1
00:00:00,231 --> 00:00:02,103
Hãy nghĩ đến 
một lựa chọn khó khăn

2
00:00:02,103 --> 00:00:04,055
bạn sẽ đối mặt trong tương lai.

3
00:00:04,055 --> 00:00:05,898
Đó có thể là 
lựa chọn nghề nghiệp,

4
00:00:05,898 --> 00:00:08,014
giữa hoạ sĩ và kế toán,

5
00:00:08,014 --> 00:00:11,236
lựa chọn nơi ở,
thành thị hay nông thôn,

6
00:00:11,236 --> 00:00:12,850
hay thậm chí lựa chọn bạn đời.

7
00:00:12,850 --> 00:00:14,615
Bạn có thể kết hôn với Betty.

8
00:00:14,615 --> 00:00:16,590
Nhưng bạn cũng có thể lấy Lolita.

9
00:00:16,590 --> 00:00:19,287
Hay đó có thể là quyết định
có con hay không,

10
00:00:19,287 --> 00:00:21,759
ở riêng hay đón cha mẹ 
về sống cùng,

11
00:00:21,759 --> 00:00:23,521
quyết định dạy con

12
00:00:23,521 --> 00:00:25,110
theo tôn giáo của chồng

13
00:00:25,110 --> 00:00:26,920
mà bạn là kẻ ngoại đạo.

14
00:00:26,920 --> 00:00:28,500
Hay quyết định quyên tặng

15
00:00:28,500 --> 00:00:30,379
tất cả tiền tiết kiệm của mình.

16
00:00:30,379 --> 00:00:32,556
Tôi tin là 
những lựa chọn bạn nghĩ đến

17
00:00:32,556 --> 00:00:34,509
đều to lớn, quan trọng,

18
00:00:34,509 --> 00:00:36,492
và đầy ý nghĩa đối với bạn.

19
00:00:36,492 --> 00:00:38,812
Có vẻ như các lựa chọn khó khăn

20
00:00:38,812 --> 00:00:43,684
thường khiến bạn phải vò đầu bức tóc.

21
00:00:43,684 --> 00:00:45,839
Nhưng tôi nghĩ 
ta đã hiểu sai bản chất

22
00:00:45,839 --> 00:00:48,127
và vai trò của chúng
trong cuộc sống.

23
00:00:48,127 --> 00:00:50,101
Hiểu bản chất 
của lựa chọn khó khăn

24
00:00:50,101 --> 00:00:51,645
bạn sẽ hiểu được

25
00:00:51,645 --> 00:00:54,551
sức mạnh tiềm ẩn 
của mỗi chúng ta.

26
00:00:54,551 --> 00:00:56,515
Một quyết định trở nên khó khăn

27
00:00:56,515 --> 00:00:58,794
khi lợi ích của các phương án
gần tương đương.

28
00:00:58,794 --> 00:01:00,427
Bất cứ quyết định dễ dàng nào

29
00:01:00,427 --> 00:01:02,816
cũng có một phương án tốt hơn.

30
00:01:02,816 --> 00:01:04,287
Trong một quyết định khó,

31
00:01:04,287 --> 00:01:06,384
phương án này có vài điểm hay,

32
00:01:06,384 --> 00:01:09,180
phương án kia cũng có vài điểm hay,

33
00:01:09,180 --> 00:01:12,247
nhưng không phương án nào 
là hay nhất.

34
00:01:12,247 --> 00:01:13,671
Bạn trăn trở

35
00:01:13,671 --> 00:01:16,515
liệu nên tiếp tục 
công việc cũ ở thành phố

36
00:01:16,515 --> 00:01:18,905
hay đổi đời bằng công việc

37
00:01:18,905 --> 00:01:20,938
thử thách hơn ở nông thôn,

38
00:01:20,938 --> 00:01:23,704
vì ở cũng có điểm hay,

39
00:01:23,704 --> 00:01:25,090
đi cũng có điểm hay,

40
00:01:25,090 --> 00:01:26,776
và giữa đi với ở,

41
00:01:26,776 --> 00:01:29,062
chẳng cái nào hay hơn cái nào.

42
00:01:29,062 --> 00:01:30,432
Không nên nghĩ rằng

43
00:01:30,432 --> 00:01:32,862
tất cả các lựa chọn khó 
đều to tát.

44
00:01:32,862 --> 00:01:35,273
Giả sử bạn phân vân xem 
sáng ăn gì.

45
00:01:35,273 --> 00:01:38,343
Bạn có thể ăn ngũ cốc 
bổ sung chất xơ

46
00:01:38,343 --> 00:01:39,910
hoặc bánh vòng sô cô la.

47
00:01:39,910 --> 00:01:41,281
Giả sử bạn chọn lựa


48
00:01:41,281 --> 00:01:44,328
dựa trên
độ ngon và dinh dưỡng.

49
00:01:44,328 --> 00:01:46,624
Ngũ cốc thì tốt hơn cho sức khoẻ,

50
00:01:46,624 --> 00:01:48,618
bánh vòng lại ngon hơn,

51
00:01:48,618 --> 00:01:51,065
nhưng không món nào 
tốt vượt trội,

52
00:01:51,065 --> 00:01:53,233
quả là một quyết định khó.

53
00:01:53,233 --> 00:01:55,279
Nhận thấy rằng các lựa chọn nhỏ

54
00:01:55,279 --> 00:01:57,372
cũng có thể trở nên khó khăn

55
00:01:57,372 --> 00:01:59,508
có thể khiến các lựa chọn lớn

56
00:01:59,508 --> 00:02:01,404
trông bớt đáng sợ hơn.

57
00:02:01,404 --> 00:02:02,839
Vì cuối cùng ta cũng

58
00:02:02,839 --> 00:02:04,304
quyết định được sáng ăn gì,

59
00:02:04,304 --> 00:02:06,030
nên có lẽ 
cũng sẽ quyết được

60
00:02:06,030 --> 00:02:07,299
liệu nên ở lại thành phố

61
00:02:07,299 --> 00:02:10,999
hay đổi đời ở nông thôn.

62
00:02:10,999 --> 00:02:14,263
Chúng ta cũng không nên nghĩ rằng

63
00:02:14,263 --> 00:02:16,157
lựa chọn khó khăn 
làm ta trăn trở

64
00:02:16,157 --> 00:02:18,692
bởi vì ta không thông minh.

65
00:02:18,692 --> 00:02:20,486
Sau khi tốt nghiệp đại học,

66
00:02:20,486 --> 00:02:22,357
tôi đã trăn trở giữa hai nghề,

67
00:02:22,357 --> 00:02:23,927
triết gia hoặc luật sư.

68
00:02:23,927 --> 00:02:27,405
Tôi cực kì đam mê triết học.

69
00:02:27,405 --> 00:02:29,034
Bạn có thể khảo cứu nhiều điều

70
00:02:29,034 --> 00:02:30,289
với tư cách một triết gia,

71
00:02:30,289 --> 00:02:33,577
được làm việc cả ngày
trên chiếc ghế bành êm ái.

72
00:02:33,577 --> 00:02:37,008
Nhưng tôi đến từ
một gia đình nhập cư nghèo,

73
00:02:37,008 --> 00:02:38,146
hộp cơm trưa

74
00:02:38,146 --> 00:02:40,990
có món lưỡi lợn và bánh mì kẹp mứt

75
00:02:40,990 --> 00:02:43,100
với tôi đã là xa xỉ,

76
00:02:43,100 --> 00:02:45,339
vậy thì ý tưởng dành cả cuộc đời

77
00:02:45,339 --> 00:02:47,131
ngồi trên ghế bành

78
00:02:47,131 --> 00:02:48,733
chỉ để ngẫm nghĩ

79
00:02:48,733 --> 00:02:52,877
đối với tôi quả là đỉnh
của sự xa hoa hão huyền.

80
00:02:52,877 --> 00:02:55,127
Thế là tôi lấy ra một tờ giấy,

81
00:02:55,127 --> 00:02:57,034
vạch một đường phân cách,

82
00:02:57,034 --> 00:02:59,387
và tôi vắt óc liệt kê

83
00:02:59,387 --> 00:03:02,500
những điểm lợi và hại 
của từng nghề.

84
00:03:02,500 --> 00:03:05,235
Khi đó, tôi đã thầm nghĩ

85
00:03:05,235 --> 00:03:07,625
"Ước gì mình biết trước

86
00:03:07,625 --> 00:03:10,125
tương lai của mình 
trong từng nghề.

87
00:03:10,125 --> 00:03:13,877
Ước gì Ông Trời hoặc Netflix
có thể gửi mình đĩa DVD

88
00:03:13,877 --> 00:03:17,132
về tương lai của mình 
trong mỗi nghề.

89
00:03:17,132 --> 00:03:19,346
Khi đó, mình sẽ so sánh chúng,

90
00:03:19,346 --> 00:03:21,381
mình sẽ biết tương lai nào tốt hơn,

91
00:03:21,381 --> 00:03:23,703
và việc lựa chọn sẽ thật dễ dàng".

92
00:03:23,703 --> 00:03:25,726
Nhưng chẳng ai gửi tôi 
đĩa DVD cả,

93
00:03:25,726 --> 00:03:28,403
và vì không biết nghề nào tốt hơn,

94
00:03:28,403 --> 00:03:31,213
tôi đã làm cách mọi người hay làm:

95
00:03:31,219 --> 00:03:34,098
Tôi chọn phương án an toàn nhất.

96
00:03:34,098 --> 00:03:37,115
Vì sợ phải trở thành
một triết gia thất nghiệp,

97
00:03:37,115 --> 00:03:39,682
tôi đã chọn làm luật sư.

98
00:03:39,682 --> 00:03:41,587
Nhưng rồi tôi nhận ra,

99
00:03:41,587 --> 00:03:43,726
tôi không hợp với nghề luật.

100
00:03:43,726 --> 00:03:45,750
Không phải con người thật của tôi.

101
00:03:45,750 --> 00:03:47,765
Thế nên bây giờ tôi là triết gia,

102
00:03:47,765 --> 00:03:49,514
nghiên cứu về quyết định khó khăn,

103
00:03:49,514 --> 00:03:50,796
và tôi đảm bảo rằng

104
00:03:50,796 --> 00:03:52,366
việc từ chối một phương án

105
00:03:52,366 --> 00:03:55,370
vì lo âu về những điều chưa biết

106
00:03:55,370 --> 00:03:57,913
là một quyết định dù phổ biến,

107
00:03:57,913 --> 00:04:00,196
nhưng sai lầm.

108
00:04:00,196 --> 00:04:03,255
Sai lầm khi nghĩ rằng,
với các quyết định khó khăn

109
00:04:03,255 --> 00:04:06,225
luôn có một phương án tốt hơn,

110
00:04:06,225 --> 00:04:08,244
nhưng ta lại không đủ khôn để biết,

111
00:04:08,244 --> 00:04:10,053
vì ta không biết, có lẽ ta nên

112
00:04:10,053 --> 00:04:12,464
chọn phương án ít rủi ro hơn.

113
00:04:12,464 --> 00:04:16,867
Thậm chí khi có đầy đủ thông tin
để so sánh hai phương án,

114
00:04:16,867 --> 00:04:19,892
ta vẫn có thể khó xử trí.

115
00:04:19,892 --> 00:04:22,041
Quyết định khó khăn 
khiến ta trăn trở

116
00:04:22,041 --> 00:04:24,179
không phải vì ta kém hiểu biết,

117
00:04:24,179 --> 00:04:28,502
mà vì chẳng có phương án nào 
là tốt nhất cả.

118
00:04:28,502 --> 00:04:30,656
Nếu không có một phương án tối ưu,

119
00:04:30,656 --> 00:04:35,815
nếu cán cân chẳng nghiêng về bên nào,

120
00:04:35,815 --> 00:04:37,150
thì các phương án

121
00:04:37,150 --> 00:04:39,795
chắc chắn phải tốt như nhau.

122
00:04:39,795 --> 00:04:41,651
Hoá ra quyết định khó khăn

123
00:04:41,651 --> 00:04:44,770
cơ bản là sự lựa chọn
giữa các phương án tốt?

124
00:04:44,770 --> 00:04:46,125
Thật vô lí.

125
00:04:46,125 --> 00:04:47,773
Nếu các phương án đều tốt,

126
00:04:47,773 --> 00:04:49,898
bạn có thể tung đồng xu 
để quyết định.

127
00:04:49,898 --> 00:04:51,624
Nhưng tung đồng xu

128
00:04:51,624 --> 00:04:54,547
đâu phải cách để lựa chọn

129
00:04:54,547 --> 00:04:58,507
nghề nghiệp, nơi ở, hay bạn đời.

130
00:04:58,507 --> 00:05:00,697
Có một lí do khác 
để chứng minh rằng

131
00:05:00,697 --> 00:05:02,927
trong các quyết định khó

132
00:05:02,927 --> 00:05:05,940
các phương án không tốt như nhau.

133
00:05:05,940 --> 00:05:09,220
Giả sử bạn đang phân vân 
giữa hai nghề:

134
00:05:09,220 --> 00:05:12,427
nghề ngân hàng đầu tư

135
00:05:12,427 --> 00:05:14,945
hoặc hoạ sĩ.

136
00:05:14,945 --> 00:05:17,891
Nhiều yếu tố có thể tác động
đến quyết định của bạn,

137
00:05:17,891 --> 00:05:20,090
ví dụ như niềm vui 
trong công việc,

138
00:05:20,090 --> 00:05:22,376
mức an toàn tài chính,

139
00:05:22,376 --> 00:05:24,750
thời gian dành cho gia đình, v.v…

140
00:05:24,750 --> 00:05:29,315
Nghề hoạ sĩ có thể đưa bạn đến

141
00:05:29,315 --> 00:05:31,723
đỉnh cao của sự biểu đạt nghệ thuật.

142
00:05:31,723 --> 00:05:35,282
Nghề ngân hàng có thể đưa bạn đến

143
00:05:35,282 --> 00:05:39,237
đỉnh cao của sự điều phối tài chính.

144
00:05:39,237 --> 00:05:42,316
Hãy mường tượng hai nghề này

145
00:05:42,316 --> 00:05:45,289
sao cho không nghề nào 
tốt hơn nghề nào.

146
00:05:45,289 --> 00:05:48,381
Bây giờ, giả sử ta cải thiện
một trong hai nghề.

147
00:05:48,381 --> 00:05:50,875
Giả sử ngân hàng, 
vì muốn bạn,

148
00:05:50,875 --> 00:05:54,264
cho bạn thêm 500 đô 
tiền lương mỗi tháng.

149
00:05:54,264 --> 00:05:58,036
Liệu số tiền này có thể
khiến nghề ngân hàng

150
00:05:58,036 --> 00:06:00,628
tốt hơn nghề hoạ sĩ không?

151
00:06:00,628 --> 00:06:02,830
Không nhất thiết.

152
00:06:02,830 --> 00:06:04,998
Lương cao khiến 
nghề ngân hàng bây giờ

153
00:06:04,998 --> 00:06:06,963
tốt hơn nghề ngân hàng khi trước,

154
00:06:06,963 --> 00:06:09,140
nhưng cải thiện này 
có thể không đủ

155
00:06:09,140 --> 00:06:13,111
để làm cho nghề ngân hàng 
tốt hơn nghề hoạ sĩ.

156
00:06:13,111 --> 00:06:15,625
Sự cải thiện trong một nghề

157
00:06:15,625 --> 00:06:17,784
vẫn không làm nó 
tốt hơn nghề kia,

158
00:06:17,784 --> 00:06:19,096
thì hai nghề này ban đầu

159
00:06:19,096 --> 00:06:21,545
không thể tốt như nhau.

160
00:06:21,545 --> 00:06:23,527
Nếu bạn có hai thứ 
tốt như nhau,

161
00:06:23,527 --> 00:06:25,385
và bạn cải thiện một trong hai,

162
00:06:25,385 --> 00:06:28,280
thứ được cải thiện sẽ phải
tốt hơn cái còn lại.

163
00:06:28,280 --> 00:06:32,902
Nhưng đó không phải 
là với các lựa chọn khó khăn.

164
00:06:32,902 --> 00:06:35,620
Vậy giờ, ta gặp một vấn đề nan giải.

165
00:06:35,620 --> 00:06:37,296
Ta có hai nghề nghiệp.

166
00:06:37,296 --> 00:06:39,256
Không nghề nào 
tốt hơn nghề nào,

167
00:06:39,256 --> 00:06:41,278
chúng cũng chẳng tốt 
như nhau.

168
00:06:41,278 --> 00:06:43,584
Làm sao chọn đây?

169
00:06:43,584 --> 00:06:48,219
Có điều gì đó không đúng.

170
00:06:48,219 --> 00:06:50,690
Có lẽ bản chất của lựa chọn
có vấn đề,

171
00:06:50,690 --> 00:06:53,960
và so sánh là điều bất khả thi.

172
00:06:53,960 --> 00:06:55,520
Nhưng vậy cũng không đúng.

173
00:06:55,520 --> 00:06:57,328
Đâu phải ta đang cố chọn

174
00:06:57,328 --> 00:06:59,707
giữa hai thứ 
không thể nào so sánh.

175
00:06:59,707 --> 00:07:02,838
Ta đang cân nhắc
giữa hai nghề nghiệp,

176
00:07:02,838 --> 00:07:04,618
đâu phải giữa con số chín

177
00:07:04,618 --> 00:07:07,799
với đĩa trứng rán đâu.

178
00:07:07,799 --> 00:07:11,090
So sánh lợi ích của hai nghề nghiệp

179
00:07:11,090 --> 00:07:13,094
là việc ta có thể làm,

180
00:07:13,094 --> 00:07:17,056
và cũng là việc ta hay làm.

181
00:07:17,056 --> 00:07:19,261
Tôi nghĩ vấn đề nảy sinh

182
00:07:19,261 --> 00:07:21,580
bởi ta chưa suy nghĩ kĩ

183
00:07:21,580 --> 00:07:23,900
về các giá trị trong cuộc sống.

184
00:07:23,900 --> 00:07:26,956
Ta vô thức cho rằng các giá trị

185
00:07:26,956 --> 00:07:29,511
như công lí, vẻ đẹp, lòng nhân ái,

186
00:07:29,511 --> 00:07:32,625
có thể đo đạc được,

187
00:07:32,625 --> 00:07:36,745
như độ dài, khối lượng, và trọng lượng.

188
00:07:36,745 --> 00:07:40,235
Đặt bất cứ câu hỏi so sánh nào
không liên quan đến giá trị,

189
00:07:40,235 --> 00:07:43,589
ví dụ như chiếc cặp nào nặng hơn?

190
00:07:43,589 --> 00:07:46,274
Chỉ có ba đáp án.

191
00:07:46,274 --> 00:07:49,398
Chiếc cặp này nặng hơn, nhẹ hơn,

192
00:07:49,398 --> 00:07:52,294
hoặc nặng bằng chiếc còn lại.

193
00:07:52,294 --> 00:07:54,586
Đại lượng như cân nặng 
có thể được diễn tả

194
00:07:54,586 --> 00:07:57,461
bằng số thực — một, hai, ba, v.v… —

195
00:07:57,461 --> 00:08:00,528
và chỉ có ba khả năng xảy ra

196
00:08:00,528 --> 00:08:03,071
khi so sánh hai số thực bất kì.

197
00:08:03,071 --> 00:08:05,464
Một số lớn hơn, nhỏ hơn,

198
00:08:05,464 --> 00:08:08,199
hoặc bằng số còn lại.

199
00:08:08,199 --> 00:08:10,986
Giá trị thì không như thế.

200
00:08:10,986 --> 00:08:13,291
Là những sinh vật biết suy luận,

201
00:08:13,291 --> 00:08:15,134
ta có xu hướng cho rằng

202
00:08:15,134 --> 00:08:17,588
tư duy khoa học có thể giải thích

203
00:08:17,588 --> 00:08:20,840
mọi vấn đề quan trọng 
trong cuộc sống,

204
00:08:20,840 --> 00:08:22,297
nhưng các giá trị tinh thần

205
00:08:22,297 --> 00:08:24,374
thì khác các đại lượng khoa học.

206
00:08:24,374 --> 00:08:26,088
Các đại lượng khoa học

207
00:08:26,088 --> 00:08:28,270
có thể được đo lường
bằng con số.

208
00:08:28,270 --> 00:08:31,373
Các giá trị tinh thần thì không.

209
00:08:31,373 --> 00:08:32,824
Ta không nên cho rằng

210
00:08:32,824 --> 00:08:36,027
thế giới của đại lượng khoa học,
như độ dài và cân nặng,

211
00:08:36,027 --> 00:08:37,445
lại có cấu trúc giống với

212
00:08:37,445 --> 00:08:40,536
thế giới của giá trị nhân văn.

213
00:08:40,536 --> 00:08:43,160
Vậy nếu những điều ta coi trọng —

214
00:08:43,160 --> 00:08:46,258
niềm vui con trẻ, 
tình cảm vợ chồng —

215
00:08:46,258 --> 00:08:48,999
không thể được diễn đạt
bằng con số,

216
00:08:48,999 --> 00:08:51,473
thì không có lí do gì để tin

217
00:08:51,473 --> 00:08:52,887
rằng trong lựa chọn,

218
00:08:52,887 --> 00:08:54,502
chỉ có ba khả năng —

219
00:08:54,502 --> 00:08:57,547
phương án này tốt hơn, xấu hơn,

220
00:08:57,547 --> 00:09:00,107
hoặc bằng với phương án kia.

221
00:09:00,107 --> 00:09:04,180
Chúng ta cần đưa ra 
một khả năng mới,

222
00:09:04,180 --> 00:09:07,834
vượt lên trên khả năng tốt hơn,
xấu hơn, và bằng nhau

223
00:09:07,834 --> 00:09:10,008
để diễn tả 
những điều xảy ra

224
00:09:10,008 --> 00:09:11,804
trong các lựa chọn khó khăn.

225
00:09:11,804 --> 00:09:13,702
Tôi muốn nói rằng 
các phương án

226
00:09:13,702 --> 00:09:15,151
thì “ngang nhau”.

227
00:09:15,151 --> 00:09:16,751
Khi các phương án ngang nhau,

228
00:09:16,751 --> 00:09:19,926
sự lựa chọn của bạn 
vẫn rất quan trọng,

229
00:09:19,926 --> 00:09:23,219
nhưng không có phương án nào
thật sự tốt hơn cả.

230
00:09:23,219 --> 00:09:25,381
Thay vào đó, các phương án

231
00:09:25,381 --> 00:09:29,659
ngang nhau về giá trị,

232
00:09:29,659 --> 00:09:32,183
tuy nhiên, chúng khác nhau

233
00:09:32,183 --> 00:09:33,961
về loại giá trị.

234
00:09:33,961 --> 00:09:37,289
Vì thế, lựa chọn mới trở nên khó khăn.

235
00:09:37,289 --> 00:09:39,576
Hiểu lựa chọn khó khăn 
theo hướng này,

236
00:09:39,576 --> 00:09:42,123
ta khám phá ra một điều 
về con người

237
00:09:42,123 --> 00:09:43,851
mà ta chưa hề biết.

238
00:09:43,851 --> 00:09:46,205
Mỗi người trong chúng ta 
có sức mạnh

239
00:09:46,205 --> 00:09:49,743
để tạo ra lí lẽ.

240
00:09:49,743 --> 00:09:52,000
Hãy tưởng tượng một thế giới

241
00:09:52,000 --> 00:09:54,640
chỉ có các lựa chọn dễ dàng,

242
00:09:54,640 --> 00:09:57,032
nghĩa là, luôn có 
một phương án tốt nhất.

243
00:09:57,032 --> 00:09:58,780
Nếu luôn có một phương án tối ưu,

244
00:09:58,780 --> 00:10:00,642
bạn nên chọn phương án đó,

245
00:10:00,642 --> 00:10:02,232
bởi lí trí mách bảo rằng

246
00:10:02,232 --> 00:10:04,822
bạn nên làm điều tốt hơn
thay vì điều tệ hơn,

247
00:10:04,822 --> 00:10:08,038
chọn thứ mà bạn
có nhiều lí do nhất để chọn.

248
00:10:08,038 --> 00:10:10,100
Ở một thế giới như thế,

249
00:10:10,100 --> 00:10:12,466
ta sẽ có nhiều lí do nhất

250
00:10:12,466 --> 00:10:14,946
để mang tất đen thay vì tất hồng,

251
00:10:14,946 --> 00:10:16,861
để ăn ngũ cốc thay vì bánh vòng,

252
00:10:16,861 --> 00:10:18,756
để ở thành phố thay vì nông thôn,

253
00:10:18,756 --> 00:10:20,668
để lấy Betty thay vì lấy Lolita.

254
00:10:20,668 --> 00:10:23,786
Một thế giới chỉ toàn 
các lựa chọn dễ

255
00:10:23,786 --> 00:10:27,680
sẽ biến ta thành nô lệ của lí lẽ.

256
00:10:27,680 --> 00:10:30,247
Khi nghĩ về điều này,

257
00:10:30,247 --> 00:10:32,847
thật điên rồ để tin rằng

258
00:10:32,847 --> 00:10:35,944
các lí lẽ ta được dạy

259
00:10:35,944 --> 00:10:40,933
có quyền buộc ta theo đuổi

260
00:10:40,933 --> 00:10:43,691
chính xác sở thích này,

261
00:10:43,691 --> 00:10:45,970
ở chính xác trong ngôi nhà kia,

262
00:10:45,970 --> 00:10:49,206
làm chính xác công việc nọ.

263
00:10:49,206 --> 00:10:51,734
Thay vào đó, bạn đối mặt với

264
00:10:51,734 --> 00:10:55,149
các phương án ngang nhau,
các lựa chọn khó khăn,

265
00:10:55,149 --> 00:10:57,920
và bạn tự tạo lí do riêng

266
00:10:57,920 --> 00:11:02,542
để chọn sở thích này,
ngôi nhà kia, và công việc nọ.

267
00:11:02,542 --> 00:11:05,083
Khi các phương án đều ngang nhau,

268
00:11:05,083 --> 00:11:06,813
các lí lẽ ta được dạy,

269
00:11:06,813 --> 00:11:09,581
thứ thường bảo ta 
đúng hay sai,

270
00:11:09,581 --> 00:11:12,641
đều không thể khuyên ta phải làm gì.

271
00:11:12,641 --> 00:11:16,004
Chính lúc này, khi cần
đưa ra một quyết định khó,

272
00:11:16,004 --> 00:11:18,485
ta có cơ hội luyện tập

273
00:11:18,485 --> 00:11:21,164
sức mạnh lí luận,

274
00:11:21,164 --> 00:11:23,615
thứ sức mạnh tạo ra lí do

275
00:11:23,615 --> 00:11:25,384
để bạn quyết định

276
00:11:25,384 --> 00:11:30,260
rằng bạn thích sống ở nông thôn

277
00:11:30,263 --> 00:11:32,996
hơn thành thị.

278
00:11:32,996 --> 00:11:34,734
Khi chọn giữa

279
00:11:34,734 --> 00:11:36,433
các phương án ngang nhau,

280
00:11:36,433 --> 00:11:40,206
ta có thể làm 
một điều rất đáng quý.

281
00:11:40,206 --> 00:11:43,929
Ta có thể toàn tâm ủng hộ
một lựa chọn duy nhất.

282
00:11:43,929 --> 00:11:46,746
Đây là quan điểm của tôi.

283
00:11:46,746 --> 00:11:48,066
Đây chính là tôi.

284
00:11:48,066 --> 00:11:50,126
Tôi đam mê ngành ngân hàng.

285
00:11:50,126 --> 00:11:53,768
Tôi yêu bánh vòng sô cô la.

286
00:11:53,768 --> 00:11:56,591
Câu trả lời này 
trong các lựa chọn khó

287
00:11:56,591 --> 00:11:58,399
được tạo ra bởi lí trí,

288
00:11:58,399 --> 00:12:01,317
nhưng nó không bị áp đặt
bởi các lí lẽ ta được dạy.

289
00:12:01,317 --> 00:12:07,765
Ngược lại, nó được hỗ trợ
bởi các lí do của riêng ta.

290
00:12:07,765 --> 00:12:10,170
Khi chúng ta tạo ra
lí do riêng

291
00:12:10,170 --> 00:12:13,484
để trở thành nhân cách này
thay vì nhân cách khác,

292
00:12:13,484 --> 00:12:17,217
ta toàn tâm trở thành chính mình.

293
00:12:17,217 --> 00:12:19,343
Có thể nói chúng ta trở thành

294
00:12:19,343 --> 00:12:22,759
tác giả của cuộc đời mình.

295
00:12:22,759 --> 00:12:25,211
Vậy sau này 
khi gặp lựa chọn khó khăn,

296
00:12:25,211 --> 00:12:27,733
ta không nên đập đầu vào tường,

297
00:12:27,733 --> 00:12:29,930
vặn óc xem phương án nào tốt hơn.

298
00:12:29,930 --> 00:12:32,369
Không có phương án tốt nhất đâu.

299
00:12:32,369 --> 00:12:34,888
Thay vì tìm kiếm lí do ở ngoài kia,

300
00:12:34,888 --> 00:12:37,474
ta nên tìm lí do ở chính ta:

301
00:12:37,474 --> 00:12:40,153
Tôi sẽ là ai?

302
00:12:40,153 --> 00:12:43,309
Bạn có thể chọn làm
một nhà đầu tư ngân hàng

303
00:12:43,309 --> 00:12:46,997
mang-tất-hồng yêu-ngũ-cốc
sống-ở-nông-thôn,

304
00:12:46,997 --> 00:12:50,573
và tôi có thể chọn làm một hoạ sĩ

305
00:12:50,573 --> 00:12:54,030
mang-tất-đen yêu-bánh-vòng
sống-nơi-thành-thị.

306
00:12:54,030 --> 00:12:56,837
Ta chọn gì trong các lựa chọn khó

307
00:12:56,837 --> 00:13:00,820
là quyền của ta.

308
00:13:00,820 --> 00:13:05,471
Những ai không luyện sức mạnh lí luận
trước các quyết định khó

309
00:13:05,471 --> 00:13:07,236
đều như lục bình trôi.

310
00:13:07,236 --> 00:13:09,168
Chúng ta đều biết
những người như thế.

311
00:13:09,168 --> 00:13:11,318
Tôi trôi vào nghề luật.

312
00:13:11,318 --> 00:13:13,409
Tôi không mặn mà với nghề luật.

313
00:13:13,409 --> 00:13:16,089
Tôi không đam mê luật.

314
00:13:16,089 --> 00:13:19,020
Những lá lục bình trôi 
để thế giới

315
00:13:19,020 --> 00:13:21,244
viết nên câu chuyện 
của cuộc đời mình.

316
00:13:21,244 --> 00:13:25,147
Họ để cơ chế của
phần thưởng và hình phạt —

317
00:13:25,147 --> 00:13:28,987
cái vỗ đầu, nỗi sợ hãi,
các lựa chọn dễ dàng —

318
00:13:28,987 --> 00:13:31,658
quyết định thứ họ làm.

319
00:13:31,658 --> 00:13:34,134
Bài học từ các lựa chọn khó khăn

320
00:13:34,134 --> 00:13:38,609
khiến bạn phải suy ngẫm
về điều bạn ủng hộ,

321
00:13:38,609 --> 00:13:40,999
thứ bạn đam mê,

322
00:13:40,999 --> 00:13:43,769
và qua các lựa chọn khó khăn,

323
00:13:43,769 --> 00:13:46,546
bạn trở thành con người đó.

324
00:13:46,546 --> 00:13:49,724
Thoát xa khỏi 
trăn trở và sợ hãi,

325
00:13:49,724 --> 00:13:53,294
lựa chọn khó khăn là cơ hội quý

326
00:13:53,294 --> 00:13:55,455
để ta ăn mừng 
những điều đặc biệt

327
00:13:55,455 --> 00:13:57,058
về hoàn cảnh con người,

328
00:13:57,058 --> 00:13:59,688
rằng những lí do quyết định

329
00:13:59,688 --> 00:14:01,671
điều gì đúng hay sai

330
00:14:01,671 --> 00:14:03,333
đôi khi lại vô dụng,

331
00:14:03,333 --> 00:14:06,556
chính lúc này,
khi cần đưa ra một quyết định khó,

332
00:14:06,556 --> 00:14:08,245
ta có sức mạnh

333
00:14:08,245 --> 00:14:10,757
tạo lí do riêng

334
00:14:10,757 --> 00:14:14,335
để trở thành những nhân cách riêng biệt.

335
00:14:14,335 --> 00:14:17,358
Đó là lí do các lựa chọn khó khăn
không phải lời nguyền,

336
00:14:17,358 --> 00:14:18,895
mà là món quà của cuộc sống.

337
00:14:18,895 --> 00:14:21,276
Xin cảm ơn.

338
00:14:21,276 --> 00:14:24,571
(Vỗ tay)