Ήμουν 14 χρονών

σε ένα μπόουλινγκ,

κι έκλεβα λεφτά
από ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι,

και καθώς έβγαινα από το κτίριο,

ένας φρουρός άρπαξε το χέρι μου,
κι άρχισα να τρέχω.

Έτρεξα στον δρόμο
και πήδηξα πάνω σ' ένα φράχτη.

Κι όταν σκαρφάλωσα πάνω,

το βάρος των 3.000 κερμάτων
στην τσάντα μου

με τράβηξε πίσω και έπεσα.

Όταν συνήλθα, ο φρουρός
στεκόταν από πάνω μου και είπε,

«Την επόμενη φορά κλέψτε κάτι
που μπορείτε να κουβαλήσετε, αλητάκια».

(Γέλια)

Με πήγαν στο κέντρο κράτησης ανηλίκων

και όταν με άφησαν ελεύθερο
στην κηδεμονία της μητέρας μου,

οι πρώτες λέξεις που είπε ο θείος μου
ήταν, «Πώς σε έπιασαν;»

Του είπα, «Φίλε, η τσάντα μου 
ήταν πολύ βαριά».

Μου είπε, «Φίλε, δεν έπρεπε
να πάρεις όλα τα κέρματα».

Του είπα, «Φίλε, ήταν μικρά. Τι να έκανα;»

Και μετά από 10 λεπτά, με πήγε
να κλέψω κι άλλο ένα παιχνίδι.

Χρειαζόμασταν λεφτά
για βενζίνη να πάμε σπίτι.

Αυτή ήταν η ζωή μου.

Μεγάλωσα στο Όκλαντ της Καλιφόρνια,

με μια μητέρα και μέλη της οικογένειάς μου

εθισμένα στην κοκαΐνη.

Το περιβάλλον μου αποτελούταν
από το να ζω με συγγενείς, φίλους,

και σε καταφύγια αστέγων.

Συχνά, έτρωγα βραδινό
σε κουζίνες απόρων.

Ο κολλητός μου είπε το εξής:

τα λεφτά κυβερνούν τον κόσμο

και τα πάντα σε αυτόν.

Και σε αυτούς τους δρόμους,
τα λεφτά βασιλεύουν.

Κι αν ακολουθήσεις τα λεφτά,

θα σε οδηγήσουν στον κακό ή στον καλό.

Σύντομα μετά από αυτό,
διέπραξα το πρώτο μου έγκλημα,

και ήταν η πρώτη φορά
που μου είπαν ότι έχω προοπτική,

και αισθάνθηκα ότι
κάποιος πίστεψε σε μένα.

Κανείς δεν μου είχε πει ποτέ

ότι μπορώ να γίνω δικηγόρος,
γιατρός ή μηχανικός.

Πώς θα μπορούσα να τα καταφέρω;
Δεν μπορούσα να διαβάσω ή να γράψω.

Ήμουν αναλφάβητος.

Έτσι πάντα πίστευα ότι το έγκλημα
ήταν η μόνη μου λύση.

Και μια μέρα,

μιλούσα με κάποιον

και μου έλεγε για μια ληστεία
που μπορούσαμε να κάνουμε.

Και την κάναμε.

Η αλήθεια ήταν ότι μεγάλωνα

στη χώρα με τη δυνατότερη
οικονομία του κόσμου,

στις Ηνωμένες Πολιτίες της Αμερικής,

ενώ έβλεπα τη μητέρα μου να περιμένει
στην ουρά μιας τράπεζας αίματος,

για να πουλήσει το αίμα της για 40 δολάρια
απλώς για να ταΐσει τα παιδιά της.

Έχει μέχρι και σήμερα τα σημάδια
από τις βελόνες στα χέρια της.

Έτσι ποτέ δε νοιάστηκα
για την κοινότητά μου.

Αυτοί δεν νοιάζονταν για τη ζωή μου.

Όλοι έκαναν ό,τι έκαναν
για να πάρουν αυτά που ήθελαν,

τα βαποράκια, οι κλέφτες,
η τράπεζα αίματος.

Όλοι έπαιρναν ματωμένα λεφτά.

Οπότε πήρα κι εγώ τα δικά μου
με κάθε δυνατό μέσο.

Πήρα τα δικά μου.

Η γνώση των οικονομικών
κυβερνούσε τον κόσμο,

κι εγώ ήμουν ένα παιδί-σκλάβος

που ακολουθούσε τον κακό.

Στα 17 μου, με συνέλαβαν
για κλοπή και φόνο,

και σύντομα έμαθα ότι τα οικονομικά
κυβερνούν πιο πολύ στις φυλακές παρά έξω,

κι έτσι ήθελα να πάρω μέρος.

Μια μέρα, βιάστηκα να πάρω
την αθλητική σελίδα μιας εφημερίδας

για να μου τη διαβάσει
ο συγκρατούμενός μου,

και, κατά λάθος, πήρα
τη σελίδα των οικονομικών.

Και ένας γέρος μου είπε,
«Ε, νεαρέ, ξέρεις από χρηματιστήριο;»

Κι εγώ είπα, «Τι είναι αυτό;»

Μου είπε, «Είναι το μέρος
που έχουν τα λεφτά τους οι λευκοί».

(Γέλια)

Ήταν η πρώτη φορά
που είδα φευγαλέα μια ελπίδα,

ένα μέλλον.

Μου εξήγησε εν συντομία
τι ήταν το χρηματιστήριο,

αλλά ήταν μόνο μια σύντομη ματιά.

Πώς ήταν δυνατόν να το κάνω;

Δεν μπορούσα να διαβάσω ή να γράψω.

Οι τεχνικές που είχα αναπτύξει
για να κρύψω τον αναλφαβητισμό μου

δεν δούλευαν πια εδώ.

Ήμουν παγιδευμένος σε ένα κελί,
θήραμα ανάμεσα σε αρπακτικά,

παλεύοντας για μια ελευθερία
που δεν είχα ποτέ.

Ήμουν χαμένος, κουρασμένος,

και είχα ξεμείνει από επιλογές.

Έτσι στα 20,

έκανα το δυσκολότερο πράγμα της ζωής μου.

Πήρα ένα βιβλίο,

και ήταν η πιο επώδυνη εποχή της ζωής μου,

προσπαθώντας να μάθω να διαβάζω,

ο εξοστρακισμός από την οικογένειά μου,

τους κολλητούς μου.

Ήταν δύσκολα.

Ήταν μια μάχη.

Αλλά πού να ήξερα

ότι θα λάμβανα τα σημαντικότερα δώρα
που είχα ποτέ ονειρευτεί:

αυτοεκτίμηση,

γνώση, πειθαρχία.

Είχα ενθουσιαστεί τόσο που διάβαζα
ό,τι έπεφτε στα χέρια μου:

περιτυλίγματα γλυκών,
λογότυπα ρούχων, πινακίδες, τα πάντα.

Απλώς διάβαζα διάφορα!

(Χειροκρότημα)

Απλώς διάβαζα διάφορα.

Ήμουν τόσο ενθουσιασμένος
που ήξερα να διαβάζω και να συλλαβίζω.

Ο κολλητός ερχόταν και με ρώταγε,
«Φίλε, τι τρως;».

Έλεγα, «Γ-Λ-Υ-Κ-Ο, γλυκό».

(Γέλια)

Μου είπε, «Δώσε μου λίγο».
Του είπα, «Ο-Χ-Ι. Όχι».

(Γέλια)

Ήταν τέλειο.

Πρώτη φορά στη ζωή μου,
μπορώ να διαβάσω.

Το συναίσθημα ήταν απίθανο.

Και μετά, στα 22, ένιωθα ο εαυτός μου,

ένιωθα αυτοπεποίθηση,

θυμήθηκα τι μου είχε πει εκείνος ο γέρος.

Έτσι, πήρα τη στήλη
των οικονομικών της εφημερίδας.

Ήθελα να βρω εκείνους
τους πλούσιους λευκούς.

(Γέλια)

Έψαχνα για εκείνη τη ματιά.

Καθώς επέκτεινα την καριέρα μου,

διδάσκοντας άλλους πώς να διαχειρίζονται
τα οικονομικά τους και να επενδύουν,

σύντομα έμαθα ότι έπρεπε να αναλάβω
την ευθύνη των πράξεών μου.

Η αλήθεια είναι ότι είχα μεγαλώσει
σε ένα περίπλοκο περιβάλλον,

αλλά επέλεξα να διαπράξω εγκλήματα,

και έπρεπε να το παραδεχτώ.

Έπρεπε να αναλάβω την ευθύνη και το έκανα.

Έφτιαξα ένα πρόγραμμα σπουδών
για να διδάξω έγκλειστους άντρες

πώς να διαχειρίζονται χρήματα
μέσω εργασιών στη φυλακή.

Το να διαχειριζόμαστε σωστά τη ζωή μας,
θα μας εξασφαλίσει εργαλεία

για τη διαχείριση των οικονομικών μας
όταν θα επανενταχθούμε στην κοινωνία,

όπως κάνει η πλειοψηφία των ανθρώπων
που δεν διέπραξαν εγκλήματα.

Μετά ανακάλυψα ότι,

σύμφωνα με το MarketWatch,

πάνω από το 60% του Αμερικάνικου πληθυσμού

έχει κάτω από 1.000 δολάρια σε οικονομίες.

Το Sports Illustrated είπε ότι πάνω
από το 60% των παικτών του NBA

και του NFL χρεοκοπούν.

Το 40% των προβλημάτων των παντρεμένων
προέρχεται από οικονομικά προβλήματα.

Τι στο καλό;

(Γέλια)

Θες να μου πεις ότι οι άνθρωποι
δούλευαν όλη τη ζωή τους,

αγοράζοντας αυτοκίνητα, ρούχα,
σπίτια και άλλα υλικά αγαθά

αλλά ζούνε με έναν μισθό
μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει.

Πώς είναι δυνατόν τα μελή της κοινωνίας
να βοηθήσουν στην επανένταξη φυλακισμένων

πίσω στην κοινωνία

αν δεν μπορούν να διαχειριστούν
οι ίδιοι τις υποθέσεις τους;

Την έχουμε βαμμένη.

(Γέλια)

Χρειαζόμουν ένα καλύτερο σχέδιο.

Αυτό δεν θα πετύχαινε.

Οπότε...

σκέφτηκα.

Είχα την υποχρέωση να γνωρίσω
όσους ήταν σε αυτό το μονοπάτι

και να τους βοηθήσω,

και ήταν τρελό γιατί τώρα
νοιαζόμουν για την κοινότητά μου.

Για φαντάσου.
Νοιαζόμουν για την κοινότητά μου.

Η άγνοια των οικονομικών
είναι μια ασθένεια

που έχει σακατέψει τις μειονότητες
και τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας,

για γενιές και γενιές,

και θα έπρεπε να είμαστε
εξοργισμένοι γι' αυτό.

Αναρωτηθείτε το εξής:

Πώς μπορεί το 50%
του Αμερικάνικου πληθυσμού

να έχει άγνοια των οικονομικών, ενώ
η χώρα βασίζεται στην οικονομική ευημερία;

Η πρόσβασή μας στη δικαιοσύνη,
η κοινωνική μας υπόληψη,

οι συνθήκες διαβίωσης,
μεταφοράς και διατροφής,

εξαρτώνται από χρήματα που οι περισσότεροι
δεν μπορούν να διαχειριστούν.

Είναι τρελό!

Είναι μια επιδημία

και ο μεγαλύτερος κίνδυνος της δημόσιας
ασφάλειας περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.

Σύμφωνα με το Σωφρονιστικό Τμήμα
της Καλιφόρνια,

πάνω από το 70% των φυλακισμένων

έχουν καταδικαστεί ή κατηγορηθεί
για εγκλήματα που σχετίζονται με χρήματα:

για ληστείες, διαρρήξεις,
απάτες, κλοπές, εκβιασμούς -

και η λίστα συνεχίζεται.

Ακούστε κι αυτό:

ο μέσος φυλακισμένος

θα έμπαινε στο σωφρονιστικό
σύστημα της Καλιφόρνια

χωρίς καμία γνώση οικονομικών,

θα έβγαζε 30 λεπτά την ώρα,

πάνω από 800 δολάρια τον χρόνο,

χωρίς πραγματικά έξοδα
και δεν θα εξοικονομούσε τίποτα.

Στην αποφυλάκισή του, θα του έδιναν
200 δολάρια και θα του έλεγαν,

«Καλή τύχη και μακριά από μπλεξίματα.
Μην ξαναμπείς στη φυλακή».

Χωρίς καμία ουσιαστική προετοιμασία
ή μακροχρόνιο οικονομικό πλάνο,

τι να κάνει;

Στα 60;

Να βρει μια καλή δουλειά,

ή να γυρίσει στην εγκληματική συμπεριφορά
που τον έβαλε στην φυλακή εξ αρχής;

Εσείς, οι φορολογούμενοι, αποφασίζετε.

Λοιπόν, η εκπαίδευσή του έχει ήδη
επιλέξει για λογαριασμό του.

Πώς, λοιπόν, θεραπεύουμε
αυτήν την ασθένεια;

Έφτιαξα μαζί με άλλους ένα πρόγραμμα

που λέγεται Οικονομική Δύναμη
Συναισθηματική Γνώση.

Το αποκαλούμε «FEEL»

και διδάσκει πώς να διαχωρίζεις
τις συναισθηματικές σου αποφάσεις

από τις οικονομικές σου αποφάσεις,

και τους τέσσερις διαχρονικούς κανόνες
της προσωπικής οικονομίας:

να εξοικονομείς με σωστό τρόπο,

να ελέγχεις το κόστος ζωής σου,

να δανείζεσαι χρήματα αποδοτικά,

και να διαφοροποιείς τα οικονομικά σου,
επιτρέποντας στα χρήματά σου

να δουλεύουν για σένα, αντί εσύ για αυτά.

Οι φυλακισμένοι χρειάζονται τις δεξιότητες
αυτές πριν ξαναβγούν στην κοινωνία.

Δεν μπορείς να έχεις πλήρη επανένταξη
χωρίς αυτές τις δεξιότητες ζωής.

Αυτή η ιδέα ότι μόνο οι ειδικοί μπορούν
να επενδύουν και να διαχειρίζονται χρήματα

είναι εντελώς γελοία

και όποιος σας την έχει πει, είναι ψεύτης.

(Χειροκρότημα)

Ειδικός είναι ένας άνθρωπος

που ξέρει την τέχνη καλύτερα
από τους περισσότερους,

και κανείς δεν ξέρει καλύτερα από εσάς
πόσα χρήματα χρειάζεστε, έχετε ή θέλετε,

καλύτερα από εσάς, πράγμα που σημαίνει
ότι εσείς είστε οι ειδικοί.

Η γνώση οικονομικών δεν είναι δεξιότητα,
κυρίες και κύριοι.

Είναι τρόπος ζωής.

Η οικονομική σταθερότητα είναι υποπροϊόν
ενός σωστού τρόπου ζωής.

Ο οικονομικά αξιόπιστος φυλακισμένος
μπορεί να γίνει φορολογούμενος πολίτης,

και ο οικονομικά αξιόπιστος φορολογούμενος
πολίτης μπορεί να παραμείνει έτσι.

Αυτό μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε
μια γέφυρα με όσους επηρεάζουμε:

οικογένεια, φίλους και εκείνους τους νέους

που πιστεύουν ακόμα ότι το έγκλημα
και τα χρήματα συσχετίζονται.

Οπότε ας αφήσουμε πίσω 
τον φόβο και το άγχος

όλων αυτών των μεγάλων οικονομικών λέξεων

και όλων των άλλων ανοησιών
που έχετε ακούσει.

Κι ας φτάσουμε στην καρδιά
των όσων έχουν σακατέψει την κοινωνία μας

φροντίζοντας να αναλάβετε τις ευθύνες σας
για την καλύτερη διαχείριση της ζωής σας.

Κι ας φτιάξουμε ένα απλό
και εύκολο πρόγραμμα σπουδών

που φτάνει στην ουσία

του τι είναι η οικονομική δύναμη
και η συναισθηματική γνώση.

Τώρα, αν κάθεστε στο κοινό και λέτε,

«Ναι καλά, αυτά δεν είναι για μένα
και δεν τα χάβω»,

τότε ελάτε στην τάξη μου -

(Γέλια)

για να σας δείξω πόσο σας κοστίζει
κάθε φορά που γίνεστε συναισθηματικοί.

(Χειροκρότημα)

Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)