0:00:06.034,0:00:09.444
Một nhân viên ngân hàng ở London [br]gửi các thông tin chứng khoán mới nhất

0:00:09.444,0:00:12.269
cho đồng nghiệp ở Hồng Kông [br]trong vòng chưa đầy một giây.

0:00:12.269,0:00:14.659
Với một cú nhấp chuột, [br]khách hàng tại New York

0:00:14.659,0:00:16.854
đặt hàng thiết bị [br]được chế tạo tại Bắc Kinh,

0:00:16.854,0:00:19.082
được vận chuyển [br]qua đại dương trong vài ngày

0:00:19.082,0:00:21.433
bởi máy bay chở hàng [br]hoặc tàu container.

0:00:21.433,0:00:23.650
Tốc độ và khối lượng [br]hàng hóa và thông tin

0:00:23.650,0:00:27.486
lưu chuyển trên thế giới hiện nay[br]là chưa từng có trong lịch sử.

0:00:27.486,0:00:30.581
Trao đổi toàn cầu [br]đã có từ rất lâu,

0:00:30.581,0:00:34.170
cách đây hơn 2.000 năm [br]trải dài trên 5.000 dặm,

0:00:34.170,0:00:36.521
được gọi là Con đường Tơ lụa.

0:00:36.521,0:00:39.065
Con đường Tơ lụa không hẳn[br]là một con đường,

0:00:39.065,0:00:41.134
mà là một mạng lưới [br]nhiều tuyến đường

0:00:41.134,0:00:43.494
dần xuất hiện qua nhiều thế kỷ,

0:00:43.494,0:00:45.934
kết nối các lục địa với nhau

0:00:45.934,0:00:47.311
như tơ đan thành lụa.

0:00:47.311,0:00:50.945
Các nền văn minh nông nghiệp đầu tiên [br]xuất hiện tách biệt

0:00:50.945,0:00:52.615
tại các thung lũng sông [br]màu mỡ,

0:00:52.615,0:00:54.905
việc đi lại bị cản trở [br]bởi địa lý

0:00:54.905,0:00:56.521
và nỗi sợ hãi [br]trước điều không biết.

0:00:56.521,0:00:57.744
Theo thời gian,

0:00:57.744,0:01:00.541
người ta thấy rằng sa mạc khô cằn[br]và vùng biên giới

0:01:00.541,0:01:02.868
có người ở, chứ không phải [br]ma quỷ trong dân gian,

0:01:02.868,0:01:05.234
những bộ lạc du mục [br]lớn lên trên lưng ngựa.

0:01:05.234,0:01:08.258
Người Scythia, sinh sống [br]trên dải đất từ Hungary đến Mông Cổ,

0:01:08.258,0:01:10.121
đã tiếp xúc với nền văn minh

0:01:10.121,0:01:12.969
Hy Lạp, Ai Cập, Ấn Độ và Trung Quốc.

0:01:12.969,0:01:15.687
Những cuộc chạm trán này [br]thường không mấy hòa bình.

0:01:15.687,0:01:17.891
Qua các cuộc tấn công,[br]chiến tranh,

0:01:17.891,0:01:20.719
cũng như thương mại [br]và bảo tiêu

0:01:20.719,0:01:22.256
để đổi lấy tiền bạc

0:01:22.256,0:01:25.625
người du mục bắt đầu [br]chuyển tải hàng hoá, tư tưởng, công nghệ

0:01:25.625,0:01:28.236
giữa các nền văn hóa [br]tách biệt.

0:01:28.236,0:01:31.591
Một trong những sợi dây quan trọng nhất [br]của mạng lưới này

0:01:31.591,0:01:33.160
là Con đường Hoàng gia Ba Tư,

0:01:33.160,0:01:37.223
được hoàn thành bởi Vua Darius Đệ Nhất[br]vào thế kỷ thứ 5 trước Công Nguyên.

0:01:37.223,0:01:41.399
Trải dài gần 2.000 dặm [br]từ sông Tigris đến biển Aegean,

0:01:41.399,0:01:43.937
các trạm chuyển tiếp [br]cho phép hàng hóa và tin tức

0:01:43.937,0:01:48.251
được chuyển đi trong 1/10 thời gian [br]của một người du hành bình thường.

0:01:48.251,0:01:50.965
Cùng với cuộc chinh phục Ba Tư [br]của Alexander Đại đế,

0:01:50.965,0:01:54.699
xâm nhập vào Trung Á bằng việc [br]chiếm đóng các thành như Samarkand,

0:01:54.699,0:01:57.994
lập nên những thành phố mới [br]như Alexandria Eschate,

0:01:57.994,0:02:01.563
mạng lưới văn hóa và thương mại[br]của Hy Lạp, Ai Cập, Ba Tư và Ấn Độ

0:02:01.563,0:02:04.455
mở rộng xa hơn về phía đông [br]hơn bao giờ hết,

0:02:04.455,0:02:07.978
đặt nền móng cho cầu nối [br]giữa Trung Quốc và phương Tây.

0:02:07.978,0:02:11.029
Điều này được thực hiện[br]vào thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên,

0:02:11.029,0:02:13.166
khi một sứ giả tên Zhang Qian,

0:02:13.166,0:02:15.627
được gửi đến để đàm phán [br]với dân du mục phương Tây,

0:02:15.627,0:02:17.805
trở về gặp Hoàng đế người Hán [br]với câu chuyện

0:02:17.805,0:02:20.709
về các nền văn minh tiên tiến, [br]thương mại thịnh vượng

0:02:20.709,0:02:23.909
và những hàng hóa mới lạ [br]bên ngoài biên giới phía Tây.

0:02:23.909,0:02:26.313
Sứ giả và các thương gia [br]được gửi tới

0:02:26.313,0:02:29.943
Ba Tư và Ấn Độ để đổi lụa và ngọc bích [br]lấy ngựa và bông,

0:02:29.943,0:02:32.864
cùng với quân đội để bảo vệ [br]đoàn lái buôn của họ.

0:02:32.864,0:02:35.358
Các tuyến đường Đông và Tây [br]dần dần nối liền

0:02:35.358,0:02:38.163
thành một thể gắn kết[br]trải khắp Âu-Á,

0:02:38.163,0:02:40.240
cho phép trao đổi văn hóa [br]và thương mại

0:02:40.240,0:02:42.506
xa hơn bao giờ hết.

0:02:42.506,0:02:44.736
Hàng hoá Trung Quốc đã đến Rome,

0:02:44.736,0:02:48.001
gây ra sự thất thoát vàng [br]dẫn đến lệnh cấm hàng tơ lụa,

0:02:48.001,0:02:51.430
trong khi thủy tinh La Mã [br]được bán giá cao tại Trung Quốc.

0:02:51.430,0:02:53.892
Cuộc thám hiểm quân sự ở Trung Á

0:02:53.892,0:02:57.267
cũng chứng kiến cuộc chạm trán giữa [br]lính Trung Quốc và La Mã.

0:02:57.267,0:02:59.547
Thậm chí có thể đã mang [br]kỹ thuật làm cung tên

0:02:59.547,0:03:01.682
sang thế giới phương Tây.

0:03:01.682,0:03:04.187
Nhu cầu về hàng hóa mới lạ [br]từ nước ngoài

0:03:04.187,0:03:05.579
và lợi nhuận nó mang lại,

0:03:05.579,0:03:07.699
đã giữ cho Con đường Tơ lụa [br]nguyên vẹn,

0:03:07.699,0:03:09.989
ngay cả khi đế chế La Mã tan rã

0:03:09.990,0:03:13.068
các triều đại Trung Quốc [br]nổi lên rồi sụp đổ.

0:03:13.068,0:03:16.151
Ngay cả người Mông Cổ, [br]nổi tiếng với cướp bóc và tàn phá

0:03:16.151,0:03:19.798
cũng tích cực bảo vệ các tuyến đường [br]thương mại, thay vì chia cắt.

0:03:19.798,0:03:22.642
Cùng với hàng hóa, [br]các con đường cũng

0:03:22.642,0:03:26.997
mang đi các tập quán, những phát kiến, [br]tư tưởng và ngôn ngữ.

0:03:26.997,0:03:30.644
Bắt nguồn từ Ấn Độ, Phật giáo đã di cư [br]đến Trung Quốc và Nhật Bản

0:03:30.644,0:03:32.989
trở thành tôn giáo chủ đạo [br]tại đây.

0:03:32.989,0:03:36.128
Hồi giáo lan từ [br]bán đảo Ả Rập vào Nam Á,

0:03:36.128,0:03:37.888
pha trộn với tín ngưỡng bản địa

0:03:37.888,0:03:40.704
hình thành các tôn giáo mới,[br]như đạo Sikh.

0:03:40.704,0:03:43.427
Thuốc súng từ Trung Quốc [br]cũng đã đến Trung Đông

0:03:43.427,0:03:47.788
góp phần vào tương lai các Đế chế[br]Ottoman, Safavid và Mughul.

0:03:47.788,0:03:51.214
Thành công của Con đường Tơ lụa [br]dẫn đến sự diệt vong của chính nó

0:03:51.214,0:03:54.272
khi công nghệ hàng hải mới[br]như la bàn từ tính,

0:03:54.272,0:03:57.990
tìm đường đến châu Âu, [br]tuyến đường bộ quá dài hóa lỗi thời.

0:03:57.990,0:04:00.622
Cùng lúc, [br]sự sụp đổ của đế chế Mông Cổ

0:04:00.622,0:04:04.032
tiếp theo là sự rút lui của Trung Quốc [br]khỏi thương mại quốc tế.

0:04:04.032,0:04:06.851
Mặc dù tuyến đường [br]và mạng lưới cũ không còn nữa,

0:04:06.851,0:04:10.366
chúng đã thay đổi [br]thế giới mãi mãi.

0:04:10.366,0:04:13.023
Người châu Âu tìm kiếm các [br]tuyến đường hàng hải mới

0:04:13.023,0:04:15.389
để đến với sự giàu có [br]tại Đông Á

0:04:15.389,0:04:17.381
từ đây, bắt đầu [br]Kỉ nguyên Thám hiểm,

0:04:17.381,0:04:20.488
mở rộng sang [br]châu Phi và châu Mỹ.

0:04:20.488,0:04:24.286
Liên kết toàn cầu làm thay đổi [br]cuộc sống chúng ta.

0:04:24.286,0:04:27.557
Người Canada mua áo thun [br]làm ở Bangladesh,

0:04:27.557,0:04:30.500
khán giả Nhật xem chương trình[br]truyền hình của Anh,

0:04:30.500,0:04:34.436
người Tunisia sử dụng phần mềm Mỹ [br]để làm cách mạng.

0:04:34.436,0:04:38.577
Tác động của toàn cầu hóa về văn hóa [br]và kinh tế là không thể chối cãi.

0:04:38.577,0:04:40.563
Lợi ích và nhược điểm của nó,

0:04:40.563,0:04:43.246
không còn là một hiện tượng mới.

0:04:43.246,0:04:46.691
Núi cao, sa mạc và đại dương,[br]thứ từng phân rẽ chúng ta

0:04:46.691,0:04:49.452
đã bị đánh bại nhờ vào[br]máy bay vận tải siêu âm,

0:04:49.452,0:04:51.576
cáp thông tin xuyên lục địa,

0:04:51.576,0:04:53.789
và tín hiệu phát đi trong không gian

0:04:53.789,0:04:56.116
thay cho đoàn lữ hành [br]ra đi trong nhiều tháng,

0:04:56.116,0:04:57.753
không thể có những thành tựu ấy

0:04:57.753,0:04:59.765
nếu không có [br]nền văn hóa tiên phong

0:04:59.765,0:05:02.082
cùng những nỗ lực [br]làm nên Con đường Tơ lụa:

0:05:02.082,0:05:04.595
mạng lưới toàn cầu [br]đầu tiên trong lịch sử.