Een bankier in Londen verstuurt in minder dan een seconde de laatste koersinformatie naar collega's in Hong Kong. Met één klik bestelt een klant in New York elektronica uit Peking, die in luttele dagen op transport gaan per vrachtvliegtuig of containerschip. De snelheid waarmee goederen en informatie nu over de wereld gaan, is uniek in de geschiedenis. Maar wereldhandel is ouder dan we denken, en reikt meer dan 2.000 jaar terug over een afstand van 8.000 kilometer: de Zijderoute. De Zijderoute was eigenlijk niet één enkele weg, maar een netwerk van meerdere routes die gedurende eeuwen geleidelijk ontstonden en verschillende plaatsen met elkaar verbond, draadje voor draadje. De eerste landbouwbeschavingen waren geïsoleerde plaatsen in vruchtbare rivierdalen. Het reizen werd bemoeilijkt door het landschap en angst voor het onbekende. Maar met het groeien, ontdekte men dat de aangrenzende woestijnen en steppen niet bevolkt werden door demonen uit volksverhalen, maar door nomadische stammen met paarden. De Scythen, die leefden tussen Hongarije en Mongolië, kwamen in contact met de beschavingen van de oude Grieken, Egypte en China. Deze ontmoetingen waren vaak verre van vredig. Maar zelfs door invallen en oorlog, samen met handel en bescherming van de handelsreizigers in ruil voor geld, begonnen de nomaden goederen, ideeën en technologie te verspreiden tussen culturen zonder direct contact. Eén van de belangrijkste verbindingen in dit groeiende web was de Perzische Koninklijke Weg, voltooid door Darius I in de 5e eeuw v. Chr. Hij overbrugde de ruim 3.000 km van de Tigris naar Egeïsche Zee. Via de vele doorgeefpunten konden goederen en berichten bijna tien keer sneller reizen dan een enkele reiziger kon. Toen Alexander de Grote Perzië veroverde, en uitbreidde tot Centraal-Azië door steden als Samarkand in te nemen, en door nieuwe steden te stichten als Alexandria Eschate, reikte het netwerk tussen de Griekse, Egyptische, Perzische en Indische culturen verder naar het Oosten dan ooit tevoren. Dit legde de basis voor een brug tussen China en het Westen, wat werd voltooid in de 2e eeuw v. Chr., toen een ambassadeur genaamd Zhang Qian terugkeerde van onderhandelingen met Westerse nomaden en de keizer van de Han verhalen vertelde over gevorderde beschavingen, rijke handel en exotische goederen voorbij de westgrens. Ambassadeurs en handelaars werden gezonden naar Perzië en India om zijde en jade te verhandelen voor paarden en katoen, samen met legers om hen te beschermen. De routes naar oost en west ontmoetten elkaar tot een geïntegreerd systeem dat Eurazië overbrugde, wat leidde tot culturele en commerciële uitwisseling, verder dan ooit tevoren. Chinese goederen bereikten Rome, waardoor er zo veel goud wegvloeide dat zijde werd verboden, terwijl Romeins glas in China zeer gewild werd. Militaire expedities in Centraal-Azië leidden tot ontmoetingen tussen Chinese en Romeinse soldaten, waardoor wellicht de kruisboog naar de Westerse wereld werd gebracht. De vraag naar exotische en vreemde goederen en de winst die het opleverde, hielden de strengen van de Zijderoute intact, zelfs toen het Romeinse Rijk uiteenviel en verschillende Chinese dynastieën kwamen en gingen. Zelfs Mongoolse horden, bekend om hun plunderingen, beschermden de handelsroutes, in plaats van hen te verstoren. Maar samen met producten, zorgden de routes ook voor verplaatsing van tradities, innovaties, ideologieën en talen. Het boeddhisme, ontstaan in India, verspreidde zich naar China en Japan en werd daar de heersende godsdienst. De islam verspreidde zich van het Arabisch Schiereiland naar Zuid-Azië, vermengde zich met lokale religies, en leidde tot nieuwe religies, zoals het sikhisme. En buskruit vond zijn weg van China naar het Midden-Oosten, waar het de toekomst van de rijken der Ottomanen, Safawiden en Mogol bepaalden. Ergens leidde het succes van de Zijderoute tot haar ondergang. Zodra maritieme technologieën, zoals het magnetisch kompas, hun weg vonden naar Europa, werden routes over land overbodig. Ondertussen volgde op het instorten van het Mongoolse rijk de terugtrekking van China uit de wereldhandel. Hoewel de oude routes en netwerken niet bleven bestaan, veranderden ze de wereld voor eeuwig en er was geen ommekeer mogelijk. Europeanen gingen op zoek naar zeeroutes naar de bekende rijkdommen in Oost-Azië, wat leidde tot de ontdekkingsreizen en uitbreiding naar Afrika en beide Amerika's. Vandaag vormt de onderlinge verbondenheid ons leven als nooit tevoren. Canadees winkelpubliek koopt shirts die gemaakt zijn in Bangladesh, Japanse kijkers zien Britse tv-programma's en Amerikaanse software wordt gebruikt om een revolutie te ontketenen in Tunesië. De invloed van globalisering op cultuur en economie is onweerlegbaar. Maar wat haar voor- en nadelen ook zijn, het is verre van een nieuw fenomeen. En hoewel de bergen, woestijnen en oceanen die ons ooit scheidden, nu omzeild worden door supersonische voertuigen, onderzeekabels en signalen die door de ruimte gezonden worden, en niet door karavanen die maanden onderweg zijn, zou dit alles niet mogelijk zijn zonder die pionierende culturen door wiens inspanningen de Zijderoute ontstond: het eerste wereldwijde web.