[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.98,0:00:13.57,Default,,0000,0000,0000,,Męczy cię zapalenie nadwerężonego mięśnia.
Dialogue: 0,0:00:13.57,0:00:16.81,Default,,0000,0000,0000,,Miło byłoby mieć coś zimnego, \Nżeby zmniejszyć ból,
Dialogue: 0,0:00:16.81,0:00:21.04,Default,,0000,0000,0000,,ale zimny kompres trzeba by\Nwłożyć do lodówki parę godzin wcześniej.
Dialogue: 0,0:00:21.04,0:00:23.42,Default,,0000,0000,0000,,Na szczęście masz inną opcję.
Dialogue: 0,0:00:23.42,0:00:27.78,Default,,0000,0000,0000,,Kompres samochłodzący może leżeć \Nw temperaturze pokojowej,
Dialogue: 0,0:00:27.78,0:00:32.75,Default,,0000,0000,0000,,ale wystarczy go zgnieść \Ni zaraz poczujesz chłód.
Dialogue: 0,0:00:33.96,0:00:36.49,Default,,0000,0000,0000,,Jak to możliwe, żeby coś\Nw temperaturze pokojowej
Dialogue: 0,0:00:36.49,0:00:38.74,Default,,0000,0000,0000,,zamarzło tak szybko?
Dialogue: 0,0:00:38.74,0:00:41.11,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedź zna chemia.
Dialogue: 0,0:00:41.11,0:00:44.40,Default,,0000,0000,0000,,Twój kompres ma w środku wodę i proszek,
Dialogue: 0,0:00:44.40,0:00:49.38,Default,,0000,0000,0000,,najczęściej azotan amonu,\Nrozdzielone przegrodą.
Dialogue: 0,0:00:49.38,0:00:52.59,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy ją przełamać, proszek rozpuszcza się
Dialogue: 0,0:00:52.59,0:00:55.64,Default,,0000,0000,0000,,w tak zwanym procesie endotermicznym,
Dialogue: 0,0:00:55.64,0:00:58.52,Default,,0000,0000,0000,,czyli pochłaniającym ciepło z otoczenia.
Dialogue: 0,0:00:58.52,0:01:00.60,Default,,0000,0000,0000,,Żeby zrozumieć, jak to się dzieje,
Dialogue: 0,0:01:00.60,0:01:04.54,Default,,0000,0000,0000,,trzeba spojrzeć na dwie siły \Nnapędzające procesy chemiczne:
Dialogue: 0,0:01:04.54,0:01:07.19,Default,,0000,0000,0000,,przemiany energii i entropię.
Dialogue: 0,0:01:07.19,0:01:12.87,Default,,0000,0000,0000,,One decydują, czy w systemie zajdzie\Nzmiana i jak będzie przepływała energia.
Dialogue: 0,0:01:12.87,0:01:15.92,Default,,0000,0000,0000,,Przemiany energii w chemii\Nodzwierciedlają siły przyciągania
Dialogue: 0,0:01:15.93,0:01:19.91,Default,,0000,0000,0000,,i odpychania między cząsteczkami.
Dialogue: 0,0:01:19.93,0:01:26.18,Default,,0000,0000,0000,,Cząsteczki są tak małe,\Nże szklanka wody zawiera ich więcej
Dialogue: 0,0:01:26.18,0:01:29.45,Default,,0000,0000,0000,,niż znamy gwiazd we wszechświecie.
Dialogue: 0,0:01:29.45,0:01:31.53,Default,,0000,0000,0000,,I każda z tych bilionów cząsteczek
Dialogue: 0,0:01:31.53,0:01:36.18,Default,,0000,0000,0000,,bez przerwy się porusza, drga \Ni obraca z rozmaitymi prędkościami.
Dialogue: 0,0:01:36.18,0:01:37.80,Default,,0000,0000,0000,,Możemy przedstawić temperaturę
Dialogue: 0,0:01:37.80,0:01:41.04,Default,,0000,0000,0000,,jako miarę średniego ruchu,\Nczyli energii kinetycznej,
Dialogue: 0,0:01:41.04,0:01:42.80,Default,,0000,0000,0000,,tych wszystkich cząsteczek.
Dialogue: 0,0:01:42.80,0:01:46.60,Default,,0000,0000,0000,,Ze wzrostem ruchu temperatura rośnie
Dialogue: 0,0:01:46.63,0:01:48.29,Default,,0000,0000,0000,,i odwrotnie.
Dialogue: 0,0:01:48.73,0:01:51.60,Default,,0000,0000,0000,,Przepływ ciepła w przemianie chemicznej
Dialogue: 0,0:01:51.60,0:01:54.84,Default,,0000,0000,0000,,zależy od siły oddziaływań\Nmiędzy cząsteczkami
Dialogue: 0,0:01:54.84,0:01:57.91,Default,,0000,0000,0000,,w stanie przed i po reakcji.
Dialogue: 0,0:01:57.91,0:02:00.76,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy cząsteczki przyciągają się \Nwzajemnie z dużą siłą,
Dialogue: 0,0:02:00.76,0:02:03.84,Default,,0000,0000,0000,,biegną szybko ku sobie, \Naż zbliżą się na tyle,
Dialogue: 0,0:02:03.84,0:02:07.61,Default,,0000,0000,0000,,że rozdzielą je siły odpychania.
Dialogue: 0,0:02:07.61,0:02:09.69,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli przyciąga je wystarczająco duża siła
Dialogue: 0,0:02:09.69,0:02:13.29,Default,,0000,0000,0000,,cząsteczki będą się \Nzbliżać i oddalać raz po raz.
Dialogue: 0,0:02:13.29,0:02:16.11,Default,,0000,0000,0000,,Tym szybciej, im mocniej się przyciągają,
Dialogue: 0,0:02:16.20,0:02:18.76,Default,,0000,0000,0000,,a skoro ciepło to właściwie ruch,
Dialogue: 0,0:02:18.76,0:02:22.46,Default,,0000,0000,0000,,kiedy substancja przechodzi w stan,\Nw którym te oddziaływania są większe,
Dialogue: 0,0:02:22.46,0:02:24.15,Default,,0000,0000,0000,,system się rozgrzewa.
Dialogue: 0,0:02:24.15,0:02:26.44,Default,,0000,0000,0000,,Ale w kompresie jest odwrotnie,
Dialogue: 0,0:02:26.44,0:02:29.21,Default,,0000,0000,0000,,to znaczy - kiedy proszek\Nrozpuszcza się w wodzie,
Dialogue: 0,0:02:29.21,0:02:33.34,Default,,0000,0000,0000,,oddziaływania cząsteczek proszku\Nz cząsteczkami wody są słabsze,
Dialogue: 0,0:02:33.34,0:02:37.36,Default,,0000,0000,0000,,niż uprzednie oddzielne reakcje.
Dialogue: 0,0:02:37.36,0:02:40.74,Default,,0000,0000,0000,,To sprawia, że średnia prędkość\Nobu rodzajów cząsteczek maleje,
Dialogue: 0,0:02:40.74,0:02:42.49,Default,,0000,0000,0000,,a więc roztwór się schładza.
Dialogue: 0,0:02:42.49,0:02:47.05,Default,,0000,0000,0000,,Ale dlaczego substancja miałaby przejść\Nw stan ze słabszymi oddziaływaniami?
Dialogue: 0,0:02:47.05,0:02:51.23,Default,,0000,0000,0000,,Czy mocniejsze oddziaływania w czystych\Nsubstancjach nie zapobiegną wymieszaniu?
Dialogue: 0,0:02:51.23,0:02:53.38,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj wkracza entropia.
Dialogue: 0,0:02:53.38,0:02:56.27,Default,,0000,0000,0000,,Entropia opisuje rozprzestrzenianie się
Dialogue: 0,0:02:56.27,0:02:59.82,Default,,0000,0000,0000,,ciał i energii w oparciu \No przypadkowy ruch.
Dialogue: 0,0:02:59.82,0:03:03.54,Default,,0000,0000,0000,,Biliony cząsteczek, z których \Nskłada się powietrze w pokoju,
Dialogue: 0,0:03:03.54,0:03:05.90,Default,,0000,0000,0000,,mogą być rozłożone na wiele sposobów.
Dialogue: 0,0:03:05.90,0:03:09.32,Default,,0000,0000,0000,,W niektórych wszystkie cząsteczki tlenu\Nzbiorą się w jednym miejscu,
Dialogue: 0,0:03:09.32,0:03:11.90,Default,,0000,0000,0000,,a wszystkie cząsteczki azotu - w drugim.
Dialogue: 0,0:03:11.90,0:03:14.82,Default,,0000,0000,0000,,Ale jest znacznie więcej układów,\Nw których są wymieszane.
Dialogue: 0,0:03:14.82,0:03:17.70,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego powietrze zawsze jest mieszaniną.
Dialogue: 0,0:03:17.70,0:03:20.98,Default,,0000,0000,0000,,Silne oddziaływania między cząsteczkami
Dialogue: 0,0:03:20.98,0:03:24.21,Default,,0000,0000,0000,,mogą zmienić prawdopodobieństwo\Nzaistnienia pewnych układów,
Dialogue: 0,0:03:24.21,0:03:28.29,Default,,0000,0000,0000,,czasem tak bardzo, że niektóre substancje\Nnie chcą się mieszać.
Dialogue: 0,0:03:28.29,0:03:31.25,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład olej z wodą.
Dialogue: 0,0:03:31.25,0:03:35.20,Default,,0000,0000,0000,,Ale w przypadku azotanu amonu \Ni innych substancji używanych w kompresach
Dialogue: 0,0:03:35.20,0:03:38.62,Default,,0000,0000,0000,,siły przyciągania nie są na tyle duże,\Nżeby zmienić prawdopodobieństwo
Dialogue: 0,0:03:38.62,0:03:42.62,Default,,0000,0000,0000,,i przypadkowy ruch \Ncząsteczek rozdziela je,
Dialogue: 0,0:03:42.62,0:03:47.31,Default,,0000,0000,0000,,przeprowadza do roztworu i nie pozwala \Nzbić się z powrotem w stałą grudkę.
Dialogue: 0,0:03:47.31,0:03:49.40,Default,,0000,0000,0000,,Mówiąc prościej, kompres schładza się sam,
Dialogue: 0,0:03:49.40,0:03:52.82,Default,,0000,0000,0000,,bo przypadkowy ruch \Nwytwarza więcej stanów,
Dialogue: 0,0:03:52.82,0:03:55.47,Default,,0000,0000,0000,,w których proszek i woda są zmieszane,
Dialogue: 0,0:03:55.47,0:03:58.61,Default,,0000,0000,0000,,co daje jeszcze słabsze \Noddziaływanie międzycząsteczkowe,
Dialogue: 0,0:03:58.61,0:04:00.82,Default,,0000,0000,0000,,mniej ruchu
Dialogue: 0,0:04:00.82,0:04:05.19,Default,,0000,0000,0000,,i mniej ciepła niż w nowym kompresie.
Dialogue: 0,0:04:05.19,0:04:08.12,Default,,0000,0000,0000,,Chociaż to entropia mogła spowodować
Dialogue: 0,0:04:08.12,0:04:10.68,Default,,0000,0000,0000,,twoją kontuzję,
Dialogue: 0,0:04:10.72,0:04:15.04,Default,,0000,0000,0000,,to właśnie ona dostarcza tego\Nprzyjemnego zimna, które koi ból.