WEBVTT

00:00:00.704 --> 00:00:03.955
Sinusubaybayan ng gobyerno ang mga pribadong tawag sa telepono

00:00:03.955 --> 00:00:08.621
mga pribadong tawag ng mga anak mo't mga anak ko, pati na pagsubaybay sa kanilang mga kasamahan

00:00:19.478 --> 00:00:23.948
Nitong Hunyo,natanto nating ang ating pribadong buhay ay hindi na pala matatawag na pribado

00:00:23.948 --> 00:00:27.299
Ang gobyerno ng Amerika ay patagong sinusubaybayan ang ating mga 'emails'

00:00:27.299 --> 00:00:32.380
mga bilihin, mga teks, lokasyun at mga tawag sa telepono ng mga tao sa buong mundo

00:00:32.714 --> 00:00:35.906
Ed Rooney, Ed? Si George Peterson...

00:00:35.956 --> 00:00:39.224
na may alyas na PRISM at XKEYSCORE,

00:00:39.224 --> 00:00:41.321
ang ganitong network ng programang sumusubaybay

00:00:41.321 --> 00:00:44.740
ay isang parte lamang ng pinakamalaking sistema ng pagmamatyag sa kasaysayan

00:00:44.740 --> 00:00:49.708
Ang walang limitasyong pagmamatyag na ito ay ilegal at pinapatakbo nang patago.

00:00:49.708 --> 00:00:52.828
Sa sistemang ito, malalaman ng gobyerno kung saan ka nagtungo,

00:00:52.828 --> 00:00:55.044
kung nasaan ka, at kung saan ka patungo.

00:00:55.094 --> 00:00:59.274
Nabunyag lamang ang programa noong ang dating kontraktor ng NSA na si Edward Snowden

00:00:59.295 --> 00:01:03.097
ay naglabas ng mga dokumentong naglalaman ng malawakang pagkolekta ng mga datus.

00:01:03.157 --> 00:01:06.152
Nakakalap ako ng impormasyon, bagong kabuluhan ay maliliwanagan.

00:01:06.782 --> 00:01:11.174
Ang presidente, ang NSA at ang kanilang mga abogado ay nagtangkang ilihis ang galit na publiko

00:01:11.268 --> 00:01:15.412
sa pamamagitan ng pagsira sa katotohanan at paglinlang sa mga tao tungkol sa proseso.

00:01:15.472 --> 00:01:20.600
Hindi kailanman pinayagan ng korte ng US ang gobyerno na magpatakbo ng programang ispya.

00:01:20.600 --> 00:01:21.902
Paano nangyari ito kung ganoon?

00:01:21.922 --> 00:01:25.152
Sandaling balikan muna natin ang nakaraan.

00:01:26.971 --> 00:01:33.364
Kinamumuhian ng mga tagapagtatag ng Amerika ang mapang-aping pagmamatyag ng British, pati na ang hindi makatwirang paghahanap at pang-aagaw.

00:01:33.406 --> 00:01:35.969
ang isyu dito ay pagsasarili.

00:01:35.969 --> 00:01:41.050
Sa pag-iintindi na ang pribadong buhay ay isa sa ating mga karapatan ayon sa konstitusyon,

00:01:41.050 --> 00:01:43.081
naitalaga ang pang-apat na pagbabago.

00:01:43.081 --> 00:01:47.781
Layunin nitong pigilan ang gobyerno sa pagmamanman o paghalungkat sa iyong pansariling impormasyon,

00:01:47.835 --> 00:01:51.491
maliban kung ang rason ay isang pinaniniwalaang krimen na nangyayari.

00:01:51.491 --> 00:01:55.195
Ang lahat ay nandoroon itim at puti, kasingliwanag ng kristal.

00:01:55.367 --> 00:02:00.592
Sa paggamit ng NSA nalalabag ng gobyerno ng US ang pinakamataas na batas ng bansa, ang Konstitusyon.

00:02:05.074 --> 00:02:09.552
Dekadekada na ang pagmamanman ng gobyerno ngunit higit na malala ito noon taong 2001,

00:02:09.552 --> 00:02:12.444
noong ipinasa ng Kongreso ng US ang Patriot Act,

00:02:12.444 --> 00:02:17.702
na nagbigay sa korte ng FISA ng karagdagang karapatan upang mag aproba sa malawakang pagmamanman.

00:02:17.921 --> 00:02:21.777
Sa halip na kumuha ng mandamyento para sa indibidwal na suspek sa isang krimen,

00:02:21.857 --> 00:02:24.415
maaari nang siyasatin ng gobyerno ang malaking listahan ng mga tao

00:02:24.415 --> 00:02:27.539
Kahit ang mga taong walang kinalaman sa mga krimen.

00:02:27.539 --> 00:02:31.340
Hindi na kinakailangang isiwalat ng korte ng FISA ang mga naaaprobahang utos ng hukuman

00:02:31.340 --> 00:02:33.578
at mga karagdagang ebidensya ay hindi na rin kinakailangan.

00:02:33.668 --> 00:02:38.440
Sa 1,789 na kahilingan sa awtorisasyon, isa ang iniurong ng gobyerno.

00:02:38.542 --> 00:02:40.480
Ang mga iba ay naaprubahan.

00:02:40.520 --> 00:02:42.042
Ito ay isang selyong goma.

00:02:42.042 --> 00:02:46.906
Lahat ng ito ay nababalot ng lihim, na walang sistema ng pagsusuri at balanse.

00:02:46.906 --> 00:02:52.598
Kung ang NSA ay nangangalap ng impormasyon base sa iyong binabasa, o sa mga website na iyong pinupuntahan

00:02:52.728 --> 00:02:56.664
Hinding hindi mo ito malalaman o kaya'y mapipigilan anu man ang iyong katayuan sa buhay.

00:02:56.907 --> 00:02:59.642
Ang mga programang katulad ng PRISM ay ipinagsasawalang-bahala ang layunin ng mga mandamyento

00:02:59.667 --> 00:03:02.076
habang ipinapahayag nitong nagtatarabaho ito ayon sa batas.

00:03:02.292 --> 00:03:07.642
Ang internet na kinahuhumalingan natin ay ginamit ng gobyerno ng US sa isang bagay na hindi naman dapat...

00:03:07.932 --> 00:03:11.174
...isang instrumento sa pagmamanman sa lahat ng tao.

00:03:15.694 --> 00:03:18.222
Ito ang pinakamahalagang problema.

00:03:18.342 --> 00:03:22.152
Sa pamamagitan ng mga lihim na hukuman at mga lihim na pagbibigay-kahulugan sa mga batas,

00:03:22.161 --> 00:03:27.164
maaaring magmanman ang gobyerno ng US sa mga gumagamit ng internet base sa keywords,

00:03:27.338 --> 00:03:30.632
analyst na gumagamit ng sistema para sa portal ng web at Fort Mead,

00:03:30.632 --> 00:03:36.566
key ng selector o mga termino sa pagsisiyasat na nakaprogramang maghatid ng 51% na tiwala

00:03:36.566 --> 00:03:38.602
sa tinutudlang makabanyaga.

00:03:39.072 --> 00:03:42.606
Nakalap ang mga data sa loob ng maraming taon mula sa mga sikat na websites,

00:03:42.606 --> 00:03:46.499
gmil, facebook, yahoo at marami pang iba.

00:03:48.289 --> 00:03:49.921
May 1000s mga salita na minamanmanan ng gobyerno.

00:03:50.131 --> 00:03:56.275
Mga salita kagaya ng "marijuana"

00:04:01.475 --> 00:04:03.806
Halos kahit anong email ang isend mo

00:04:03.946 --> 00:04:05.979
ay maaring dahilan ng pagmamanman sa iyong account.

00:04:06.009 --> 00:04:09.772
Ang klase ng pagmamanmang ito ay maaring magbigay sa iyo ng pangalawang haka-haka.

00:04:10.145 --> 00:04:13.445
Iyan ang dahilan kung bakit ang pagmamanman sa masa ay wala sa konstitusyon,

00:04:13.515 --> 00:04:17.460
Hindi mapipigilan ang pang-aabuso at ang pagkalat ng mga data ay nangyayari na.

00:04:17.460 --> 00:04:21.996
Ang pagmanman sa ating paggamit ng internet ay nagbibigay sa gobyerno ng karapatan sa ating buhay.

00:04:22.049 --> 00:04:26.413
Anong mangyayari sa karapatang malayang pagsasalita, malayang kapisanan, o kalayaan sa pahayagan,

00:04:26.419 --> 00:04:31.922
kung ang lahat ay napapaloob sa walang tigil na pagmamanman, kahit sa ating pribadong oras.

00:04:35.959 --> 00:04:39.662
Ang mga eksperto sa pagmamanman, pagsasarili, at intelihensiya ay sumasang-ayon sa iisang bagay.

00:04:40.251 --> 00:04:44.131
Ang NSA, Presidente Bush at Obama at ang kanilang lihim na hukuman ay

00:04:44.261 --> 00:04:47.724
binibigyang-kahulugan ang mga batas na karamihan sa mga Amerikano ay maituturing itong kagulat-gulat.

00:04:47.724 --> 00:04:50.193
Ito ang pagpapahintulot sa uri ng pagmamanman at pangangalap

00:04:50.202 --> 00:04:53.124
na hindi kailan man pinapayagan ng saligang-batas.

00:04:53.124 --> 00:04:55.072
Nalalabag ng mga programang ito ang batas.

00:04:55.542 --> 00:04:59.545
Nilalabag nito ang ika-apat na pagbabago at pinagkakaitan tayo ng karapatang pagsasarili.

00:04:59.703 --> 00:05:04.459
Sinulat ang saligang-batas ng US para maiwasan ang pagmamanman ng gobyerno kagaya ng programang PRISM.

00:05:04.484 --> 00:05:08.507
Nasa sa atin na ang pagpapatibay sa mga ulirang ideyang ito.

00:05:08.615 --> 00:05:23.455
Tulungan kaming ipahinto ang NSA, ibalik ang Konstitusyon at gawing malaya ang mundo.