0:00:06.704,0:00:09.444
Een bankier in Londen verstuurt [br]in minder dan een seconde

0:00:09.444,0:00:12.459
de laatste koersinformatie [br]naar collega's in Hong Kong.

0:00:12.459,0:00:14.759
Met één klik bestelt [br]een klant in New York

0:00:14.759,0:00:16.854
elektronica uit Peking,

0:00:16.854,0:00:19.082
die in luttele dagen [br]op transport gaan

0:00:19.082,0:00:21.603
per vrachtvliegtuig [br]of containerschip.

0:00:21.603,0:00:23.650
De snelheid waarmee [br]goederen en informatie

0:00:23.650,0:00:27.486
nu over de wereld gaan, [br]is uniek in de geschiedenis.

0:00:27.486,0:00:30.581
Maar wereldhandel [br]is ouder dan we denken,

0:00:30.581,0:00:34.170
en reikt meer dan 2.000 jaar terug [br]over een afstand van 8.000 kilometer:

0:00:34.170,0:00:36.521
de Zijderoute.

0:00:36.521,0:00:39.065
De Zijderoute was eigenlijk [br]niet één enkele weg,

0:00:39.065,0:00:41.134
maar een netwerk [br]van meerdere routes

0:00:41.134,0:00:43.494
die gedurende eeuwen [br]geleidelijk ontstonden

0:00:43.494,0:00:45.934
en verschillende plaatsen [br]met elkaar verbond,

0:00:45.934,0:00:47.311
draadje voor draadje.

0:00:47.311,0:00:50.865
De eerste landbouwbeschavingen [br]waren geïsoleerde plaatsen

0:00:50.865,0:00:52.615
in vruchtbare rivierdalen.

0:00:52.615,0:00:54.905
Het reizen werd bemoeilijkt [br]door het landschap

0:00:54.905,0:00:56.521
en angst voor het onbekende.

0:00:56.521,0:00:57.744
Maar met het groeien,

0:00:57.744,0:01:00.541
ontdekte men dat [br]de aangrenzende woestijnen en steppen

0:01:00.541,0:01:03.078
niet bevolkt werden [br]door demonen uit volksverhalen,

0:01:03.078,0:01:05.234
maar door [br]nomadische stammen met paarden.

0:01:05.234,0:01:08.258
De Scythen, die leefden [br]tussen Hongarije en Mongolië,

0:01:08.258,0:01:10.121
kwamen in contact [br]met de beschavingen

0:01:10.121,0:01:13.129
van de oude Grieken, [br]Egypte en China.

0:01:13.129,0:01:15.517
Deze ontmoetingen waren vaak [br]verre van vredig.

0:01:15.517,0:01:17.891
Maar zelfs door invallen en oorlog,

0:01:17.891,0:01:20.719
samen met handel en bescherming [br]van de handelsreizigers

0:01:20.719,0:01:22.256
in ruil voor geld,

0:01:22.256,0:01:25.775
begonnen de nomaden goederen, [br]ideeën en technologie te verspreiden

0:01:25.775,0:01:28.576
tussen culturen zonder direct contact.

0:01:28.576,0:01:31.541
Eén van de belangrijkste verbindingen [br]in dit groeiende web

0:01:31.541,0:01:33.210
was de Perzische Koninklijke Weg,

0:01:33.210,0:01:36.993
voltooid door Darius I [br]in de 5e eeuw v. Chr.

0:01:36.993,0:01:41.389
Hij overbrugde de ruim 3.000 km [br]van de Tigris naar Egeïsche Zee.

0:01:41.389,0:01:44.017
Via de vele doorgeefpunten [br]konden goederen en berichten

0:01:44.017,0:01:48.251
bijna tien keer sneller reizen [br]dan een enkele reiziger kon.

0:01:48.251,0:01:50.965
Toen Alexander de Grote [br]Perzië veroverde,

0:01:50.965,0:01:54.699
en uitbreidde tot Centraal-Azië [br]door steden als Samarkand in te nemen,

0:01:54.699,0:01:57.954
en door nieuwe steden te stichten[br]als Alexandria Eschate,

0:01:57.954,0:02:01.763
reikte het netwerk tussen de Griekse, [br]Egyptische, Perzische en Indische culturen

0:02:01.763,0:02:04.415
verder naar het Oosten [br]dan ooit tevoren.

0:02:04.415,0:02:07.978
Dit legde de basis voor [br]een brug tussen China en het Westen,

0:02:07.978,0:02:11.029
wat werd voltooid [br]in de 2e eeuw v. Chr.,

0:02:11.029,0:02:13.166
toen een ambassadeur [br]genaamd Zhang Qian

0:02:13.166,0:02:15.697
terugkeerde van onderhandelingen [br]met Westerse nomaden

0:02:15.697,0:02:17.685
en de keizer van de Han [br]verhalen vertelde

0:02:17.685,0:02:20.709
over gevorderde beschavingen, [br]rijke handel

0:02:20.709,0:02:23.909
en exotische goederen [br]voorbij de westgrens.

0:02:23.909,0:02:26.313
Ambassadeurs en handelaars [br]werden gezonden

0:02:26.313,0:02:29.943
naar Perzië en India om zijde en jade [br]te verhandelen voor paarden en katoen,

0:02:29.943,0:02:32.864
samen met legers [br]om hen te beschermen.

0:02:32.864,0:02:35.358
De routes naar oost en west [br]ontmoetten elkaar

0:02:35.358,0:02:38.283
tot een geïntegreerd systeem [br]dat Eurazië overbrugde,

0:02:38.283,0:02:40.820
wat leidde tot culturele [br]en commerciële uitwisseling,

0:02:40.820,0:02:42.506
verder dan ooit tevoren.

0:02:42.506,0:02:44.736
Chinese goederen [br]bereikten Rome,

0:02:44.736,0:02:48.281
waardoor er zo veel goud wegvloeide [br]dat zijde werd verboden,

0:02:48.281,0:02:51.430
terwijl Romeins glas [br]in China zeer gewild werd.

0:02:51.430,0:02:53.892
Militaire expedities in Centraal-Azië

0:02:53.892,0:02:57.267
leidden tot ontmoetingen [br]tussen Chinese en Romeinse soldaten,

0:02:57.267,0:02:59.547
waardoor wellicht de kruisboog

0:02:59.547,0:03:01.812
naar de Westerse wereld [br]werd gebracht.

0:03:01.812,0:03:04.187
De vraag naar exotische [br]en vreemde goederen

0:03:04.187,0:03:05.639
en de winst die het opleverde,

0:03:05.639,0:03:07.819
hielden de strengen [br]van de Zijderoute intact,

0:03:07.819,0:03:09.989
zelfs toen [br]het Romeinse Rijk uiteenviel

0:03:09.990,0:03:13.258
en verschillende Chinese dynastieën [br]kwamen en gingen.

0:03:13.258,0:03:16.151
Zelfs Mongoolse horden, [br]bekend om hun plunderingen,

0:03:16.151,0:03:19.588
beschermden de handelsroutes, [br]in plaats van hen te verstoren.

0:03:19.588,0:03:22.642
Maar samen met producten, [br]zorgden de routes ook voor

0:03:22.642,0:03:27.087
verplaatsing van tradities, innovaties, [br]ideologieën en talen.

0:03:27.087,0:03:30.644
Het boeddhisme, ontstaan in India, [br]verspreidde zich naar China en Japan

0:03:30.644,0:03:32.869
en werd daar [br]de heersende godsdienst.

0:03:32.869,0:03:36.278
De islam verspreidde zich van [br]het Arabisch Schiereiland naar Zuid-Azië,

0:03:36.278,0:03:38.088
vermengde zich met lokale religies,

0:03:38.088,0:03:40.604
en leidde tot nieuwe religies, [br]zoals het sikhisme.

0:03:40.604,0:03:43.427
En buskruit vond zijn weg [br]van China naar het Midden-Oosten,

0:03:43.427,0:03:48.258
waar het de toekomst van de rijken der [br]Ottomanen, Safawiden en Mogol bepaalden.

0:03:48.258,0:03:51.214
Ergens leidde het succes [br]van de Zijderoute tot haar ondergang.

0:03:51.214,0:03:54.272
Zodra maritieme technologieën, [br]zoals het magnetisch kompas,

0:03:54.272,0:03:57.990
hun weg vonden naar Europa, [br]werden routes over land overbodig.

0:03:57.990,0:04:00.822
Ondertussen volgde op het instorten [br]van het Mongoolse rijk

0:04:00.822,0:04:04.032
de terugtrekking van China [br]uit de wereldhandel.

0:04:04.032,0:04:06.851
Hoewel de oude routes en netwerken [br]niet bleven bestaan,

0:04:06.851,0:04:08.936
veranderden ze de wereld voor eeuwig

0:04:08.936,0:04:10.848
en er was geen ommekeer mogelijk.

0:04:10.848,0:04:13.023
Europeanen gingen op zoek naar zeeroutes

0:04:13.023,0:04:15.639
naar de bekende rijkdommen [br]in Oost-Azië,

0:04:15.639,0:04:17.381
wat leidde tot de ontdekkingsreizen

0:04:17.381,0:04:20.488
en uitbreiding naar Afrika [br]en beide Amerika's.

0:04:20.488,0:04:24.286
Vandaag vormt de onderlinge verbondenheid [br]ons leven als nooit tevoren.

0:04:24.286,0:04:27.557
Canadees winkelpubliek koopt shirts [br]die gemaakt zijn in Bangladesh,

0:04:27.557,0:04:30.500
Japanse kijkers [br]zien Britse tv-programma's

0:04:30.500,0:04:32.612
en Amerikaanse software [br]wordt gebruikt

0:04:32.612,0:04:34.684
om een revolutie te ontketenen [br]in Tunesië.

0:04:34.684,0:04:38.577
De invloed van globalisering op cultuur [br]en economie is onweerlegbaar.

0:04:38.577,0:04:40.563
Maar wat haar [br]voor- en nadelen ook zijn,

0:04:40.563,0:04:43.246
het is verre [br]van een nieuw fenomeen.

0:04:43.246,0:04:45.501
En hoewel de bergen, [br]woestijnen en oceanen

0:04:45.501,0:04:46.688
die ons ooit scheidden,

0:04:46.688,0:04:49.452
nu omzeild worden [br]door supersonische voertuigen,

0:04:49.452,0:04:53.729
onderzeekabels en signalen [br]die door de ruimte gezonden worden,

0:04:53.729,0:04:56.116
en niet door karavanen [br]die maanden onderweg zijn,

0:04:56.116,0:04:57.863
zou dit alles niet mogelijk zijn

0:04:57.863,0:04:59.385
zonder die pionierende culturen

0:04:59.385,0:05:01.842
door wiens inspanningen [br]de Zijderoute ontstond:

0:05:01.842,0:05:04.115
het eerste wereldwijde web.