

00:03:11.653 --> 00:03:13.962
rồi tạo ra một tín hiệu MRI cao hơn

00:03:13.962 --> 00:03:16.450
ở nơi có hoạt động não tăng.

NOTE Paragraph

00:03:16.450 --> 00:03:18.769
Để giúp bạn dễ hình dung

00:03:18.769 --> 00:03:21.138
cách hoạt động của 
thí nghiệm MRI

00:03:21.138 --> 00:03:23.976
và những gì có thể học 
hoặc không học được từ đó,

00:03:23.976 --> 00:03:25.875
tôi xin kể một nghiên cứu của mình.

00:03:25.875 --> 00:03:31.200
Ta cần biết liệu có phần đặc biệt nào
của não giúp nhận diện khuôn mặt,

00:03:31.200 --> 00:03:34.883
và có lí do để nghĩ rằng
nó tồn tại

00:03:34.883 --> 00:03:36.899
dựa vào hiện tượng 
mất nhận thức khuôn mặt

00:03:36.899 --> 00:03:38.773
mà tôi miêu tả lúc nãy,

00:03:38.773 --> 00:03:40.525
nhưng chưa ai đã nhìn thấy nó

00:03:40.525 --> 00:03:42.596
ở một người bình thường,

00:03:42.596 --> 00:03:44.580
nên chúng tôi bắt đầu tìm kiếm.

00:03:44.580 --> 00:03:46.633
Tôi làm vật thí nghiệm đầu tiên.

00:03:46.633 --> 00:03:48.435
Tôi đến máy quét, nằm xuống,

00:03:48.435 --> 00:03:50.699
giữ đầu của mình càng yên càng tốt

00:03:50.699 --> 00:03:55.619
trong khi nhìn chằm chằm vào ảnh 
của những khuôn mặt như thế này

00:03:55.619 --> 00:03:59.450
và những đồ vật như thế này

00:03:59.450 --> 00:04:03.720
hàng giờ.

00:04:03.720 --> 00:04:06.437
Suýt chạm đến 
kỉ lục thế giới

00:04:06.437 --> 00:04:09.437
về tổng số giờ trải qua trong 
máy quét MRI,

00:04:09.437 --> 00:04:11.770
tôi cần nói với bạn là
một trong những kĩ năng

00:04:11.770 --> 00:04:13.775
đặc biệt quan trọng 
trong nghiên cứu MRI

00:04:13.775 --> 00:04:15.770
là nín đi vệ sinh.

00:04:15.770 --> 00:04:17.829
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:04:17.829 --> 00:04:19.577
Khi ra khỏi máy quét,

00:04:19.577 --> 00:04:21.600
tôi phân tích nhanh các dữ liệu,

00:04:21.600 --> 00:04:23.241
tìm bất kỳ phần nào trong não

00:04:23.241 --> 00:04:25.394
tạo tín hiệu 
khi nhìn khuôn mặt

00:04:25.394 --> 00:04:27.548
cao hơn khi nhìn đồ vật,

00:04:27.548 --> 00:04:29.781
và đây là những gì mà tôi đã thấy.

00:04:29.781 --> 00:04:33.145
Hình ảnh này nhìn khá tệ
so với chuẩn của ngày hôm nay

00:04:33.145 --> 00:04:36.518
Nhưng ở thời điểm đó,
tôi nghĩ nó đẹp.

00:04:36.518 --> 00:04:38.337
Nó cho biết
vùng đó nằm ngay đây,

00:04:38.337 --> 00:04:39.946
cái đốm nhỏ đó,

00:04:39.946 --> 00:04:41.551
nó cỡ bằng quả ôliu

00:04:41.551 --> 00:04:43.495
và nó nằm ở mặt đáy não của tôi

00:04:43.495 --> 00:04:46.172
cách gần 3cm thẳng từ đúng chỗ đó.

00:04:46.172 --> 00:04:49.182
Việc mà phần não đó của tôi làm

00:04:49.182 --> 00:04:51.337
là tạo ra một phản ứng MRI cao hơn,

00:04:51.337 --> 00:04:54.141
đó là hoạt động nơron cao hơn,

00:04:54.141 --> 00:04:55.994
khi tôi nhìn các khuôn mặt

00:04:55.994 --> 00:04:58.151
so với khi nhìn các đồ vật.

00:04:58.151 --> 00:05:01.520
Thật tuyệt, thế làm sao 
ta biết điều này là đúng?

00:05:01.520 --> 00:05:03.443
Vâng, cách dễ nhất là

00:05:03.443 --> 00:05:05.288
làm lại thí nghiệm lần nữa.

00:05:05.288 --> 00:05:06.884
Nên tôi vào lại trong máy quét,

00:05:06.884 --> 00:05:08.663
nhìn nhiều mặt và nhiều vật hơn

00:05:08.663 --> 00:05:11.157
và thu được cũng cái đốm giống vậy,

00:05:11.157 --> 00:05:13.173
và rồi thử nữa,

00:05:13.173 --> 00:05:14.852
và lại lần nữa,

00:05:14.852 --> 00:05:17.922
lần này qua lần khác,

00:05:17.922 --> 00:05:19.884
và đó cũng là lúc

00:05:19.884 --> 00:05:22.616
tôi quyết định tin rằng điều này là thật.

00:05:22.616 --> 00:05:25.736
Dù vậy, có thể có điều gì đó kì lạ 
trong não của tôi

00:05:25.736 --> 00:05:28.522
và chẳng ai có một trong những thứ 
giống vậy trong đó,

00:05:28.522 --> 00:05:31.347
để tìm câu trả lời, chúng tôi quét máy 
với nhiều người khác

00:05:31.347 --> 00:05:33.459
và phát hiện ra rằng hầu như mọi người

00:05:33.459 --> 00:05:35.302
đều có vùng nhỏ nhận thức khuôn mặt

00:05:35.302 --> 00:05:37.544
ở một nơi tương tự 
nằm lân cận trong não.

NOTE Paragraph

00:05:37.544 --> 00:05:39.817
Câu hỏi tiếp theo là,

00:05:39.817 --> 00:05:41.731
chức năng thực sự của nó là gì?

00:05:41.731 --> 00:05:44.123
Có phải nó chỉ chuyên 
nhận diện khuôn mặt?

00:05:44.123 --> 00:05:46.940
Vâng, có thể là không?

00:05:46.940 --> 00:05:50.509
Chắc nó hoạt động không chỉ với mặt
mà với bất kì bộ phận cơ thể nào khác.

00:05:50.509 --> 00:05:53.756
Có thể nó phản ứng với bất cứ gì
thuộc về con người hay sự sống

00:05:53.756 --> 00:05:56.452
hay bất cứ vật hình tròn nào.

00:05:56.452 --> 00:05:58.964
Cách duy nhất để chắc chắn rằng 
khu vực đó

00:05:58.964 --> 00:06:01.216
được chuyên biệt cho việc 
nhận diện khuôn mặt

00:06:01.216 --> 00:06:04.526
là loại bỏ tất cả các giả thiết trên.

00:06:04.526 --> 00:06:06.302
Nên chúng tôi dành nhiều năm sau đó

00:06:06.302 --> 00:06:07.894
quét máy nhiều người lúc họ nhìn

00:06:07.894 --> 00:06:09.799
nhiều hình ảnh khác nhau

00:06:09.799 --> 00:06:11.707
và nhận thấy rằng vùng não đó

00:06:11.707 --> 00:06:13.308
phản ứng mạnh khi bạn nhìn vào

00:06:13.308 --> 00:06:16.567
những hình ảnh chụp bất cứ kiểu 
khuôn mặt nào,

00:06:16.567 --> 00:06:18.758
và nó phản ứng kém hơn nhiều

00:06:18.758 --> 00:06:22.267
đối với những hình ảnh 
không phải khuôn mặt,

00:06:22.267 --> 00:06:23.981
như những thứ sau đây.

NOTE Paragraph

00:06:23.981 --> 00:06:26.170
Vậy có phải cuối cùng, 
ta đã chứng minh được

00:06:26.170 --> 00:06:28.776
rằng khu vực này cần cho việc 
nhận diện khuôn mặt?

00:06:28.776 --> 00:06:30.663
Không, chúng tôi chưa làm được.

00:06:30.663 --> 00:06:32.197
Chụp ảnh não chưa thể cho biết

00:06:32.197 --> 00:06:34.473
liệu một vùng có cần cho bất kì cái gì.

00:06:34.473 --> 00:06:38.518
Tất cả bạn có thể làm với chụp hình não
là nhìn các vùng đó sáng rồi lại tối

00:06:38.518 --> 00:06:40.308
khi người ta nghĩ những ý khác nhau.

00:06:40.308 --> 00:06:43.438
Để nói rằng liệu phần nào đó của não
cần cho một chức năng tư duy,

00:06:43.438 --> 00:06:45.807
bạn phải xáo trộn nó lên 
và xem chuyện gì xảy ra,

00:06:45.807 --> 00:06:49.001
bình thường thì chúng ta 
không được làm điều đó.

00:06:49.001 --> 00:06:50.873
Nhưng một cơ hội tuyệt vời đã đến

00:06:50.873 --> 00:06:53.232
khi gần đây, 
vài bạn đồng nghiệp của tôi

00:06:53.232 --> 00:06:56.147
kiểm tra người đàn ông 
mắc chứng động kinh này

00:06:56.147 --> 00:06:59.323
trong hình, anh ta
đang nằm trên giường bệnh,

00:06:59.323 --> 00:07:02.486
được gắn các điện cực
vào vỏ não

00:07:02.486 --> 00:07:05.110
để tìm ra nguyên nhân 
các cơn động kinh.

00:07:05.110 --> 00:07:07.930
Và rồi hoàn toàn tình cờ,

00:07:07.930 --> 00:07:09.528
khi hai trong số những điện cực,

00:07:09.528 --> 00:07:12.980
tình cơ đều bên phải trên đỉnh 
vùng mặt của anh ấy.

00:07:12.980 --> 00:07:15.535
Vì thế, với sự cho phép của bệnh nhân,

00:07:15.535 --> 00:07:18.160
các bác sĩ hỏi anh ấy điều gì đã xảy ra,

00:07:18.160 --> 00:07:20.759
khi họ kích thích bằng điện phần não 
bên đó của anh.

00:07:20.759 --> 00:07:24.141
Khi đó, bệnh nhân không biết được

00:07:24.141 --> 00:07:25.293
điện cực được gắn ở đâu,

00:07:25.293 --> 00:07:27.346
và chưa hề được nghe
về vùng nhận diện mặt

00:07:27.346 --> 00:07:29.135
Hãy xem chuyện gì xảy ra.

00:07:29.135 --> 00:07:31.624
Bắt đầu với một tình huống có kiểm soát

00:07:31.624 --> 00:07:33.696
hiện chữ "Sham" rất khó thấy,

00:07:33.696 --> 00:07:35.701
màu đỏ ở phía dưới bên trái,

00:07:35.701 --> 00:07:37.891
khi không có dòng điện nào,

00:07:37.891 --> 00:07:40.695
bạn sẽ nghe Bác sĩ thần kinh
nói với bệnh nhân trước.

NOTE Paragraph

00:07:40.695 --> 00:07:43.683
(Video) Bác sĩ thần kinh: 
Chỉ nhìn mặt tôi thôi

00:07:43.683 --> 00:07:46.491
và nói xem điều gì xảy ra 
khi tôi làm điều này,

00:07:46.491 --> 00:07:47.723
Được không?

NOTE Paragraph

00:07:47.723 --> 00:07:50.479
Bệnh nhân: Được

NOTE Paragraph

00:07:50.479 --> 00:07:52.630
Bác sĩ thần kinh: Một, hai, ba.

NOTE Paragraph

00:07:52.630 --> 00:07:56.116
Bệnh nhân: Không có gì.
Bác sĩ thần kinh: Không có gì ư? Được rồi.

00:07:56.116 --> 00:07:59.589
Thử lại một lần nữa nhé.

00:07:59.589 --> 00:08:01.609
Hãy nhìn mặt tôi này.

00:08:01.609 --> 00:08:05.863
Một, hai, ba.

NOTE Paragraph

00:08:05.863 --> 00:08:10.128
Bệnh nhân: 
Ông vừa trở thành một người khác.

00:08:10.128 --> 00:08:13.380
Khuôn mặt của ông thay đổi.

00:08:13.380 --> 00:08:15.896
Mũi của ông bị võng xuống, 
nó võng sang bên trái.

00:08:15.896 --> 00:08:20.220
Ông gần giống như ai đó 
tôi đã gặp lúc trước,

00:08:20.220 --> 00:08:21.881
nhưng là một người khác.

00:08:21.881 --> 00:08:24.106
Đó là trong một chuyến đi.

00:08:24.106 --> 00:08:27.644
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:08:27.644 --> 00:08:29.935
Nancy Kanwisher: Vậy thí nghiệm này

00:08:29.935 --> 00:08:32.250
(Tiếng vỗ tay)

00:08:32.250 --> 00:08:35.949
thí nghiệm này cuối cùng đã 
minh chứng

00:08:35.949 --> 00:08:38.300
rằng phần não này không chỉ

00:08:38.300 --> 00:08:39.943
phản ứng có chọn lọc với khuôn mặt

00:08:39.943 --> 00:08:43.343
mà liên quan ngẫu nhiên tới việc 
nhận diện khuôn mặt

00:08:43.343 --> 00:08:45.198
Tôi đã đi qua tất cả chi tiết

00:08:45.198 --> 00:08:47.289
về vùng khuôn mặt
để bạn thấy điều gì

00:08:47.289 --> 00:08:49.587
thật sự lập ra phần não

00:08:49.587 --> 00:08:53.660
liên quan có chọn lọc đến 
một quá trình tinh thần cụ thể.

00:08:53.660 --> 00:08:55.257
Tiếp theo, tôi sẽ lướt nhanh hơn

00:08:55.257 --> 00:08:57.568
qua vài phần não chuyên biệt khác

00:08:57.568 --> 00:08:59.835
mà chúng tôi và
những người khác đã tìm ra.

00:08:59.835 --> 00:09:01.843
Để làm điều này, tôi đã bỏ nhiều thời gian

00:09:01.843 --> 00:09:03.568
với máy quét suốt tháng vừa rồi,

00:09:03.568 --> 00:09:05.804
để có thể cho bạn thấy thứ này
trong não mình.

NOTE Paragraph

00:09:05.804 --> 00:09:09.730
Bắt đầu nào!
Đây là bán cầu não phải của tôi.

00:09:09.730 --> 00:09:12.324
Ta định hướng như vậy.
Bạn nhìn vào đầu tôi hướng này.

00:09:12.324 --> 00:09:13.634
Tưởng tượng lấy hộp sọ ra

00:09:13.634 --> 00:09:15.523
và nhìn bề mặt của não như vậy.

00:09:15.523 --> 00:09:16.973
Được rồi, như bạn thấy đấy,

00:09:16.973 --> 00:09:18.794
bề mặt của não bị gấp lại

00:09:18.794 --> 00:09:20.806
và có thể che giấu nhiều thứ.

00:09:20.806 --> 00:09:22.194
Chúng ta muốn thấy toàn diện,

00:09:22.194 --> 00:09:23.898
thổi lên để có thể thấy hết.

00:09:23.898 --> 00:09:28.304
Tiếp theo, hãy tìm khu 
nhận diện khuôn mặt mà tôi đã nhắc tới,

00:09:28.304 --> 00:09:30.173
mà phản ứng lại với hình ảnh thế này.

00:09:30.173 --> 00:09:32.084
Để làm điều đó, hãy xoay não lại,

00:09:32.084 --> 00:09:33.861
và nhìn mặt trong từ phía dưới,

00:09:33.861 --> 00:09:35.765
đây, đây là vùng nhận diện mặt của tôi.

00:09:35.765 --> 00:09:38.496
Nằm kế bên phải là một vùng khác

00:09:38.496 --> 00:09:40.265
được thể hiện bằng màu tím

00:09:40.265 --> 00:09:42.277
phản ứng khi bạn xử lí thông tin màu sắc,

00:09:42.277 --> 00:09:46.486
và gần các vùng này là những vùng khác

00:09:46.486 --> 00:09:48.393
làm công việc nhận thức địa điểm,

00:09:48.393 --> 00:09:50.879
như bây giờ, khi tôi nhìn quanh,

00:09:50.879 --> 00:09:52.929
thì vùng xanh ngay đó

00:09:52.929 --> 00:09:54.654
thật ra đang hoạt động.

00:09:54.654 --> 00:09:56.704
Lại có một vùng nữa ở mặt ngoài

00:09:56.704 --> 00:09:59.750
nơi có thêm một vài vùng khuôn mặt.

00:09:59.750 --> 00:10:01.446
Cũng trong khu phụ cận này

00:10:01.446 --> 00:10:03.680
có một vùng chuyên liên quan đến

00:10:03.680 --> 00:10:05.314
việc xử lí chuyển động thị giác,

00:10:05.314 --> 00:10:07.373
giống những chấm nhỏ đang di chuyển này

00:10:07.373 --> 00:10:09.610
là phần màu vàng nằm ở đáy não,

00:10:09.610 --> 00:10:12.861
và gần đó là một vùng tạo phản ứng

00:10:12.861 --> 00:10:15.465
khi bạn nhìn những hình ảnh cơ thể và
bộ phận cơ thể

00:10:15.465 --> 00:10:18.110
như những cái này,
phần đó có màu vàng chanh

00:10:18.140 --> 00:10:20.740
ở dưới đáy của não bộ.

NOTE Paragraph

00:10:20.740 --> 00:10:22.495
Tất cả những vùng tôi chỉ bạn

00:10:22.495 --> 00:10:27.419
liên quan tới những khía cạnh nhất định
trong nhận thức thị giác.

00:10:27.419 --> 00:10:29.684
Liệu ta cũng có vùng não chuyên biệt

00:10:29.684 --> 00:10:32.983
cho các giác quan khác, 
như thính giác?

00:10:32.983 --> 00:10:35.310
Có đấy.
Xoay não lại một chút

00:10:35.310 --> 00:10:37.573
vùng màu xanh thẫm ở đây

00:10:37.573 --> 00:10:40.163
chúng tôi mới phát hiện 
cách đây vài tháng,

00:10:40.163 --> 00:10:42.358
vùng này phản ứng mạnh

00:10:42.358 --> 00:10:44.606
khi nghe âm thanh cao, như thế này.

00:10:44.606 --> 00:10:47.387
(Tiếng còi báo động)

00:10:47.387 --> 00:10:49.628
(Nhạc cello)


00:10:49.628 --> 00:10:51.813
(Tiếng chuông cửa)

00:10:51.813 --> 00:10:54.627
Ngược lại, cũng vùng đó
không phản ứng mạnh

00:10:54.627 --> 00:10:56.828
khi nghe những âm thanh 
hoàn toàn quen thuộc

00:10:56.828 --> 00:10:58.912
mà không có thanh độ rõ ràng, 
như thế này.

00:10:58.912 --> 00:11:00.728
(Tiếng nhai rào rạo)

00:11:00.728 --> 00:11:03.552
(Tiếng trống rung)


00:11:03.552 --> 00:11:05.845
(Tiếng xả bồn cầu)

NOTE Paragraph

00:11:05.845 --> 00:11:08.921
Được rồi, kế bên vùng thanh độ

00:11:08.921 --> 00:11:12.307
là nhóm các vùng khác dành cho phản ứng

00:11:12.307 --> 00:11:14.537
khi nghe âm thanh của tiếng nói.

NOTE Paragraph

00:11:14.537 --> 00:11:16.644
Bây giờ ta hãy nhìn
những vùng tương tự.

00:11:16.644 --> 00:11:18.754
Ở bán cầu não trái
có sự sắp xếp tương tự

00:11:18.754 --> 00:11:20.455
không hoàn toàn giống -

00:11:20.455 --> 00:11:22.256
hầu hết những vùng như vậy 
đều ở đây,

00:11:22.256 --> 00:11:24.337
dù đôi khi khác nhau về kích cỡ.

NOTE Paragraph

00:11:24.337 --> 00:11:26.109
Bây giờ, những gì tôi chỉ bạn

00:11:26.109 --> 00:11:29.500
là những vùng não liên quan đến
những chức năng nhận thức khác nhau,

00:11:29.500 --> 00:11:30.796
thị giác và thính giác.

00:11:30.796 --> 00:11:32.605
Ta đang chuyên biệt hóa các vùng não

00:11:32.605 --> 00:11:35.815
cho những suy nghĩ thật mơ hồ, 
rắc rối phải không?

00:11:35.815 --> 00:11:37.616
Vâng, đúng vậy.

00:11:37.616 --> 00:11:40.697
Màu hồng ở đây chính là
vùng ngôn ngữ của tôi.

00:11:40.697 --> 00:11:42.708
Từ lâu người ta đã biết rằng

00:11:42.708 --> 00:11:44.409
vùng phụ cận trong não đó

00:11:44.409 --> 00:11:46.670
liên quan đến việc xử lí ngôn ngữ,

00:11:46.670 --> 00:11:48.254
mới đây, chúng tôi phát hiện

00:11:48.254 --> 00:11:50.100
rằng những vùng màu hồng này

00:11:50.100 --> 00:11:52.297
phản ứng vô cùng chọn lọc.

00:11:52.297 --> 00:11:54.750
Chúng phản ứng khi bạn hiểu nghĩa
của một câu,

00:11:54.750 --> 00:11:58.034
nhưng không phản ứng khi 
bạn làm công việc trí não phức tạp khác

00:11:58.034 --> 00:12:00.260
như tính nhẩm

00:12:00.260 --> 00:12:01.702
hay ghi nhớ thông tin

00:12:01.702 --> 00:12:05.275
hay thưởng thức cấu trúc phức tạp

00:12:05.275 --> 00:12:09.781
của một bản nhạc.

NOTE Paragraph

00:12:09.781 --> 00:12:11.930
Vùng tuyệt nhất đã được khám phá

00:12:11.930 --> 00:12:15.143
chính là nơi mang màu ngọc lam đây.

00:12:15.143 --> 00:12:17.752
Vùng này phản ứng

00:12:17.752 --> 00:12:20.769
khi bạn nghĩ về điều người khác
đang suy nghĩ.

00:12:20.769 --> 00:12:23.407
Điều đó có vẻ điên rồ,

00:12:23.407 --> 00:12:27.371
nhưng thực ra chúng ta, con người mà,
hay làm việc đó lắm.

00:12:27.371 --> 00:12:31.265
Bạn làm vậy khi nhận ra
người bạn đời của mình lo lắng

00:12:31.265 --> 00:12:34.188
nếu bạn không gọi về nhà
để báo về muộn.

00:12:34.188 --> 00:12:37.213
Tôi đang làm điều này
với vùng não đó của tôi ngay bây giờ

00:12:37.213 --> 00:12:39.836
khi nhận ra các bạn

00:12:39.836 --> 00:12:41.292
có thể đang thắc mắc về

00:12:41.292 --> 00:12:44.580
tất cả những địa phận màu xám,
chưa được thám hiểm đó trong não.

00:12:44.580 --> 00:12:45.830
Nó có tác dụng gì?

NOTE Paragraph

00:12:45.830 --> 00:12:47.419
Tôi cũng đang thắc mắc,

00:12:47.419 --> 00:12:49.581
hiện giờ, chúng tôi đang làm
nhiều thí nghiệm

00:12:49.581 --> 00:12:50.929
cố gắng tìm ra một vài

00:12:50.929 --> 00:12:54.186
sự chuyên biệt khác có thể có trong não

00:12:54.186 --> 00:12:56.529
dành cho những chức năng tâm thần
rất cụ thể khác.

00:12:56.529 --> 00:13:00.324
Nhưng quan trọng là,
tôi không nghĩ chúng ta có

00:13:00.324 --> 00:13:02.236
sự chuyên biệt trong não

00:13:02.236 --> 00:13:04.426
cho mọi chức năng tâm thần quan trọng,

00:13:04.426 --> 00:13:06.836
thậm chí, cho chức năng sống còn.

00:13:06.836 --> 00:13:08.904
Thực ra, một vài năm trước,

00:13:08.904 --> 00:13:11.460
có một nhà khoa học
trong phòng thí nghiệm của tôi

00:13:11.460 --> 00:13:12.270
gần như tin rằng

00:13:12.270 --> 00:13:13.788
đã tìm ra vùng não

00:13:13.788 --> 00:13:15.518
có khả năng phát hiện thức ăn,

00:13:15.518 --> 00:13:17.792
và nó phản ứng rất mãnh liệt với máy quét

00:13:17.792 --> 00:13:20.393
khi người ta nhìn những bức ảnh
như thế này.

00:13:20.393 --> 00:13:23.785
Hơn thế, anh ấy tìm ra một phản ứng
tương tự

00:13:23.785 --> 00:13:25.962
gần khu vực đó

00:13:25.962 --> 00:13:27.929
trong 10 trên 12 người được thí nghiệm.

00:13:27.929 --> 00:13:29.942
Thế nên, anh ấy khá chắc chắn,

00:13:29.942 --> 00:13:31.450
anh chạy quanh phòng thí nghiệm

00:13:31.450 --> 00:13:33.290
nói rằng anh sẽ được lên truyền hình

00:13:33.290 --> 00:13:34.958
với phát hiện vĩ đại này.

00:13:34.958 --> 00:13:37.365
Nhưng sau đó, anh ấy làm
một thí nghiệm phản biện:

00:13:37.365 --> 00:13:40.725
Anh cho người thí nghiệm thấy
hình ảnh của những đồ ăn như thế này

00:13:40.725 --> 00:13:43.346
và so sánh chúng 
với những hình ảnh

00:13:43.346 --> 00:13:47.921
có màu sắc và hình dạng tương tự, 
nhưng không phải là thức ăn.

00:13:47.921 --> 00:13:50.574
Và vùng não đó phản ứng tương tự

00:13:50.574 --> 00:13:52.332
đối với cả hai bộ hình ảnh.

00:13:52.332 --> 00:13:53.894
Vậy nó không phải vùng đồ ăn,

00:13:53.894 --> 00:13:55.925
mà chỉ là vùng 
thích màu sắc và hình dạng.

00:13:55.925 --> 00:13:58.294
Quá nhiều cho "Oprah".

NOTE Paragraph

00:13:58.294 --> 00:14:02.177
Nhưng rồi câu hỏi đặt ra đương nhiên là,

00:14:02.177 --> 00:14:04.696
làm sao ta xử lí những thứ khác

00:14:04.696 --> 00:14:06.771
khi không có vùng não chuyên biệt?

00:14:06.771 --> 00:14:08.715
Tôi nghĩ câu trả lời là,

00:14:08.715 --> 00:14:13.366
ngoài những bộ phận chuyên biệt cao 
mà tôi đã miêu tả,

00:14:13.366 --> 00:14:16.229
còn có nhiều cỗ máy cho các
mục đích chung khác trong đầu

00:14:16.244 --> 00:14:18.172
cho phép chúng ta giải quyết

00:14:18.172 --> 00:14:20.538
bất cứ vấn đề nào xảy ra.

00:14:20.538 --> 00:14:22.590
Thực tế,
gần đây, chúng tôi phát hiện rằng

00:14:22.590 --> 00:14:24.320
những vùng màu trắng này

00:14:24.320 --> 00:14:27.833
phản ứng bất cứ lúc nào bạn xử lí
vấn đề trí não hóc búa

00:14:27.833 --> 00:14:29.503
tất cả -

00:14:29.503 --> 00:14:31.695
vâng, tất cả bảy người chúng tôi
đã thí nghiệm.

00:14:31.695 --> 00:14:34.886
Vậy mỗi vùng não mà tôi miêu tả

00:14:34.886 --> 00:14:36.389
với các bạn ngày hôm nay

00:14:36.389 --> 00:14:38.953
xuất hiện gần như ở cùng một nơi

00:14:38.953 --> 00:14:40.869
trong mọi người bình thường thí nghiệm.

00:14:40.869 --> 00:14:43.253
Nếu lấy bất kỳ ai trong các bạn
đưa vào máy quét,

00:14:43.253 --> 00:14:45.740
ta cũng sẽ thấy từng vùng của
các vùng đó trong não

00:14:45.740 --> 00:14:47.689
và kết quả sẽ rất giống với não tôi,

00:14:47.689 --> 00:14:49.693
dù các vùng 
có thể khác nhau đôi chút

00:14:49.693 --> 00:14:51.729
về vị trí chính xác và kích thước.

NOTE Paragraph

00:14:51.729 --> 00:14:54.928
Điều quan trọng với tôi về
công trình này

00:14:54.928 --> 00:14:57.429
không phải vì địa điểm cụ thể của
những vùng não,

00:14:57.429 --> 00:15:00.270
mà vì sự thật đơn giản chúng ta 
có được

00:15:00.270 --> 00:15:03.500
những bộ phận chọn lọc, chuyên biệt
của trí não

00:15:03.500 --> 00:15:05.525
từ lúc sơ khai.

00:15:05.525 --> 00:15:07.508
Ý tôi là, mọi chuyện đã có thể khác.

00:15:07.508 --> 00:15:09.520
Bộ não đã có thể là bộ vi xử lí đơn giản,

00:15:09.520 --> 00:15:10.853
cho mục đích chung chung,

00:15:10.868 --> 00:15:12.306
giống con dao làm bếp hơn là

00:15:12.306 --> 00:15:13.776
con dao Thụy Sĩ.

00:15:13.776 --> 00:15:16.551
Thay vào đó, những gì mà 
việc chụp ảnh não thể hiện

00:15:16.551 --> 00:15:21.685
là bức tranh giàu có và thú vị
về trí não của con người.

00:15:21.685 --> 00:15:23.660
Ta có tranh về cỗ máy
cho mục đích rất chung

00:15:23.660 --> 00:15:25.608
như thế này trong đầu

00:15:25.608 --> 00:15:26.974
cùng mặt đáng kinh ngạc này

00:15:26.974 --> 00:15:31.964
gồm những bộ phận rất chuyên biệt.

NOTE Paragraph

00:15:31.964 --> 00:15:34.171
Đây chỉ là những ngày đầu.

00:15:34.171 --> 00:15:36.524
Chúng tôi mới chỉ chấm phá 
nét cọ đầu tiên

00:15:36.524 --> 00:15:39.527
trong bức tranh
về trí não con người.

00:15:39.527 --> 00:15:42.289
Những câu hỏi nền tảng nhất 
vẫn còn đang bỏ ngỏ.

00:15:42.289 --> 00:15:46.219
Ví dụ như, mỗi vùng này làm 
chính xác việc gì?

00:15:46.219 --> 00:15:48.142
Sao ta cần ba vùng nhận diện khuôn mặt

00:15:48.142 --> 00:15:49.999
và ba vùng nhận diện nơi chốn,

00:15:49.999 --> 00:15:52.481
và sự phân chia công việc 
giữa chúng ra sao?

00:15:52.481 --> 00:15:55.390
Thứ hai là, tất cả những thứ này

00:15:55.390 --> 00:15:57.351
được nối kết trong não như thế nào?

00:15:57.351 --> 00:15:59.148
Với hình ảnh khuếch tán,

00:15:59.148 --> 00:16:00.730
bạn có thể lần theo các bó nơron

00:16:00.730 --> 00:16:02.773
liên kết với những phần khác nhau của não

00:16:02.773 --> 00:16:05.068
và với phương pháp trình bày này,

00:16:05.068 --> 00:16:08.226
bạn có thể lần theo mối liên hệ
giữa các nơron độc lập trong não,

00:16:08.226 --> 00:16:11.910
rồi một ngày nào đó, 
tìm thấy sơ đồ mạng lưới

00:16:11.910 --> 00:16:13.755
của toàn bộ não người.

00:16:13.755 --> 00:16:15.959
Thứ ba là, làm thế nào tất cả

00:16:15.959 --> 00:16:18.781
cấu trúc rất hệ thống này được tạo ra,

00:16:18.781 --> 00:16:21.232
trong quá trình phát triển lúc nhỏ

00:16:21.232 --> 00:16:24.629
lẫn quá trình tiến hóa của giống loài?

00:16:24.629 --> 00:16:26.701
Để trả lời những câu hỏi như thế,

00:16:26.701 --> 00:16:28.411
các nhà khoa học đang kiểm tra

00:16:28.411 --> 00:16:30.453
những loài động vật khác,

00:16:30.453 --> 00:16:36.463
và với trẻ sơ sinh.

NOTE Paragraph

00:16:36.513 --> 00:16:40.731
Nhiều người minh chứng lợi ích
của nghiên cứu khoa học thần kinh

00:16:40.731 --> 00:16:43.583
bằng cách chỉ ra rằng 
ngày nào đó, nó sẽ giúp chúng ta

00:16:43.583 --> 00:16:46.930
chữa các rối loạn về não 
như Alzheimer's và tự kỉ.

00:16:46.930 --> 00:16:49.350
Đó là một mục đích to lớn,

00:16:49.350 --> 00:16:51.875
tôi sẽ rất vui được góp phần vào đó

00:16:51.875 --> 00:16:54.992
nhưng sửa chữa những thứ đã hỏng

00:16:54.992 --> 00:16:58.364
không phải là thứ duy nhất đáng làm.

00:16:58.364 --> 00:17:01.418
Việc cố gắng hiểu về 
thần kinh và trí não của con người

00:17:01.418 --> 00:17:03.608
vẫn xứng đáng ngay cả khi không dẫn đến

00:17:03.608 --> 00:17:05.881
phương thức chữa trị
cho bất kỳ một bệnh nào.

00:17:05.881 --> 00:17:07.822
Điều tuyệt vời hơn

00:17:07.822 --> 00:17:10.277
việc hiểu những cơ chế cơ bản

00:17:10.277 --> 00:17:12.928
ẩn trong trải nghiệm con người

00:17:12.928 --> 00:17:16.543
là việc hiểu, cốt yếu, chúng ta là ai?

00:17:16.543 --> 00:17:19.786
Tôi nghĩ rằng đây là cuộc theo đuổi 
khoa học lớn lao nhất

00:17:19.786 --> 00:17:21.577
của mọi thời đại.


NOTE Paragraph

00:17:21.577 --> 00:17:26.273
(Tiếng vỗ tay)