1
00:00:00,000 --> 00:00:10,063
Որտեղի՞ց գիտեք, որ իսկապես գոյություն ունեք:

2
00:00:10,087 --> 00:00:12,932
Սա պարզ հարց է, 
քանի դեռ չեք պատասխանել դրան,

3
00:00:12,956 --> 00:00:14,661
սակայն եկեք լրջորեն մոտենանք հարցին:

4
00:00:14,685 --> 00:00:17,135
Որտեղի՞ց գիտեք, որ իսկապես գոյություն ունեք:

5
00:00:17,159 --> 00:00:19,849
Իր "Առաջին փիլիսոփայության խորհումներ" 
աշխատության մեջ

6
00:00:19,873 --> 00:00:23,018
Ռենե Դեկարտը փորձել է 
պատասխանել հենց այդ հարցին,

7
00:00:23,042 --> 00:00:26,148
հերքելով իր բոլոր հայտնի 
հասկացություններն ու կարծիքները`

8
00:00:26,172 --> 00:00:28,963
հիմքից սկսելու համար:

9
00:00:28,987 --> 00:00:32,272
Նա ձեռք է բերել իր գիտելիքները աշխարհի 
զգայական ընկալման միջոցով:

10
00:00:32,296 --> 00:00:33,645
Ինչպես և դուք, այնպես չէ՞:

11
00:00:33,669 --> 00:00:37,400
Դուք գիտեք, որ դիտում եք 
այս դասը ձեր աչքերով, լսում` ականջներով:

12
00:00:37,424 --> 00:00:40,275
Զգայարաններն աշխարհն արտացոլում են 
այնպիսին, ինչպիսին որ կա:

13
00:00:40,299 --> 00:00:43,165
Սովորաբար դրանք ձեզ չեն խաբում,
սակայն երբեմն մոլորեցնում են:

14
00:00:43,189 --> 00:00:46,032
Կարող եք հեռվում գտնվող մարդուն
շփոթել մեկ ուրիշի հետ

15
00:00:46,056 --> 00:00:48,449
կամ էլ համոզված եք, որ կբռնեք թռչող գնդակը,

16
00:00:48,473 --> 00:00:50,649
բայց այն հենց ձեր առջև ընկնում է գետին:

17
00:00:50,673 --> 00:00:52,501
Բայց չէ որ հենց այս պահին,

18
00:00:52,525 --> 00:00:54,766
դուք գիտեք, որ ձեզ շրջապատող աշխարհն իրական է:

19
00:00:54,790 --> 00:00:57,364
Ձեր աչքերը, ձեռքերը, մարմինը։ Դա դուք եք:

20
00:00:57,388 --> 00:01:00,837
Միայն հոգեկան հիվանդ մարդիկ կժխտեին դա,
իսկ դուք գիտեք, որ նրանցից մեկը չեք:

21
00:01:00,861 --> 00:01:03,339
Յուրաքանչյուր մարդ, ով կկասկածի,
հավանաբար քնած է:

22
00:01:03,363 --> 00:01:06,376
Օ՛, ո՛չ: Միգուցե քնա՞ծ եք:

23
00:01:06,400 --> 00:01:08,084
Երազներն իրական են թվում:

24
00:01:08,108 --> 00:01:10,067
Կարող եք համոզված լինել, որ լողում եք, թռչում

25
00:01:10,091 --> 00:01:12,553
կամ մերկ ձեռքերով մարտնչում հրեշների հետ,

26
00:01:12,577 --> 00:01:15,029
մինչդեռ իրականում անկողնում պառկած եք:

27
00:01:15,053 --> 00:01:16,068
Ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ:

28
00:01:16,092 --> 00:01:18,406
Երբ արթուն եք, գիտակցում եք դա:

29
00:01:18,430 --> 00:01:21,761
Օ՛հ, բայց չէ որ, երբ արթուն չեք, 
չգիտեք դրա մասին,

30
00:01:21,785 --> 00:01:24,962
ուրեմն չեք էլ կարող ապացուցել, որ քնած չեք:

31
00:01:24,986 --> 00:01:29,025
Միգուցե մարմինը, որով ընկալում եք 
ինքներդ ձեզ, գոյությու՞ն էլ չունի:

32
00:01:29,049 --> 00:01:31,970
Միգուցե ողջ իրականությունը, ներառյալ
վերացական հասկացությունները,

33
00:01:31,994 --> 00:01:36,434
ինչպես ժամանակը, ձևը, գույնն ու թվերը կեղծ են,

34
00:01:36,458 --> 00:01:38,288
և պարզապես

35
00:01:38,312 --> 00:01:40,267
մի հրեշավոր հանճարի կողմից նյութված խաբկանք են:

36
00:01:40,291 --> 00:01:41,957
Իսկ եթե իսկապես այդպե՞ս է:

37
00:01:41,981 --> 00:01:46,870
Դեկարտը հարցնում է, արդյոք կարող եք 
հերքել այն միտքը, որ մի հրեշավոր հանճար

38
00:01:46,894 --> 00:01:49,721
խաբեությամբ ստիպել է ձեզ հավատալ իրականությանը:

39
00:01:50,580 --> 00:01:53,969
Հավանաբար այս դիվային չարագործը հիմարեցրել է ձեզ:

40
00:01:53,993 --> 00:01:56,769
Աշխարհը, ձեր պատկերացումները
դրա մասին, ձեր սեփական մարմինը.

41
00:01:56,793 --> 00:01:59,696
չեք կարող հերքել այն վարկածը,
որ դրանք ուղղակի հորինվածք են,

42
00:01:59,720 --> 00:02:01,820
և ինչպե՞ս կարող էիք 
գոյություն ունենալ առանց դրանց:

43
00:02:01,844 --> 00:02:03,830
Իհա՛րկե չէիք կարող: Պետք էլ չի՛:

44
00:02:03,854 --> 00:02:05,819
Կյանքը երազ է,

45
00:02:05,843 --> 00:02:10,270
և ես գրազ կգամ, որ կյանքի նավակը թիավարել
ոչ այդքան ուրախ զբաղմունք է, այնպե՞ս չէ:

46
00:02:10,294 --> 00:02:11,939
Ո՛չ, դուք թիավարում եք հոգնած,

47
00:02:11,963 --> 00:02:17,205
ինչպես հիմարեցված, գոյություն 
չունեցող անխելք մարդ,
անկախ նրանից այդպիսին եք թե ոչ:

48
00:02:17,229 --> 00:02:18,778
Արդյոք դա համոզի՞չ եք գտնում:

49
00:02:18,802 --> 00:02:20,049
Հավատացի՞ք:

50
00:02:20,073 --> 00:02:23,236
Եթե ոչ, ապա լավ է, եթե այո, էլ ավելի լավ է,

51
00:02:23,260 --> 00:02:25,205
որովհետև հավատալով

52
00:02:25,229 --> 00:02:28,283
կապացուցեք, որ համոզվող էակ եք:

53
00:02:29,132 --> 00:02:31,749
Չեք կարող լինել ոչինչ, եթե կարծում եք, 
որ մի բանի պիտանի եք,

54
00:02:31,773 --> 00:02:34,171
նույնիսկ եթե կարծում եք, 
որ այդ "մի բանը" ոչինչ է,

55
00:02:34,195 --> 00:02:37,590
քանի որ անկախ նրանից, թե ինչ եք մտածում,
դուք մտածող էակ եք,

56
00:02:37,614 --> 00:02:42,305
կամ ինչպես Դեկարտն է գրել. 
"Մտածում եմ, հետևաբար գոյություն ունեմ",

57
00:02:42,329 --> 00:02:43,781
այդպես և դուք: