Làm sao bạn biết mình có thật?
Đây là điều hiển nhiên
cho tới khi bạn thử trả lời nó,
Hãy cân nhắc một cách
nghiêm túc.
Làm sao bạn thực sự
biết mình tồn tại?
Trong "Suy ngẫm đầu tiên về Triết học",
René Descartes đã cố trả lời câu hỏi ấy.
Ông đã gạt bỏ toàn bộ
những quan niệm ngày trước để bắt đầu lại.
Kiến thức của ông đều xuất phát từ
cảm quan về thế giới.
Cũng như bạn, phải không?
Bạn biết mình đang xem video này
bằng mắt và nghe bằng tai.
Các giác quan cho bạn thấy thế giới
theo cách của nó,
Chúng không lừa dối bạn
trừ một vài lúc.
Bạn có thể nhầm người xa lạ
với một ai đó,
hay chắc mẩm bắt được bóng
rồi lại để hụt ngay trước mắt.
Nhưng ngay đây, ngay bây giờ, bạn biết
những gì trước mặt mình là thật.
Đôi mắt, đôi tay, thân hình của bạn.
Đó là bạn.
Chỉ người điên mới phủ nhận điều đó,
và bạn biết bạn không điên.
Bất cứ ai nghi ngờ điều đó
chắc hẳn là đang mơ mộng.
Ôi không, có khi nào bạn đang mơ ?
Mơ mà như thật.
Bạn tin bạn đang bơi, đang bay,
đang đánh tay không với quái vật,
trong khi cơ thể thật của bạn
đang nằm trên giường.
Không, không. Khi thức,
bạn biết là bạn đang thức.
Ah! Nhưng khi không thức,
bạn không thể biết là bạn không thức,
vì thế bạn không thể chứng minh
mình đang không mơ.
Đôi khi cơ thể bạn tưởng có
nhưng thực tế bạn lại không có ở đó.
Có khi nào tất cả sự thật,
cả những khái niệm trừu tượng
như thời gian, hình dáng, màu sắc,
con số chỉ là giả,
tất cả chỉ là trò lừa bịp
của một thiên tài độc ác.
Thôi nào, nghiêm túc đi.
Descartes yêu cầu bạn phản bác lại
việc một gã quỷ quái
lừa bạn tin rằng thực tế là thật.
Có lẽ gã bịp bợm đó đã lừa bạn thật.
Thế giới, nhân sinh quan,
cả cơ thể bạn.
Bạn không thể nói chúng là trò lừa,
và làm sao bạn sống mà không có chúng.
Bạn không thể!
Cuộc sống chỉ là mơ. Và tôi cá là bạn
không vui vẻ gì khi chèo lái nó.
Bạn lái nó mệt mỏi
như kẻ ngốc không tồn tại.
Bạn thấy có thuyết phục không?
Bạn tin chưa?
Nếu không, tốt thôi;
Nếu có, càng tốt,
vì việc bị thuyết phục chứng tỏ
bạn là thực thể có thể bị thuyết phục
Bạn không là hư vô
nếu bạn nghĩ mình tồn tại
cả khi bạn NGHĨ sự tồn tại đó
cũng là hư vô.
Vì không cần biết bạn tư duy gì,
bạn đã là thực thể có tư duy.
như Descartes nói:
"Tôi tư duy, nên tôi tồn tại."
và vì thế, bạn cũng đang tồn tại đấy.