1
00:00:06,969 --> 00:00:09,197
Bana kasırga avcısı derler.

2
00:00:09,197 --> 00:00:11,716
Rüzgâr olduğunda 
ve şartlar uygun olduğunda

3
00:00:11,716 --> 00:00:14,809
arabama atlıyorum 
ve şiddetli fırtınaları takip ediyorum.

4
00:00:14,809 --> 00:00:16,829
"Bu çılgınca" mı diyorsunuz? Muhtemelen.

5
00:00:16,829 --> 00:00:20,259
Ama aslında bu gökyüzü canavarlarını 
onları öğrenmek için kovalıyorum.

6
00:00:20,259 --> 00:00:22,837
Bildiklerimi sizinle paylaşmak istiyorum.

7
00:00:22,837 --> 00:00:27,730
Kasırgalar, fırtınaların içinde oluşan
hızla dönen kolonlardır,

8
00:00:27,730 --> 00:00:30,874
bir bulut borusu aracılığıyla 
yerle birleşirler.

9
00:00:30,874 --> 00:00:33,382
Bu olduğunda yeryüzü 
boyunca yıkıma neden olur,

10
00:00:33,382 --> 00:00:36,521
yaşama ve mülklere 
çok büyük bir tehdit oluştururlar.

11
00:00:36,521 --> 00:00:40,038
Bu yüzden bu olgular bir hayli araştırılır

12
00:00:40,038 --> 00:00:41,296
ama gerçek şu ki

13
00:00:41,296 --> 00:00:44,986
hala kasırgaların nasıl oluştuğu 
hakkında bilmediğimiz çok şey var.

14
00:00:44,986 --> 00:00:47,371
Bir kasırgaya sebebiyet verebilen şartlar

15
00:00:47,371 --> 00:00:50,108
ille de bir başkasına neden olmaz.

16
00:00:50,108 --> 00:00:53,296
Ama insanlar ilk kez kasırgaları 
kayda almaya başladıklarından beri

17
00:00:53,296 --> 00:00:54,466
çok şey öğrendik,

18
00:00:54,466 --> 00:00:58,593
bir tanesi gökyüzünde hazırlandığında
oluşan belirtileri fark etmek gibi.

19
00:00:58,593 --> 00:01:00,579
Gezintiye geliyor musunuz?

20
00:01:00,579 --> 00:01:05,035
Kasırgalar gök gürültülü bir sağanakla
başlar ama herhangi bir sağanakla değil.

21
00:01:05,035 --> 00:01:09,854
Bunlar özellikle süper hücre denen
güçlü, şiddetli sağanaklardır.

22
00:01:09,854 --> 00:01:14,808
1500 metreye ulaşarak çok güçlü 
rüzgarları, devasa dolu parçalarını,

23
00:01:14,808 --> 00:01:19,444
bazen seli ve muazzam 
şimşek çakmalarını da getirirler.

24
00:01:19,444 --> 00:01:22,329
Bunlar kasırgalara 
sebep olan türden fırtınalardır

25
00:01:22,329 --> 00:01:26,328
ama bir yerde çok spesifik 
şartların olması kaydıyla,

26
00:01:26,328 --> 00:01:28,787
bir fırtınayı tahmin etmeye çalıştığınızda

27
00:01:28,787 --> 00:01:31,217
ölçebileceğiniz 
ve bakabileceğiniz ipuçları.

28
00:01:31,217 --> 00:01:35,495
Yükselen hava bir kasırganın 
gelişmesi için gereken ilk malzemedir.

29
00:01:35,495 --> 00:01:40,371
Bir fırtına, bulutların türevi olan
yoğuşma meydana geldiğinde oluşur.

30
00:01:40,371 --> 00:01:42,392
Yoğuşma ısı salar

31
00:01:42,392 --> 00:01:46,676
ve ısı havayı yukarı doğru 
çeken enerji hâline gelir.

32
00:01:46,676 --> 00:01:50,021
Yoğuşma ne kadar çok olursa
fırtına bulutları da o kadar büyük olur,

33
00:01:50,021 --> 00:01:53,068
dolayısıyla yukarı yönlü 
hava akımı da daha güçlü hâle gelir.

34
00:01:53,068 --> 00:01:57,369
Süper hücrelerde, bu yükselen
hava kütlesi özellikle güçlüdür.

35
00:01:57,369 --> 00:02:01,957
Hava tırmandıkça yön değiştirebilir
ve daha hızlı hareket etmeye başlayabilir.

36
00:02:01,957 --> 00:02:05,037
En sonunda fırtınanın 
temelinde çok nem varsa

37
00:02:05,037 --> 00:02:07,051
devasa bir bulut tabanı gelişir,

38
00:02:07,051 --> 00:02:11,161
eğer o kadar yol alırsa kasırganın 
daha sonrasında kullanacağı bir şey verir.

39
00:02:11,161 --> 00:02:12,924
Tüm bunlar yerini aldığında

40
00:02:12,924 --> 00:02:15,574
fırtına tarafından çevrelenmiş 
bir girdap gelişebilir

41
00:02:15,574 --> 00:02:20,520
ve yukarı doğru çekilen geniş, uzun 
bir dönen hava borusu oluşabilir.

42
00:02:20,520 --> 00:02:22,844
Biz buna mesosiklon diyoruz.

43
00:02:22,844 --> 00:02:25,277
Dışarıda serin, kuru, alçalan hava

44
00:02:25,277 --> 00:02:28,106
bu mesosiklonun arkasını
sarmalamaya başlar,

45
00:02:28,106 --> 00:02:31,229
arka yan alt çekiş olarak 
bilinen şeyi oluşturur.

46
00:02:31,229 --> 00:02:36,057
Bu olağandışı senaryo, mesosiklonun
içindeki ve dışındaki hava arasında

47
00:02:36,057 --> 00:02:38,539
sert bir sıcaklık farkı yaratır,

48
00:02:38,539 --> 00:02:42,680
kasırganın büyüyebilmesi için olanak veren
bir istikrarsızlık düzeyi geliştirir.

49
00:02:42,680 --> 00:02:45,558
Daha sonra mesosiklonun 
alt kısmı daha sıkılaşır,

50
00:02:45,558 --> 00:02:48,240
rüzgârın hızını arttırır.

51
00:02:48,240 --> 00:02:51,539
Eğer ve bu çok büyük bir eğer, 
bu hava borusu aşağıya,

52
00:02:51,539 --> 00:02:55,412
ana fırtınanın temelindeki bu geniş,
nemli bulut tabanına hareket eder,

53
00:02:55,412 --> 00:02:58,990
içine emer ve dönen 
bir bulut duvarına dönüştürür,

54
00:02:58,990 --> 00:03:02,826
kasırgayı yaratan fırtına ve yeryüzü
arasında bir bağlantı oluşturur.

55
00:03:02,826 --> 00:03:05,406
Dönen bulut borusu yere dokunur dokunmaz

56
00:03:05,406 --> 00:03:07,628
bir kasırga hâlini alır.

57
00:03:07,628 --> 00:03:13,359
Çoğu küçük ve kısa ömürlüdür, saatte
104 -160 km hızda rüzgarlar oluşturur

58
00:03:13,359 --> 00:03:18,609
ama diğerleri bir saatten fazla sürebilir,
saatte 321 km hızda rüzgarlar oluşturur.

59
00:03:18,609 --> 00:03:21,030
Çok güzeller ama korkutucular da

60
00:03:21,030 --> 00:03:24,335
özellikle de siz veya kasabanız 
onun yolundaysa.

61
00:03:24,335 --> 00:03:27,700
Bu durumda kimse, 
benim gibi kasırga avcıları bile

62
00:03:27,700 --> 00:03:30,765
o şeyin baş göstermesini
izlemekten hoşlanmaz.

63
00:03:30,765 --> 00:03:34,578
Yine de her şey gibi 
kasırgalar da sona erer.

64
00:03:34,578 --> 00:03:38,266
Sıcaklık farkı yok olduğunda
ve şartlar daha sabit hale geldiğinde

65
00:03:38,266 --> 00:03:40,214
veya havadaki nem kuruduğunda

66
00:03:40,214 --> 00:03:45,641
bir zamanlar şiddetli olan ana fırtına
hızını kaybeder ve kasırgayı içeri çeker.

67
00:03:45,641 --> 00:03:50,365
Yine de meteorolojistler ve benim gibi 
fırtına avcıları beklemede kalacaklar,

68
00:03:50,365 --> 00:03:53,845
tekrar bir fırtınanın uzun halatını 
salıp salmayacağını görmek için

69
00:03:53,845 --> 00:03:55,870
her zaman izlemede olacaklar.