[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.70,0:00:09.44,Default,,0000,0000,0000,,Een bankier in Londen verstuurt \Nin minder dan een seconde
Dialogue: 0,0:00:09.44,0:00:12.46,Default,,0000,0000,0000,,de laatste koersinformatie \Nnaar collega's in Hong Kong.
Dialogue: 0,0:00:12.46,0:00:14.76,Default,,0000,0000,0000,,Met één klik bestelt \Neen klant in New York
Dialogue: 0,0:00:14.76,0:00:16.85,Default,,0000,0000,0000,,elektronica uit Peking,
Dialogue: 0,0:00:16.85,0:00:19.08,Default,,0000,0000,0000,,die in luttele dagen \Nop transport gaan
Dialogue: 0,0:00:19.08,0:00:21.60,Default,,0000,0000,0000,,per vrachtvliegtuig \Nof containerschip.
Dialogue: 0,0:00:21.60,0:00:23.65,Default,,0000,0000,0000,,De snelheid waarmee \Ngoederen en informatie
Dialogue: 0,0:00:23.65,0:00:27.49,Default,,0000,0000,0000,,nu over de wereld gaan, \Nis uniek in de geschiedenis.
Dialogue: 0,0:00:27.49,0:00:30.58,Default,,0000,0000,0000,,Maar wereldhandel \Nis ouder dan we denken,
Dialogue: 0,0:00:30.58,0:00:34.17,Default,,0000,0000,0000,,en reikt meer dan 2.000 jaar terug \Nover een afstand van 8.000 kilometer:
Dialogue: 0,0:00:34.17,0:00:36.52,Default,,0000,0000,0000,,de Zijderoute.
Dialogue: 0,0:00:36.52,0:00:39.06,Default,,0000,0000,0000,,De Zijderoute was eigenlijk \Nniet één enkele weg,
Dialogue: 0,0:00:39.06,0:00:41.13,Default,,0000,0000,0000,,maar een netwerk \Nvan meerdere routes
Dialogue: 0,0:00:41.13,0:00:43.49,Default,,0000,0000,0000,,die gedurende eeuwen \Ngeleidelijk ontstonden
Dialogue: 0,0:00:43.49,0:00:45.93,Default,,0000,0000,0000,,en verschillende plaatsen \Nmet elkaar verbond,
Dialogue: 0,0:00:45.93,0:00:47.31,Default,,0000,0000,0000,,draadje voor draadje.
Dialogue: 0,0:00:47.31,0:00:50.86,Default,,0000,0000,0000,,De eerste landbouwbeschavingen \Nwaren geïsoleerde plaatsen
Dialogue: 0,0:00:50.86,0:00:52.62,Default,,0000,0000,0000,,in vruchtbare rivierdalen.
Dialogue: 0,0:00:52.62,0:00:54.90,Default,,0000,0000,0000,,Het reizen werd bemoeilijkt \Ndoor het landschap
Dialogue: 0,0:00:54.90,0:00:56.52,Default,,0000,0000,0000,,en angst voor het onbekende.
Dialogue: 0,0:00:56.52,0:00:57.74,Default,,0000,0000,0000,,Maar met het groeien,
Dialogue: 0,0:00:57.74,0:01:00.54,Default,,0000,0000,0000,,ontdekte men dat \Nde aangrenzende woestijnen en steppen
Dialogue: 0,0:01:00.54,0:01:03.08,Default,,0000,0000,0000,,niet bevolkt werden \Ndoor demonen uit volksverhalen,
Dialogue: 0,0:01:03.08,0:01:05.23,Default,,0000,0000,0000,,maar door \Nnomadische stammen met paarden.
Dialogue: 0,0:01:05.23,0:01:08.26,Default,,0000,0000,0000,,De Scythen, die leefden \Ntussen Hongarije en Mongolië,
Dialogue: 0,0:01:08.26,0:01:10.12,Default,,0000,0000,0000,,kwamen in contact \Nmet de beschavingen
Dialogue: 0,0:01:10.12,0:01:13.13,Default,,0000,0000,0000,,van de oude Grieken, \NEgypte en China.
Dialogue: 0,0:01:13.13,0:01:15.52,Default,,0000,0000,0000,,Deze ontmoetingen waren vaak \Nverre van vredig.
Dialogue: 0,0:01:15.52,0:01:17.89,Default,,0000,0000,0000,,Maar zelfs door invallen en oorlog,
Dialogue: 0,0:01:17.89,0:01:20.72,Default,,0000,0000,0000,,samen met handel en bescherming \Nvan de handelsreizigers
Dialogue: 0,0:01:20.72,0:01:22.26,Default,,0000,0000,0000,,in ruil voor geld,
Dialogue: 0,0:01:22.26,0:01:25.78,Default,,0000,0000,0000,,begonnen de nomaden goederen, \Nideeën en technologie te verspreiden
Dialogue: 0,0:01:25.78,0:01:28.58,Default,,0000,0000,0000,,tussen culturen zonder direct contact.
Dialogue: 0,0:01:28.58,0:01:31.54,Default,,0000,0000,0000,,Eén van de belangrijkste verbindingen \Nin dit groeiende web
Dialogue: 0,0:01:31.54,0:01:33.21,Default,,0000,0000,0000,,was de Perzische Koninklijke Weg,
Dialogue: 0,0:01:33.21,0:01:36.99,Default,,0000,0000,0000,,voltooid door Darius I \Nin de 5e eeuw v. Chr.
Dialogue: 0,0:01:36.99,0:01:41.39,Default,,0000,0000,0000,,Hij overbrugde de ruim 3.000 km \Nvan de Tigris naar Egeïsche Zee.
Dialogue: 0,0:01:41.39,0:01:44.02,Default,,0000,0000,0000,,Via de vele doorgeefpunten \Nkonden goederen en berichten
Dialogue: 0,0:01:44.02,0:01:48.25,Default,,0000,0000,0000,,bijna tien keer sneller reizen \Ndan een enkele reiziger kon.
Dialogue: 0,0:01:48.25,0:01:50.96,Default,,0000,0000,0000,,Toen Alexander de Grote \NPerzië veroverde,
Dialogue: 0,0:01:50.96,0:01:54.70,Default,,0000,0000,0000,,en uitbreidde tot Centraal-Azië \Ndoor steden als Samarkand in te nemen,
Dialogue: 0,0:01:54.70,0:01:57.95,Default,,0000,0000,0000,,en door nieuwe steden te stichten\Nals Alexandria Eschate,
Dialogue: 0,0:01:57.95,0:02:01.76,Default,,0000,0000,0000,,reikte het netwerk tussen de Griekse, \NEgyptische, Perzische en Indische culturen
Dialogue: 0,0:02:01.76,0:02:04.42,Default,,0000,0000,0000,,verder naar het Oosten \Ndan ooit tevoren.
Dialogue: 0,0:02:04.42,0:02:07.98,Default,,0000,0000,0000,,Dit legde de basis voor \Neen brug tussen China en het Westen,
Dialogue: 0,0:02:07.98,0:02:11.03,Default,,0000,0000,0000,,wat werd voltooid \Nin de 2e eeuw v. Chr.,
Dialogue: 0,0:02:11.03,0:02:13.17,Default,,0000,0000,0000,,toen een ambassadeur \Ngenaamd Zhang Qian
Dialogue: 0,0:02:13.17,0:02:15.70,Default,,0000,0000,0000,,terugkeerde van onderhandelingen \Nmet Westerse nomaden
Dialogue: 0,0:02:15.70,0:02:17.68,Default,,0000,0000,0000,,en de keizer van de Han \Nverhalen vertelde
Dialogue: 0,0:02:17.68,0:02:20.71,Default,,0000,0000,0000,,over gevorderde beschavingen, \Nrijke handel
Dialogue: 0,0:02:20.71,0:02:23.91,Default,,0000,0000,0000,,en exotische goederen \Nvoorbij de westgrens.
Dialogue: 0,0:02:23.91,0:02:26.31,Default,,0000,0000,0000,,Ambassadeurs en handelaars \Nwerden gezonden
Dialogue: 0,0:02:26.31,0:02:29.94,Default,,0000,0000,0000,,naar Perzië en India om zijde en jade \Nte verhandelen voor paarden en katoen,
Dialogue: 0,0:02:29.94,0:02:32.86,Default,,0000,0000,0000,,samen met legers \Nom hen te beschermen.
Dialogue: 0,0:02:32.86,0:02:35.36,Default,,0000,0000,0000,,De routes naar oost en west \Nontmoetten elkaar
Dialogue: 0,0:02:35.36,0:02:38.28,Default,,0000,0000,0000,,tot een geïntegreerd systeem \Ndat Eurazië overbrugde,
Dialogue: 0,0:02:38.28,0:02:40.82,Default,,0000,0000,0000,,wat leidde tot culturele \Nen commerciële uitwisseling,
Dialogue: 0,0:02:40.82,0:02:42.51,Default,,0000,0000,0000,,verder dan ooit tevoren.
Dialogue: 0,0:02:42.51,0:02:44.74,Default,,0000,0000,0000,,Chinese goederen \Nbereikten Rome,
Dialogue: 0,0:02:44.74,0:02:48.28,Default,,0000,0000,0000,,waardoor er zo veel goud wegvloeide \Ndat zijde werd verboden,
Dialogue: 0,0:02:48.28,0:02:51.43,Default,,0000,0000,0000,,terwijl Romeins glas \Nin China zeer gewild werd.
Dialogue: 0,0:02:51.43,0:02:53.89,Default,,0000,0000,0000,,Militaire expedities in Centraal-Azië
Dialogue: 0,0:02:53.89,0:02:57.27,Default,,0000,0000,0000,,leidden tot ontmoetingen \Ntussen Chinese en Romeinse soldaten,
Dialogue: 0,0:02:57.27,0:02:59.55,Default,,0000,0000,0000,,waardoor wellicht de kruisboog
Dialogue: 0,0:02:59.55,0:03:01.81,Default,,0000,0000,0000,,naar de Westerse wereld \Nwerd gebracht.
Dialogue: 0,0:03:01.81,0:03:04.19,Default,,0000,0000,0000,,De vraag naar exotische \Nen vreemde goederen
Dialogue: 0,0:03:04.19,0:03:05.64,Default,,0000,0000,0000,,en de winst die het opleverde,
Dialogue: 0,0:03:05.64,0:03:07.82,Default,,0000,0000,0000,,hielden de strengen \Nvan de Zijderoute intact,
Dialogue: 0,0:03:07.82,0:03:09.99,Default,,0000,0000,0000,,zelfs toen \Nhet Romeinse Rijk uiteenviel
Dialogue: 0,0:03:09.99,0:03:13.26,Default,,0000,0000,0000,,en verschillende Chinese dynastieën \Nkwamen en gingen.
Dialogue: 0,0:03:13.26,0:03:16.15,Default,,0000,0000,0000,,Zelfs Mongoolse horden, \Nbekend om hun plunderingen,
Dialogue: 0,0:03:16.15,0:03:19.59,Default,,0000,0000,0000,,beschermden de handelsroutes, \Nin plaats van hen te verstoren.
Dialogue: 0,0:03:19.59,0:03:22.64,Default,,0000,0000,0000,,Maar samen met producten, \Nzorgden de routes ook voor
Dialogue: 0,0:03:22.64,0:03:27.09,Default,,0000,0000,0000,,verplaatsing van tradities, innovaties, \Nideologieën en talen.
Dialogue: 0,0:03:27.09,0:03:30.64,Default,,0000,0000,0000,,Het boeddhisme, ontstaan in India, \Nverspreidde zich naar China en Japan
Dialogue: 0,0:03:30.64,0:03:32.87,Default,,0000,0000,0000,,en werd daar \Nde heersende godsdienst.
Dialogue: 0,0:03:32.87,0:03:36.28,Default,,0000,0000,0000,,De islam verspreidde zich van \Nhet Arabisch Schiereiland naar Zuid-Azië,
Dialogue: 0,0:03:36.28,0:03:38.09,Default,,0000,0000,0000,,vermengde zich met lokale religies,
Dialogue: 0,0:03:38.09,0:03:40.60,Default,,0000,0000,0000,,en leidde tot nieuwe religies, \Nzoals het sikhisme.
Dialogue: 0,0:03:40.60,0:03:43.43,Default,,0000,0000,0000,,En buskruit vond zijn weg \Nvan China naar het Midden-Oosten,
Dialogue: 0,0:03:43.43,0:03:48.26,Default,,0000,0000,0000,,waar het de toekomst van de rijken der \NOttomanen, Safawiden en Mogol bepaalden.
Dialogue: 0,0:03:48.26,0:03:51.21,Default,,0000,0000,0000,,Ergens leidde het succes \Nvan de Zijderoute tot haar ondergang.
Dialogue: 0,0:03:51.21,0:03:54.27,Default,,0000,0000,0000,,Zodra maritieme technologieën, \Nzoals het magnetisch kompas,
Dialogue: 0,0:03:54.27,0:03:57.99,Default,,0000,0000,0000,,hun weg vonden naar Europa, \Nwerden routes over land overbodig.
Dialogue: 0,0:03:57.99,0:04:00.82,Default,,0000,0000,0000,,Ondertussen volgde op het instorten \Nvan het Mongoolse rijk
Dialogue: 0,0:04:00.82,0:04:04.03,Default,,0000,0000,0000,,de terugtrekking van China \Nuit de wereldhandel.
Dialogue: 0,0:04:04.03,0:04:06.85,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel de oude routes en netwerken \Nniet bleven bestaan,
Dialogue: 0,0:04:06.85,0:04:08.94,Default,,0000,0000,0000,,veranderden ze de wereld voor eeuwig
Dialogue: 0,0:04:08.94,0:04:10.85,Default,,0000,0000,0000,,en er was geen ommekeer mogelijk.
Dialogue: 0,0:04:10.85,0:04:13.02,Default,,0000,0000,0000,,Europeanen gingen op zoek naar zeeroutes
Dialogue: 0,0:04:13.02,0:04:15.64,Default,,0000,0000,0000,,naar de bekende rijkdommen \Nin Oost-Azië,
Dialogue: 0,0:04:15.64,0:04:17.38,Default,,0000,0000,0000,,wat leidde tot de ontdekkingsreizen
Dialogue: 0,0:04:17.38,0:04:20.49,Default,,0000,0000,0000,,en uitbreiding naar Afrika \Nen beide Amerika's.
Dialogue: 0,0:04:20.49,0:04:24.29,Default,,0000,0000,0000,,Vandaag vormt de onderlinge verbondenheid \Nons leven als nooit tevoren.
Dialogue: 0,0:04:24.29,0:04:27.56,Default,,0000,0000,0000,,Canadees winkelpubliek koopt shirts \Ndie gemaakt zijn in Bangladesh,
Dialogue: 0,0:04:27.56,0:04:30.50,Default,,0000,0000,0000,,Japanse kijkers \Nzien Britse tv-programma's
Dialogue: 0,0:04:30.50,0:04:32.61,Default,,0000,0000,0000,,en Amerikaanse software \Nwordt gebruikt
Dialogue: 0,0:04:32.61,0:04:34.68,Default,,0000,0000,0000,,om een revolutie te ontketenen \Nin Tunesië.
Dialogue: 0,0:04:34.68,0:04:38.58,Default,,0000,0000,0000,,De invloed van globalisering op cultuur \Nen economie is onweerlegbaar.
Dialogue: 0,0:04:38.58,0:04:40.56,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat haar \Nvoor- en nadelen ook zijn,
Dialogue: 0,0:04:40.56,0:04:43.25,Default,,0000,0000,0000,,het is verre \Nvan een nieuw fenomeen.
Dialogue: 0,0:04:43.25,0:04:45.50,Default,,0000,0000,0000,,En hoewel de bergen, \Nwoestijnen en oceanen
Dialogue: 0,0:04:45.50,0:04:46.69,Default,,0000,0000,0000,,die ons ooit scheidden,
Dialogue: 0,0:04:46.69,0:04:49.45,Default,,0000,0000,0000,,nu omzeild worden \Ndoor supersonische voertuigen,
Dialogue: 0,0:04:49.45,0:04:53.73,Default,,0000,0000,0000,,onderzeekabels en signalen \Ndie door de ruimte gezonden worden,
Dialogue: 0,0:04:53.73,0:04:56.12,Default,,0000,0000,0000,,en niet door karavanen \Ndie maanden onderweg zijn,
Dialogue: 0,0:04:56.12,0:04:57.86,Default,,0000,0000,0000,,zou dit alles niet mogelijk zijn
Dialogue: 0,0:04:57.86,0:04:59.38,Default,,0000,0000,0000,,zonder die pionierende culturen
Dialogue: 0,0:04:59.38,0:05:01.84,Default,,0000,0000,0000,,door wiens inspanningen \Nde Zijderoute ontstond:
Dialogue: 0,0:05:01.84,0:05:04.12,Default,,0000,0000,0000,,het eerste wereldwijde web.