Vào một ngày tôi 14 tuổi

ở trong khu chơi bowling,

trộm tiền ở một máy chơi game,

và vừa lúc bước ra khỏi tòa nhà,

một bảo vệ tóm lấy vai tôi,
và tôi tháo chạy.

Tôi chạy ra đường, rồi nhảy qua hàng rào.

Và khi tôi ở nóc hàng rào,

sức nặng của 3000 đồng 25 cent trong balo

kéo tôi ngã xuống đất.

Và khi tôi gượng dậy, nhân viên bảo vệ 
đó đã đứng bên trên

và gã nói "Lần sau mày hãy trộm cái gì 
có thể vác được nhé."

(Cười)

Tôi được đưa vào trại giáo dưỡng

và khi tôi được nhận bảo lãnh từ mẹ,

lời đầu tiên dượng tôi nói là,
"Làm sao mà mày bị bắt vậy?"

Tôi đáp" Tại cái balo nó nặng quá."

Dượng nói, "Trời đất, mày không cần
phải lấy hết đống tiền đó"

Tôi đáp, "Nhưng nó bé tí mà. 
Cháu đáng lẽ phải làm gì nữa?"

Và 10 phút sau, dượng đưa tôi đi
trộm tiền của một máy game nữa.

Chúng tôi cần tiền đổ xăng về nhà.

Đó là cuộc đời tôi.

Tôi lớn lên ở Oakland, California,

với mẹ và những người ruột thịt của mình

đều nghiện ma túy.

Tôi sống trong môi trường chỉ có
gia đình, bạn bè,

và trại cho người vô gia cư.

Thường ngày, bữa tối được phục vụ
với những mẩu bánh mì và súp gà.

Gia đình tôi nói với tôi như này:

Tiền thống trị thế giới

và mọi thứ trên nó.

Và ở những con đường này,
tiền là vua.

Và nếu bạn chịu phục tùng nó,

nó sẽ đưa bạn trở thành
người xấu hoặc người tốt.

Không lâu sau, tôi phạm tội lần đầu tiên,

và đó là lần đầu tiên 
tôi được nói rằng tôi có triển vọng

và cảm thấy có người tin tưởng mình.

Chưa người nào nói rằng
tôi có thể là luật sư

hay bác sĩ hay kĩ sư.

Làm sao tôi có thể làm điều đó?
Tôi không biết đọc, viết hay đánh vần.

Tôi là người vô học.

Rồi tôi luôn nghĩ rằng
phạm pháp là cuộc đời của mình.

Và đến một ngày

tôi được nói với một người

và gã ấy bàn về một vụ cướp
chúng tôi có thể hợp tác.

Và chúng tôi thành công.

Một sự thật rằng tôi được nuôi dưỡng

trong quốc gia mạnh
về tài chính nhất thế giới,

Hợp chủng quốc Hoa Kỳ,

khi tôi nhìn thấy mẹ của mình
xếp hàng trước cửa ngân hàng máu

để bán đi máu của mình 
với 40 đôla chỉ để có tiền nuôi con.

Thậm chí tay bà vẫn còn hằn vết kim
vào ngày mà bà bán đi giọt máu đó.

Tôi chưa hề quan tâm đến cộng đồng.

Vì họ mặc kệ cuộc đời tôi.

Tất cả mọi người ở đó cứ chỉ làm
những việc để kiếm những gì họ muốn,

kẻ buôn ma túy, kẻ cướp,
người buôn máu.

Tất cả mọi người đều lấy huyết tệ.

Thế nên tôi lấy nó bằng mọi cách.

Tôi đã có cái của mình.

Ngôn ngữ tài chính thực
thống trị thế giới,

và tôi là một đứa nô lệ trẻ con

bước theo kẻ xấu.

17 tuổi, tôi bị bắt vì tội trộm cắp
và giết người

và tôi sớm học được rằng tài chính trong 
tù thống trị hơn ở ngoài đường,

nên tôi muốn được tham gia.

Một ngày, tôi lao đến để chụp lấy
mục thể thao của tờ báo

để cai ngục có thể đọc cho tôi,

và tôi đã vô tình nhặt lên 
mục kinh doanh.

Và ông già này đã nói:
"Nè nhóc, mày chơi cổ phiếu hả?"

Và tôi nói, "Đó là gì?"

Ông ấy nói, " Đó là nơi những
người da trắng cất tất cả tiền của họ."

(Cười)

Và đó là lần đầu tiên tôi 
lóe lên một tia hy vọng,

một tương lai.

Ông ta giải thích ngắn gọn cho tôi
về cổ phiếu là gì,

nhưng đó chỉ là sơ bộ.

Ý tôi là, làm sao tôi có thể làm nó?

Tôi không thể đọc, viết hay đánh vần.

Những kĩ năng tôi đã có để
che dấu sự thất học của mình

không còn hoạt động trong môi trường này.

Tôi bị nhốt trong một cái lồng,
con mồi giữa những thú ăn thịt,

đấu tranh vì tự do mà tôi chưa từng có.

Tôi đã lạc lối, mệt mỏi,

và không còn lựa chọn.

Nên lúc 20 tuổi,

tôi làm điều khó nhất
tôi từng làm trong đời.

Cầm lên quyển sách,

và nó là thời gian khổ sở
nhất trong cuộc đời tôi,

cố gắng tập đọc.

sự tấy chay từ gia đình tôi,

những người thân.

Thật khó khăn.

Nó là một cuộc đấu tranh.

Nhưng tôi đã không biết

Tôi đã nhận được món quà lớn nhất 
tôi có thể mơ đến:

giá trị bản thân,

kiến thức, kỉ luật.

Tôi đã quá hưng phấn khi biết chữ đến
nỗi đọc mọi thứ có thể tìm được:

vỏ kẹo, nhãn mác quần áo, 
biển báo, tất cả.

Tôi đã chỉ đọc mọi thứ!

(Vỗ tay)

Chỉ đọc.

Tôi đã quá phẩn khởi khi biết đọc 
và biết đánh vần.

Bạn đồng hương tới, nói,
"Này, ăn gì vậy?"

Tôi nói, "K-Ẹ-O, kẹo."

(Cười)

Hắn nói, "Để tao lấy vài cái."
Tôi nói, "K-H-Ô-N-G, không."

(Cười)

Nó thật tuyệt.

Ý tôi là, tôi bây giờ có thể thực sự
đọc lần đầu tiên trong đời.

Cảm xúc tôi có từ nó 
thật tuyệt vời.

Và khi đó lúc 22, cảm nhận chính mình,

cảm thấy tự tin,

Tôi nhớ những gì OG đã bảo.

Nên tôi cầm mục kinh doanh của tờ báo lên.

Tôi đã muốn tìm 
những người da trắng giàu có.

(Cười)

Nên tôi tìm kiếm 
cái nhìn thoáng qua đó.

Khi tôi phát triển sự nghiệp

bằng cách dạy người khác cách
quản lý tiền và đầu tư về mặt tài chính,

Tôi sớm học được rằng phải 
chịu trách nhiệm cho hành động của mình.

Đúng, tôi lớn lên
trong một môi trường rất phức tạp,

Nhưng tôi đã chọn phạm tội,

và tôi phải thừa nhận việc đó.

Tôi đã phải chịu trách nhiệm về 
việc đó, và tôi đã làm.

Tôi đã xây dựng một giáo trình
có thể dạy những tù nhân

cách để quản lý tiền
qua các công việc trong tù.

Quản lý lối sống đúng cách 
sẽ cung cấp những công cụ chuyển hóa được.

mà họ có thể dùng để quản lý tiền
khi quay trở lại với xã hội,

như phần lớn mọi người làm khi 
họ không phạm pháp.

Rồi tôi phát hiện ra

dựa theo MarketWatch,

hơn 60 phần trăm dân số Mỹ

có dưới 1000 đô la tiết kiệm.

Tạp chí Sports Illustrated nói rằng
hơn 60% tuyển thủ NBA

và NFL bị phá sản.

40% vấn đề hôn nhân
bắt nguồn từ khó khăn về tài chính.

Cái quái gì thế?

(Cười)

Ý bạn muốn nói rằng
ta đã làm việc cả đời,

mua xe, quần áo,
nhà và vật chất cho hôn nhân

nhưng lại đang khó khăn để chi trả?

Làm thế nào để cộng đồng có thể 
giúp từng tù nhân

quay về với xã hội

nếu họ không thể 
quản lý đồ của họ?

Chúng tôi toi đời rồi.

(Cười)

Tôi cần kế hoạch tốt hơn.

Việc này sẽ không 
diễn ra tốt đẹp lắm.

Vậy nên ...

Tôi đã nghĩ rằng,

bây giờ tôi bắt buộc phải
gặp họ

và giúp đỡ,

thật là điên rồ vì tôi
bây giờ đã quan tâm đến cộng đồng.

Wow, tưởng tượng.
Tôi quan tâm đến cộng đồng.

Thất học về tài chính
là một căn bệnh

đã làm tê liệt thiểu số và 
tầng lớp thấp hơn của xã hội

từ thế hệ này qua thế hệ khác,

và chúng ta nên tức giận về nó.

Hãy tự hỏi bản thân:

Làm thế nào mà 50 phần trăm
của dân số Mỹ

mù chữ về tài chính trong một quốc gia
thúc đẩy bởi sự thịnh vượng tài chính?

Sự tiếp cận của ta về
công lý, địa vị xã hội,

môi trường sống, phương tiện 
giao thông và thực phẩm

dựa vào số tiền hầu hết
chúng ta không thể kiểm soát.

Thật là điên rồ!

Đó là một đại dịch bệnh

và là mối nguy hiểm lớn nhất cho 
sự an toàn của người dân.

Dựa theo Bộ Cải Huấn của 
bang Carlifornia,

hơn 70 phần trăm tù nhân

phạm tội hoặc bị kết án 
về tội danh liên quan đến tiền bạc:

cướp, trộm cắp, 
lừa tiền, tống tiền --

và danh sách kéo dài.

Hãy xem cái này:

một tù nhân điển hình

sẽ gia nhập vào hệ thống tù
ở California

không có giáo dục tài chính,

kiếm được 30 cents một giờ,

hơn 800 đô la một năm,

không phí phát sinh và 
không tiết kiệm được tiền.

Trong bản cam kết khi ra tù, anh ta
sẽ được cho 200 đô và được bảo,

"Này, chúc may mắn, tránh rắc rối.
Đừng quay về tù."

Không có sự chuẩn bị chu đáo
hoặc kế hoạch tài chính dài hạn,

anh ta đã làm gì ...?

Vào tuổi 60?

Tìm một công việc tốt,

hoặc quay về hành vi phạm tội
dẫn anh ta đến nhà tù lúc đầu?

Những người trả thuế, bạn chọn.

Có thể, sự giáo dục đã chọn 
cho anh ta.

Vậy làm sao để chữa căn bệnh này?

Tôi đồng sáng lập chương trình

mà chúng tôi gọi là Thúc Đẩy 
Ngôn Ngữ Tài Chính về Cảm Xúc

Chúng tôi gọi nó là FEEL,

và nó dạy bạn cách tách rời 
các quyết định cảm tính

khỏi các quyết định tài chính,

và bốn nguyên tắc trường tồn
trong tài chính cá nhân là:

cách tiết kiệm đúng đắn,

kiểm soát phí sinh hoạt,

mượn tiền có hiệu quả

và đa dạng hóa tài chính
bằng cách để tiền của bạn làm việc

thay vì làm việc cho nó.

Những tù nhân cần các kĩ năng này
trước khi quay về với xã hội.

Bạn không thể có sự phục hồi
toàn diện nếu thiếu chúng.

Ý nghĩ rằng chỉ có chuyên gia
mới có thể đầu tư và quản lý tiền

là hoàn toàn lố bịch,

và ai nói thế là lừa dối.

(Vỗ tay)

Một chuyên gia chính là người

hiểu rõ về nghề của anh ta
hơn tất cả,

và không ai biết số tiền bạn cần, 
có hay muốn rõ hơn chính bạn,

có nghĩa là bạn là chuyên gia.

Hiểu biết về tài chính không phải 
là một kĩ năng, thưa quí vị.

Nó là một lối sống.

Sự ổn định tài chính là một 
sản phẩm của lối sống đúng đắn.

Một tù nhân ổn định về tài chính
có thể trở thành người trả thuế,

và một công dân trả thuế có 
tài chính ổn định có thể duy trì.

Việc này cho phép chúng ta tạo nên 
cầu nối giữa những người có ảnh hưởng:

Gia đình, bạn bè và những 
người trẻ tuổi

vẫn còn tin rằng 
tội phạm và tiền bạc liên kết

Vậy hãy xóa bỏ sự sợ hãi
và mối lo âu

của mọi từ ngữ tài chính

và tất cả thứ vô nghĩa khác
mà bạn đã nghe ngoài kia.

Và hãy chạm đến trái tim của
những gì đã làm tê liệt xã hội này

Từ việc chăm sóc trách nhiệm của bạn để 
trở thành người quản lý cuộc sống tốt hơn.

Và hãy cung cấp một giáo trình 
đơn giản và dễ sử dụng

chạm đến trái tim, trái tim

của Thúc Đẩy Ngôn Ngữ Tài Chính
Đầy Cảm Xúc là gì

Nếu bạn là khán giả 
đang ngồi ngoài kia và nói,

"Ồ, đó không phải tôi
và tôi không tin nó,"

vậy đến lớp của tôi --

(Cười)

tôi có thể cho thấy bao nhiêu 
tiền sẽ tốn mỗi lần bạn xúc động.

(Vỗ tay)

Cảm ơn rất nhiều. Cảm ơn.

(Vỗ tay)