1
00:00:00,110 --> 00:00:01,714
Hôm nay, tôi muốn kể với các bạn

2
00:00:01,714 --> 00:00:03,166
về công trình được thực hiện

3
00:00:03,166 --> 00:00:05,561
bởi nhiều nhà khoa học 
trên toàn thế giới

4
00:00:05,561 --> 00:00:09,470
để vẽ một bức tranh 
về trí não con người.

5
00:00:09,470 --> 00:00:11,650
Ý tưởng chính của công trình này là

6
00:00:11,650 --> 00:00:13,511
tinh thần và trí não con người

7
00:00:13,511 --> 00:00:16,142
không phải máy xử lí
với mục đích chung chung

8
00:00:16,142 --> 00:00:19,654
mà là tổ hợp những bộ phận 
vô cùng chuyên biệt,

9
00:00:19,654 --> 00:00:22,577
mỗi bộ phận xử lí 
một vấn đề cụ thể,

10
00:00:22,577 --> 00:00:24,879
rồi kết hợp lại tạo thành

11
00:00:24,879 --> 00:00:29,640
chúng ta, những con người,
những kẻ biết suy nghĩ.

12
00:00:29,640 --> 00:00:31,327
Để hiểu rõ hơn ý tưởng này,

13
00:00:31,327 --> 00:00:33,321
hãy tưởng tượng tình huống sau đây:

14
00:00:33,321 --> 00:00:35,335
Bạn vào nhà trẻ đón con mình

15
00:00:35,335 --> 00:00:37,552
Như mọi khi, có hàng tá đứa trẻ ở đó

16
00:00:37,552 --> 00:00:39,386
mong ngóng được đón về.

17
00:00:39,386 --> 00:00:41,363
nhưng lần này,

18
00:00:41,363 --> 00:00:43,503
khuôn mặt chúng 
giống nhau một cách kì lạ,

19
00:00:43,503 --> 00:00:45,949
và bạn không nhận ra 
đâu là con mình.

20
00:00:45,949 --> 00:00:48,771
Bạn cần một cặp kính mới?

21
00:00:48,771 --> 00:00:50,560
Hay bạn bị mất trí rồi?

22
00:00:50,560 --> 00:00:52,705
Bạn lướt qua vài câu hỏi 
thẩm định.

23
00:00:52,705 --> 00:00:54,853
Không, bạn đang rất tỉnh táo.

24
00:00:54,853 --> 00:00:57,299
và thị giác của bạn hoàn toàn ổn.

25
00:00:57,299 --> 00:00:59,239
Mọi thứ nhìn đều bình thường,

26
00:00:59,239 --> 00:01:01,549
trừ khuôn mặt của lũ trẻ.

27
00:01:01,549 --> 00:01:03,223
Bạn có thể thấy những khuôn mặt,

28
00:01:03,223 --> 00:01:04,918
nhưng chúng giống hệt nhau,

29
00:01:04,918 --> 00:01:06,829
không chút quen thuộc,

30
00:01:06,829 --> 00:01:09,246
dù chỉ việc thấy sợi 
ruy-băng buộc tóc màu cam

31
00:01:09,246 --> 00:01:11,524
là bạn tìm thấy con gái của mình.

32
00:01:11,524 --> 00:01:14,624
Việc đột ngột mất khả năng 
nhận diện khuôn mặt

33
00:01:14,624 --> 00:01:16,454
xảy ra với nhiều người.

34
00:01:16,454 --> 00:01:18,176
Nó gọi là chứng mất nhận thức mặt,

35
00:01:18,176 --> 00:01:19,534
hậu quả của tổn thương

36
00:01:19,534 --> 00:01:21,510
ở phần não riêng biệt.

37
00:01:21,510 --> 00:01:23,148
Điều đáng ngạc nhiên là

38
00:01:23,148 --> 00:01:25,328
chỉ có khả năng nhận diện mặt 
bị tổn thương;

39
00:01:25,328 --> 00:01:28,297
mọi thứ khác đều bình thường.

40
00:01:28,297 --> 00:01:30,791
Mất khả năng nhận diện mặt 
hay bệnh mù mặt

41
00:01:30,791 --> 00:01:33,285
là một trong những thiếu hụt trí não

42
00:01:33,285 --> 00:01:35,779
đáng kinh ngạc 
có thể xảy ra sau tổn thương não.

43
00:01:35,779 --> 00:01:37,317
Tập hợp những hội chứng này

44
00:01:37,317 --> 00:01:39,619
từ lâu đã đặt giả thuyết

45
00:01:39,619 --> 00:01:42,793
rằng trí não được phân thành 
những bộ phận tách biệt,

46
00:01:42,793 --> 00:01:45,474
nhưng nỗ lực khám phá 
các bộ phận này

47
00:01:45,474 --> 00:01:47,749
đạt được bước tiến dài

48
00:01:47,749 --> 00:01:50,690
với phát minh công nghệ chụp ảnh não,

49
00:01:50,690 --> 00:01:52,531
đặc biệt là MRI (Chụp cộng hưởng từ).

50
00:01:52,531 --> 00:01:56,269
MRI cho phép bạn nhìn thấy nội quan

51
00:01:56,269 --> 00:01:58,198
với độ phân giải cao,

52
00:01:58,198 --> 00:01:59,640
tôi sẽ cho bạn thấy

53
00:01:59,640 --> 00:02:02,747
một chuỗi hình ảnh 
mặt cắt ngang từ MRI

54
00:02:02,747 --> 00:02:04,549
của vài vật quen thuộc,

55
00:02:04,549 --> 00:02:06,270
và khi lướt qua,

56
00:02:06,270 --> 00:02:07,746
hãy thử đoán xem vật đó là gì.

57
00:02:07,746 --> 00:02:11,198
Bắt đầu nào!

58
00:02:11,198 --> 00:02:13,660
Không dễ chút nào! 
Đó là bông atisô.

59
00:02:13,660 --> 00:02:15,516
Được rồi, hãy thử một cái khác

60
00:02:15,516 --> 00:02:19,569
bắt đầu từ dưới đáy lên đỉnh.

61
00:02:19,569 --> 00:02:21,611
Bông cải xanh! 
Đó là ngọn bông cải xanh.

62
00:02:21,611 --> 00:02:23,442
Không đẹp sao? 
Tôi yêu nó.

63
00:02:23,442 --> 00:02:25,988
Rồi, cái khác. 
Vâng, bộ não.

64
00:02:25,988 --> 00:02:27,349
Thật ra là bộ não của tôi.

65
00:02:27,349 --> 00:02:29,803
Ta đi đang qua từng lớp cắt 
trong não.

66
00:02:29,803 --> 00:02:31,920
Đó là phía trên mũi tôi 
bên phải, và giờ

67
00:02:31,920 --> 00:02:34,464
đi qua đây, chính ở đó.

68
00:02:34,464 --> 00:02:37,716
Hình này đẹp, 
tôi nói như vậy với mình,

69
00:02:37,716 --> 00:02:40,916
nhưng nó chỉ cho thấy 
phần giải phẫu học.

70
00:02:40,916 --> 00:02:43,501
Bước tiến thật sự tuyệt vời 
của hình ảnh chức năng

71
00:02:43,501 --> 00:02:45,264
xảy ra khi nhà khoa học tìm cách

72
00:02:45,264 --> 00:02:48,697
giúp hình ảnh thể hiện không chỉ 
giải phẫu học mà còn hoạt động,

73
00:02:48,697 --> 00:02:51,313
lúc các nơron truyền xung thần kinh.

74
00:02:51,313 --> 00:02:52,811
Đây là cách nó hoạt động.

75
00:02:52,811 --> 00:02:54,174
Não bộ giống như cơ bắp.

76
00:02:54,174 --> 00:02:55,209
Khi hoạt động,

77
00:02:55,209 --> 00:02:58,150
chúng cần tăng lưu thông máu để 
cung cấp cho hoạt động đó,

78
00:02:58,150 --> 00:03:01,516
may thay, việc lưu thông máu 
ở não là cục bộ,

79
00:03:01,516 --> 00:03:03,267
thế nên, nếu một bó nơron như ở đây

80
00:03:03,267 --> 00:03:05,522
khởi động và 
bắt đầu truyền xung thần kinh,

81
00:03:05,522 --> 00:03:08,407
thì lưu lượng máu chỉ tăng chỗ đó.

82
00:03:08,407 --> 00:03:11,653
MRI chức năng ghi nhận
việc tăng lưu thông máu này,

83
00:03:11,653 --> 00:03:13,962
rồi tạo ra một tín hiệu MRI cao hơn

84
00:03:13,962 --> 00:03:16,450
ở nơi có hoạt động não tăng.

85
00:03:16,450 --> 00:03:18,769
Để giúp bạn dễ hình dung

86
00:03:18,769 --> 00:03:21,138
cách hoạt động của 
thí nghiệm MRI

87
00:03:21,138 --> 00:03:23,976
và những gì có thể học 
hoặc không học được từ đó,

88
00:03:23,976 --> 00:03:25,875
tôi xin kể một nghiên cứu của mình.

89
00:03:25,875 --> 00:03:31,200
Ta cần biết liệu có phần đặc biệt nào
của não giúp nhận diện khuôn mặt,

90
00:03:31,200 --> 00:03:34,883
và có lí do để nghĩ rằng
nó tồn tại

91
00:03:34,883 --> 00:03:36,899
dựa vào hiện tượng 
mất nhận thức khuôn mặt

92
00:03:36,899 --> 00:03:38,773
mà tôi miêu tả lúc nãy,

93
00:03:38,773 --> 00:03:40,525
nhưng chưa ai đã nhìn thấy nó

94
00:03:40,525 --> 00:03:42,596
ở một người bình thường,

95
00:03:42,596 --> 00:03:44,580
nên chúng tôi bắt đầu tìm kiếm.

96
00:03:44,580 --> 00:03:46,633
Tôi làm vật thí nghiệm đầu tiên.

97
00:03:46,633 --> 00:03:48,435
Tôi đến máy quét, nằm xuống,

98
00:03:48,435 --> 00:03:50,699
giữ đầu của mình càng yên càng tốt

99
00:03:50,699 --> 00:03:55,619
trong khi nhìn chằm chằm vào ảnh 
của những khuôn mặt như thế này

100
00:03:55,619 --> 00:03:59,450
và những đồ vật như thế này

101
00:03:59,450 --> 00:04:03,720
hàng giờ.

102
00:04:03,720 --> 00:04:06,437
Suýt chạm đến 
kỉ lục thế giới

103
00:04:06,437 --> 00:04:09,437
về tổng số giờ trải qua trong 
máy quét MRI,

104
00:04:09,437 --> 00:04:11,770
tôi cần nói với bạn là
một trong những kĩ năng

105
00:04:11,770 --> 00:04:13,775
đặc biệt quan trọng 
trong nghiên cứu MRI

106
00:04:13,775 --> 00:04:15,770
là nín đi vệ sinh.

107
00:04:15,770 --> 00:04:17,829
(Tiếng cười)

108
00:04:17,829 --> 00:04:19,577
Khi ra khỏi máy quét,

109
00:04:19,577 --> 00:04:21,600
tôi phân tích nhanh các dữ liệu,

110
00:04:21,600 --> 00:04:23,241
tìm bất kỳ phần nào trong não

111
00:04:23,241 --> 00:04:25,394
tạo tín hiệu 
khi nhìn khuôn mặt

112
00:04:25,394 --> 00:04:27,548
cao hơn khi nhìn đồ vật,

113
00:04:27,548 --> 00:04:29,781
và đây là những gì mà tôi đã thấy.

114
00:04:29,781 --> 00:04:33,145
Hình ảnh này nhìn khá tệ
so với chuẩn của ngày hôm nay

115
00:04:33,145 --> 00:04:36,518
Nhưng ở thời điểm đó,
tôi nghĩ nó đẹp.

116
00:04:36,518 --> 00:04:38,337
Nó cho biết
vùng đó nằm ngay đây,

117
00:04:38,337 --> 00:04:39,946
cái đốm nhỏ đó,

118
00:04:39,946 --> 00:04:41,551
nó cỡ bằng quả ôliu

119
00:04:41,551 --> 00:04:43,495
và nó nằm ở mặt đáy não của tôi

120
00:04:43,495 --> 00:04:46,172
cách gần 3cm thẳng từ đúng chỗ đó.

121
00:04:46,172 --> 00:04:49,182
Việc mà phần não đó của tôi làm

122
00:04:49,182 --> 00:04:51,337
là tạo ra một phản ứng MRI cao hơn,

123
00:04:51,337 --> 00:04:54,141
đó là hoạt động nơron cao hơn,

124
00:04:54,141 --> 00:04:55,994
khi tôi nhìn các khuôn mặt

125
00:04:55,994 --> 00:04:58,151
so với khi nhìn các đồ vật.

126
00:04:58,151 --> 00:05:01,520
Thật tuyệt, thế làm sao 
ta biết điều này là đúng?

127
00:05:01,520 --> 00:05:03,443
Vâng, cách dễ nhất là

128
00:05:03,443 --> 00:05:05,288
làm lại thí nghiệm lần nữa.

129
00:05:05,288 --> 00:05:06,884
Nên tôi vào lại trong máy quét,

130
00:05:06,884 --> 00:05:08,663
nhìn nhiều mặt và nhiều vật hơn

131
00:05:08,663 --> 00:05:11,157
và thu được cũng cái đốm giống vậy,

132
00:05:11,157 --> 00:05:13,173
và rồi thử nữa,

133
00:05:13,173 --> 00:05:14,852
và lại lần nữa,

134
00:05:14,852 --> 00:05:17,922
lần này qua lần khác,

135
00:05:17,922 --> 00:05:19,884
và đó cũng là lúc

136
00:05:19,884 --> 00:05:22,616
tôi quyết định tin rằng điều này là thật.

137
00:05:22,616 --> 00:05:25,736
Dù vậy, có thể có điều gì đó kì lạ 
trong não của tôi

138
00:05:25,736 --> 00:05:28,522
và chẳng ai có một trong những thứ 
giống vậy trong đó,

139
00:05:28,522 --> 00:05:31,347
để tìm câu trả lời, chúng tôi quét máy 
với nhiều người khác

140
00:05:31,347 --> 00:05:33,459
và phát hiện ra rằng hầu như mọi người

141
00:05:33,459 --> 00:05:35,302
đều có vùng nhỏ nhận thức khuôn mặt

142
00:05:35,302 --> 00:05:37,544
ở một nơi tương tự 
nằm lân cận trong não.

143
00:05:37,544 --> 00:05:39,817
Câu hỏi tiếp theo là,

144
00:05:39,817 --> 00:05:41,731
chức năng thực sự của nó là gì?

145
00:05:41,731 --> 00:05:44,123
Có phải nó chỉ chuyên 
nhận diện khuôn mặt?

146
00:05:44,123 --> 00:05:46,940
Vâng, có thể là không?

147
00:05:46,940 --> 00:05:50,509
Chắc nó hoạt động không chỉ với mặt
mà với bất kì bộ phận cơ thể nào khác.

148
00:05:50,509 --> 00:05:53,756
Có thể nó phản ứng với bất cứ gì
thuộc về con người hay sự sống

149
00:05:53,756 --> 00:05:56,452
hay bất cứ vật hình tròn nào.

150
00:05:56,452 --> 00:05:58,964
Cách duy nhất để chắc chắn rằng 
khu vực đó

151
00:05:58,964 --> 00:06:01,216
được chuyên biệt cho việc 
nhận diện khuôn mặt

152
00:06:01,216 --> 00:06:04,526
là loại bỏ tất cả các giả thiết trên.

153
00:06:04,526 --> 00:06:06,302
Nên chúng tôi dành nhiều năm sau đó

154
00:06:06,302 --> 00:06:07,894
quét máy nhiều người lúc họ nhìn

155
00:06:07,894 --> 00:06:09,799
nhiều hình ảnh khác nhau

156
00:06:09,799 --> 00:06:11,707
và nhận thấy rằng vùng não đó

157
00:06:11,707 --> 00:06:13,308
phản ứng mạnh khi bạn nhìn vào

158
00:06:13,308 --> 00:06:16,567
những hình ảnh chụp bất cứ kiểu 
khuôn mặt nào,

159
00:06:16,567 --> 00:06:18,758
và nó phản ứng kém hơn nhiều

160
00:06:18,758 --> 00:06:22,267
đối với những hình ảnh 
không phải khuôn mặt,

161
00:06:22,267 --> 00:06:23,981
như những thứ sau đây.

162
00:06:23,981 --> 00:06:26,170
Vậy có phải cuối cùng, 
ta đã chứng minh được

163
00:06:26,170 --> 00:06:28,776
rằng khu vực này cần cho việc 
nhận diện khuôn mặt?

164
00:06:28,776 --> 00:06:30,663
Không, chúng tôi chưa làm được.

165
00:06:30,663 --> 00:06:32,197
Chụp ảnh não chưa thể cho biết

166
00:06:32,197 --> 00:06:34,473
liệu một vùng có cần cho bất kì cái gì.

167
00:06:34,473 --> 00:06:38,518
Tất cả bạn có thể làm với chụp hình não
là nhìn các vùng đó sáng rồi lại tối

168
00:06:38,518 --> 00:06:40,308
khi người ta nghĩ những ý khác nhau.

169
00:06:40,308 --> 00:06:43,438
Để nói rằng liệu phần nào đó của não
cần cho một chức năng tư duy,

170
00:06:43,438 --> 00:06:45,807
bạn phải xáo trộn nó lên 
và xem chuyện gì xảy ra,

171
00:06:45,807 --> 00:06:49,001
bình thường thì chúng ta 
không được làm điều đó.

172
00:06:49,001 --> 00:06:50,873
Nhưng một cơ hội tuyệt vời đã đến

173
00:06:50,873 --> 00:06:53,232
khi gần đây, 
vài bạn đồng nghiệp của tôi

174
00:06:53,232 --> 00:06:56,147
kiểm tra người đàn ông 
mắc chứng động kinh này

175
00:06:56,147 --> 00:06:59,323
trong hình, anh ta
đang nằm trên giường bệnh,

176
00:06:59,323 --> 00:07:02,486
được gắn các điện cực
vào vỏ não

177
00:07:02,486 --> 00:07:05,110
để tìm ra nguyên nhân 
các cơn động kinh.

178
00:07:05,110 --> 00:07:07,930
Và rồi hoàn toàn tình cờ,

179
00:07:07,930 --> 00:07:09,528
khi hai trong số những điện cực,

180
00:07:09,528 --> 00:07:12,980
tình cơ đều bên phải trên đỉnh 
vùng mặt của anh ấy.

181
00:07:12,980 --> 00:07:15,535
Vì thế, với sự cho phép của bệnh nhân,

182
00:07:15,535 --> 00:07:18,160
các bác sĩ hỏi anh ấy điều gì đã xảy ra,

183
00:07:18,160 --> 00:07:20,759
khi họ kích thích bằng điện phần não 
bên đó của anh.

184
00:07:20,759 --> 00:07:24,141
Khi đó, bệnh nhân không biết được

185
00:07:24,141 --> 00:07:25,293
điện cực được gắn ở đâu,

186
00:07:25,293 --> 00:07:27,346
và chưa hề được nghe
về vùng nhận diện mặt

187
00:07:27,346 --> 00:07:29,135
Hãy xem chuyện gì xảy ra.

188
00:07:29,135 --> 00:07:31,624
Bắt đầu với một tình huống có kiểm soát

189
00:07:31,624 --> 00:07:33,696
hiện chữ "Sham" rất khó thấy,

190
00:07:33,696 --> 00:07:35,701
màu đỏ ở phía dưới bên trái,

191
00:07:35,701 --> 00:07:37,891
khi không có dòng điện nào,

192
00:07:37,891 --> 00:07:40,695
bạn sẽ nghe Bác sĩ thần kinh
nói với bệnh nhân trước.

193
00:07:40,695 --> 00:07:43,683
(Video) Bác sĩ thần kinh: 
Chỉ nhìn mặt tôi thôi

194
00:07:43,683 --> 00:07:46,491
và nói xem điều gì xảy ra 
khi tôi làm điều này,

195
00:07:46,491 --> 00:07:47,723
Được không?

196
00:07:47,723 --> 00:07:50,479
Bệnh nhân: Được

197
00:07:50,479 --> 00:07:52,630
Bác sĩ thần kinh: Một, hai, ba.

198
00:07:52,630 --> 00:07:56,116
Bệnh nhân: Không có gì.
Bác sĩ thần kinh: Không có gì ư? Được rồi.

199
00:07:56,116 --> 00:07:59,589
Thử lại một lần nữa nhé.

200
00:07:59,589 --> 00:08:01,609
Hãy nhìn mặt tôi này.

201
00:08:01,609 --> 00:08:05,863
Một, hai, ba.

202
00:08:05,863 --> 00:08:10,128
Bệnh nhân: 
Ông vừa trở thành một người khác.

203
00:08:10,128 --> 00:08:13,380
Khuôn mặt của ông thay đổi.

204
00:08:13,380 --> 00:08:15,896
Mũi của ông bị võng xuống, 
nó võng sang bên trái.

205
00:08:15,896 --> 00:08:20,220
Ông gần giống như ai đó 
tôi đã gặp lúc trước,

206
00:08:20,220 --> 00:08:21,881
nhưng là một người khác.

207
00:08:21,881 --> 00:08:24,106
Đó là trong một chuyến đi.

208
00:08:24,106 --> 00:08:27,644
(Tiếng cười)

209
00:08:27,644 --> 00:08:29,935
Nancy Kanwisher: Vậy thí nghiệm này

210
00:08:29,935 --> 00:08:32,250
(Tiếng vỗ tay)

211
00:08:32,250 --> 00:08:35,949
thí nghiệm này cuối cùng đã 
minh chứng

212
00:08:35,949 --> 00:08:38,300
rằng phần não này không chỉ

213
00:08:38,300 --> 00:08:39,943
phản ứng có chọn lọc với khuôn mặt

214
00:08:39,943 --> 00:08:43,343
mà liên quan ngẫu nhiên tới việc 
nhận diện khuôn mặt

215
00:08:43,343 --> 00:08:45,198
Tôi đã đi qua tất cả chi tiết

216
00:08:45,198 --> 00:08:47,289
về vùng khuôn mặt
để bạn thấy điều gì

217
00:08:47,289 --> 00:08:49,587
thật sự lập ra phần não

218
00:08:49,587 --> 00:08:53,660
liên quan có chọn lọc đến 
một quá trình tinh thần cụ thể.

219
00:08:53,660 --> 00:08:55,257
Tiếp theo, tôi sẽ lướt nhanh hơn

220
00:08:55,257 --> 00:08:57,568
qua vài phần não chuyên biệt khác

221
00:08:57,568 --> 00:08:59,835
mà chúng tôi và
những người khác đã tìm ra.

222
00:08:59,835 --> 00:09:01,843
Để làm điều này, tôi đã bỏ nhiều thời gian

223
00:09:01,843 --> 00:09:03,568
với máy quét suốt tháng vừa rồi,

224
00:09:03,568 --> 00:09:05,804
để có thể cho bạn thấy thứ này
trong não mình.

225
00:09:05,804 --> 00:09:09,730
Bắt đầu nào!
Đây là bán cầu não phải của tôi.

226
00:09:09,730 --> 00:09:12,324
Ta định hướng như vậy.
Bạn nhìn vào đầu tôi hướng này.

227
00:09:12,324 --> 00:09:13,634
Tưởng tượng lấy hộp sọ ra

228
00:09:13,634 --> 00:09:15,523
và nhìn bề mặt của não như vậy.

229
00:09:15,523 --> 00:09:16,973
Được rồi, như bạn thấy đấy,

230
00:09:16,973 --> 00:09:18,794
bề mặt của não bị gấp lại

231
00:09:18,794 --> 00:09:20,806
và có thể che giấu nhiều thứ.

232
00:09:20,806 --> 00:09:22,194
Chúng ta muốn thấy toàn diện,

233
00:09:22,194 --> 00:09:23,898
thổi lên để có thể thấy hết.

234
00:09:23,898 --> 00:09:28,304
Tiếp theo, hãy tìm khu 
nhận diện khuôn mặt mà tôi đã nhắc tới,

235
00:09:28,304 --> 00:09:30,173
mà phản ứng lại với hình ảnh thế này.

236
00:09:30,173 --> 00:09:32,084
Để làm điều đó, hãy xoay não lại,

237
00:09:32,084 --> 00:09:33,861
và nhìn mặt trong từ phía dưới,

238
00:09:33,861 --> 00:09:35,765
đây, đây là vùng nhận diện mặt của tôi.

239
00:09:35,765 --> 00:09:38,496
Nằm kế bên phải là một vùng khác

240
00:09:38,496 --> 00:09:40,265
được thể hiện bằng màu tím

241
00:09:40,265 --> 00:09:42,277
phản ứng khi bạn xử lí thông tin màu sắc,

242
00:09:42,277 --> 00:09:46,486
và gần các vùng này là những vùng khác

243
00:09:46,486 --> 00:09:48,393
làm công việc nhận thức địa điểm,

244
00:09:48,393 --> 00:09:50,879
như bây giờ, khi tôi nhìn quanh,

245
00:09:50,879 --> 00:09:52,929
thì vùng xanh ngay đó

246
00:09:52,929 --> 00:09:54,654
thật ra đang hoạt động.

247
00:09:54,654 --> 00:09:56,704
Lại có một vùng nữa ở mặt ngoài

248
00:09:56,704 --> 00:09:59,750
nơi có thêm một vài vùng khuôn mặt.

249
00:09:59,750 --> 00:10:01,446
Cũng trong khu phụ cận này

250
00:10:01,446 --> 00:10:03,680
có một vùng chuyên liên quan đến

251
00:10:03,680 --> 00:10:05,314
việc xử lí chuyển động thị giác,

252
00:10:05,314 --> 00:10:07,373
giống những chấm nhỏ đang di chuyển này

253
00:10:07,373 --> 00:10:09,610
là phần màu vàng nằm ở đáy não,

254
00:10:09,610 --> 00:10:12,861
và gần đó là một vùng tạo phản ứng

255
00:10:12,861 --> 00:10:15,465
khi bạn nhìn những hình ảnh cơ thể và
bộ phận cơ thể

256
00:10:15,465 --> 00:10:18,110
như những cái này,
phần đó có màu vàng chanh

257
00:10:18,140 --> 00:10:20,740
ở dưới đáy của não bộ.

258
00:10:20,740 --> 00:10:22,495
Tất cả những vùng tôi chỉ bạn

259
00:10:22,495 --> 00:10:27,419
liên quan tới những khía cạnh nhất định
trong nhận thức thị giác.

260
00:10:27,419 --> 00:10:29,684
Liệu ta cũng có vùng não chuyên biệt

261
00:10:29,684 --> 00:10:32,983
cho các giác quan khác, 
như thính giác?

262
00:10:32,983 --> 00:10:35,310
Có đấy.
Xoay não lại một chút

263
00:10:35,310 --> 00:10:37,573
vùng màu xanh thẫm ở đây

264
00:10:37,573 --> 00:10:40,163
chúng tôi mới phát hiện 
cách đây vài tháng,

265
00:10:40,163 --> 00:10:42,358
vùng này phản ứng mạnh

266
00:10:42,358 --> 00:10:44,606
khi nghe âm thanh cao, như thế này.

267
00:10:44,606 --> 00:10:47,387
(Tiếng còi báo động)

268
00:10:47,387 --> 00:10:49,628
(Nhạc cello)


269
00:10:49,628 --> 00:10:51,813
(Tiếng chuông cửa)

270
00:10:51,813 --> 00:10:54,627
Ngược lại, cũng vùng đó
không phản ứng mạnh

271
00:10:54,627 --> 00:10:56,828
khi nghe những âm thanh 
hoàn toàn quen thuộc

272
00:10:56,828 --> 00:10:58,912
mà không có thanh độ rõ ràng, 
như thế này.

273
00:10:58,912 --> 00:11:00,728
(Tiếng nhai rào rạo)

274
00:11:00,728 --> 00:11:03,552
(Tiếng trống rung)


275
00:11:03,552 --> 00:11:05,845
(Tiếng xả bồn cầu)

276
00:11:05,845 --> 00:11:08,921
Được rồi, kế bên vùng thanh độ

277
00:11:08,921 --> 00:11:12,307
là nhóm các vùng khác dành cho phản ứng

278
00:11:12,307 --> 00:11:14,537
khi nghe âm thanh của tiếng nói.

279
00:11:14,537 --> 00:11:16,644
Bây giờ ta hãy nhìn
những vùng tương tự.

280
00:11:16,644 --> 00:11:18,754
Ở bán cầu não trái
có sự sắp xếp tương tự

281
00:11:18,754 --> 00:11:20,455
không hoàn toàn giống -

282
00:11:20,455 --> 00:11:22,256
hầu hết những vùng như vậy 
đều ở đây,

283
00:11:22,256 --> 00:11:24,337
dù đôi khi khác nhau về kích cỡ.

284
00:11:24,337 --> 00:11:26,109
Bây giờ, những gì tôi chỉ bạn

285
00:11:26,109 --> 00:11:29,500
là những vùng não liên quan đến
những chức năng nhận thức khác nhau,

286
00:11:29,500 --> 00:11:30,796
thị giác và thính giác.

287
00:11:30,796 --> 00:11:32,605
Ta đang chuyên biệt hóa các vùng não

288
00:11:32,605 --> 00:11:35,815
cho những suy nghĩ thật mơ hồ, 
rắc rối phải không?

289
00:11:35,815 --> 00:11:37,616
Vâng, đúng vậy.

290
00:11:37,616 --> 00:11:40,697
Màu hồng ở đây chính là
vùng ngôn ngữ của tôi.

291
00:11:40,697 --> 00:11:42,708
Từ lâu người ta đã biết rằng

292
00:11:42,708 --> 00:11:44,409
vùng phụ cận trong não đó

293
00:11:44,409 --> 00:11:46,670
liên quan đến việc xử lí ngôn ngữ,

294
00:11:46,670 --> 00:11:48,254
mới đây, chúng tôi phát hiện

295
00:11:48,254 --> 00:11:50,100
rằng những vùng màu hồng này

296
00:11:50,100 --> 00:11:52,297
phản ứng vô cùng chọn lọc.

297
00:11:52,297 --> 00:11:54,750
Chúng phản ứng khi bạn hiểu nghĩa
của một câu,

298
00:11:54,750 --> 00:11:58,034
nhưng không phản ứng khi 
bạn làm công việc trí não phức tạp khác

299
00:11:58,034 --> 00:12:00,260
như tính nhẩm

300
00:12:00,260 --> 00:12:01,702
hay ghi nhớ thông tin

301
00:12:01,702 --> 00:12:05,275
hay thưởng thức cấu trúc phức tạp

302
00:12:05,275 --> 00:12:09,781
của một bản nhạc.

303
00:12:09,781 --> 00:12:11,930
Vùng tuyệt nhất đã được khám phá

304
00:12:11,930 --> 00:12:15,143
chính là nơi mang màu ngọc lam đây.

305
00:12:15,143 --> 00:12:17,752
Vùng này phản ứng

306
00:12:17,752 --> 00:12:20,769
khi bạn nghĩ về điều người khác
đang suy nghĩ.

307
00:12:20,769 --> 00:12:23,407
Điều đó có vẻ điên rồ,

308
00:12:23,407 --> 00:12:27,371
nhưng thực ra chúng ta, con người mà,
hay làm việc đó lắm.

309
00:12:27,371 --> 00:12:31,265
Bạn làm vậy khi nhận ra
người bạn đời của mình lo lắng

310
00:12:31,265 --> 00:12:34,188
nếu bạn không gọi về nhà
để báo về muộn.

311
00:12:34,188 --> 00:12:37,213
Tôi đang làm điều này
với vùng não đó của tôi ngay bây giờ

312
00:12:37,213 --> 00:12:39,836
khi nhận ra các bạn

313
00:12:39,836 --> 00:12:41,292
có thể đang thắc mắc về

314
00:12:41,292 --> 00:12:44,580
tất cả những địa phận màu xám,
chưa được thám hiểm đó trong não.

315
00:12:44,580 --> 00:12:45,830
Nó có tác dụng gì?

316
00:12:45,830 --> 00:12:47,419
Tôi cũng đang thắc mắc,

317
00:12:47,419 --> 00:12:49,581
hiện giờ, chúng tôi đang làm
nhiều thí nghiệm

318
00:12:49,581 --> 00:12:50,929
cố gắng tìm ra một vài

319
00:12:50,929 --> 00:12:54,186
sự chuyên biệt khác có thể có trong não

320
00:12:54,186 --> 00:12:56,529
dành cho những chức năng tâm thần
rất cụ thể khác.

321
00:12:56,529 --> 00:13:00,324
Nhưng quan trọng là,
tôi không nghĩ chúng ta có

322
00:13:00,324 --> 00:13:02,236
sự chuyên biệt trong não

323
00:13:02,236 --> 00:13:04,426
cho mọi chức năng tâm thần quan trọng,

324
00:13:04,426 --> 00:13:06,836
thậm chí, cho chức năng sống còn.

325
00:13:06,836 --> 00:13:08,904
Thực ra, một vài năm trước,

326
00:13:08,904 --> 00:13:11,460
có một nhà khoa học
trong phòng thí nghiệm của tôi

327
00:13:11,460 --> 00:13:12,270
gần như tin rằng

328
00:13:12,270 --> 00:13:13,788
đã tìm ra vùng não

329
00:13:13,788 --> 00:13:15,518
có khả năng phát hiện thức ăn,

330
00:13:15,518 --> 00:13:17,792
và nó phản ứng rất mãnh liệt với máy quét

331
00:13:17,792 --> 00:13:20,393
khi người ta nhìn những bức ảnh
như thế này.

332
00:13:20,393 --> 00:13:23,785
Hơn thế, anh ấy tìm ra một phản ứng
tương tự

333
00:13:23,785 --> 00:13:25,962
gần khu vực đó

334
00:13:25,962 --> 00:13:27,929
trong 10 trên 12 người được thí nghiệm.

335
00:13:27,929 --> 00:13:29,942
Thế nên, anh ấy khá chắc chắn,

336
00:13:29,942 --> 00:13:31,450
anh chạy quanh phòng thí nghiệm

337
00:13:31,450 --> 00:13:33,290
nói rằng anh sẽ được lên truyền hình

338
00:13:33,290 --> 00:13:34,958
với phát hiện vĩ đại này.

339
00:13:34,958 --> 00:13:37,365
Nhưng sau đó, anh ấy làm
một thí nghiệm phản biện:

340
00:13:37,365 --> 00:13:40,725
Anh cho người thí nghiệm thấy
hình ảnh của những đồ ăn như thế này

341
00:13:40,725 --> 00:13:43,346
và so sánh chúng 
với những hình ảnh

342
00:13:43,346 --> 00:13:47,921
có màu sắc và hình dạng tương tự, 
nhưng không phải là thức ăn.

343
00:13:47,921 --> 00:13:50,574
Và vùng não đó phản ứng tương tự

344
00:13:50,574 --> 00:13:52,332
đối với cả hai bộ hình ảnh.

345
00:13:52,332 --> 00:13:53,894
Vậy nó không phải vùng đồ ăn,

346
00:13:53,894 --> 00:13:55,925
mà chỉ là vùng 
thích màu sắc và hình dạng.

347
00:13:55,925 --> 00:13:58,294
Quá nhiều cho "Oprah".

348
00:13:58,294 --> 00:14:02,177
Nhưng rồi câu hỏi đặt ra đương nhiên là,

349
00:14:02,177 --> 00:14:04,696
làm sao ta xử lí những thứ khác

350
00:14:04,696 --> 00:14:06,771
khi không có vùng não chuyên biệt?

351
00:14:06,771 --> 00:14:08,715
Tôi nghĩ câu trả lời là,

352
00:14:08,715 --> 00:14:13,366
ngoài những bộ phận chuyên biệt cao 
mà tôi đã miêu tả,

353
00:14:13,366 --> 00:14:16,229
còn có nhiều cỗ máy cho các
mục đích chung khác trong đầu

354
00:14:16,244 --> 00:14:18,172
cho phép chúng ta giải quyết

355
00:14:18,172 --> 00:14:20,538
bất cứ vấn đề nào xảy ra.

356
00:14:20,538 --> 00:14:22,590
Thực tế,
gần đây, chúng tôi phát hiện rằng

357
00:14:22,590 --> 00:14:24,320
những vùng màu trắng này

358
00:14:24,320 --> 00:14:27,833
phản ứng bất cứ lúc nào bạn xử lí
vấn đề trí não hóc búa

359
00:14:27,833 --> 00:14:29,503
tất cả -

360
00:14:29,503 --> 00:14:31,695
vâng, tất cả bảy người chúng tôi
đã thí nghiệm.

361
00:14:31,695 --> 00:14:34,886
Vậy mỗi vùng não mà tôi miêu tả

362
00:14:34,886 --> 00:14:36,389
với các bạn ngày hôm nay

363
00:14:36,389 --> 00:14:38,953
xuất hiện gần như ở cùng một nơi

364
00:14:38,953 --> 00:14:40,869
trong mọi người bình thường thí nghiệm.

365
00:14:40,869 --> 00:14:43,253
Nếu lấy bất kỳ ai trong các bạn
đưa vào máy quét,

366
00:14:43,253 --> 00:14:45,740
ta cũng sẽ thấy từng vùng của
các vùng đó trong não

367
00:14:45,740 --> 00:14:47,689
và kết quả sẽ rất giống với não tôi,

368
00:14:47,689 --> 00:14:49,693
dù các vùng 
có thể khác nhau đôi chút

369
00:14:49,693 --> 00:14:51,729
về vị trí chính xác và kích thước.

370
00:14:51,729 --> 00:14:54,928
Điều quan trọng với tôi về
công trình này

371
00:14:54,928 --> 00:14:57,429
không phải vì địa điểm cụ thể của
những vùng não,

372
00:14:57,429 --> 00:15:00,270
mà vì sự thật đơn giản chúng ta 
có được

373
00:15:00,270 --> 00:15:03,500
những bộ phận chọn lọc, chuyên biệt
của trí não

374
00:15:03,500 --> 00:15:05,525
từ lúc sơ khai.

375
00:15:05,525 --> 00:15:07,508
Ý tôi là, mọi chuyện đã có thể khác.

376
00:15:07,508 --> 00:15:09,520
Bộ não đã có thể là bộ vi xử lí đơn giản,

377
00:15:09,520 --> 00:15:10,853
cho mục đích chung chung,

378
00:15:10,868 --> 00:15:12,306
giống con dao làm bếp hơn là

379
00:15:12,306 --> 00:15:13,776
con dao Thụy Sĩ.

380
00:15:13,776 --> 00:15:16,551
Thay vào đó, những gì mà 
việc chụp ảnh não thể hiện

381
00:15:16,551 --> 00:15:21,685
là bức tranh giàu có và thú vị
về trí não của con người.

382
00:15:21,685 --> 00:15:23,660
Ta có tranh về cỗ máy
cho mục đích rất chung

383
00:15:23,660 --> 00:15:25,608
như thế này trong đầu

384
00:15:25,608 --> 00:15:26,974
cùng mặt đáng kinh ngạc này

385
00:15:26,974 --> 00:15:31,964
gồm những bộ phận rất chuyên biệt.

386
00:15:31,964 --> 00:15:34,171
Đây chỉ là những ngày đầu.

387
00:15:34,171 --> 00:15:36,524
Chúng tôi mới chỉ chấm phá 
nét cọ đầu tiên

388
00:15:36,524 --> 00:15:39,527
trong bức tranh
về trí não con người.

389
00:15:39,527 --> 00:15:42,289
Những câu hỏi nền tảng nhất 
vẫn còn đang bỏ ngỏ.

390
00:15:42,289 --> 00:15:46,219
Ví dụ như, mỗi vùng này làm 
chính xác việc gì?

391
00:15:46,219 --> 00:15:48,142
Sao ta cần ba vùng nhận diện khuôn mặt

392
00:15:48,142 --> 00:15:49,999
và ba vùng nhận diện nơi chốn,

393
00:15:49,999 --> 00:15:52,481
và sự phân chia công việc 
giữa chúng ra sao?

394
00:15:52,481 --> 00:15:55,390
Thứ hai là, tất cả những thứ này

395
00:15:55,390 --> 00:15:57,351
được nối kết trong não như thế nào?

396
00:15:57,351 --> 00:15:59,148
Với hình ảnh khuếch tán,

397
00:15:59,148 --> 00:16:00,730
bạn có thể lần theo các bó nơron

398
00:16:00,730 --> 00:16:02,773
liên kết với những phần khác nhau của não

399
00:16:02,773 --> 00:16:05,068
và với phương pháp trình bày này,

400
00:16:05,068 --> 00:16:08,226
bạn có thể lần theo mối liên hệ
giữa các nơron độc lập trong não,

401
00:16:08,226 --> 00:16:11,910
rồi một ngày nào đó, 
tìm thấy sơ đồ mạng lưới

402
00:16:11,910 --> 00:16:13,755
của toàn bộ não người.

403
00:16:13,755 --> 00:16:15,959
Thứ ba là, làm thế nào tất cả

404
00:16:15,959 --> 00:16:18,781
cấu trúc rất hệ thống này được tạo ra,

405
00:16:18,781 --> 00:16:21,232
trong quá trình phát triển lúc nhỏ

406
00:16:21,232 --> 00:16:24,629
lẫn quá trình tiến hóa của giống loài?

407
00:16:24,629 --> 00:16:26,701
Để trả lời những câu hỏi như thế,

408
00:16:26,701 --> 00:16:28,411
các nhà khoa học đang kiểm tra

409
00:16:28,411 --> 00:16:30,453
những loài động vật khác,

410
00:16:30,453 --> 00:16:36,463
và với trẻ sơ sinh.

411
00:16:36,513 --> 00:16:40,731
Nhiều người minh chứng lợi ích
của nghiên cứu khoa học thần kinh

412
00:16:40,731 --> 00:16:43,583
bằng cách chỉ ra rằng 
ngày nào đó, nó sẽ giúp chúng ta

413
00:16:43,583 --> 00:16:46,930
chữa các rối loạn về não 
như Alzheimer's và tự kỉ.

414
00:16:46,930 --> 00:16:49,350
Đó là một mục đích to lớn,

415
00:16:49,350 --> 00:16:51,875
tôi sẽ rất vui được góp phần vào đó

416
00:16:51,875 --> 00:16:54,992
nhưng sửa chữa những thứ đã hỏng

417
00:16:54,992 --> 00:16:58,364
không phải là thứ duy nhất đáng làm.

418
00:16:58,364 --> 00:17:01,418
Việc cố gắng hiểu về 
thần kinh và trí não của con người

419
00:17:01,418 --> 00:17:03,608
vẫn xứng đáng ngay cả khi không dẫn đến

420
00:17:03,608 --> 00:17:05,881
phương thức chữa trị
cho bất kỳ một bệnh nào.

421
00:17:05,881 --> 00:17:07,822
Điều tuyệt vời hơn

422
00:17:07,822 --> 00:17:10,277
việc hiểu những cơ chế cơ bản

423
00:17:10,277 --> 00:17:12,928
ẩn trong trải nghiệm con người

424
00:17:12,928 --> 00:17:16,543
là việc hiểu, cốt yếu, chúng ta là ai?

425
00:17:16,543 --> 00:17:19,786
Tôi nghĩ rằng đây là cuộc theo đuổi 
khoa học lớn lao nhất

426
00:17:19,786 --> 00:17:21,577
của mọi thời đại.


427
00:17:21,577 --> 00:17:26,273
(Tiếng vỗ tay)