WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:10.063
Որտեղի՞ց գիտեք, որ իսկապես գոյություն ունեք:

00:00:10.087 --> 00:00:12.932
Սա պարզ հարց է, 
քանի դեռ չեք պատասխանել դրան,

00:00:12.956 --> 00:00:14.661
սակայն եկեք լրջորեն մոտենանք հարցին:

00:00:14.685 --> 00:00:17.135
Որտեղի՞ց գիտեք, որ իսկապես գոյություն ունեք:

00:00:17.159 --> 00:00:19.849
Իր "Առաջին փիլիսոփայության խորհումներ" 
աշխատության մեջ

00:00:19.873 --> 00:00:23.018
Ռենե Դեկարտը փորձել է 
պատասխանել հենց այդ հարցին,

00:00:23.042 --> 00:00:26.148
հերքելով իր բոլոր հայտնի 
հասկացություններն ու կարծիքները`

00:00:26.172 --> 00:00:28.963
հիմքից սկսելու համար:

00:00:28.987 --> 00:00:32.272
Նա ձեռք է բերել իր գիտելիքները աշխարհի 
զգայական ընկալման միջոցով:

00:00:32.296 --> 00:00:33.645
Ինչպես և դուք, այնպես չէ՞:

00:00:33.669 --> 00:00:37.400
Դուք գիտեք, որ դիտում եք 
այս դասը ձեր աչքերով, լսում` ականջներով:

00:00:37.424 --> 00:00:40.275
Զգայարաններն աշխարհն արտացոլում են 
այնպիսին, ինչպիսին որ կա:

00:00:40.299 --> 00:00:43.165
Սովորաբար դրանք ձեզ չեն խաբում,
սակայն երբեմն մոլորեցնում են:

00:00:43.189 --> 00:00:46.032
Կարող եք հեռվում գտնվող մարդուն
շփոթել մեկ ուրիշի հետ

00:00:46.056 --> 00:00:48.449
կամ էլ համոզված եք, որ կբռնեք թռչող գնդակը,

00:00:48.473 --> 00:00:50.649
բայց այն հենց ձեր առջև ընկնում է գետին:

00:00:50.673 --> 00:00:52.501
Բայց չէ որ հենց այս պահին,

00:00:52.525 --> 00:00:54.766
դուք գիտեք, որ ձեզ շրջապատող աշխարհն իրական է:

00:00:54.790 --> 00:00:57.364
Ձեր աչքերը, ձեռքերը, մարմինը։ Դա դուք եք:

00:00:57.388 --> 00:01:00.837
Միայն հոգեկան հիվանդ մարդիկ կժխտեին դա,
իսկ դուք գիտեք, որ նրանցից մեկը չեք:

00:01:00.861 --> 00:01:03.339
Յուրաքանչյուր մարդ, ով կկասկածի,
հավանաբար քնած է:

00:01:03.363 --> 00:01:06.376
Օ՛, ո՛չ: Միգուցե քնա՞ծ եք:

00:01:06.400 --> 00:01:08.084
Երազներն իրական են թվում:

00:01:08.108 --> 00:01:10.067
Կարող եք համոզված լինել, որ լողում եք, թռչում

00:01:10.091 --> 00:01:12.553
կամ մերկ ձեռքերով մարտնչում հրեշների հետ,

00:01:12.577 --> 00:01:15.029
մինչդեռ իրականում անկողնում պառկած եք:

00:01:15.053 --> 00:01:16.068
Ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ:

00:01:16.092 --> 00:01:18.406
Երբ արթուն եք, գիտակցում եք դա:

00:01:18.430 --> 00:01:21.761
Օ՛հ, բայց չէ որ, երբ արթուն չեք, 
չգիտեք դրա մասին,

00:01:21.785 --> 00:01:24.962
ուրեմն չեք էլ կարող ապացուցել, որ քնած չեք:

00:01:24.986 --> 00:01:29.025
Միգուցե մարմինը, որով ընկալում եք 
ինքներդ ձեզ, գոյությու՞ն էլ չունի:

00:01:29.049 --> 00:01:31.970
Միգուցե ողջ իրականությունը, ներառյալ
վերացական հասկացությունները,

00:01:31.994 --> 00:01:36.434
ինչպես ժամանակը, ձևը, գույնն ու թվերը կեղծ են,

00:01:36.458 --> 00:01:38.288
և պարզապես

00:01:38.312 --> 00:01:40.267
մի հրեշավոր հանճարի կողմից նյութված խաբկանք են:

00:01:40.291 --> 00:01:41.957
Իսկ եթե իսկապես այդպե՞ս է:

00:01:41.981 --> 00:01:46.870
Դեկարտը հարցնում է, արդյոք կարող եք 
հերքել այն միտքը, որ մի հրեշավոր հանճար

00:01:46.894 --> 00:01:49.721
խաբեությամբ ստիպել է ձեզ հավատալ իրականությանը:

00:01:50.580 --> 00:01:53.969
Հավանաբար այս դիվային չարագործը հիմարեցրել է ձեզ:

00:01:53.993 --> 00:01:56.769
Աշխարհը, ձեր պատկերացումները
դրա մասին, ձեր սեփական մարմինը.

00:01:56.793 --> 00:01:59.696
չեք կարող հերքել այն վարկածը,
որ դրանք ուղղակի հորինվածք են,

00:01:59.720 --> 00:02:01.820
և ինչպե՞ս կարող էիք 
գոյություն ունենալ առանց դրանց:

00:02:01.844 --> 00:02:03.830
Իհա՛րկե չէիք կարող: Պետք էլ չի՛:

00:02:03.854 --> 00:02:05.819
Կյանքը երազ է,

00:02:05.843 --> 00:02:10.270
և ես գրազ կգամ, որ կյանքի նավակը թիավարել
ոչ այդքան ուրախ զբաղմունք է, այնպե՞ս չէ:

00:02:10.294 --> 00:02:11.939
Ո՛չ, դուք թիավարում եք հոգնած,

00:02:11.963 --> 00:02:17.205
ինչպես հիմարեցված, գոյություն 
չունեցող անխելք մարդ,
անկախ նրանից այդպիսին եք թե ոչ:

00:02:17.229 --> 00:02:18.778
Արդյոք դա համոզի՞չ եք գտնում:

00:02:18.802 --> 00:02:20.049
Հավատացի՞ք:

00:02:20.073 --> 00:02:23.236
Եթե ոչ, ապա լավ է, եթե այո, էլ ավելի լավ է,

00:02:23.260 --> 00:02:25.205
որովհետև հավատալով

00:02:25.229 --> 00:02:28.283
կապացուցեք, որ համոզվող էակ եք:

00:02:29.132 --> 00:02:31.749
Չեք կարող լինել ոչինչ, եթե կարծում եք, 
որ մի բանի պիտանի եք,

00:02:31.773 --> 00:02:34.171
նույնիսկ եթե կարծում եք, 
որ այդ "մի բանը" ոչինչ է,

00:02:34.195 --> 00:02:37.590
քանի որ անկախ նրանից, թե ինչ եք մտածում,
դուք մտածող էակ եք,

00:02:37.614 --> 00:02:42.305
կամ ինչպես Դեկարտն է գրել. 
"Մտածում եմ, հետևաբար գոյություն ունեմ",

00:02:42.329 --> 00:02:43.781
այդպես և դուք: