0:00:00.704,0:00:03.955
Mae'r llywodraeth yn monitro galwadau ffôn preifat,

0:00:03.955,0:00:08.621
galwadau ffôn preifat eich plant chi a'm plant i a thracio pwy yw eu cysylltiadau.

0:00:19.478,0:00:23.948
Mehefin yma, dysgom nad yw'n bywydau preifat bellach yn breifat.

0:00:23.948,0:00:27.299
Mae llywodraeth yr UDA yn tracio yn gyfrinachol: e-byst,

0:00:27.299,0:00:32.380
pryniannau, negeseuon testun, lleoliadau a galwadau ffôn pobl ar draws y byd.

0:00:32.714,0:00:35.906
Ed Rooney, Ed? Dyma George Peterson...

0:00:35.956,0:00:39.224
Gydag enwau rhaglenni fel PRISM a XKEYSCORE,

0:00:39.224,0:00:41.321
mae'r rhwydwaith hwn o raglenni monitro

0:00:41.321,0:00:44.740
yn ddim ond un rhan o system wyliadwraeth fwyaf hanes.

0:00:44.740,0:00:49.708
Mae'r system wyliadwraeth penagored yma yn anghyfreithlon ac yn gweithredu mewn cyfrinachedd llwyr.

0:00:49.708,0:00:52.828
O dan y sytem, mae'r llywodraeth yn gallu gwybod ble rydych wedi bod,

0:00:52.828,0:00:55.044
ble rydych chi nawr, a ble rydych chi'n mynd.

0:00:55.094,0:00:59.274
Daeth y rhaglen i olau dydd dim ond ar ôl i gyn-weithiwr gyda'r NSA, Edward Snowden,

0:00:59.295,0:01:03.097
ddatgelu dogfennau yn manylu ar y casglu data eang hwn.

0:01:03.157,0:01:06.152
Mae gen i wybodaeth 'sdi, mae na gac newydd 'di dod i'r golwg.

0:01:06.782,0:01:11.174
Mae'r Arlywydd, yr NSA a'u cyfreithwyr wedi ceisio lleddfu dicter y cyhoedd

0:01:11.268,0:01:15.412
drwy wyro'r gwirionedd a chamarwain y cyhoedd ynghylch y broses.

0:01:15.472,0:01:20.600
Dydi llysoedd yr UDA erioed wedi caniatâu i'r llywodraeth weithredu rhaglen ysbïo ar y fath raddfa.

0:01:20.600,0:01:21.902
Felly sut digwyddodd hyn?

0:01:21.922,0:01:25.152
Wel, beth am gymryd cam yn ôl, am funud.

0:01:26.971,0:01:33.364
Roedd sylfaennwyr America yn casàu gwyliadwraeth gormesol Prydain ac enghreifftiau o archwilio ac atafael afresymol.

0:01:33.406,0:01:35.969
Mater o annibynniaeth ydi hwn.

0:01:35.969,0:01:41.050
Gan eu bod yn deallt fod preifatrwydd yn anghenrheidiol ar gyfer bron i bob un hawl sylfaenol yn ein cyfansoddiad,

0:01:41.050,0:01:43.081
fe wnaethant lunio'r pedweydd gwelliant.

0:01:43.081,0:01:47.781
Mae'r pedwerydd gwlliant yn bodoli i stopio'r llywodraeth rhag tracio a chwilio drwy eich manylion personol,

0:01:47.835,0:01:51.491
oni bai fod ganddynt reswm da i gredu fod trosedd yn cymryd lle.

0:01:51.491,0:01:55.195
Mae yno i gyd mewn du a gwyn, yn glir fel crisial.

0:01:55.367,0:02:00.592
Drwy ddefnyddio'r NSA, mae llywodraeth UDA yn torri cyfraith uchaf y wlad, y Cyfansoddiad.

0:02:05.074,0:02:09.552
Mae systemau gwyliadwraeth gan y Llywodraeth wedi eu sefydlu ers degawdau, ond fe waethygodd pethau'n ddifrifol yn 2001

0:02:09.552,0:02:12.444
pan basiodd Cyngres UDA y 'Patriot Act',

0:02:12.444,0:02:17.702
gan roi mwy o awdurdod i lysoedd FISA cyfrinachol i gymeradwyo mwy o geisiadau i ymestyn gwyliadwraeth ar raddfa eang.

0:02:17.921,0:02:21.777
Yn lle cael warant ar gyfer unigolyn oedd yn cael ei amau o drosedd,

0:02:21.857,0:02:24.415
roedd y llywodraeth nawr yn gallu chwilio rhestr hir o bobl.

0:02:24.415,0:02:27.539
Hyd yn oed y rhai nad oedd unrhyw amheuaeth nad oeddent yn gweithredu'n anghyfreithlon.

0:02:27.539,0:02:31.340
Does dim rhaid i lysoedd FISA ryddhau pa geisiadau i'r llys sydd yn cael eu caniatâu

0:02:31.340,0:02:33.578
a does dim angen tystiolaeth atodol.

0:02:33.668,0:02:38.440
O'r, 1,789 cais i gael eu hawdurdodi, cafodd un ei wrthod gan y llywodraeth.

0:02:38.542,0:02:40.480
Cafodd y gweddill i gyd eu caniatâu.

0:02:40.520,0:02:42.042
Stamp rwber ydyw.

0:02:42.042,0:02:46.906
Mae hyn oll yn cael ei guddio gan gyfrinachedd, heb unrhyw system sy'n gwirio a chydbwyso.

0:02:46.906,0:02:52.598
Os ydi'r NSA yn casglu gwybodaeth amdanoch wedi'i seilio ar yr hyn rydych yn ei ddarllen, pa wefannau yr ydych yn eu hymweld â hwy

0:02:52.728,0:02:56.664
nid ydych yn debygol o wybod amdano fyth na'u stopio, pwy bynnag ydych chi.

0:02:56.907,0:02:59.642
Mae rhaglenni fel PRISM, yn anwybyddu pwrpas warantiau yn llwyr

0:02:59.667,0:03:02.076
tra'n dal i ddyfynnu eu bod yn gweithio o fewn y gyfraith.

0:03:02.292,0:03:07.642
Mae llywodraeth UDA wedi troi y rhyngrwyd yr ydym yn ei garu i rywbeth na wnaethom fyth ei fwriadu iddo fod...

0:03:07.932,0:03:11.174
...arf i gadw gwyliadwraeth ar bawb.

0:03:15.694,0:03:18.222
Dyma'r broblem fwyaf sylfaenol.

0:03:18.342,0:03:22.152
Drwy gyfrwng y llysoedd cyfrinachol hyn a dehongliadau cyfrinachol o'r cyfreithiau,

0:03:22.161,0:03:27.164
gall gweithwyr i lywodraeth UDA dracio defnyddwyr y rhyngrwyd gan ddefnyddio pethau fel allweddeiriau yn anghyfreithlon.

0:03:27.338,0:03:30.632
Mae dadansoddwyr sydd yn defnyddio system ar gyfer portal i'r rhyngrwyd yn Fort Mead,

0:03:30.632,0:03:36.566
yn teipio termau chwilio sydd wedi eu dylunio i gynhyrchu o leiaf 51% o hyder o allu dehongli

0:03:36.566,0:03:38.602
faint o dramorwr yw rhywun.

0:03:39.072,0:03:42.606
Mae data wedi ei gasglu ers blynyddoedd ar y gwefannau mwyaf poblogaidd,

0:03:42.606,0:03:46.499
gmail, facebook, yahoo, a llawer mwy.

0:03:48.289,0:03:49.921
Mae miloedd o eiriau sydd yn cael eu tracio gan y llwyodraeth.

0:03:50.131,0:03:56.275
Geiriau megis "marijuana"

0:04:01.475,0:04:03.806
Mae bron i bob un ebost a anfonnwch

0:04:03.946,0:04:05.979
yn gallu achosi i'ch cyfrif gael ei fonitro.

0:04:06.009,0:04:09.772
Mae'r tracio hwn yn gallu peri i rywun ddyfalu beth ydych yn ei ddweud.

0:04:10.145,0:04:13.445
Dyna pam mae ysbïo ar raddfa eang yn anghyfansoddiadol.

0:04:13.515,0:04:17.460
Mae'n anochel y bydd pobl yn cymryd mantais ar systemau ac mae colledion data eisoes yn digwydd.

0:04:17.460,0:04:21.996
Mae ysbïo ar ddefnyddiwr o'r rhyngrwyd yn rhoi pŵer i'r llywodraeth dros ein bywydau.

0:04:22.049,0:04:26.413
Beth sy'n digwydd i ryddid barn, sefydliadau rhydd, neu wasg rydd

0:04:26.419,0:04:31.922
pan mae pawb yn cael eu monitro drwy'r amser, hyd yn oed yn ystod ein momentau mwyaf preifat.

0:04:35.959,0:04:39.662
Mae arbennigwyr ar wyliadwraeth, preifatrwydd a chudd-wybodaeth yn cytuno ar un peth.

0:04:40.251,0:04:44.131
Mae'r NSA, yr Arlywyddion Bush ac Obama a'u llysoedd cyfrinachol yn

0:04:44.261,0:04:47.724
dehongli nifer o gyfreithiau mewn modd y byddai mwyafrif yr Americanwyr yn rhyfeddu ato.

0:04:47.724,0:04:50.193
Mae hyn yn galluogi y math o wyliadwraeth a chasglu data

0:04:50.202,0:04:53.124
nad oedd y Cyfansoddiad i fod i'w ganiatâu.

0:04:53.124,0:04:55.072
Mae'r rhaglenni hyn yn torri'r gyfraith.

0:04:55.542,0:04:59.545
Maent yn torri'r pedwerydd gwiriad ac yn dileu ein preifatrwydd.

0:04:59.703,0:05:04.459
Ysgrifennwyd Cyfansoddiad UDA er mwyn rhwystro rhaglenni gwyliadwraeth llywodraethol fel PRISM.

0:05:04.484,0:05:08.507
Rhaid i ninnau fynnu fod y delfrydau hyn yn cael eu cynnal.

0:05:08.615,0:05:16.405
Helpwch ni i stopio'r NSA, adfer y Cyfansoddiad a chadw'r byd yn rhydd.