0:00:06.704,0:00:09.444
Лондон дахь банкны ажилтан сүүлийн үеийн хувьцааны мэдээг

0:00:09.444,0:00:12.459
Хонг Конг дахь түнш рүүгээ хормын төдийд л дамжуулдаг.

0:00:12.459,0:00:14.759
Ганцхан товчлуураар л Нью Йорк дахь хэрэглэгч

0:00:14.759,0:00:16.854
Бээжинд үйлдвэрлэсэн электрон барааг захиалж байна.

0:00:16.854,0:00:19.082
Захиалгыг нь далайгаар хэдхэн өдрийн дотор

0:00:19.082,0:00:21.603
онгоцоор эсвэл агуулах завиар хүргэдэг.

0:00:21.603,0:00:24.680
Бараа бүтээгдэхүүн болон мэдээллийн дэлхийгээр дамжих

0:00:24.680,0:00:27.486
өнөөгийн хурд, хэмжээ нь өмнө нь түүхэнд байгаагүй өндөр билээ.

0:00:27.486,0:00:30.581
Гэвч олон улсын солилцоо нь төсөөлснөөс тань хуучин ба

0:00:30.581,0:00:34.170
2000 жилийн тэртээд 8000 гаруй км урт

0:00:34.170,0:00:36.521
Торгоны Замаар анх үүссэн.

0:00:36.521,0:00:38.768
Торгоны Зам нь яг ч ганц зам байсангүй,

0:00:38.768,0:00:41.085
харин олон суурин газруудыг холбосон

0:00:41.085,0:00:44.244
олон зууны туршид аажмаар бий болсон

0:00:44.244,0:00:47.244
олон чиглэлийн сүлжээ байлаа.

0:00:47.311,0:00:50.065
Анхны хөдөө аж ахуйн соёл иргэншлүүд нь алслагдсан газарт,

0:00:50.065,0:00:52.255
үржил шимтэй голын хөндийд байрладаг байсан.

0:00:52.255,0:00:54.485
Иймд тэдний аялалд газар нутгийн байрлал болон

0:00:54.485,0:00:56.521
үл мэдэх зүйлээс айх айдас нь саад учруулдаг байлаа.

0:00:56.521,0:00:58.434
Гэвч өсөж хөгжихийн хэрээр тэдний хилийн заагт,

0:00:58.434,0:01:00.541
хуурай цөлд үлгэр домогт гардаг чөтгөрүүд биш,

0:01:00.541,0:01:03.038
харин морьтой нүүдэлчин овог аймгууд

0:01:03.038,0:01:05.234
амьдардаг гэдгийг олж мэджээ.

0:01:05.234,0:01:08.248
Унгараас Монгол хооронд оршин тогтнож байсан Скифүүд

0:01:08.248,0:01:10.561
Грек, Египт, Энэтхэг болон Хятадын

0:01:10.561,0:01:13.129
соёл иргэншилтэй анх танилцаж байлаа.

0:01:13.129,0:01:15.791
Ихэнхдээ эдгээр уулзалтууд нь тийм ч тайван байсангүй.

0:01:15.791,0:01:18.407
Дайн байлдаан болон довтолгооноос гадна

0:01:18.407,0:01:20.393
нүүдэлчин аймгууд татвар авахын оронд солилцоо болон

0:01:20.393,0:01:23.219
явуулын худалдаачдын хамгаалах замаар

0:01:23.219,0:01:25.775
шууд холбоогүй соёлуудын хооронд

0:01:25.775,0:01:28.576
бараа, үзэл санаа, технологийг дэлгэрүүлж байв.

0:01:28.576,0:01:31.591
Энэхүү өргөжиж буй сүлжээний хамгийн чухал чиглэл нь

0:01:31.591,0:01:33.160
Персийн Хааны Зам байсан бөгөөд

0:01:33.160,0:01:36.993
анх МЭӨ 5-р зуунд Нэгдүгээр Дарий хаан удирдаж байжээ.

0:01:36.993,0:01:41.059
Тигр мөрнөөс Эгейн тэнгис хүртэл 3200 км үргэлжлэх

0:01:41.059,0:01:43.937
энэхүү замын ээлжит өртөөнүүд нь бараа болон захиаг

0:01:43.937,0:01:48.251
ганц хүн дамжуулснаас 10 дахин хурдан түгээж байлаа.

0:01:48.251,0:01:50.965
Их Александр хаан Персийг байлдан дагуулан

0:01:50.965,0:01:54.319
Самарканд зэрэг хотуудыг эзлэн Төв Ази руу өргөсөж,

0:01:54.319,0:01:57.244
Александриа гэх мэт шинэ хотуудыг байгуулснаар

0:01:57.244,0:02:00.869
Грек, Египт, Перс, Энэтхэгийн соёл болон арилжааны сүлжээ нь

0:02:00.869,0:02:03.604
Дорнын зүг рүү улам өргөжиж

0:02:03.604,0:02:07.840
Хятад болон Өрнийг холбосон анхны гүүрийн суурь болсон.

0:02:07.840,0:02:10.522
Үүний үр дүнг МЭӨ 2-р зуунаас харж болно

0:02:10.522,0:02:13.054
Барууны нүүдэлчидтэй хэлэлцээр хийхээр илгээгдсэн

0:02:13.054,0:02:15.732
Жан Цян нэртэй нэгэн элчин сайд

0:02:15.732,0:02:18.559
буцаж ирээд Хан эзэн хаандаа

0:02:18.559,0:02:20.676
баян чинээлэг худалдаа, хөгжингүй соёл иргэншил,

0:02:20.676,0:02:23.787
баруун хилийн чанад дахь чамин тансаг барааны тухай дуулгажээ.

0:02:23.787,0:02:26.245
Ингээд элч болон худалдаачдыг

0:02:26.245,0:02:28.413
Перс болон Энэтхэгийн зүгт торго, хаш чулууг

0:02:28.413,0:02:30.560
морь, хөвөн даавуугаар солиулахаар явуулахдаа

0:02:30.560,0:02:32.697
хил, гарцаа хамгаалуулахаар цэрэг явуулж байлаа.

0:02:32.697,0:02:34.903
Өрнө дорны чиглэлүүд нь хоорондоо холбогдон

0:02:34.903,0:02:37.193
Евразийг бүхэлд нь хамарсан систем болж

0:02:37.193,0:02:39.514
соёлын болон арилжааны солилцоог

0:02:39.514,0:02:42.378
урьд өмнө нь байгаагүйгээр түгээн дэлгэрүүлэв.

0:02:42.498,0:02:44.673
Хятад бараа Ромд хүрэхэд

0:02:44.673,0:02:47.920
алтны урсгал гадагш чиглэх болж торгоны худалдааг хориглоход хүргэжээ.

0:02:47.920,0:02:51.406
Харин энэ үед Хятадад Ромын шилэн эдлэл үнэд хүрч байлаа.

0:02:51.416,0:02:53.886
Төв Ази дахь цэргийн аяны үеэр

0:02:53.886,0:02:57.221
Хятад болон Ромын цэргүүд тулалдсан тохиолдол бий.

0:02:57.221,0:02:59.610
Магадгүй энэ нь нум сумын хэрэглээг

0:02:59.610,0:03:01.892
Баруунд нэвтрүүлсэн байж болох юм.

0:03:01.892,0:03:04.327
Ер бусын, гадаад барааны эрэлт хэрэгцээ

0:03:04.327,0:03:06.127
мөн тэдгээрийн ашиг орлого нь

0:03:06.127,0:03:08.462
Торгоны Замыг бүрэн бүтэн байлгаж

0:03:08.462,0:03:10.737
Ромын эзэнт гүрэн тарж бутран,

0:03:10.737,0:03:13.159
Хятад гүрэн улс өсөж уруудахад ч хэвээр байсаар байлаа.

0:03:13.159,0:03:15.939
Дайн дажинаараа алдартай Монголчууд хүртэл

0:03:15.939,0:03:19.592
худалдааны замуудыг зогсоохын оронд хамгаалж байлаа.

0:03:19.705,0:03:22.738
Бараа бүтээгдэхүүнээс гадна эдгээр чиглэлүүд нь

0:03:22.738,0:03:26.808
ёс заншил, шинэ нээлт, үзэл санаа, хэлний шилжилт хөдөлгөөнийг эхлүүлсэн.

0:03:26.808,0:03:30.588
Энэтхэгээс үүсэлтэй Буддизм Хятад болон Японд дэлгэрч

0:03:30.588,0:03:32.627
үндсэн шашин нь болсон.

0:03:32.627,0:03:36.496
Ислам шашин нь Арабын хойгоос Өмнөд Азид дэлгэрч

0:03:36.496,0:03:38.376
уугуул сүсэг бишрэлтэй уусан нэгдэж

0:03:38.376,0:03:40.743
Сикх зэрэг шинэ урсгалуудыг бий болгожээ.

0:03:40.743,0:03:44.088
Түүнчлэн Хятадаас бууны дарь Ойрхи Дорнодод хүрснээр

0:03:44.088,0:03:47.508
Оттоман, Сафавид, Могул гүрний эхлэлийг тавьсан.

0:03:47.508,0:03:51.208
Нэг талаараа Торгоны Замын амжилт нь түүний мөхөлд хүргэсэн бөгөөд

0:03:51.208,0:03:53.974
далайн технологид луужин гэх мэт шинэчлэл гарсанаар

0:03:53.974,0:03:58.362
эдгээр нь Европт хүрч, газраар явах урт чиглэлүүд хоцрогдож эхэлсэн.

0:03:58.362,0:04:00.984
Энэ үед Монголын байлдан дагуулалт нуран унахад

0:04:00.984,0:04:04.082
Хятадыг олон улсын худалдаанаас гарахад хүргэсэн.

0:04:04.082,0:04:05.860
Хэдий хуучин чиглэл, сүлжээ нь

0:04:05.860,0:04:07.912
удаан хугацаанд оршин тогтноогүй ч

0:04:07.912,0:04:10.362
дэлхийг тэр чигээр нь өөрчилсөн билээ.

0:04:10.362,0:04:13.281
Европчууд Зүүн Өмнөх Ази дахь баялагт хүрэхийн тулд

0:04:13.281,0:04:15.336
далайн шинэ технологиудыг хайн

0:04:15.336,0:04:17.498
Хайгуулын эрин зууныг эхлүүлж

0:04:17.498,0:04:20.283
Африк болон Америк руу тэлэхэд хүргэсэн.

0:04:20.283,0:04:24.319
Өнөөдөр бидний амьдралыг олон улсын харилцаа холбоогүйгээр төсөөлөхийн аргагүй.

0:04:24.319,0:04:27.331
Бангладешт үйлдвэрлэсэн цамцыг Канадууд авч байна.

0:04:27.331,0:04:30.188
Японы үзэгчид Английн нэвтрүүлэг үздэг.

0:04:30.188,0:04:34.056
Тунисын иргэд хувьсгал хийхдээ Америк програм ашигладаг.

0:04:34.386,0:04:38.527
Даяарчлалын соёл, эдийн засагт үзүүлэх нөлөө нь маргаангүй билээ.

0:04:38.527,0:04:40.800
Гэвч үүний сайн муу тал нь юу ч бай,

0:04:40.800,0:04:42.996
энэ нь шинэ үзэгдэл огт биш юм.

0:04:42.996,0:04:45.017
Эрт цагт биднийг тусгаарладаг байсан

0:04:45.017,0:04:46.733
уулс, элсэн цөл, далай тэнгисийг

0:04:46.733,0:04:49.029
өмнө нь хэдэн сараар тэмээн жингээр явдаг байсан бол

0:04:49.029,0:04:51.226
одоо бид өндөр хурдны тээврээр,

0:04:51.226,0:04:53.411
тив хоорондын харилцаа холбооны сувгаар,

0:04:53.411,0:04:56.258
сансар огторгуйгаар дамжуулагдах дохиогоор туулдаг болжээ.

0:04:56.258,0:04:58.687
Энэ бүгд түүхийн анхны "даян дэлхийн веб" болох

0:04:58.687,0:05:00.316
Торгоны Замыг бүтээлцэхэд

0:05:00.316,0:05:02.056
анх оролцсон соёл иргэншлүүдгүйгээр

0:05:02.056,0:05:04.209
боломжгүй зүйл байх байсан.